LYS LİMİT VE SÜREKLİLİK KONU ÖZETLİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI ANKARA İÇİNDEKİLER Limit Kavramı ve Grafik Soruları.........................................................................1 Limitle İlgili Bazı Özellikler ..................................................................................7 Genişletilmiş Reel Sayılarda Limit..................................................................... 12 Bileşke Fonksiyonun Limiti................................................................................ 14 Mutlak Değer Fonksiyonun Limiti.................................................................... 16 Parçalı Fonksiyonların Limiti............................................................................. 20 Trigonometrik Fonksiyonların Limiti............................................................... 25 0 0 Belirsizliği........................................................................................................ 30 3 3 Belirsizliği........................................................................................................ 36 Bazı Özel Belirsizlikler........................................................................................ 42 Sonsuz Geometrik Dizilerin Limiti................................................................... 50 Süreklilik............................................................................................................... 58 Genel Tekrar 15 Test............................................................................................ 66 SOLDAN VE SAĞDAN YAKLAŞIM c lim f (x) = lim+ f (x) = L x " a- b x"a x"a x a lim f (x) = b a’ya x " a- a’ya soldan yaklaşım f(x) ●● Soldan limit, sağdan limite eşit değilse fonksiyonun x = a noktasında limiti yoktur. a y O halde lim f (x) = L ●● a bir reel sayı olsun. 3. ●● Soldan limit, sağdan limite eşitse fonksiyonun x = a noktasında limiti vardır. ●● Limit kelime anlamı olarak sınır, uç nokta demektir. LİMİT TANIMI VE GRAFİK SORULARI LİMİT sağdan yaklaşım lim f (x) = c x " a+ ●● b ! c olduğundan (a– ile gösterilir) (a+ ile gösterilir) f(x) fonksiyonunun x = a noktasında limiti yoktur. GRAFİK ÜZERİNDE LİMİT KAVRAMI lim f (x) yoktur. x"a 1. ÖRNEK – 1 f(x) a = 6 olsun. 5 5,3 5,5 5,8 5,9 soldan yaklaşım 6,01 6,1 6,5 6,6 7 Burada a = 6 sayısına sağdan azalan değerlerle, soldan artan değerlerle yaklaşım olmaktadır. SOLDAN VE SAĞDAN LİMİT f(x) f(x) c sağdan yaklaşım y y 8 x a B İ D E R S YAY I N C I L I K 4 4. b 6 lim f (x) = b x " a- lim f (x) = b x " a+ O halde; lim f (x) = b x"a c d B İ D E R S YAY I N C I L I K y b x a lim f (x) = b x " a- lim f (x) = c x " a+ ●● b ! c olduğundan f(x) fonksiyonunun x = a noktasında limiti yoktur. b a x 2. lim f (x) yoktur. x"a f(a) = d olması limiti etkilemez. y f(x) b ●● Şekildeki a noktasına soldan artan değerlerle yaklaşılırsa fonksiyon artarak b gibi bir noktaya yakınsar. Bu duruma fonksiyonun soldan limiti denir. 5. a f(x) b c lim f (x) = b x " a- lim f (x) = b x " a- ●● Şekildeki a noktasına azalan değerlerle yaklaşılırsa fonksiyon azalarak c gibi bir noktaya yakınsar. Bu duruma fonksiyonun sağdan limiti denir. y x lim f (x) = c x " a+ lim f (x) = b a x " a+ O halde; lim f (x) = b x"a lim f (x) = b x " a- ●● Burada f(x) fonksiyonunun x = a noktasında tanımlı olmaması limiti etkilemez. x lim f (x) = b x " a+ lim f (x) = b x"a f(a) = c olması limiti etkilemez. 1 3. y 1. 5. y y 2 2 1 1 –6 –5 –2 –1 1 3 5 1 x x –5 –2 1 –3 A) lim f ` x j = 3 Yukarıda grafiği verilen f(x) fonksiyonu için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? x"3 B) lim f ` x j = - 1 x"0 C) lim-f ` x j = 1 A) lim f (x) = 2 x"5 x"3 D) B) lim+ f (x) = 2 A) 4 B) 3 C) 5 D) 2 E) 6 x"1 C) x Grafiği verilen f(x) fonksiyonu için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? –3 Buna göre f(x) fonksiyonunun (–6, 5) aralığındaki kaç tam sayı değeri için limiti yoktur? 5 –1 –1 Yukarıda y = f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. 3 lim f ` x j = 0 x " - 2+ E) lim-f ` x j = 1 lim f (x) = 2 x"1 x " - 1- D) lim f (x) = - 3 x"0 lim f (x) = 2 B İ D E R S YAY I N C I L I K x " - 1+ B İ D E R S YAY I N C I L I K E) 6. 4. y 3 y 2 4 3 1 –2 2. y –3 –1 4 x Grafiği verilen y = f(x) fonksiyonunun (–3, 4) aralığındaki kaç tam sayı değeri için limit vardır? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 3 1. A 4 5 x Yukarıda f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Yukarıda grafiği verilen f(x) fonksiyonu için 2 2. B x –2 2 Buna göre a= lim f ` x j x"1 I. x "-2 II. x"5 III. lim f ` x j = 0 b= lim +f ` x j c= lim-f ` x j d= lim-f ` x j lim f ` x j = 3 x " - 2x"0 ifadelerinin hangileri doğrudur? x"0 olduğuna göre a+b+c+d toplamı kaçtır? A) 4 B) 3 C) 9 D) 12 E) 5 3. E lim f ` x j = 2 x " - 2+ 4. C A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III E) II ve III 5. E 6. D 3 AÇIK UÇLU SORULAR 1. lim ` x 2 - 6x - 7j 5. x "-3 ifadesinin değeri kaçtır? lim x"2 x10 - 4 2x 8x - x4 9. m"y g"u olduğuna göre k nın pozitif değeri kaçtır? ifadesinin değeri kaçtır? (20) lim k + lim k 2 + lim `- 6j = 0 h"x (16) (2) lim f (x) = 5 2. 3x - 1 lim e o x " 1+ x - 2 6. lim x "-1 ifadesinin değeri kaçtır? x"3 g ( x) = 4 olduğuna göre x"2 ifadesinin değeri kaçtır? lim f x" 1 2 2x + 2 p x 7. x "-1 `3m + 1j x3 - 2x 2 + mx - 3 4nx 2 - 6x + 2 x+ 3 x- 5 p 7 e - o 2 8. lim x " 12 k+ x+4 x-3+2 =2 olduğuna göre k kaçtır? lim (x - 1) (x - 2) (x - 3) = a 11. x"5 lim (3 - x) (4 - x) (5 - x) = b x "-2 =1 olduğuna göre m + n toplamı kaçtır? 10 x" 5- 3 f 15 p f 3 `2 + 2 2 j lim lim ifadesinin değeri kaçtır? ifadesinin değeri kaçtır? 4. (6) (26) B İ D E R S YAY I N C I L I K 3. B İ D E R S YAY I N C I L I K x " e2 ifadesinin değeri kaçtır? lim 82f (x + 1) + g (x - 3)B (–2) 1 lim eln x 2 - ln x o 10. (16) olduğuna göre a . b çarpımı kaçtır? (7!) 12. a > 0 olmak üzere lim x"a 1 1 = lim x2 - 9 x " 3 x2 - 4 olduğuna göre a kaçtır? ` 14 j SÜREKLİLİK SÜREKLİLİK ÖRNEK – 3 ●● f : A → R ve a d A olsun. f(x) ●● f fonksiyonunun x = a noktasında sürekli olması için lim f ` x j = lim-f ` x j = f `aj a x"a x " a+ Z ] x-a , x > 2 ] ] f (x) = [ 10 , x=2 ] ]] 2 2x - b , x = 2 \ fonksiyonu x = 2 noktasında sürekli olduğuna göre a.b çarpımı kaçtır? y olmalıdır. x b f(x), (a,b) aralığında süreklidir. ●● Yani fonksiyonun sağdan limiti soldan limiti ve x = a noktasındaki görüntüsü birbirine eşit olmalıdır. ●● y ÇÖZÜM f(x) f(x) fonksiyonu x = 2 noktasında sürekli olduğu için a ÖRNEK – 1 5 3 Buna göre f(x) fonksiyonunu (–4, 5) aralığında sürekli olduğu ve süreksiz olduğu tam sayı değerlerini bulunuz. ÇÖZÜM Süreklilik Süreksizlik Noktaları Noktaları –3 0 –2 1 –1 3 2 B İ D E R S YAY I N C I L I K Yukarıda f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. ●● Limit konusunda, uç noktalardaki limit değeri hesaplanırken sadece sağdan ve soldan limite bakılacağını hatırlayın. Bundan dolayı x lim f ` x j = f `aj ÖRNEK – 4 lim f ` x j = f `b j x " b- f ve g fonksiyonları x = a noktasında sürekli ve g(a) ] 0 olmak üzere ●● (f + g)(x) , x = a da süreklidir. ●● (f – g)(x) , x = a da süreklidir. ●● (f.g)(x) , x = a da süreklidir. 4 Z x + 10 ] , x>0 ]] x 2 - 16 f ( x) = [ 2x ] , xG0 ] 2 x x-6 \ olduğuna göre f(x) fonksiyonu x in kaç farklı değeri için süreksizdir? ÇÖZÜM Paydayı sıfır yapan değerlerde fonksiyon süreksizdir. ●● x2 – 16 = 0 denkleminin çözümünden Z ] sin 2x , x ] 0 ] x f ( x) = [ ]] a+3 , x = 0 \ fonksiyonu x = 0 noktasında sürekli olduğuna göre a kaçtır? ÇÖZÜM 58 lim f (x) = lim- f (x) = f (0) x"0 x " 0+ lim x " 0+ sin 2x sin 2x x = xlim x = a+3 " 0- 2 = a+3 a =-1 ●● (fog)(x) , x = a da sürekli de olabilir süreksiz de olabilir. Bu yüzden kesin bir şey söylenemez. x = 4 ve x = –4 bulunur. x > 0 olduğundan sadece x = 4 için fonksiyon süreksizdir. f ●● e g o (x) , x = a da süreklidir. ÖRNEK – 2 a = –8 ve b = –2 bulunur. O halde a.b = (–8).(–2) = 16 x " a+ olduğundan f(x) uç noktalarda süreklidir. x"2 2 – a = 2.22 – b = 10 B İ D E R S YAY I N C I L I K 1 lim f (x) = lim-f (x) = f (2) x " 2+ olmak zorundadır. f(x), [a, b] aralığında süreklidir. y –4 b x ●● x2 – x – 6 = 0 denkleminin çözümünden x = 3 ve x = –2 bulunur. x G 0 olduğundan sadece x = –2 için fonksiyon süreksizdir. x = 0 kritik nokta olduğu için fonksiyonun sürekli olup olmadığına bakalım. ●● Rasyonel ifadelerde paydayı sıfır yapan değerler ●● Çift dereceli köklerde kökün içerisini sıfırdan küçük yapan değerler ●● loga f (x) şeklindeki denklemlerde f (x) G 0 yapan değerler süreksizlik noktalarıdır. lim e x + 10 10 o =16 x 2 - 16 lim e 2x o=0 x2 - x - 6 x " 0+ x " 0- Sağ limit sol limite eşit olmadığı için x = 0 noktası da süreksizlik noktasıdır. AÇIK UÇLU SORULAR 1. f`xj = 2x - 5 x - mx + 4 2 4. fonksiyonu her x reel sayısı için sürekli olduğuna göre m nin alacağı tam sayı değerleri kaç tanedir? (7) Z ] x + 3 , x >-3 ] x+5 f`xj = [ ]] 2x + 6 , x G - 3 \ fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralık nedir? 7. f(x) = Ix2 – 6x – 14I fonksiyonu için aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? (R) I. x = –2 de süreksizdir. II. x = 6 da süreksizdir. III. Reel sayılarda süreklidir. 3. Z sin x ] , x>0 ] x ]] f`xj = [ a + 2 , x = 0 ] ]b - 2 , x<0 ] x-1 \ fonksiyonu R de sürekli olduğuna göre a.b çarpımı kaçtır? 62 (11) (–1) Z ] 3x + 7 , x 2 0 ] 2 x -9 f`xj = [ ]] - 2x , x G 0 \ f(x) fonksiyonu x in kaç farklı değeri için süreksizdir? (2) 8. f`xj = 9-x x-1 9. 6. f ` x j = log fonksiyonunun sürekli olduğu tam sayı değerleri toplamı kaçtır? B İ D E R S YAY I N C I L I K 5. B İ D E R S YAY I N C I L I K 2. Z x <-2 ] a - 3x , ] ] f ` x j = ]3a - b , - 2 G x < 1 [ ] ] x+1 , xH1 ] 2 \ fonksiyonu R de sürekli olduğuna göre a – b kaçtır? (Yalnız III) f`xj = (35) x-2 x+1 g ` x j = 2x 2 - 3 fonksiyonları veriliyor. x4 + 2 x + 2x + a + 1 3 fonksiyonu x = 1 noktasında süreksiz olduğuna göre a kaçtır? Buna göre (fog)(x) fonksiyonunu süreksiz yapan kaç farklı değer vardır? (–4) (2) 13. n n e o.e o 4 2 lim n"3 17. n n n e o.e o.e o 3 1 n-2 x"7 sin ` x 2 - 49j 21. a ve b gerçel sayılardır. x 4 - 49 2 lim x"3 limitinin değeri kaçtır? limitinin değeri kaçtır? A) 2 B) lim A) 1 1 C) 0 D) 3 E) 4 2 1 98 B) D) 0 1 9 `3a - 12j x 4 + `2b - 4j x - 10 `b + 1j x 4 - ax + 3x + 4 2a – b = 0 C) 49 olduğuna göre a + b toplamı kaçtır? E) 3 A) 10 B) 0 D) –3 lim x " 125 18. x -5 x -5 5 limitinin değeri kaçtır? B) 53 5 2 C) 6 3 5 E) 15. 3 2 5 6 D) 3 5 5 cos 2x + 3 sin x - 1 cos x - sin 3x - 1 22. lim x "-2 C) –15 E) 12 x5 + 32 x+2 limitinin değeri kaçtır? limitinin değeri kaçtır? A) 1 B) 2 C) –2 D) –1 E) 0 A) 64 B) 28 C) 42 D) 80 E) 16 2 3 5 B İ D E R S YAY I N C I L I K A) 2 lim x"0 2- x lim x"4 4 ln x B İ D E R S YAY I N C I L I K 14. 3 =3 19. limitinin değeri kaçtır? A) 1 B) 2 C) 4 D) 0 E) 3 lim m"n 32m 2 - 32n 2 8 tan . `m - nj 23. lim x"3 4x 2 - x + 7 + 3x 5 + 2x + x 2 - 2x + 5 limitinin değeri kaçtır? = 3n + 10 A) olduğuna göre n kaçtır? 5 2 B) 3 C) D) 1 E) 0 7 3 A) 0 B) 1 C) 10 D) 2 E) 7 24. 16. lim x"2 2x cos e 3rx o+ 4 2 20. x-2 14. E 15. A 10 lim 2x. ln e1 + x o A) - x "+3 limitinin değeri kaçtır? A) –1 B) –2 C) 0 D) 4 E) –4 13. E x + 1 - 2x - 2 x- 3 fonksiyonunun x = 3 için limiti aşağıdakilerden hangisidir? limitinin değeri kaçtır? 48 f`xj = 16. B 3 2 D) 0 A) e B) 20 C) 1 D) 0 E) 3 17. A 18. D 19. D 20. B B) 8 3 21. C 22. D 23. A E) C) 1 1 3 24. A 1. f`xj = 1. 4x + 7 x-2 fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralık aşağıdakilerden hangisidir? A) R– 1. 1 –2 –1 1 0 C) R+ B) R D) {2} y 2 3 x –1 E) R – {2} Z ] sin 2 4x , x>0 ] ] tan 2 2x f`xj = [ ] x3 - x + a , xG0 ]] 2a + 1 \ fonksiyonu x = 0 noktasında sürekli olduğuna göre a kaçtır? A) 0 Yukarıdaki verilen f(x) fonksiyonunun (–3, 4) aralığında; süreksiz olduğu noktaların apsisler toplamı a, (–3, 4) aralığındaki tam sayılarda var olan limitler toplamı b olduğuna göre a + b toplamı kaçtır? B) D) –1 4 7 E) C) 2 13 40 A) –3 B) 4 C) –1 D) 2 E) 3 2. y f(x) 10 f (x) = * 2x + a , x > 3 2-a , x G 3 fonksiyonu reel sayılarda sürekli olduğuna göre a kaçtır? A) 2 B) –2 C) 3 D) 4 E) –4 2. x3 - 1 I. f ` x j = II. f ` x j = III. f ` x j = x2 + 1 sin ` x 2 - 9j x2 - 4 x2 - 4 x-2 Yukarıdaki fonksiyonlardan hangileri reel sayılar kümesinde süreklidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II B İ D E R S YAY I N C I L I K 2. B İ D E R S YAY I N C I L I K 1 x 5 Yukarıda f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Buna göre aşağıdaki fonksiyonlardan hangileri x = 2 noktasında süreklidir? I. II. III. E)I, III f`xj f ` x + 2j f ` x - 1j f ` x + 3j f ` x - 3j f ` x - 1j A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Yalnız III E) I, III 3. 3. 64 Zx-k ] , x>0 ] x+1 f (x) = [ ]x+6 , x G 0 ]x-2 \ fonksiyonu reel sayılarda sürekli olduğuna göre k kaçtır? Z ] x - 2 , x 2 10 ] f`xj = [ ]] 4 - x , x G 10 \ fonksiyonunun süreksiz olduğu kaç farklı nokta vardır? A) 5 B) 4 C) 3 D) 1 E) 2 A) 10 B) 3 C) 9 D) 3 E) 1 1. E 2. B 3. C 3. 1. D 2. A 3. E Z x+1 , x<2 ] ] ] f`xj = [ m - 1 - 7 , x = 2 ] ]] m .k , x>2 \ f(x) fonksiyonunun x = 2 noktasında sürekli olması için k nın alacağı değerler çarpımı kaçtır? A) 3 55 B) D) 1 1. B 2 21 C) –4 E) 0 2. A 3. A 12 1. lim =`13j x"3 5-x + (7) x - a + 2G = 5 4 4. olduğuna göre a kaçtır? A) 2 B) 1 C) 0 D) –2 E) –1 Z ]4 + x , x <-1 f (x) = ] [ ]] x + 1 , x H - 1 2 \ fonksiyonu veriliyor. Buna 7. lim + ` fof j` x j göre y –3 f(x) 2 6 x x "-1 limitinin değeri kaçtır? A) 1 2 B) 1 C) 3 D) 4 E) 2 3 Yukarıda verilen y = f(x) fonksiyonun (–3, 6) aralığında sürekli olduğu x tam sayı değerlerinin toplamı kaçtır? A) 30 B) 25 C) 10 D) 15 E) 20 f ( x) = * x2 + 1 , x < 2 1-x , x > 1 g (x) = * 1+x , x G 1 fonksiyonları veriliyor. Buna göre lim ` fogj` x j limitinin x"4 değeri kaçtır? 5. lim y "-1 y+2+y 2y + 2 limitinin değeri kaçtır? A) 1 4 B) D) 1 2 5 4 C) E) 3 2 3 4 B İ D E R S YAY I N C I L I K B İ D E R S YAY I N C I L I K 2. x2 - 1 , x H 2 8. A) (–4, 4) 9. 6. 3. lim x " 2- 2-x - x-2 limitinin değeri kaçtır? A) 0 B) 1 C) 4 E) 3 E) 5 1. D 2. A xk - 1 =3 x"1 x - 1 lim 3. C C) b Belirli bir yükseklikten yere bırakılan bir top yere her çarpışında bir önceki yüksekliğinin %60 ı kadar yükseliyor. limitinin değeri kaçtır? Buna göre topun duruncaya kadar düşeyde aldığı yol 80 olduğuna göre top başlangıçta kaç metre yükseklikten bırakılmıştır? A) 13 B) 15 C) 17 D) 12 E) 16 A) 40 B) 35 C) 30 D) 25 E) 20 olduğuna göre x+3 B) R–{0} D) [4, 12) E) (–2, 4) A) 10 B) –5 C) 0 D) 7 E) –9 x2 - 4 Z ] sin 8x , x ] 0 ] 2x f ( x) = [ ]] -5 , x = 0 \ fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralık aşağıdakilerden hangisidir? 4. A 5. E lim `k 2 + 3k - 5j x " - 75 6. A 7. C 8. B 9. E 77