2016 HAZİRAN DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ 29 Temmuz 2016 Dış ticaret büyümenin lokomotifidir ve ihracat, ekonominin dış piyasalardaki rekabet gücünün bir göstergesidir. Yüksek ihracat, daha yüksek büyüme hızı ve daha fazla istihdam anlamına gelmektedir. İthalat eğilimleri ise iç talebin canlılığına işaret eder. Bununla birlikte artan ithalat, diğer ülkelerde üretilen mallara talep oluşturduğundan büyümeyi kısa dönemde olumsuz etkiler. Özetle, günümüzde parçalanan üretim süreci (outsourcing) ile birlikte ithalat olmadan üretim ve ihracat yapmak mümkün değildir. Bu açıdan ülke ekonomisi için dış ticaret verilerinin incelenmesi oldukça önemlidir. Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2016 yılı Haziran ayında ihracat, 2015 yılının aynı ayına göre % 8,1 artarak 12 milyar 916 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir (Şekil 1). Aynı dönem için ithalat % 7 oranında artarak 19 milyar 475 milyon dolara çıkmıştır (Şekil 2). 10000.0 8000.0 6000.0 11750.8 11682.0 13240.0 11581.7 11022.0 11129.4 11949.6 12916.2 13349.3 11958.8 12519.9 12761.4 11080.4 12114.3 12000.0 12231.9 12369.1 14000.0 9548.8 16000.0 12301.8 Şekil 1: Aylara Göre İhracat, Milyon $ (2015 Ocak-Aralık, 2016 Ocak-Haziran) 2015 2016 4000.0 2000.0 0.0 Kaynak: TÜİK 2016 yılı Haziran ayında dış ticaret açığı % 5 artarak 6 milyar 559 milyon dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Haziran ayında % 65,7 iken, 2016 Haziran ayında % 66,3’e yükselmiştir. 1 15000.0 17992.2 15972.8 16917.7 15402.9 15969.3 18225.3 18199.1 19475.2 17868.8 17195.0 18373.5 16190.4 16940.9 15575.0 20000.0 16645.7 13452.7 25000.0 18726.1 17763.2 Şekil 2: Aylara Göre İthalat, Milyon $ (2015 Ocak-Aralık, 2016 Ocak-Haziran) 2015 10000.0 2016 5000.0 0.0 Kaynak: TÜİK 2016 yılı Haziran ayında Almanya’ya yapılan ihracat 1 milyar 228 milyon dolar ile ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (1 milyar 103 milyon dolar), İtalya (717 milyon dolar) ve ABD (629 milyon dolar) takip etmiştir. Aynı dönem için Çin’den yapılan ithalat, 2 milyar 602 milyon dolar ile ilk sırada yer almıştır. Bu ülkeyi sırasıyla Almanya (2 milyar 272 milyon dolar), ABD (1 milyar 735 milyon dolar) ve Rusya (1 milyar 478 milyon dolar) izlemiştir (Tablo 1). Tablo 1: Türkiye’nin Dış Ticaretinde İlk 10 Ülke, Bin $ (2016 Haziran) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Almanya İngiltere İtalya ABD Irak BAE Fransa İran İspanya Hollanda Toplam İhracat Sıra 1 228 480 1 Çin 1 103 405 2 Almanya 716 940 3 ABD 628 845 4 Rusya Federasyonu 617 138 5 İtalya 612 080 6 Güney Kore 558 683 7 İspanya 489 503 8 Fransa 444 153 9 Hindistan 331 129 10 İngiltere 12 916 184 Toplam İthalat 2 602 177 2 271 566 1 735 349 1 477 814 1 062 531 579 466 568 906 566 670 497 045 454 654 19 475 182 Kaynak: TÜİK Türkiye’nin 2016 yılı Haziran ayı ihracatının sektörel yapısına bakıldığında, 1 milyar 774 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler vd. sektörü ilk sırada yer almıştır. Bu sektörü 1 milyar 168 milyon dolar ile kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler vd., 1 milyar 125 milyon dolar ile kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller vd. ile izlemiştir. İthalatta ise 2 milyar 760 milyon dolar ile kazanlar, makineler ve mekanik cihazlar vd. ilk sırada yer alırken, onu 2 milyar 2 327 milyon dolar ile mineral yakıtlar ve mineral yağlar vd., 1 milyar 995 milyon dolar ile elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme vd. takip etmiştir (Tablo 2). Tablo 2: Fasıllara Göre Türkiye’nin Dış Ticareti, Bin $ (2016 Haziran) Sıra 1 2 87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları İhracat Sıra 1 774 354 1 1 167 828 2 1 124 603 3 3 71 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar 4 61 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 810 863 4 5 693 651 5 637 558 520 976 6 7 8 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetmeverme, televizyon görüntüses kaydetme-verme cihazları,aksam-parçaaksesuarı 72 Demir ve çelik 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 39 Plastikler ve mamulleri 478 024 8 9 73 Demir veya çelikten eşya 447 906 9 10 8 323 070 10 6 7 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler Toplam 12 916 184 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları İthalat 2 760 776 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parçaaksesuarı 87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 72 Demir ve çelik 2 327 017 39 Plastikler ve mamulleri 88 Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar 71 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar 90 Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı 30 Eczacılık ürünleri 1 095 663 1 051 323 Toplam 1 995 166 1 672 771 1 403 264 647 858 435 485 410 817 19 475 182 Kaynak: TÜİK 2016 yılı Haziran ayı ISIC Rev.3’e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı % 94,3’tür. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı % 3,5, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise % 33,4’tür. Aynı dönemde imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı % 86,2’dir. Yüksek teknoloji ürünlerinin 2016 Haziran ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı % 20,4, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise % 42,9’dur. 3 Şekil 3: Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına Göre Dış Ticaretin Dağılımı (Haziran 2016, %) 70.0 65.7 60.0 49.0 50.0 39.5 40.0 İhracat 30.0 İthalat 20.8 20.0 13.3 10.9 10.0 0.6 0.2 0.0 Yatırım malları Ara malları Tüketim malları Diğerleri Kaynak: TÜİK Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına göre ihracat ve ithalatın alt bileşenlerinin 2016 yılı Haziran ayı verilerinin yer aldığı Şekil 3’te, Türkiye ekonomisi ihracatının yüzde 49’unun ara-malları ve hammaddeler, yüzde 39,5’inin tüketim malları ve yüzde 10,9’unun yatırım mallarından oluştuğu görülmektedir. Aynı döneme ait ithalatın yüzde 65,7’si ara-malları ve hammaddeler, yüzde 20,8’i yatırım malları ve 13,3’ü de tüketim mallarından oluşmaktadır. Tablo 3: Mersin, Adana ve Adana-Mersin (TR62) Bölgesi Dış Ticareti İhracat İthalat Adana Mersin TR-62 Adana Mersin TR-62 May.16 138.5 110.9 249.4 161.8 120.6 282.3 Haz.16 141.1 111.2 252.3 173.5 74.2 247.6 %Değişim 1.9 0.31 1.2 7.2 -38.5 -12.3 Kaynak: TÜİK Adana ve Mersin’den oluşan TR62 bölgesinin 2016 yılı Haziran ayı ihracatı yüzde 1,2 oranında artarken ithalatı yüzde 12,3 oranında azalmıştır. Mersin ilinin ihracatı 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0,3 oranında artarak 111,2 milyon dolara çıkmıştır. Mersin ili ithalatı ise yüzde 38,5 oranında azalarak 74,2 milyon dolara düşmüştür. Mersin ithalatındaki bu düşüş büyük ölçüde tarım ve ormancılık (% 44) ile imalat sanayindeki (% 35) düşüşten kaynaklanmıştır. Özellikle imalat sanayi ithalatındaki yüksek düşüş sonraki aylarda üretim ve ihracata yansıyacaktır. Adana İli için aynı dönemde ihracat yüzde 1,9 ve ithalat yüzde 7,2 oranında artmıştır (Tablo 3). 4