KALP KRİZİ
advertisement
KALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU • Türkiye ulusal düzeyde ölüm nedenleri arasında ilk sırayı 205.457 ölümle kardiyovaskülerhastalıklar (tüm ölüm nedenlerinin %47,73’ü) almaktadır. • Kardiyovasküler hastalıklar grubunda iskemik kalp hastalıkları, serebrovasküler hastalıklar, romatizmal kalp hastalıkları, inflamatuar ve hipertansif kalp hastalıkları yer almaktadır. • Kalp krizi ya da enfarktüs, kalbin koroner arterlerinde gerçekleşen bir bozukluk sonrası meydana gelen yetersizlik sonucu şiddetli göğüs ağrısıyla ortaya çıkan ve ölümle sonuçlanması olası fizyolojik duruma denir. • Kalp krizinde şikayetin esasını göğüs ağrısı oluşturur: • Ağrının özellikleri: • Ağrı göğüs ortasındadır, 20 dakikadan fazla genellikle saatlerce sürer ve genelde dinlenme yada nitrogliserinle (dilaltı, isordil vb) geçmez, • Ağrı, şiddetli ve künt vasıftadır. Fakat keskin veya belirsiz olabilir, • Ağrı, sıkıştıran, ağırlık, baskı yapıcı tarzda olabilir, • Göğüste daralma hissi uyandırabilir, • "Göğüsde fil oturuyormuş" gibi veya • Hazımsızlık olarak da hissedilebilir. Beraberinde sıklıkla soğuk terleme ve ölüm korkusu da vardır. • Kalp krizi ağrısı, tipik olarak yukarıda sayılan özellikleri taşımakla birlikte bazen beklenen özellikleri göstermez (atipik ağrı). • Bu durumda ağrı, göğüs yerine çene ağrısı, diş ağrısı, baş ağrısı, sırt ağrısı veya karın ağrısı olarak da karşımıza çıkabilir. • Kalp krizi geçiren hastaların dörtte birinde (özellikle şeker -diyabethastalarında ve yaşlılarda) ağrı hissedilmez (sessiz kalp krizi). • Kalp krizinin ağrısız olması veya ağrılı olmasının ciddiyeti üstüne bir etkisi yoktur. • Hatta ağrısız olanlarda, hasta hastalığının farkında olmayabileceği için daha tehlikeli olabilir. • Bundan başka kendi başına yada göğüsteki ağrıyla birlikte hissedilebilen diğer belirtiler şunlardır: • Nefes darlığı • Öksürük • Baş dönmesi ve sersemleme • Bayılma • Mide bulantısı ve kusma • Sıkıntı. KALP KRİZİ Kimler riskli? • > 45 y erkekler, > 55 y kadınlar • Kalp krizi geçirmiş kişiler, • By-pass ameliyatı, balon-stent uygulanmış hastalar • Ailede erken koroner hastalık bulunanlar: Baba ya da erkek kardeşte < 45y Anne ya da kız kardeşte < 55y KALP KRİZİ Kimler riskli? • Diabetes mellitus, • Yüksek kolesterol, • Hipertansiyon, • Sigara, • Fazla kilo, • Hareketsiz yaşam tarzı. KALP KRİZİ Riski düşürebilir miyiz? • Diabetes mellitus, • Yüksek kolesterol, • Hipertansiyon, • Sigara, • Fazla kilo, • Hareketsiz yaşam tarzı. • Sigara tüketimi tek en önemli değiştirilebilir risk faktörüdür. • Yapılan çalışmalar günde 20 ve daha fazla sigaranın kalp hastalığı riskini 2 yada3 kat attırdığını göstermiştir. • Günde 1 ile 4 adet sigara içmekte kalp hastalığı riskini arttırmaktadır. • Hafif derecede sigara içmenin myokard infarktüsü üzerinde etkisi vardır ve içine çekmediğini söyleyen içicilerde bile ölüme neden olur. • Sigara içmek özellikle doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda daha fazla tehlikelidir. SİGARA BIRAKMANIN YARARLARI Bıraktıktan sonra geçen zaman 15 yıl Felç riski azalır 20 dakika Kan basıncı ve kalp hızı normale döner 10 yıl Akciğer kanseri riski % 50 azalır. Kalp krizi riski normale döner. 8 saat Kanda oksijen düzeyi normale döner 5 yıl 24 saat Kalp krizi riski % 50 azalır Nikotin atılır Tat , koku duyusu düzelir 3-9 ay 48 saat Kalp krizi riski azalır 72 saat Nefes alma-verme kolaylaşır. Enerji artar Öksürük ve hırıltılı solunum iyileşir 2-12 hafta Dolaşım düzelir Yüksek kolesterol • Kan dolaşımındaki kolesterolün %75’i karaciğerde imal edilirken %25’i aldığımız gıdalardan emilir. • Gıdalarla aldığımız yağın miktarı ve türü kan kolesterol düzeyine önemli ölçüde etki eder. • Yüksek kolesterolün kalp hastalığı riskini arttırdığı uzun süredir bilinmektedir. Yapılması gerekenler • Günlük kalorinin en fazla %30’unu yağlardan almamız, • Almakta olduğumuz “kötü” yağları “iyi” yağlarla değiştirmemizdir. Kötü yağlar? • Bu yağların tüketimi “kötü kolesterol” olarak bilinen LDL-kolesterol düzeyini arttırmakta. • Margarin, kırmızı et, yumurta sarısı, tam yağlı süt ve ürünleri, kızarmış gıdalar, hamburger ve benzerleri, ticari unlu mamuller bu tür “kötü” yağların başlıca kaynakları. İyi yağlar? • Bu yağlar ise LDL-kolesterol düzeyini düşürürken “iyi kolesterol” olarak adlandırılan HDL-kolesterolü arttırmakta. • Zeytinyağı, fındık yağı, mısırözü yağı, balık, ceviz, soya fasulyesi bu “iyi” yağların kaynakları. • Günlük kalorinin en fazla %30’u olması gereken yağ tüketiminde bunlara ağırlık verilmeli. Fazla kilo • Kandaki kolesterol ve trigliserid düzeyini arttırır, • HDL-kolesterol düzeyini düşürür, • Kan basıncını yükseltir, • Diyabeti başlatabilir, • Tüm bunlar olmadığı takdirde bile tek başına bir risktir. • Eğer kan basıncınız yüksekse (hipertansiyon), kontrol altına alın Bazı besin ögeleri kan basıncını olumlu yada olumsuz yönde etkilemektedir. Bunların en önemlileri sodyum (tuz), kalsiyum, potasyum, magnezyum, yağlar ve alkoldür. Hipertansiyo n İlaçlar Tuz kısıtlaması Fazla kiloların verilmesi Sebze & meyveden zengin beslenme Egzersiz Alkolün sınırlandırılması • Stresi azaltın. Stres ile kardiyovasküler hastalıklar arasındaki bağlantı zayıf da olsa, stresi kontrol etmek özellikle stresle başetmek için çok yemek yiyen veya sigara içenler için önemlidir. • TEŞEKKÜR EDERİM
