7.SINIFLAR SOSYAL BİLGİLER DERS NOTLARI 1.İstanbul`un fethinin

7.SINIFLAR SOSYAL BİLGİLER DERS NOTLARI
1.İstanbul'un fethinin nedenleri nelerdir.?
Bizans'ın Avrupa Devletlerini Osmanlı Devleti aleyhine kışkırtması
Bizans'ın Şehzadeleri ve Anadolu Beyliklerini Osmanlı aleyhine kışkıtması
Osmanlı sınırları içerisinde bulunan Bizans'ın Osmanlı toprak bütünlüğünü bozması
İstanbul'un ticaret yolları üzerinde bulunması
Hz.Peygamberin İstanbulla ilgili hadisinin etkili olması
2.İstanbul'un fethinin sonuçları nelerdir.?
Anadolu ve Rumeli arasındaki Bizans engeli ortadan kalktı .Toprak bütünlüğü sağlandı.
Boğazlar ve boğazlardaki ticaret tamamen Osmanlıya geçti.
İstanbul Osmanlı Devletinin başkenti oldu.
Yaklaşık 1058 yıllık Bizans imparatorluğu tarihe karıştı.
Orta Çağ sona erdi, Yeni Çağ başladı.
II.Mehmet'e Fatih ünvanı verildi.
Osmanlı Devletinin kuruluş dönemi sona erdi.Yükselme dönemi başladı.
Fetihten sonra Avrupaya giden bilim adamları rönesansın doğmasında etkili oldular.
İstanbul'un fethinde kullanılan toplar Avrupada kullanılarak Derebeylerin surlarının yıkılarak
zayıflamalarına ve kralların güçlenmesine neden oldu.
3.Fatih döneminde Balkanlarda fethedilen yerler nerelerdir.?
Sırbistan(1459), Mora yarımadası(1460), Eflak(1462),
Boğdan(1476),Bosna(1463),Hersek(1465), Arnavutluk (1479)
4.1533 İstanbul Antlaşmasının önemi nedir.?
Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktı.Yani Avusturya
kralı Osmanlı Devletinin 2.adamına denk olacaktı.Avusturya böylece Osmanlı Devletinin
üstünlüğünü kabul etmiştir.
5.1535 Yılında Kanuni'nin Fransızlara verdiği kapitülasyonların(ayrıcalık) amacı nedir.?
Fransa'yı Avrupa Hristiyan birliğinden ayırarak, kendi yanına çekmek ve Hristiyan birliğini
parçalamak.
Fransa limanlarından faydalanmak.
Coğrafi keşiflerle önemini yitiren, Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak.
6.Karadeniz'in Türk gölü haline gelmesini sağlayan fetihler nelerdir.?
Fatih zamanında; Amasra'nın fethi(1459), Sinop'un alınması(1460), Trabzon'un alınması
(1461), Kırım'ın alınması (1477) gerçekleşmiştir.II.Bayezıt zamanında ise Kili ve Akkerman
kaleleri alınarak Karadeniz tamamen Türk egemenliğine girdi.Kili ve Akkerman kalelerinin
alınmasıyla Kırım ile karadan sınırımız oluşmuştur.
7.Kırım'ın fethinin sonuçları nelerdir.?
Karadeniz Türk gölü haline geldi.
Karadeniz ticaret yolu tamamen Osmanlıya geçti.
8.Fatih döneminde Ege Denizinde fethedilen adalar hangileridir.?
İmroz,Taşoz,Bozcaada,Limni,Midilli,Eğriboz,Gökçeada,Sisam,Semadirek adaları alınmıştır.
9.Preveze Deniz Savaşı'nın önemi nedir.?(1538)
Haçlı donanması Osmanlı donanmasına yenilmiştir.Osmanlı devleti büyük zafer kazanmıştır.
Akdeniz Türk gölü haline gelmiştir.Akdenizde Türk üstünlüğü kesinleşti.
10.Kıbrıs'ın fethinin önemi nedir.?(1571)
Doğu Akdeniz'in güvenliği sağlanmıştır.İnebahtı deniz savaşına neden olmuştur.
11.İnebahtı Deniz Savaşının önemi nedir.?(1571)
Osmanlı Devleti'nin denizlerde aldığı ilk büyük yenilgidir .Preveze deniz zaferiyle elde edilen
üstünlük gitmiştir.Ancak herhangi bir yeri kaybetmedik.Donanmamız yakıldı ama kısa
zamanda yenisi yapılmıştır.
12.Mohaç Meydan Savaşının Önemi Nedir.?(1526)
Kanuni Macarlara karşı büyük bir zafer kazanmıştır.Kanuni Macaristan krallığına Erdel Beyi
Yanoş'u getirdi.
13. Kanuni Dönemi Bazı Fetihleri
Belgrad'ın fethi(1521)
Rodos'un fethi(1522): Bu fetihle Anadolu,Mısır ve Suriye ticaret yolunun güvenliği
sağlanmıştır.
Sakız adasının fethi(1566)
14.Otlukbeli Savaşının(1473) önemi nedir.?
Fatih ile Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan arasında yapılmıştır.Akkoyunlu devleti yenilerek
çok zayıflamıştır.1501 yılında da yıkılmıştır.Osmanlı Devleti doğu sınırlarını güvence altına
almıştır.
15.Karamanoğullarına ne zaman kesin olarak son verilmiştir.?
II.Bayezıt zamanında
16.Çaldıran Savaşının(1514) önemi nedir.?
1. Doğuda en büyük tehlike olan Safevi devletini Osmanlı Devleti bu savaşla yenerek etkisiz
hale getirmiştir.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri Osmanlıya geçmiştir.Sefer dönüşü Dulkadiroğulları
Beyliği alınmıştır.Bu beyliğin alınmasıyla Anadolu Türk birliği kesin olarak sağlanmıştır.
17.Mercidabık Savaşının (1516) önemi nedir?
Memlüklerle Osmanlılar arasında yapılmıştır.Osmanlı Devleti bu savaşı kazanmıştır.Böylece
Suriye ve Filistin
Osmanlı Devletine katılmıştır.
18.Ridaniye Savaşının (1517) önemi nedir.?
Memlüklerle Osmanlılar arasında olmuştur.
Memlük Devleti yıkıldı ve Mısır Osmanlı topraklarına katıldı.
Hicaz Emirliği (Mekke ve Medine ) Osmanlı yönetimine katıldı.
Kutsal emanetler İstanbul'a getirildi.
Halifelik Osmanlılara geçti.
Baharat yolu Osmanlıya geçti.
19.Amasya Antlaşmasının (1555) önemi nedir.?
Osmanlı Devleti ile İran arasında yapılan ilk siyasi antlaşmadır.
20.Ferhat Paşa (İstanbul) Antlaşmasının (1590) önemi nedir.?
Osmanlılarla İran arasında yapılmıştır.
Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır.
21.Nasuh Paşa Antlaşmasının (1611) önemi nedir?
Osmanlı Devleti Ferhat Paşa Antlaşması ile aldığı yerleri İran'a geri vermiştir .
22.Kasr-ı Şirin Antlaşmasının (1639) önemi nedir?
Bu antlaşma ile Türkiye-İran sınırı büyük ölçüde çizilmiş ve günümüze kadar fazla
değişmeden gelmiştir.
23.Zitvatorok Antlaşmasının (1606) önemi nedir?
Osmanlı Devleti 1533 İstanbul antlaşması ile Avusturya'ya karşı elde ettiği üstünlüğünü
kaybetti.Böylece Avusturya kralı Osmanlı padişahına denk oldu.Ayrıca Kanije,Estergon,Eğri
kaleleri Osmanlılara geçti.
24.Hotin Antlaşmasının (1621) önemi nedir?
Lehistan ile Osmanlı Devleti arasında yapılmıştır.Hotin kalesinin kuşatılması sırasında
Yeniçeriler gevşek davranmışlar ve kale alınamamıştır.II.Osman(Genç) bu yüzden Yeniçeri
ocağını kaldırmayı düşünmüştür ve Yeniçeriler tarafından öldürülmüştür.
25.Bucaş Antlaşmasının (1672) önemi nedir?
Lehistanla Osmanlı Devleti arasında yapılmıştır.
Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti Batıda en geniş sınırlara ulaşmıştır.
Osmanlı Devletinin topraklarına toprak kattığı son antlaşmadır .
26.Karlofça Antlaşmasının (1699) önemi nedir?
Osmanlı Devleti ile Lehistan,Venedik ve Avusturya arasında yapılmıştır.
Osmanlı Devleti ilk defa toprak kaybetti.
Sakarya savaşına kadar sürecek geri çekilme başladı.
Osmanlı Devletinde Duraklama devri bitti.Gerileme dönemi başladı .
27.İstanbul Antlaşmasının (1700) önemi nedir?
Rusya ile Osmanlı Devleti arasında yapılmıştır.
Rusya'nın azak kalesini almasıyla tarihinde ilk kez Karadenizde kıyısı olmuştur.
Rusya İstanbul'da daimi elçi bulundurabilecek
28.Osmanlı Tarihinde İlk Defa Devlet Bütçesini Hazırlayarak Mali Düzenlemeler Yapan
Sadrazam Kimdir?
Tarhuncu Ahmet Paşadır.
29.17.Yüzyılda Bazı Şartlar İleri Sürerek İş Başına Gelen Ünlü Sadrazam Kimdir?
Köprülü Mehmet Paşadır .
30.Koçi Bey Kimdir?
17.Yüzyılda 1V.Murat zamanında yaşamış ünlü bilgindir.1V.Murat tarafından duraklamanın
nedenlerini ve çarelerini araştırması için görev verilmiştir.Koçi Bey duraklamanın nedenlerini
anlatan risaleleriyle(raporlarıyla) ünlü bilim adamıdır.
31.Prut Antlaşmasının(1711) önemi nedir?
Osmanlı Devleti 1700 Yılındaki İstanbul antlaşmasıyla kaybettiği yerleri Ruslardan geri aldı.
Ruslar İstanbulda sürekli elçi bulunduramayacaktı.
32. Pasorofça Antlaşmasının(1718) önemi nedir?
Osmanlılarla-Venedik ve Avusturya arasında olan bir antlaşmadır.
Osmanlı Devleti Karlofça ile Venediklilere kaptırdığı yerleri geri almak için başladığı
savaştan yenilgiyle ayrıldı ve yeni yerleride kaybetti.
Çelebi Mehmet zamanında başlayan Osmanlı-Venedik savaşları kesin olarak sona erdi.
Osmanlı Devletinde bu antlaşmayla Lale devri (1718-1730) başlamıştır.
33. Belgrat Antlaşmasının (1739) önemi nedir?
Osmanlılarla-Rusya ve Avusturya arasında olmuştur.
İki büyük Avrupa Devletine karşı kazanılan başarı Osmanlı Devletinin hala güçlü bir devlet
olduğunu göstermiştir.
Bu antlaşma Osmanlı Devletinin 18.Yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.
Kazanılan başarıda Humbaracı Ahmet Paşa'nın ordudaki reformları etkili olmuştur.
Antlaşmanın imzalanması sırasında Fransa'nın arabuluculuk yapması sonucu daha önce
1535'de verilen kapitülasyonlar 1740 yılından itibaren sürekli hale gelmiştir
NOT: 1535 Kapitülasyonları sadece o dönemin iki hükümdarından birisi ölünceye kadar
geçerliydi.Ama 1740 Kapitülasyonları sürekli hale getirilmiş ve Osmanlı Devletini zor
durumda bırakmıştır.Kapitülasyonlar
dan ancak Lozan antlaşmasıyla kurtulabildik.
34. Küçük Kaynarca Antlaşmasının(1774) önemi nedir?
Osmanlı-Rusya arasında olmuştur.
Osmanlı Devletinin 18.Yüzyılda imzaladığı en ağır antlaşmadır.
Kırım bağımsız olmuştur. Not:Halkı müslüman olan bir ülke ilk defa devletten ayrılmıştır.
Karadeniz Türk gölü olmaktan kesin olarak çıkmıştır.İstanbul ve boğazlar Rus tehdidi altına
girdi.
Rusya Osmanlı Devletindeki Ortadoksların haklarını koruma bahanesiyle Osmanlının iç
işlerine karışma imkanı bulmuştur.
Ruslar ilk kez kapitülasyonlardan faydalanmaya başladılar.
Osmanlı Devleti ilk defa savaş tazminatı vermiştir.
35. Ziştovi Antlaşmasının (1791) önemi nedir?
Osmanlı-Avusturya arasında olmuştur.
Bu antlaşma ile Kanuni devrinden beri devam eden Osmanlı -Avusturya savaşları kesin olarak
sona erdi.
36. Yaş Antlaşmasının (1792) önemi nedir?
Osmanlı-Rusya arasında olmuştur.
Osmanlı Devleti Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu resmen kabul etti.
Yaş antlaşması ile Osmanlı Devletinin yıkılış dönemi başladı.
37.İstanbul Antlaşması(1724) önemi nedir?
Ruslar’ın İran’daki taht kavgalarından faydalanarak Kafkasya’ya girmesi , Osmanlı Devletini
harekete geçirmiştir. Rusya’nın İran’ı işgal etmesini istemeyen Osmanlı ordusu harekete
geçmiştir. Kafkasya’da iki ordu karşı karşıya gelmiştir..Fransa’nın araya girmesiyle İstanbul
antlaşması imzalanmıştır.Böylece İran’ın Kuzeyi ve batısı Osmanlılarla Ruslar arasında
paylaşılmıştır.
İran yapılan bu antlaşmayı tanımadığını bildirmiştir.Ve Osmanlı Devletine savaş açmıştır.
Osmanlı –İran savaşları 1746 yılına kadar devam etmiştir. 1746 Yılındaki bu antlaşmayla
Osmanlı –İran savaşları kesin olarak sona ermiş ve 1639 Kasr-ı Şirin antlaşması şartları aynen
kabul edilmiştir.Günümüze kadar sürecek barış dönemi başlamıştır.
18.Yüzyıl Islahat( Yenileşme) Hareketleri
38. Lale Devri Islahatları(1718-1730):
1718 Pasarofça antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil İsyanıyla sona eren devire Lale
Devri denir.
Padişah III.Ahmet , sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.
Bu dönemde Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderilmiştir.
İlk kez matbaa kuruldu.(1727). İlmi eserlerin basımına izin verildi.Ancak dini eserler elle
yazılmaya devam etti.
İlk kez Yalova’da kağıt fabrikası açıldı.
İlk kez itfaiye bölüğü kuruldu.
İlk kez İstanbul’da kumaş fabrikası ve çini atölyesi açıldı.
Sivil mimari gelişmiştir. Bir çok saray, köşk,kasır, çeşme , kütüphane yaptırılmıştır.
Pek çok doğu klasiği Türkçe’ye çevrilmiştir.
Resim ve minyatür de gelişmiştir.
NOT : Lale Devri Osmanlı Devleti’nde Batı’nın üstünlüğünün kabul edildiği ve Batı’nın
örnek alınarak ıslahat yapıldığı ilk dönemdir.
I.Mahmut Devri Islahatları(1730-1754)
Humbaracı Ahmet Paşa Humbaracı ve Topçu ocaklarını modern usullere göre yeniden
düzenledi.
Humbaracı Ahmet Paşa orduda bölük , alay, tabur sistemini kurdu.
Avrupai tarzda subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı.
Bu ıslahatlar 1736-1739 Osmanlı-Avusturya ve Rusya savaşlarında başarılı olmamızı
sağlamıştır.
III.Mustafa Devri Islahatları(1757-1774 )
Baron dö Tott Avrupa’dan getirtilerek yeni bir topçu ocağı kuruldu. Sürat topçuları adı verilen
ocak kuruldu.
Deniz Mühendishanesi açıldı.
Hendesehane açıldı.Denizcilik ve topçuluk dersleri verildi.
I.Abdülhamit Devri Islahatları (1774-1789)
Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için istihkam okulu açıldı.
İngiltere ve Fransa’dan gemi yapım ustaları getirildi.
Haliç, Karadeniz ve Ege Denizinde tersaneler yapıldı.
III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807)
Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu.
Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu.
Avrupa’nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu.
Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı.
Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde
ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu
dağıtıldı.
Fransız İhtilali ve Önemi (1789)
Fransa’da halkın krala karşı ayaklanmasıyla ihtilal başlamıştır.
Fransız ihtilalinin sonucunda krallıklar yıkılmaya başlamış ve demokrasi yönetimleri
kurulmaya başlamıştır.
Milliyetçilik fikri yayılmış ve çok uluslu devletler ( Osmanlı gibi ) bundan
etkilenmiştir.İmparatorluklar yıkılmaya başlamış , yarine milli devletler kurulmaya
başlamıştır.
Hürriyet, eşitlik, özgürlük, adalet gibi kavramlar yayılmıştır.
Fransız ihtilali bütün dünyayı etkilediğinden , Yeni Çağ‘ın bitişi , Yakın Çağ’ın başlangıcı
olmuştur.
Daha önce Amerika’nın bağımsızlık bildirisi olan İnsan Hakları Bildirisi , Fransa tarafından
dünya çapında bir bildiri haline getirilmiştir.
Tanzimat ve Meşrutiyet hareketlerinde , Fransız ihtilalinin olumlu yanları etkili olmuştur.