Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu BATILI ARAŞTIRMALARDA İSLAMÎ UYANIŞ OLGUSU: Tahlilî ve Tenkitçi Bir Yaklaşım Yetmişli yılların başlarında İslam Devletlerinde “İslamî Uyanış/Diriliş” olgusu zuhur etmiştir. Bu İslamî oluşun muhtelif aşamaları, kökleri, sebepleri, tarihî, düşünsel, ekonomik, sosyal, siyasî ve ahlakî aşamaları (ve nedenleri) vardır. Bu Batılı araştırmalardada önemli yer iştigal etmiş, birçok araştırma konusu olmuştur (hem AKADEMİK hem de SİYASÎ). = Akademik ve SİYASÎ merkezlerin en önemli “problemi” konusu haline gelmiştir. Bu makalenin amacı vakıayla ilgili batılı araştırmacıların yaptığı bir kaç araştırmanın tahlil ve değerlendirmesini yapmaktır.Bu çalışmada göz önünde bulundurulması gereken metodik ilkeler: Batıda kaleme alınmış kitaplar, makaleler Bu araştırmada Fransızca ve Almanca sayısızca çalışma olmasına rağmen İngilizce ve Arapça kaynaklara başvurulmuştur Olayları çeşitli coğrafi bölgelerden ele alan çalışmalar. Bazıları Devletler bazında ele alır İlmi veya teknik tahlil değil, eserleri tesbit ve eğilimleri zikretme 1. 2. 3. 4. Bu makale 2 bölüm (dür) I. II. Birçok farklılıkları ele alarak batılı araştırmalarda “diriliş olgusu” nasıl ele alınmıştır? Zayıf ve güçlü noktalarını aydınlatmak amacıyla bunların eleştirisini yapmak (1.bölümdekilerin eleştirisini) I. Bölüm: Batılı Çalışmalarda İslamî Uyanış Olgusunun Tahlili: (1) (2) (3) (4) (5) Vakıayı tanımlamak için kavramlar kullanılır Vakıanın işaretleri ve yansımaları zikredilir Vakıa yorumlanır Vakıanın bir parçası olan siyasî İslam cemaatler tahlil edilir Vakıa değerlendirilir ve geleceği hakkında fikir (tahmin) beyan edilir i. Vakıayı tanımlamak için kullanılan kavramlar: a) İslamı tanımlamak için kullanılan Kavramlar: Makalenin geneline ve özellikle Tasnife, vakıayı tanımlamak için kullanılan kavramlara eleştiri: Batılılar İslamı, İslamî uyanışı, müslümanları kendi tespit ettikleri kavramlara göre tasnif etmiştir. Bu yaklaşım ön yargılı, ve belirli ideolojiler tarafından sürdürülmüştür. İslamı kendi içinde değil, düalist, kendi kafalarına göre tasnif etmişlerdir. Oysa İslam mükemmel bir kişilik bilinci, uygarlık ve hayat biçimi ön görmektedir. Burada islam bizatihi kendisi olarak değil, müslümanların, ve sadece batının seçtiği, “problemli” az fırkalar örnek alınarak İslam dini bir nevi tanıtılmaya çalışılmıştır. Makale Özeti | www.ti-entertainment.com 1 Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu Türkçe Arapça Kullanımı Siyasî İslam İngilizce (orjinal kullanım) Political İslam االسالم السياسي İlerici İslam Progressiv İslam االسالم التقدمي Devrimci İslam Revolutionary İslam االسالم الثورى Radikal İslam Radical İslam االسالم الراديكايل Halk İslam Tabanın İslamı Çoğunluğun İslamı Popular İslam İslam from Below İslam of Masses االسالم الشعيب االسالم من اسفل االسالم اجلماهري İster iktidar, ister muhalifler, islam’ı tanımlama uslüpları, hareket noktaları için kullanılır Sosyalizmin tatbik imkanlarını içerir İslam dünyasında hakim olan siyasi yapıda köklü değişik isteyen... Devrimci islam kavramına yakın anlamda Çoğunluğun nazarında hakim olan İslam tasavvuru Resmi İslam Official İslam االسالم الرمسي Veya Or Tavanın İslamı İslam from Up او االسالم من االعال Geleneksel İslam Traditional İslam االسالم التقليدي Modernist İslam Modernist İslam االسالم التحديثي Ortadoğu İslamı İslam of Middle East االسالم الشرق الوسط Uyanış İslamı Resurgence İslam االسالم الصحوة Militan İslam Militant İslam االسالم املسلح | النضايل | القتايل İSLAMIC VİOLENCE العنف االسالمي (Silahcı, direnişci, savaşcı) İSLAMÎ ŞİDDET Makale Özeti | www.ti-entertainment.com Siyasî yönetimlerin,meşruiyyet kazanmak için, İslama karşı tavırlarını ve onu kullanma şeklini ifade eder Yenilikler, laiklik ve moderniteyle çelişen, maziye yönelik eyilimi olan + gelenekleri savunan... Çağdaş ilkeleri, bilimi vs reddetmeyen... İslamı sınırlı bir bölge açısından ele alanların kullandığı kavram. Batılılar, din ile devlet işlerinin içiçe olduğunu gözlemlerler Bazıları İslam’la, İslamî uyanışı birbirine katmaktadır Kurulu düzeni tekfir eden, cahiliye ile kıyaslayan, mevcut nizamı yıkmak isteyen ve yerine Kur’an ve Sünnetin doğrudan emirlerinden yola çıkarak 2 şiddete başvuran... İslamî cemaatlerde şiddetle=İslam’da şiddet Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu b) inceleme Konusu Olguyu Tanımlamada Kullanılan Kavramlar: Türkçe İslamî Uyanış İngilizce İslamic Resurgence الصحوة االسالمية Kullanım İslamî Uyanış olgusu İslamî Diriliş İslamic Revival االحياء االسالمي ‘’ Direnişci- Silahlı İslamÎ cemaatler Yeni İslamî Köktencilik İslamî Kızgınlık Militan İslamic Groups االسالمية النضالية ىو املسلحة ‘’ New İslamic Fundamentalism İslamic Anger االصولية االسالمية اجلديدة ‘’ Dini Aşırılık Religious Extremism اهلياج الديين Bu olguya engel olma çabasında bulunma ‘’ Yeniden Islah New Orthodoxy االصالح اجلديد Olguyu yeniden ıslah Yeniden İslam’a Dönüş İslamî Öğretinin Uyanışı İslamÎ Kavramlardan Oluşmuş Özgün Kimlik Halkçı Dini Uyanış Return of İslam عودة جديدة لالسالم Revival of İslamic Teaching Self İdentification in Religious Terms احياء للتعاليم االسالمية زايدة يف الوعي الديين İslamÎ kavramlardan oluşmuş özgün kimlik Popular Religious Revival صحوة دينية شعبية İslamic political Revival İslamic Resurgence or New Prophethood صحوة سياسة اسالمية Bu olguyu halklar veya ulusal seviyede kullananlar veya muhalefetin siyasî çekişmede iktidar ,çin güç ve meşruiyet dayanakları bulmada dine sığınma Halkçı dini uyanışın bir tezahürü Bazı batılılar bu ayrımı gözetemiyor!!! İslamî Siyasî Diriliş İslamî Uyanış veya Yeni Peygamberlik arapça الغضب االسالمي صحوة اسالمية ام نبوءة جديدة ‘’ c) Bu Olgunun Sosyal Bünyesi, Oluşturan Üyeleri Tanımlamada Kullanılan Kavramlar Müslüman Köktenciler (muslim fundamentalists) kavramı islamî ilkelerin tatbik edildiği ideal dönem olan HÜLEFA-İ RAŞİDİN dönemine benzer islamî bir yönetim kurmaya çalışırlar. Bruce Lawrence “köktenci” (usuliyye) ingilizce fundamentalist kavramının kullanılmasının yanlış olduğunu söyler. Hiçbir kaynağı yoktur. Ancak Batıda bu kavram çok kullanılmaktadır Hatta bazı batılılar, Militan İslam, silahli ve Direnişçi İslam kategorisine girenleride FUNDAMENTALİST kavramıyla açıklar. Bu batının tasnif yapmaktaki amacını gösterir. Bu grupların islamla bir alakası yok, protesto gruplarıdır... 3 Makale Özeti | www.ti-entertainment.com Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu Müslüman ve İslamcı kavramlarını ayırdılar: Müslüman= islam dinini benimseyen ve İslamî kimliği olan İslamcı= hareket hedefleri arasında islamî devlet kurma fikrine sahip kişi1 ii. İslamî Diriliş Olgusunun Göstergeleri ve Yanısmaları: Halk, resmî, ekonomik, siyasî, sosyal ve askeri alanlarda yansımaları ve göstergeleri vardır Resmî politikada meşruiyyeti sağlamak için. İslamın yasama (teşri’) ve idarenin (hükm) temel kaynağı olduğunu ve İslamla çelişmediğini vurgular. Bazıları bu yöntemi kullanır. Bazıları kendi politikalarına dinde kaynak arar. Mesela Batı tarzı sosyalizm İslamla çelişmez. Dış politikada diriliş olgusu İslam Konferansı çerçevesinde destekleme ve dayanışma yoluyla olmuştur Halk düzeyinde: halkın arasında ve özellikle Üniversitelerde İslamî cemaatlerin yaygınlaşması Bazı guruplar zuhur etti, mevcut durumu eleştiren, protesto edenler vs. Kur’an ve Sünnete dayanarak bir toplum kurmak için silahlı mücadeleye kadar varabilen düşünceler ve oluşumlar Bu yüzden bu oluşumlar-yansımalar (siyasî islamcı gruplar), İslam devletlerinde mevcut nizamlara karşı ciddi tehlike olmuştur. İran modeli İslam isteme arzusu. Kadın için “HİCAB” erkek için “ CİLBAB”- islamî kıyafetler isteği + sakal +mescdilere rağbet tarzında tepki ve istekler Bunun neticesinde İslamî ekonomik ve sosyal kurumlar ve faaliyetler oluşmuştur: İslamî bankalar, islamî şirketler, zekat fonları, poliklinikler vs 3. İslamî Uyanış Olgusunun Yorumu İslamî Uyanış Olgusunun yorumu Dahili sebepler 1 Bölgesel ve Uluslararası sebepler Batılıların İslamdan ne kadar çok korktuğunun delaletidir bu. Makale Özeti | www.ti-entertainment.com 4 Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu a) İslamî Uyanış olgusunun Dahili Sebepleri: İslam devletlerinde ekonomik, siyasî sosyal kültürel ve dini konularla ilgili Siyasî yönetimlerin zayıf, adaletsiz, başarısız olmalarından kaynaklanan sorunlar. Sosyal, kültürel, ekonomik vb sorunlar... Meşruiyyetini kaybeder... Halk islami ile resmî islam ayrımı söz konusudur! Her iki taraf da islamı kullanır. Devlet güç ve kuvvet aracı olarak, halk protesto için kullanır (herkes yaptığı işin kaynağını dinde arar ve dinle meşrûlaştırmaya çalışır) Halk ayrı şey istiyor, devlet ayrı muamele ediyor Sosyal hayatta çöküşler hayatta çöküşler, kötü ekonomi uyanışa ve yönetime direnişe sevk ediyor Bazı toplumsal tepkilerin batılılaşma eylemine karşı oluştuklarını ileri sürer batılı araştırmalar Köyden gelenler, gecekondularda yalnızlığa ve sefalete sevkedilen köylüler islam dinine sığındılar. Mescdiler şehirlerde güven merkezi haline gelmiştir. Bu yüzden bazı araştırmacılara göre islamî hareketler çoğu kere şehirlerde değil, şehir kenarlarında oluştuğunu söylerler Kısacası batılı araştırmalara göre İÇ SEBEPLER şunlardır: Kimlik bunalımı. Sosyal, ekonomik ve siyasî olumsuzluk, başarısız batılılaşma eyiliminde hoşnutsuzluk Meşruiyyet sıkıntısı (devlet yönetimlerin eksikliği ve zaafı) b) İslamî Uyanışın Bölgesel ve Uluslararası Sebepleri: Bazılarına göre: İrandaki İslam devrimi diriliş olgusunu ateşleyen olaydır Bazılarına göre de: Mısırın 1967’de İsraile karşı yenilgisi: Bu yenilgi arap yönetimlerine güvensizlik, zaafiyet vermiş, geniş halk kitlelerine sosyal kızgınlık vermiştir. YENİLGİNİN SEBEBİ İSLAM’DAN AYRILMA, DOLAYISIYLA İSRAİL’İ YENEBİLME- KARŞI KOYABİLME İSLAM’A DÖNMEKLE OLUR ANCAK. Başka çaresi yoktur!2. O yüzden batılı araştırmalara göre Enver Sedatın barış anlaşmaları İslamî grupların zuhur etmesine sebep teşkil etmiştir. İhvan-ı Müslümîn, Cihad Örgütü gibi cemaatler buna karşı bir tepki olarak zuhur etmiştir. Petrol gelirleri, İslamî diriliş olgusunu bir çok bakımdan etkilemiştir. Suudi Arabistan bazı cemaatları desteklemiştir 4. İslamî Cemaat ve hareketlerin Uyanış Olgusunun Boyutlarından Biri Olarak Tahlili: İrandaki İslam devrimi örneği, Mısır’da İhvan’ı Müslimîn, Tekfir Cemaati, Tunusta İslamî Yöneliş hareketi... a) Bu Cemaatlerin Sosyal Temellerinin Tahlili: İslamî diriliş, esas itibariyle şehirlerde özellikle de, bu şehirlerin etrafındaki kenar mahellelerde yaygınlaşmış medeni (kentsel) bir olgudur ve köylerden şehirlere göçenler, bu cemaatlerin sosyal bünyesini oluşturan asıl unsurdur 2 Bu müslümanlarda, bazi zihniyetlerde bir kompleks haline gelmiş ve herşey bu sebebe dayandırılmıştır Makale Özeti | www.ti-entertainment.com 5 Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu Genç kesim- özellikle üniversite ve enstitü talebeleri yaygındır. Teşkilatların omurgasını teşkil ederler b) Bu Cemaatlerin Örgütsel ve Fikri Çerçevelerinin Tahlili: Din ve devlet problemi, devletler ve siyasî birimlerin politikaları ve ideolojileri olarak batıya karşı tavır gibi temel problemler sorunlardan başlayarak cemaatlerin fikri kaynaklarını tespit eder Batılılar islamcı cemaatlerin fikrî kaynaklarını araştırır. Baş mütefekkirler: İbn Teymiyye, Hasan el Benna, Seyid Kutub ve Mevdudî’dir Kur’an ve Sünnetin yönetim biçimi: şura, adalet, eşitlik, iyiliği emredip kötülükten nehyetmek.. Batılı araştırmalar liderlerin rollerine odaklanırlar. Üyelerin itaat kültürü ve lidere bağımlılıkları. c) Siyasî İslamî Cemaatlerin Faaliyet Çevrelerinin Tahlili: Şiddet ve kuvvet ön plana çıkarılmaktadır. İran devrimindeki şiddet, Enver Sedata suikast, Suud’da 1979’da Mekke işgaline vurgu yapılmakta. İslamî devletlerinin genelinde İslamî hareketlere karşı 3 yöntem/tavır: i. Kanunî Yöntem: Siyasî islamî cemaatleri yasaklayan ve ceza uygulayan kanunlar yapılır ii. Emniyet Tedbirleri: Emniyet halletmeye çalışır. Bu yüzden kanlı çatışmalar olur. Hapislere düşer ve burada örgütleşirler aslında iii. Solcu güçleri engellemek için İslamî cemaatleri kullanan devletler var: ancak bu ters tepmiş ve bu islamî oluşumlar yönetime başkaldırmıştır 5. İslamî Uyanış Olgusunun ve Geleceğinin Değerlendirilmesi: Amerika ve Avrupalılar İslamın ne olduğunu bilmiyorlar Şehirlere daha iyi hayat sürebilmek için gelen köylülerden oluşur bu hareketler. Kenar mahallelerde ve gecekondularda Bazılarına göre bu genel İSLAMÎ KIZGINLIK neticesindedir der. O yüzden islamî cemaatler doğar diyenler var Hülefa-i Raşidin modelini oluşturma arzusu vardır müslümanlarda bu arzu onları teşvik eder BATILI ARAŞTIRMALAR BU İSLAMÎ OLUŞUMLARIN GELECEĞİ HAKKINDA (araştırmalarında, tespitlerinde oldukları gibi) ÖN YARGILIDIR.: A) Bu çalışmalar İran’daki gibi olamaz, başarıyla sonuçlanamaz B) Bu hareketler islamı esas almalarına rağmeni ülkerlerinin zayıf yönetimi, siyasali ekonomik ve güçsüzlüklerinden dolayı başarılı olamayacağını söylerler C) Birçok cemaatlerin yeraltı faaliyetleri çoğalacaktır ve mevcut yönetimler bu durumu kontrol altına alabilecek ve bu gibi oluşumlara mahal vermeyecektir. D) Bu oluşumların geleceği İran devrimin geleceğinine bağlıdır. E) Bu oluşumların geleceği toplumdaki diğer grupların geleceğine de bağlıdır = Yani batılı araştırmacılara göre İslamî uyanış örgütleri/cemaatleri İran modelindeki gibi başarılı olamayacak, İktidara gelemeyecek. Bazı devletlerde iktidara gelseler bile gerekli siyasî, ekonomik ve sosyal planları olmadıkları için tutunamayacaklardır. Makale Özeti | www.ti-entertainment.com 6 Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu İKİNCİ BÖLÜM: İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLERE ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM: Tenkidçi yaklaşımın çerçevesi: 1. Batılı politikacı ve akademisyenler bu İslamî dirilişe neden bu kadar önem veriyor? A) Oryantalizm, o Sömürgeci siyasetin bi devamı olarak Oryantalizm. İslam’ın tehlikeli olduğunun mesajı verilmek istenir o Müsteşrikler islamı, İslamî diriliş vakıasını objektif ele almazlar o Bu tarz araştırmalardaki amaç Batı’nın üstünlüğünü göstermek, herşeyin, olumlu olan herşeyin, ilim, medeniyetin BATIDA var olduğunu göstermeyi hedeflerler o Amaç: Müslümanların İslama olan güvencesini kırmak. O yüzden bu olguya: “İslamî kızgınlık” derler B) Siyasî-Stratejik o İslam aleminin kalbi olan Arap topraklarında Batı için vazgeçilmez bir kaynak var: PETROL!+ Stratejik noktalar, geçitler (İsrail’e tehdit gözükmesi bütün batıyı endişelendirir) o Bundan dolayı Batı her zaman yönetime el atmıştır, kendi çıkarlarını savunanları yönetime getirmiştir. o Arap ülkeleri bağımlı hale getirilmiştir (hürriyetleri yoktur aslında, batının istekleri doğrultusunda) o Arap ülkelerini (genel olarak müslüman ülkeleri) birbirine düşürmekte Batı’nın en önemli planlarındandır o İsrail’in bölgedeki süper güç olması için, siyonist emellerin gerçekleşmesi için Batı tam destek vermiş ve buna yönelik çalışmalar yapmıştır o Bu yüzden bu İslamî uyanış Batılıların emellerini ve stratejilerini engellemektedir. Çünkü bu vakıa Batı’ya karşı tepkilidir, Batı’yı düşman olarak görür, kendi hürriyetini ister. Batı’nın belirlediği politika değil kendi politikalarını ve yöneticilerini istiyor, bu ise Batı’nın hoşuna gitmeyen durum. O yüzden islamî diriliş cemaatlerin kurulmasını ve oluşmasını istemezler o İslamî örgütlenme, şeriata bağlı bir fikrî yapının hakim olması Batı’nın korkulu rüyasıdır C) Akademik-İlmî gerekçelerden dolayı o Akademik emelleri genellikle siyasî güçlerce finanse edilir, hatta teşvik edilir. Bölgeyi iyi tanımak için 2. Bu araştırmalar çerçevesinde kullanılan kaavramları tenkit: o o o o o Kullanılan kavramlar tarafsız değil Birden fazla kavram kullanılmakta, çok çeşit kavram var, bunlar karışıklığa sebep oluyor İslam dinini tanımlamada kullanılan kavramlar farklılık arzeder. İslam’a parçacı bir yaklaşımla yaklaşır batı. Herkes istediği şekilde kavram kullanmakta ve islamı tanımlamakta Bazen bilerek kargaşa oluşturmak için kavram çeşitliliği oluşturulmuştur. Halbuki İslam dini tekdir. ilahî kaynaklıdır, temeli Kur’an ve Sünnettir. “İslamî sol” kavramı islamın solcu veya marksist yorumundan bahseder. Bazen halkın ve sufilerin İslam dininin özününden son derece uzak bulunan İslam’la ilgili bakış ve yorumlarını ihtiva eder. Makale Özeti | www.ti-entertainment.com 7 Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu İslamî Köktencilik kavramı (Muslim Fundamentalism): Usuliyye (Köktencilik) olarak arapçaya çevrilmiştir FUNDAMENTALİZM. Bu kavram 19.asrın ilk başlarında kullanılır. ABD’de faaliyet gösteren Protestan hareketi için kullanılan bir kavram. Fikrileri: İlk Hıristiyan dogmalarına dönmek, Kitab-ı Mukaddes’deki emirlere harfiyyen uyma ve İsa’nın geri geleceğini müjdeleme. Fundamentalistler kendilerin 2. Dünya Savaşından sonra İNCİLCİLER (Evangelicals/el incilliyyun) ismini verdiler. Şuan CONSERVATİVE BAPTİSTE ASSOCİATİON cemiyeti olarak ABD bulunmaktadırlar. Sözlük anlamı: “ Bilimsel bilgiden etkilenmiş Modern Hıristiyan düşüncesinin aksine, Hıristiyan kilisesinin bir dizi öğretilerine ve özellikle de İncil ayetlerinin mutlak doğruluğuna inanmak ve onu desteklemek.”3 Bu köktenciler içki, sıgara vs içmez, dans etmez, tiyatro ve sinemeya gitmez. 4 - Usuliyye kelimesi arapçadan gelir ASL kelimesinin çoğulu USÛL kelimesinin nisbesidir. Asl= bir şeyin esası, özü, kökü,kaynağı. Batı’da İran’da İslam devrinden sonra ortaya çıkmıştır. GERİ KALMIŞLIK; GERİCİLİK, ŞEKİLCİLİK VE ŞİDDET anlamlarında kullanılır. - Usuliyye kavramının ne İslam tarihiyle ne de islami diriliş olgusuyla hiçbir ilgisi yoktur. Böyle bir isimde hiçbir cemaat bulunmamıştır. - Muhammed Abid el Cabiri’ye göre: ‘Fundamentalizm’ kelimesi Selefi hareketine- Afgani ve Abduh- selefiliğini ifade etmek için kullanılmıştır. Batıda SELEFİYE kavramının tercümesi yok. Avrupalılar Afgani ve Abduh kareketinin muhtevasını “ Tarditionalism” (Gelenekci) ve “Nationalism İslamique” (Ümmet.i İslam)cı olarak isimlendirmiştir ancak bu da tam anlamıyla bu anlamı karşılamamıştır. O yüzden ENVER ABDÜLMELİK 1965 yılında “Muhtarat mine’lEdebi’l Arabi’l Muasır” adlı eserinde Efgani ve Abduh’un hareketine FUNDAMENTALİZM kavramının kullanılmasını önermiş, Batıda bu hemen kabul görmüştür. Arap mütercimler bunu “USULİYYE” diye geri çevirdiler, dolayısıyla kelime döndü dolaştı ve bize YABANCI bir kelime olarak geri geldi. o Bazı oryantalistlerin İslamı karalamak amaçlı faaliyetleri çerçevesinde İslamÎ Şiddet, Dini Aşırılık, İslamî Kızgınlık, Savaşcı İslam, Aşiri İslamcılar vb gibi kavramlar kullanılmıştır. Bu gibi akımlar islamın ana akımlarıymış gibi gösterilir. Bu imkansızdır. Kardavî İslamın ana akımını “İslamcı Mu’tedil Akım” olarak isimlendirir.= Bu akım selefilikle modernizmi birleştirir, değişenleriyle değişmeyenleri bir araya getrir, uzlaştırıcıdır. GÜNÜMÜZDE İSLAMÎ HAREKETTE EN BÜYÜK KESİM ILIMLILIĞI (İ’TİDALİ) BENİMSER. o Şiddet sadece bir toplumun özelliği değil, insan tabiatına baağlı evrensel ve insanî bir olgudur. Şiddete başvurma sebebleri ülkeden ülkeye farklılaşır o Şiddet devamlı istenilen bir olgu değildir. Bazı durumlarda başvurulur. 3. Batılı Araştırmaların görmezden geldiği metodik noktalar ve Objektif Boyutlar? o o Oryantalist bir bakış açısı sergilenmektedir. Bütüncül değil parçacı bakış. Oryantalist bakış hakkında görüş bildirildi. Tek boyutlu ve parçacı bakış. Şiddet eyilimli grupları örnek göstererek islama ve islamî uyanış olgusuna yaklaşım sergilerler. Bu olgunun TARİHİ BOYUTUNU İHMAL EDERLER (batılı araştırmacılar- Oryantalist bakış açısı sebebiyle) Halbuki Hülefa-i Raşidin döneminden itibaren tarihi gelişimi anlamak bilmek 3 Fundamentaslisstlerin 6 temel inancı: 1. Hatadan masum İncil Vahyine iman, 2. The Virgin Birth, 3. Günahların affedilmesi, 4. Yeniden diirlme Resurraction, 5. Mesih’in mucizevi gücüne iman, 6. İsa’nın dünüşüne iman 4 Böyle bir yapıya ve fikirlere sahip bir kilisenin (dini grubun) İslamî diriliş olgusuyla bir tutmak Batı’nın zihniyetini ortaya koymaktadır herhalde.... Makale Özeti | www.ti-entertainment.com 8 Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu o o o elzemdir. 5 Hülefa-i Raşidin’den Emeviler, Abbasiler, Osmanlı, Afganiden Abduh’dan, Hasan el Benna’dan günümüze gelmiştir bu olgu: Sudan’da Mehdilik, ArapYarımadasında Vehhabilik, Mısır’da İhvan-i Müslimîn Hareketi, bu diriliş olgusunun günümüze uzantılarıdır!!! Peki neden Batılı araştırmalar bu tarihi gelişmeyi göz önünde bulundurmuyorlar? – yetersizlikten, - görmezlikten geliyorlar, - parçacı bakışa sahip olduklarından, - işine geldikleri gibi yorumlamak istediklerinden, - batılıların bu olgunun tarihini araştırmadaki dil problemleri Batıda layiklik esastır, islamda ise böyle birşey düşünülemez. İslam insanların her türlü sorununa çare bulmakta, çözüm üretmekte, batıda ise insanlar burhan içindeler.1BATI MEDENİYETİNİN HASTALIKLARI”. O yüzden Batılı araştırmalar incelemelerinde islamî diriliş olgusunun“İtikadi ve kültürel boyutlarına” yer vermemektedir! 4. Vakıayı yorumlamadaki gizli değişken nedir?islamî Uyanış Olgusuyla ilgili Yorumlarda Görülen Eksiklikler: o o o o İçerisinde canlılık ve süreklilik unsuru bulunduran İslam dininin ayrıcalığı ve tabiatı ile ilgili boyut eksiktir İslam dini ve müslümanlar kendini sürekli yeniler. Muamelat alanındaki genişlikler rahatlık veriri. Diğer taraftan da İslam dininin temel ilkelerine itaat eden ve uyugulayan müslümanlar her zaman canlılık ve Allah’ın inayetini hisseder. Resulullah’ın hayatı, hayatından rivayetler, islam kahramanların hikayeleri müslümanı canlı tutar ve sürekli ilim, cehd ve efor sarfetmeye, sürekli ilerlemeye teşvik eder. Batılı araştırmacılar islam dininin tabiatına en küçük ihtimamı bile göstermedi Değişim sloganı atan solcu pek çok örgüt varken neden gençler islamî cemaatlerin içinde yer alır? İslamın mesajı kolay anlaşılır, insana hitab eder. İkna gücü vardır. 5. Geleceğe aşırı kötümser bakışın nedeni? o o o o o İran modeli bir daha tekrarlanamaz inancına sahipler İslam ülkeleri dışa bağımlıdır, islamî cemaatler arasında birlik ve beraberlik yok (inancına sahip batı) Siyasî istikrarsızlık Kimlik bunalımı, siyasî ve soyal dengesizlik Batılılara göre İslamî cemaatler bireylerin problerine çözüm bulmakta başarısız olacaktır 9 5 Tarihe bakmadan ne Hal ne de İstikbal bilinir ve anlaşılır! Makale Özeti | www.ti-entertainment.com Mehmet Ümit – Çağdaş İslam Akımları – Batılı Araştırmalarda İslamî Uyanış Olgusu 6. Bu Vakıayla ilgili Arapça Araştırma ve İncelemeler: Mısır’lı Düşünür ve Araştırmacıların İnceleme ve Araştırmalarında Yer alan Belli Başlı Düşünceler o o o o o o o Bu konuda arapça çalışmalar az Batılı çalışmalar için geçerli olan tenkitler bu çalışmalar için daha şiddetli geçerlidir. Kavram kargaşası mevcuttur İdeolojiler ve yönlendirmelerle araştırma yaparlar Tarihi yönü eksik ve çok boyutlu değildir Bir grup olguyu rededer, olumsuz bir hava yansıttığı için. Bir grup araştırmacı gözle bakar. Onları bu olguyu canlılık olarak fark etmekte. (Yusuf Kardavİ, Rıdvan Seyid, Adil Hüseyin gibiler). Üçüncü eğilim: bu olgunun özelliklerini ortaya çıkarmak ve tahlilini yapmak ister. Şu da bir gerçek ki her batılı araştırma ön yargılı ve kötümser yaklaşmıyor bu vakıaya. Bazıları İslam’ın bireylerin hayatlarında çok önemli rol oynadığını ve olumlu yaşam tarzına sebeb olduğunu bilirler. Bu araştırmalarda akademisyenler, politikacıların ve gazeteceilerin ön yargılı çalışmalarını tenkit ederler. Yani sırf sübjektif değil objektif ve hür araştırmalarda mevcuttur batıda. = Araştırmalar nitelik ve nicelik bakımından yetersiz kalmakta. 10 Makale Özeti | www.ti-entertainment.com