24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak Protonlanmış Peptit Türevlerinin Reaksiyon Mekanizmalarının Kütle Spektrometresi ile İncelenmesi G. Görgülüa,b, A.E.Atikb, Ç. Taşoğlub ve T. Yalçınb Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi, 15100, Burdur b İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, 35430, İzmir guvencgorgulu@mehmetakif.edu.tr a Yeni iyonlaştırma tekniklerinin geliştirilmesi ile protein ve peptidlerin amino asit dizilimleri kütle spektrometresi ile kolaylıkla bulunmaktadır [1,2]. Peptit bağlarının kopması sonucu oluşan iyonlara kopan bağın durumuna göre değişik isimler verilmiştir. Bağ kırılması sonucu oluşan iyonlar artı yük amin grubu tarafında kalırsa “a”, “b” veya “c” iyonları olarak, karboksilik asit tarafında kalırsa “x”, “y” veya “z” olarak adlandırılmaktadır [3,4]. Peptitlerin amino asit dizilimleri bu iyonlar sayesinde kolaylıkla bulunabilmektedir. Şekil 1. Peptit parçalanmasının adlandırılması Bu çalışmamızda asetil grubu içeren ve içermeyen özdeş peptid dizilerinin parçalanma iyonları gösterilmiş ve asetil grubunun bu parçalanma üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Yine özdeş peptit dizilerine karboksil ucuna eklenmiş bir bazik amino asitinin etkisi incelenmiştir. +2 yüklü iyonlarının parçalanma mekanizmaları karşılaştırılmış ve reaksiyon mekanizmalarında makrosiklik yapının oluşup oluşmadığı araştırılmıştır. Son yıllarda b+ iyonlarının [5-8] gaz fazı reaksiyon mekanizmalarında gözlenen direk olmayan kopmaların sebebinin makrosiklik yapının oluşumundan kaynaklandığı gösterilmiştir. Fakat, b+2 [9] iyonları ile bu konuda detaylı bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışamada peptit türevlerinden elde edilen (M+2H)+2 ve b+2 iyon türlerinin parçalnama mekanizmaları detaylı olarak çalışılmıştır. b+2 iyonlarının gaz fazı reaksiyon mekanizmalarında direk olmayan kopmaların gözlenmesi, b+1 iyonlarında gözlenen makrosiklik bir yapının b+2 iyon türlerinde de oluştuğunun bir göstergesidir. KAYNAKLAR 1. M. Karas, F. Hillenkamp, Anal. Chem. 60 (1988) 2299-2301. 2. J.B.Fenn, M. Mann, C.K. Meng, S.F. Wong, C.M Whitehouse, Science, 246 (1989) 6471. 3. P. Roepstorff, J. Fohlmann, Biomed Environ. Mass Spectrom. 11 (1984) 601. 4. K. Biemann, Biomed. Environ. Mass Spectrom. 16 (1988) 99-111. 5. Bleiholder C, Osburn S, Williams TD ve ark. J. Am. Chem. Soc. 130 (2008) 1777417789. 6. Harrison AG. J. Am. Chem. Soc. 19 (2008) 1776-1780. 7. Harrison AG. Mass Spectrom. Rev. 28 (2009) 640-654. 8. Harrison AG. J. Am. Chem. Soc. 20 (2009) 2248-2253. 9. J. Yagüe, A. Paradela, M. Ramosve ark. Anal. Chem., 75 (2003) 1524–1535.