güney kore

GÜNEY KORE
EKONOMİK GÖSTERGELER VE TÜRKİYE İLE
İLİŞKİLER
EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ, MART 2014
1. GÜNEY KORE VE TÜRKİYE TEMEL GÖSTERGELER
Güney Kore 1970’li yıllarda temelini attığı ihracata ve yüksek teknolojili sanayi
faaliyetlerine dayalı büyüme modeli ile uluslararası alandaki büyüme ve kalkınma
modelleri içinde önemli bir örneği oluşturmuştur.
Temelini eğitim, mühendislik, bilim teknolojili faaliyetleri ve bütünsel bir teşvik modelinin
oluşturduğu büyüme modeli ile Güney Kore 2013 yılında 1,2 trilyon dolarlık milli geliri ile
dünyanın en büyük 15. ekonomisi haline gelmiştir. Güney Kore de kişi başı gelir 2013
yılında 23.840 dolara yükselmiştir.
Güney Kore’nin büyüme modeli ihracata dayalı olup küresel pazarların ihtiyaç duyduğu
yüksek teknolojili ürünlerin üretimine ağırlık verilmiş, buna bağlı olarak sanayide önemli
bir dönüşüm gerçekleştirmiştir. Bu dönüşümün bir sonucu olarak Güney Kore’nin ihracatı
2013 yılında 559,6 milyar dolara yükselmiştir. Güney Kore dünyanın en çok ihracat yapan
7. ülkesi haline gelmiştir.
Güney Kore’nin gelişme modelinde bütünsel bir kalkınma anlayışı bulunmaktadır. Eğitim,
mühendislik, bilim, teknoloji politikaları ile insani gelişmişlik, yaşam kalitesi ve
sürdürülebilirlik politikaları bir bütün halinde uygulanmıştır. Buna bağlı olarak Güney Kore
insani gelişmişlikte 2012 yılında 11. sıraya kadar yükselmiştir.
TABLO. 1 GÜNEY KORE VE TÜRKİYE TEMEL GÖSTERGELER 2013
GÖSTERGELER
GÜNEY KORE
TÜRKİYE
MİLLİ GELİR (MİLYAR DOLAR)
1.198
823
NÜFUS (MİLYON)
50,23
76,66
KİŞİ BAŞI GELİR (DOLAR)
DÜNYA EKONOMİSİNDE SIRALAMA
(MİLLİ GELİR İTİBARİYLE)
23.840
10.650
15.
17.
İHRACAT (MİLYAR DOLAR)
559,6
151,9
İTHALAT (MİLYAR DOLAR)
515,6
251,8
CARİ DENGE (MİLYAR DOLAR)
+ 55,2
-65,0
DÜNYA İHRACATINDA SIRALAMA
7.
İNSANİ GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ
SIRALAMASI 2012
12.
KAYNAK: TÜİK, KITA, IMF, SOUTH KOREA CENTRAL BANK, BM
2
32.
51.
2. TÜRKİYE İLE GÜNEY KORE ARASINDA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLER
2.1 TÜRKİYE GÜNEY KORE DIŞ TİCARETİ
Türkiye Güney Kore dış ticareti büyüklük olarak potansiyelinin altında bir gelişme
göstermektedir ve Türkiye Güney Kore ile dış ticarette yıllar itibariyle artan miktarda açık
vermektedir. Türkiye’nin Güney Kore’ye ihracatı 2013 yılında sadece 469 milyar dolar
olmuştur ve ihracat sınırlı ölçüde artmaktadır. Güney Kore’den ithalat ise daha hızlı
artmakta olup 2013 yılında 6,1 milyar dolara ulaşmıştır. 2013 yılında Güney Kore ile dış
ticarette 5,62 milyar dolar açık verilmiştir.
TABLO.2 TÜRKİYE GÜNEY KORE DIŞ TİCARETİ MİLYON DOLAR
YILLAR
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
TÜRKİYE'NİN
G.KORE'YE
İHRACATI
130
62
55
58
80
100
156
152
271
235
304
529
528
469
TÜRKİYE'NİN
G.KORE'DEN
İTHALATI
1.181
760
900
1.312
2.573
3.485
3.556
4.370
4.092
3.118
4.764
6.299
5.660
6.089
GÜNEY KORE
İLE TİCARET
DENGESİ
-1.051
-697
-846
-1.255
-2.493
-3.386
-3.400
-4.218
-3.820
-2.884
-4.460
-5.770
-5.132
-5.620
KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Türkiye’nin Güney Kore’ye ihracatının toplam ihracat içindeki payı sadece yüzde 0.31’dir.
İthalatın payı ise yüzde 2.42’dir. Güney Kore’nin Türkiye’ye ihracatının toplam ihracat
içindeki payı ise yüzde 1.01’dir. Türkiye’den ithalatın toplam ithalat içindeki payı ise sadece
yüzde 0.13’dür. Türkiye ile Güney Kore arasındaki dış ticaret potansiyelin oldukça altında
gerçekleşmektir.
Türkiye’nin Güney Kore’ye ihracatında en önemli ürünü mineral yağlar ve yakıtlar
oluşturulmaktadır. Kazanlar ve makineler, eczacılık ürünleri, metal cevherleri ve elektrikli
makine ve cihazlar diğer ürünlerdir.
Türkiye’nin Güney Kore’den ithalatında ise elektrikli makine ve cihazlar ile kazanlar ve
makineler ilk iki sırayı almaktadır. Plastik mamulleri, motorlu kara taşıtları, demir çelik,
kauçuk ve eşya, organik kimyasal ürünler, optik aletler, demiryolu taşıtları ve sentetik suni
filamentler diğer ürünlerdir.
3
TABLO.3 TÜRKİYE’NİN GÜNEY KORE İLE TİCARETİNDE ÜRÜNLER
TÜRKİYE'NİN GÜNEY KORE İLE DIŞ TİCARETİ İLK 20 ÜRÜN (2013) DOLAR
FASILA
ÜRÜN
27
Mineral yakıtlarve mineral yağlar
84
İHRACAT
FASILA
ÜRÜN
İTHALAT
173.193.575
85
Elektrikli makina ve cihazlar
1.329.012.754
Kazanlar ve makinalar
32.441.378
84
Kazanlar ve makinalar
1.310.686.319
30
Eczacılık ürünleri
30.245.811
39
Plastikler ve mamulleri
933.377.189
26
Metal cevherleri, cüruf ve kül
26.250.624
87
Motorlu kara taşıtları
630.419.255
85
Elektrikli makina ve cihazlar
19.883.540
72
Demir ve çelik
406.324.587
10
Hububat
13.874.741
40
Kauçuk ve kauçuktan eşya
198.907.341
28
İnorganik kimyasallar
13.513.000
29
Organik kimyasal ürünler
182.905.479
72
Demir ve çelik
12.292.275
90
Optik, fotoğraf, ölçü alet ve cihazlar
178.399.273
25
Taşlar, alçılar, kireçler ve çimento
8.682.113
54
Sentetik ve suni filamentler
133.808.987
87
Motorlu kara taşıtları
7.756.926
86
Demiryolu taşıtları ve malzemeler
114.812.823
32
Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar
7.368.532
60
Örme eşya
88.427.492
3
Balıklar, kabuklu hayvanlar
7.361.500
73
Demir veya çelikten eşya
74.352.651
41
Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler
7.316.071
48
Kağıt ve karton
61.451.540
62
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
6.904.356
99
Kişisel eşyalar
57.338.890
20
Sebzeler, meyvalar, müstahzarlar
6.615.489
30
Eczacılık ürünleri
44.940.358
68
Mineral maddelerden eşya
6.598.334
82
Adi metallerden aletler
28.219.019
76
Alüminyum ve alüminyumdan eşya
5.512.094
28
İnorganik kimyasallar
27.832.225
24
Tütün
5.369.255
83
Adi metallerden çeşitli eşya
20.218.244
43
Kürkler ve taklit kürkler, bunların mamulleri
5.340.544
59
Dokunabilir maddelerden teknik eşya
15.753.249
61
Örme giyim eşyası ve aksesuarı
5.308.416
94
Aydınlatma cihazları vb.
12.835.544
40
Kauçuk ve kauçuktan eşya
5.158.036
34
Yıkama-yağlama müstahzarları
12.716.915
Toplam
468.994.659
Toplam
6.088.466.616
KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
2.2 TÜRKİYE İLE GÜNEY KORE ARASINDA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI (STA)
Türkiye ile Güney Kore arasındaki en önemli ekonomik ve ticari anlaşma 2012 yılında
imzalanan ve 2013 yılında yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması’dır.
Serbest Ticaret Anlaşması ikili ticareti ve Türkiye’nin ihracatını orta ve uzun vadede
arttıracak en önemli araç konumundadır. 1 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe giren Çerçeve
Anlaşma ve Mal Ticareti Anlaşmaları Türkiye’nin aleyhine seyreden dış ticaret açığının
daha dengeli bir yapıya kavuşturulmasına katkı sağlayacaktır.
Türkiye ile Güney Kore arasındaki STA, mevcut haliyle “Çerçeve Anlaşma” ve “Mal Ticareti
Anlaşması” olmak üzere iki Anlaşma’dan oluşmaktadır. “Çerçeve Anlaşma” hizmet ticareti
ve yatırımlar konusunda başlanacak müzakereleri takvime bağlamaktadır. Anlaşma
uyarınca, Türkiye ve Güney Kore, Mal Ticareti Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden
itibaren bir yıl içinde bu konuda müzakerelere başlayacaklardır. Bu çerçevede müzakereler
2013 yazında başlamıştır.
“Mal Ticareti Anlaşması” ile Türkiye ve Güney Kore arasında karşılıklı sağlanacak pazar
açılımının esasları belirlenmektedir. Bu çerçevede, taraflar 10 yılın sonunda tüm tarife
4
satırlarının %90’ında gümrük vergilerini sıfırlayacaklardır. Anlaşmanın yürürlüğe girdiği 1
Mayıs 2013 tarihinde toplam tarife satırı bakımından, Kore tarafı gümrük vergilerinin
%80’ini, ülkemiz %65’ini sıfırlamıştır. Sanayi ürünlerinin tamamında en fazla 7 yılın
sonunda tüm vergilerin karşılıklı sıfırlanması tamamlanacak olup; tarım ürünlerinin
%52’sinde 10 yılın sonunda gümrük vergileri kaldırılacaktır.
Türkiye ile Güney Kore arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması’nın bu hükümleri çerçevesinde
inşaat malzemesi ürünlerinin ticaretinde de 7 yılın sonunda gümrük vergisi oranları sıfıra
inmiş olacaktır. Böylece inşaat malzemesi ticareti karşılıklı olarak daha hızlı artacaktır.
Hizmet ticareti konusunda başlayan müzakerelerin içinde Müteahhitlik hizmetleri de
bulunmaktadır. Bu müzakereler sonucu her iki ülke de Müteahhitlik hizmetlerinin
sunumunda karşılıklı olarak serbestiye gidebileceklerdir. Bu da karşılıklı olarak
Müteahhitlik hizmetlerinin artmasına olanak sağlayacaktır.
TABLO.4 TÜRKİYE İLE GÜNEY KORE ARASINDAKİ EKONOMİK VE TİCARİ ANLAŞMALAR
ANLAŞMANIN ADI
İMZA YERİ VE
TARİHİ
Türkiye ile Güney Kore Arasında Ticaretin Geliştirilmesi ve Ekonomik ve
Teknik İşbirliği Hakkında Anlaşma
Ankara, 5 Mayıs
1977
Türkiye Cumhuriyeti ile Kore Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan
Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Diğer Bazı Hususları
Düzenleme Anlaşması
Ankara, 24 Aralık
1983
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kore Cumhuriyeti Hükümeti Arasında
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma
Seul, 14 Mayıs 1991
Standartlar Alanında İşbirliği Anlaşması
Ankara, 30 Haziran
1993
Seul, 28 Ekim 1997
Ankara, 24 Eylül
2009
Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması
VII. Dönem KEK Protokolü
Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı ile Kore Cumhuriyeti Kara
Ulaştırma ve Denizcilik Bakanlığı Arasında Üçüncü Ülkelerde Müteahhitlik
ve Teknik Müşavirlik Hizmetlerinde İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı
Ankara, 08 Mart
2010
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kore Cumhuriyeti Hükümeti Arasında
Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması
Seul, 15 Haziran
2010
Türkiye Cumhuriyeti ve Kore Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Alanı
Tesis Eden Çerçeve Anlaşma (STA Çerçeve Anlaşması)
Ankara, 1 Ağustos
2012
Türkiye Cumhuriyeti ve Kore Cumhuriyeti Arasında Mal Ticareti Anlaşması
(STA Mal Ticareti)
Ankara, 1 Ağustos
2012
Kaynak: T.C Ekonomi Bakanlığı
5
2.3 TÜRKİYE’DE GÜNEY KORE’Lİ YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI
İki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin önemli bir ayğını Türkiye’de yatırım yapan
Güney Kore sermayeli şirketler oluşturmaktadır. 2013 yılsonu itibariyle Türkiye’de toplam
881 milyon dolarlık sermaye ile 235 adet Kore firması bulunmaktadır. Söz konusu firmalar
ağırlıklı olarak toptan ve perakende ticaret, otomotiv, bilişim ve elektronik, madencilik,
turizm ve imalat alanlarında faaliyet göstermektedir.
TABLO.5 GÜNEY KORE’NİN TÜRKİYE’DE
DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI
YILLAR
FİRMA SAYISI
MİLYON DOLAR
1954-2007
116
481
ARASI
2008
13
57
2009
20
168
2010
18
20
2011
16
52
2012
29
58
2013
23
45
TOPLAM
235
881
Kaynak: TC Ekonomi Bakanlığı, TCMB
Güney Kore’nin dünya çağında büyüklüğe ve marka tanınırlığına ulaşan Hyundai, LG, KT &
G ve POSCO gibi dev şirketlerin Türkiye’de yatırımları bulunmaktadır. Güney Kore’nin en
büyük otomotiv firmalarından Hyundai’nin yatırımı Türkiye’de ki en büyük Güney Kore
yatırımıdır. 1997 yılının sonunda gerçekleştirilmiş olan bu projenin toplam değeri 230
milyon dolardır. Hyundai’nin yanısıra yine Kore’nin beş büyük grubundan olan LG’nin
Arçelik ile ortaklığı ve Daewoo’nun klima ve iş makinalarının Türkiye’de imalat-montajı ile
ilgili yatırımları mevcuttur.
LG Güvenlik Sistemleri’nin Türkiye distribütörlüğü tarafından 12 milyon dolar değerinde
sermaye ile kamera üretimi üzerine kurulan fabrika, Güney Kore’nin en büyük tütün şirketi
KT and G Corp firmasının 2008 Nisan ayında faaliyete başlamış olan 53 milyon dolar
sermayeli girişimi ve çelik sektöründe önemli bir payı bulunan POSCO’nun Bursa’da yapma
kararı aldığı 24 milyon dolarlık yatırım, Güney Kore’nin Türkiye’de yaptığı önemli
yatırımlardandır.
Tüm bu yatırım ve ortaklıkların yanında T.C. Hazine Müsteşarlığı’nın sermaye ihracı
kayıtlarına göre Güney Kore’de yerleşik herhangi bir Türk sermayeli yatırım bulunmamakla
birlikte Kore’de yerleşik az sayıda, daha çok dış ticaret ve hizmet sektorlerinde faaliyet
gösteren Türk girişimcileri bulunmaktadır.
DOĞUŞ Grubu, 2011 yılında 140 milyar dolar ciro gerçekleştiren Güney Kore’nin en büyük
şirketlerinden SK Group ile işbirliği stratejik ortaklığa dönüşmüştür. İki şirket 2012 yılında
aralarında stratejik ortaklık ve işbirliği anlaşmasının yanı sıra, ortak girişim sermayesi ve eticaret platformu kurma konusunda birer anlaşma imzalamışlardır.
6