sağlıklı beslenme ve beslenmede dikkat edilmesi gereken durumlar

KALP-DAMAR HASTALIKLARINDA
BESLENME
ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve
Programlar Şubesi
BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ ?
1. KALP DAMAR HASTALIĞI NEDİR?
2. RİSK FAKTÖRLERİ
3. KOLESTEROL VE KALP DAMAR
HASTALIKLARI
4. DİYET YAĞLARI VE KAN YAĞLARI
ÜZERİNE ETKİLERİ
5. KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
KALP DAMAR HASTALIĞI NEDİR ?
Kalp Hastalıkları; kalp ve kan damarlarına ilişkin durumu
tanımlamaktadır.
Kalp krizi,
Felçler,
Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
Angina (göğüs ağrısı)
Kan dolaşımı bozukluğu
Anormal Kalp Atışları
başlıca kalp hastalıklarıdır.
KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Koroner kalp hastalıkları
Serebrovasküler hastalıklar
Hipertansiyon
Periferal arter hastalığı
Romatizmal kalp hastalıkları
Konjetinal kalp hastalıkları
Kalp yetmezliği
Kardiyomiyopati
Aterosklerozis
Myokard Enfarktüsü
Angina Pektoris

Dünyada ve Türkiye’de ölüm nedenleri arasında
1. sıradadır.
Dünya nüfusunun % 25'i Kalp Damar Hastalıklarından
etkilenir.
KORONER ARTER HASTALIKLARININ
OLUŞUMUNDA RİSK FAKTÖRLERİ
Erkek ≥45 yaş
Kadın≥55 yaş veya erken menapoz
Ailede kalp hastalığı öyküsü
Sigara
Yüksek kan basıncı
Hiper kolesterolemi
Düşük HDL seviyesi
Diyabet
Şişmanlık
Stres
Fiziksel aktivite azlığı
Fazla alkol tüketimi
Doğum kontrol hapı ( sigara kullananlarda )
KOLESTEROL VE KALP DAMAR
HASTALIKLARI

Kan kolesterol düzeyi yükseldikçe, kalp hastalığı
oluşma riski artmaktadır.
KOLESTEROL NEDİR?
Hayvansal kaynaklı besinlerde ve tüm hücrelerde
bulunan mum yapısında yağ benzeri maddelerdir.
Kan Kolesterolü: Kan dolaşımında bulunur. Kandaki
kolesterolün çoğunu vücudunuz kendi üretirken geri
kalan kısmı da besinlerle alınan kolesterol
oluşturmaktadır.
Diyet kolesterolü: Bitkisel kaynaklı besinler yağ
içerseler bile kolesterol içermezler. Kolesterol yalnızca
hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur.
İYİ KOLESTEROL / KÖTÜ KOLESTEROL
NEDİR ?
Kolesterol, kanda çözünebilmesi ve taşınması için
karaciğerde lipoproteinlerle birleşir. Yani paket edilerek
taşınır.
Bu lipoproteinlerden:
HDL kolesterol (iyi kolesterol): HDL dokulardaki
kolesterolü toplayarak dışarı atılmasını sağladığı için iyi
kolesterol olarak bilinir.
Yalnızca vücutta bulunur, besinler içerisinde bulunmaz.
İYİ KOLESTEROL / KÖTÜ KOLESTEROL
NEDİR ?
LDL kolesterol (kötü kolesterol): Kolesterolü dokulara
taşıyarak arter ve diğer kan damarlarının duvarlarında
birikmesine neden olduğu için LDL, kötü kolesterol olarak
da bilinir.
LDL yalnızca vücutta bulunur, besinler içerisinde
bulunmaz.
KAN KOLESTEROL DÜZEYİ NEDEN
YÜKSELİR ?
Kanda kolesterol düzeyini etkileyen çok sayıda faktör vardır.
 Kalıtım,
 Beslenme alışkanlıkları
 Şişmanlık
 Stres
KAN KOLESTEROL DÜZEYİ NEDEN
YÜKSELİR ?
Kolesterole duyarlı bazı insanlarda
yüksek kolesterollü diyet, total kolesterol ve LDL
kolesterol düzeylerini önemli derecede yükseltir.
Fakat tüketilen toplam yağ miktarı,
özellikle doymuş yağlar, birçoğumuz için çok
önemli olan kolesterol yükseltici etkiye sahiptir
HDL KAN KOLESTEROL DÜZEYİNİN
YÜKSELTİLMESİ
En iyi yol;
Fiziksel aktivitenin arttırılması
 Birey şişmansa, vücut ağırlığının azalması
 Diyette toplam yağ tüketiminin azaltılması
 Doymuş yağların yerine tekli doymamış yağların tercih

HDL kolesterol düzeyinin artırılmasında önemli faktörlerdir.
LDL KAN KOLESTEROL DÜZEYİNİN
AZALTILMASI
Toplam diyet yağı azaltmak
 Doymuş yağlar yerine doymamış yağların tercih edilmesi
 Diyet posa miktarının arttırılması,
 Kolesterol miktarlarının orta düzeye indirilmesi
 Düzenli fiziksel aktivite ile vücut yağ oranının azaltılması

LDL Kolesterol düzeyinin düşmesinde etkin başlıca
etmenlerdir.
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Tekli doymamış yağ asitleri;
Kanola, fındık yağı ve zeytinyağları bu yağ asitlerinden
zengindir.


HDL kolesterolünü artırıcı etkisi vardır.
LDL kolesterol ve trigliseridler üzerindeki etkileri nötraldir.
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZRİNE ETKİLERİ
Çoklu doymamış yağ asitleri
;
Mısır, soya, deniz ürünleri ve ayçiçek yağlarının
çoklu doymamış yağ asidi içerikleri yüksektir.
 LDL kolesterolün düşmesini sağlar.
Çoklu doymamış yağ asitleri içinde iki ana grup vardır;
Omega-3 ve
Omega-6 yağ asitleri.
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Omega-6 yağ asitleri:
Kaynakları; Mısır özü, ayçiçeği, soya fasülyesi yağlarıdır.
Omega-3 yağ asitleri:
Soğuk sularda yaşayan uskumru, ton, somon, gibi yağlı
balıklarda.
Keten tohumu ve yağında, kanola yağında, soya yağında,
ceviz ve fındıkta bulunmaktadır.
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Omega-3 yağ asitleri;
LDL kolesterol yapımını azaltır.
Kan trigliserit düzeyini düşürmektedirler.
Omega-3 yağ asitlerinin kalp koruyucu etkisi nedeni ile bu
yağları tüketenlerde koroner kalp hastalığına bağlı ölümlerde
düşüş görülmektedir.
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Omega-3 yağ asitlerinin kalp koruyucu etkisi nedeni ile
haftada en az 2 kez balık yenilmesi (300 g) önerilmektedir.
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Doymuş yağ asitleri;
Kırmızı et, tavuk (derili), tereyağı, süt ve süt ürünleri,
hindistan ceviziyağı doymuş yağ asitlerinden zengindir.

LDL kolesterol düzeylerini yükseltir
DİYET YAĞLARI VE KAN LİPİTLERİ
ÜZERİNE ETKİLERİ
Trans yağ asitleri;
Trans yağ asitleri bitkisel sıvı yağların hidrojenize edilerek
katılaştırılması sırasında açığa çıkmaktadır.
Margarinler en önemli kaynağıdır.

LDL kolesterolünü artırdığı

HDL kolesterolünü azalttığı için;
Kalp damar hastalıklarının oluşumunda önemli bir faktördür.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
1. Beslenmenizde yağı azaltın.
Yediğiniz tüm besinlerin yağ miktarını dikkate alın.
Süt ve süt ürünlerinin az yağlı veya yağsız olanlarını
tercih edin.
Beslenmenizde balığa daha çok yer verin.
Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketin.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
1. Beslenmenizde yağı azaltın.
Tam tahılları ve ürünlerini tercih edin.
Yemeklerinizde katı yağları az kullanın.
Satın aldığınız besinlerin etiketleri üzerindeki
yağ miktarlarını kontrol edin.
Atıştırmalarınızda (ara öğünlerde) yağ miktarı düşük
besinleri tercih edin.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
1. Beslenmenizde yağı azaltın.
Beslenmenizde kuru baklagillere daha çok yer verin.
Ev dışında yemek yediğiniz zaman yağsız/az yağlı
yemekleri tercih edin.
Uygun pişirme yöntemlerini seçerek yağ kullanımını
azaltın yada yağ kullanmayın.
Yağsız dana, koyun eti ile derisi alınmış kanatlı hayvan
etlerini tercih
edin.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
2. Beslenmenizde doymuş yağları azaltın.
3. Doğmuş yağlar yerine doymamış yağlar
tercih edin.
4. Diyetinizde kolesterolü sınırlayın.
5. Posa tüketimini arttırın.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
6. Daha fazla sebze ve meyve tüketin.
7. İdeal vücut ağırlığında olun.
8. Fiziksel aktivitenizi arttırın.
9. Kan basıncınızı kontrol altında tutun.
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN
KORUNMADA BESLENME
10. Sigara içiyorsanız bırakın.
11. Alkol tüketiminden kaçının.
12. Stresi azaltın.
TEŞEKKÜRLER