Osmanlı Kuruluş Devri

1
OSMANLI İMPARATORLUĞU
OSMAN BEY (1281-1326):

Osman Bey, Çobanoğulları’nın yıkılışına
kadar onlara bağlı kaldı (1291). Bu tarihten
itibaren Türkiye Selçuklularının uç beyi haline
geldi.

Osman Gazi, Ahi Şeyhlerinden Edebali’nin
kızı ile evlenmiştir. Ahiler, Osmanlıların
Anadolu’da
kabullenmesinde
önemli
rol
oynamıştır.

Osman Gazi’nin ilk önemli başarısı İnegöl
Tekfurunu mağlup ederek Karacahisar’ı alması
olmuştur (1291).

Karacahisar merkez yapıldıktan sonra
tekfurlar ile mücadele devam etmiştir. 1298’de
Bilecik, Yarhisar, İnegöl, 1300 yılında ise
Yundhisar ve Yenişehir ele geçirilmiştir.

Selçuklu sultanı III.Alaeddin Keykubat’ın
İlhanlı hükümdarının yanına gitmesinden sonra
Anadolu’da iktidar boşluğu doğdu. Bu durumdan
faydalanan diğer beylikler gibi Osman Bey de
bağımsızlığını ilan etmiştir (1299).

Koyunhisarı(Bafeon)Savaşı 1302:
Osman Bey’in genişlemesine karşı Bizans’ın
Tekfurları ile anlaşıp birlik göndermesi ile bu savaş
yapılmıştır.
Not: Osmanlı ile Bizans arası ilk savaştır.
Not: Osmanlı Kite kalesini, Bursa’nın kuzeyi hariç
her yerini ve İzmit’i kontrol altına aldı.

Orhan Bey 1321’de Mudanya’yı aldı.

Osman
Bey
dönemindeki
fetih
hareketleri gönüllü Türkmen birlikleri ile
gerçekleştirildi. Bu dönemde düzenli ordu
yoktu.

Osman Bey zamanında ilk Osmanlı
parası bastırıldı. Ancak devletin teşkilatlanması
Orhan bey zamanında başladı.
ORHAN BEY (1326-1362):

Osman Bey’in vefatından sonra Orhan Bey
Bursa’nın fethini tamamladı ve Bursa başkent
yapıldı. Ekonomik yönden Osmanlı için önemli bir
yer olmuştur.

Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329):

Akçakoca ve Abdurrahman Gazi; Kandıra,
Aydos,
Samandıra,
Karamürsel
kalelerini
almışlardır.

Osmnalılar Üsküdar’a kadar gelmiştir ve
Bizans bu durumda harekete geçecektir.
Sebepler:
*Osmanlı ilerleyişini durdurmak,
*Osmanlı’nın eline geçen kaleleri geri almak,
*Bizans, İznik’i Osmanlı kuşatmasından kurtarmak
amacı ile son defa büyük bir ordu gönderdi.
Sonuçlar:
*Anadolu’da Bizans’ın etkinliği sona erdi ve
Osmanlı daha etkili hale geldi.
*İznik teslim olmuştur (1331), daha sonra Gemlik
ve İzmit de fethedilmiştir (1337).
Not: Bu gelişmelerden sonra Kocaeli yarımadası
tamamen Osmanlı hakimiyetine girdi.
Not: Savaş alanlarına yakın olduğundan İznik bir
süre Osmanlıya başkentlik yapmıştır.

1335
de
İlhanlılar’ın
İran’daki
hakimiyetleri sona erdi. İlhanlıların yıkılışı
Osmanlıların bağımsızlığını pekiştirdi. Çünkü
Osmanlı İlhanlılara vergi vermekte idi.

Karesioğulları beyliğinin Osmanlı’ya
katılması (1345):
*Karesi Bey’in ölümü ile karışıklıklar çıkması
Osmanlı’nın bu olaya el koymasına neden oldu.
Orhan bey bu beyliğin büyük bölümünü ele geçirdi
(1345). 1360 yılında Çanakkale ve çevresi alınınca
Karesi beyliği tam olarak Osmanlıya katılmış
oludu.
Sonuçları:

Osmanlıların Rumeli’ye geçişi kolaylaştı.

Osmanlı Donanma sahibi oldu.

Bu beyliğin komutanları Osmanlı hizmetine
girdi.

Osmanlı, Adalar Denizine (EGE’ye) ulaştı.

Orhan Bey döneminde; Marmara
adaları (1352), Bolu ve Ankara (1354) Osmanlı
toprağı oldu.

BALKANLARDAKİ GELİŞMELER:
1341 de III.Andranikos’un ölümü ile Bizans’ta taht
kavgaları başladı. Kantakuzen önce Aydınoğ.
(1344’e kadar) sonra Osmanlıdan yardım istedi. Bu
istek
Türklerin
Rumeli’ye
geçişini
kolaylaştıracaktır. Kantakuzen Osmanlıya üs
olarak Bolayır yakınlarındaki Çimpe kalesini üs
olarak vermiştir.
2
I.MURAT DÖNEMİ (1362-1389):

I.Murat’ın
hükümdarlığını
tanımayan
kardeşleri isyan etti. Bu karışık ortamdan
faydalanan Karamanoğulları Ahileri kışkırtarak
Ankara’nın elden çıkmasına sebep olmuştur.
I.Murat Ankara’yı tekrar el geçirmiştir(1362).

I.Murat’ın oğlu I.Bayezid Germiyanoğullarından bir kız ile evlendiği için çeyiz olarak
Osmanlıya Kütahya, Tavşanlı, Emet, Simav verildi
(1381). Osmanlı, Hamitoğulları ile komşu oldu.

Hamitoğullarından;
Isparta,
Yalvaç,
Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Karaağaç 80.000
altın
karşılığında
satın
alındı
(1381).
Karamanoğulları ile sınır olundu.

Karamanoğulları Beyşehir’i aldı. Bu durum
savaşa sebep oldu (1387). Savaşı Osmanlı kazandı.
Not: Taraflar arasında ilk barış yapıldı. Osmanlı ile
Karamonoğlu arasında ilk ilişkiler I.Murat
devrinde
başlamış
oldu.
Karamanoğulları,
Anadolu’da Osmanlı üstünlüğünü tanımış oldu.

Bu dönemde Anadolu Türk birliği
çalışmaları hızlandı ve beylikler Balkanlardaki
savaşlar için Osmanlıya asker desteği yapmışlardır.

Bu başarılar Memlukların Osmanlıya elçi
göndermesine sebep olmuştur. Bu olay Anadolu’da
siyasi üstünlüğün Osmanlıya geçtiğine kanıttır.
Edirne’nin Fethi (1362):
Sazlıdere Savaşı ile Bizans ve Bulgar kuvvetlerini
yenen Osmanlı Edirne’yi ele geçirmiştir. Daha
sonra Gümülcine ve Filibe ele geçirildi.
Not: Edirne ve Filibe’nin alınması Makedonya’da
bulunan Sırplarla, Bulgarlar ve Bizans’ın
bağlantısını kesti. Bundan sonra Osmanlılara
Balkan Fetihlerinin yolu açılmıştır.
Not: Orhan bey döneminde Maltepe Savaşı ile
Bizans’ın Anadolu’daki etkinliği sona erdi. I.Murat
döneminde Çatalca’ya kadar Bizans topraklarının
Osmanlının eline geçmesi üzerine Bizans’ın dünya
ile karadan bağlantısı kesilmiştir. Bizans dış dünya
ile ilişkilerini deniz yollarıyla kurmak zorunda
kalmıştır.
Sırpsındığı Savaşı (1364):
Sebepleri:
* Osmanlı’nın Edirne ve Filibe’yi alarak
Balkanlar’da ilerlemeleri.
* Sırp ve Bulgarların isteği ile Papa’nın Hıristiyan
milletleri savaş için teşvik etmesi.
* Bizans’ın kara bağlantısının kesilmesi üzerine
Hıristiyan milletlerinden yardım istemesi.
* Türklerin Balkanlara kesin olarak yerleşme
politikasına
karşılık
Haçlıların
Türkleri
Balkanlardan atmak istemesi.
- Papa’nın teşviki ile Macar Kralı Layoş’un
liderliğinde
Sırp,
Bulgar,
Eflak,
Bosna
kuvvetlerinden oluşan bir ordu Osmanlıya saldırdı.
Not: Savaşta ölenlerin çoğu Sırp olduğu için bu
savaşa “Sırpların kırıldığı” anlamına gelen
Sırpsındığı adı verilmiştir.
Sonuçları:
1.Osmanlıya karşı oluşturulan ilk Haçlı ittifakıdır.
2.Türklerin Balkanlardaki ilerlemesi hızlandı.
3.Savaş alanlarına yakın olan Edirne başkent oldu
(1365).
4.Macarların Balkanlardaki etkisi azaldı. 1367
yılına kadar Trakya’nın fethi tamamlandı.
* Bulgarlar, Osmanlı hakimiyetini ve vergi
vermeyi kabul etti (1368).
* Sırp kuvvetleri ise Meriç nehri kenarında yapılan
Çirmen Savaşında Osmanlılara mağlup oldu.
(1371)
* Sırplar vergi ve asker vermek şartıyla Osmanlı
hakimiyetini tanıdılar (1374).
I.Kosova Savaşı (1389):
Sebepleri:
1.Osmanlı’nın Manastır, Sofya ve Niş’i alması.
2.Sırp, Boşnak, Hırvat, Arnavut ve Macar
kuvvetleri Türklere karşı birleştiler.
* Lala Şahin paşa komutasındaki öncü kuvvetler
Ploşnik denilen yerde Sırp ve Bosna kuvvetleri
tarafından pusuya düşürüldü (1388).
* Haçlılar ile yapılan Kosova Savaşında Osmanlı
galip gelmiştir (1389).
Sonuçlar:
1.I.Murat savaş meydanında gezerken bir Sırplı
tarafından şehit edildi.
2.Osmanlılar tarafından Haçlılara karşı ilk büyük
meydan savaşı kazanıldı ve Türklerin İslam
dünyasındaki önemi arttı.
3.Balkanlarda Osmanlılar karşısında tek güç
Macarlar kaldı.
4.Osmanlılar ilk defa bu savaşta sesinden
faydalanmak amacıyla TOP’u kullandı.
5.Anadolu beylikleri ilk defa bu savaşta Osmanlıya
yardımcı kuvvet gönderdi.
I.BAYEZİT(YILDIRIM) DÖNEMİ (1389-1402)
* Yıldırım Bayezid Osmanlı tarihinde ilk defa
İstanbul’u karadan ve denizden kuşattı (1391).
İkinci defa ise 1395 yılında kuşatmıştır. Boğazı
kontrol altına almak için Anadolu hisarını
yaptıracaktır. Haçlı kuvvetlerinin Bizans tarafından
davet edilmesi ile Niğbolu kalesini kuşatmaları
sonucu kuşatma kaldırıldı. Niğbolu savaşından
sonra İstanbul tekrar kuşatıldı ve bu kuşatma 1401
yılının ortalarına kadar devam etti. Timur
tehlikesinden dolayı Bizans’ın barış isteği kabul
edildi. 1401 İstanbul Antlaşmasına göre;
* Osmanlıya verilen vergi 10bin düka altın olacak.
* İstanbul’da bir Türk mahallesi ve cami yapılacak,
* Türklerin davalarına bakmak için Kadı tayin
edilecek. Müslümanlar ticaret için İstanbul’a
girebilecek.
NOT: Osmanlı ile Bizans arasında imzalanan tek
resmi antlaşmadır.
Balkanlardaki Gelişmeler:
Eflak Voyvodasının Macarlarla birleşerek
Osmanlı sınırlarına girmesi üzerine Yıldırım
Rumeli’ye geçti (1392). Macarlar geri çekildi,
Eflak beyi Osmanlılara vergi vermeyi kabul etti.
Yıldırım Bulgar Krallığına son verdi (1393).
Ayrıca Selanik Osmanlıların eline geçti (1394).
Niğbolu Savaşı (1396):
Nedenleri:
1.İstanbul kuşatması nedeni ile Bizans Avrupa’dan
yardım istedi.
2.Papanın Hıristiyan dünyasını kışkırtması.
3.Osmanlı’nın, Bulgar krallığını alması ile Orta
Avrupa’yı tehdit etmesi.
4.Osmanlıların Bosna ve Arnavutluk’a akınlar
yaparak buralara yerleşmek istemesi.
Haçlı Ordusu: Macar, Fransa, İngiltere, İskoçya,
Almanya, Hollanda, Avusturya, İtalya, İsviçre ve
Güney Avrupa kuvvetleri.
Sonuçları:
1.Osmanlılar Avrupa’da büyük bir başarı elde etti.
Bu başarı, Ankara savaşından sonraki karışık
dönemde bile Balkanlarda isyan çıkmamasının
sebebidir.
2.Mora Despotluğu
Osmanlı
egemenliğini
tanımıştır.
3.Mısırdaki Abbasi halifesi Yıldırım Bayezid’i
Anadolu sultanı ilan etmiştir.Bu durum Osmanlının
Anadolu beylikleri üzerindeki etkisini arttırmıştır
ve Türk birliğinin sağlanmasını kolaylaştırmıştır.
4.Eflak ve Bosna’ya akınlar yapılmış ve Bulgar
krallığı tamamen son buldu.
Anadolu’daki Gelişmeler:
Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları
ve Saruhanoğulları Osmanlıya bağlandı (1390).
3
Antalya alınarak Hamitoğulları Osmanlının eline
geçti (1392).
Germiyanoğulları alındıktan sonra Kütahya
merkezli Anadolu beylerbeyliği kuruldu.
Karamanoğulları’nın Osmanlılara Katılması:
I.Murat’ın şehit edilmesini fırsat bilen
Karamanoğulları Osmanlı topraklarına saldırdı.
1391 de Yıldırm Bayezid Karaman Seferine
çıkarak Karamanoğlu Alaeddin Ali Beyi mağlup
etti ve aralarında barış yapıldı.
Yıldırım, Niğbolu Savaşı sırasında yeniden
saldıran Karamanoğullarını Osmanlı topraklarına
kattı (1397).
* 1392 de Candaroğulları, 1398 de Kadı
Burhaneddin beyliği Osmanlı topraklarına katıldı.
* Malatya ve Elbistan Osmanlının eline geçti.
Bundan dolayı Osmanlı-Memluk ilişkileri bozuldu.
Yıldırımın Anadolu Faaliyetlerinin Sonuçları:
* Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlandı.
* Osmanlı Devletinin sınırları Fırat’a kadar
genişledi.
* Batı ve Orta Anadolu Osmanlı egemenliğine
girmiş, Timur ile Osmanlı devleti karşı karşıya
geldi.
* Osmanlı Devleti ile Akkoyunlular, Memlükler ve
Dulkadiroğulları’nın arası açılmıştır.
* Sahillerdeki beyliklerin Osmanlılara katılması
Osmanlı denizciliğinin güçlenmesini sağlamıştır.
* Pontus Rum ile sınır olunmuştur.
Ankara Savaşı (1402):
* Timur’un batıya doğru yaptığı seferler
sonucunda İran ve Irak ele geçirilmiş, Altınorda
Devleti zayıflamış ve yıkılmıştır.
* Yıldırım Bayezid’den kaçan beyler Timur’a
sığınmışlardır.
Sonuçları:
* Beylikler yeniden kuruldu (Anadolu Türk birliği
bozuldu).
* Balkanlarda Türk ilerleyişi durdu.
* Bayezid’in çocukları arasında taht kavgaları
başladı.
* Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.
* Fetret Devri başladı.
NOT: Osmanlı, sağlam devlet örgütü sayesinde
kısa zamanda toparlanacaktır.
4
FETRET DEVRİ (1402-1413):
* Şehzade Musa tarafından İstanbul kuşatılmıştır.
* Hoşgörülü ve adil bir politika uygulanması
Balkanlarda isyan çıkmasını önlemiştir.
* Avrupa’dan saldırı olmamasının sebebi Yüzyıl
savaşlarıdır.
I.MEHMET (ÇELEBİ) (1413-1421):
* Devletin ikinci kurucusu kabul edilir.
* Anadolu Türk birliğini kurmak için çalışmalara
başlandı.
* Şehzade Mustafa Çelebi, Bizans’ın da yardımı ile
isyan etti, başarılı olamadı.
* Şeyh Bedreddin ayaklanması çıktı.Yakalandı ve
idam edildi (1420). Dini ve Sosyal içerikli bir
ayaklanmadır.
* Samsun ve civarı alındı. Böylece Akkoyunlular
ve Karakoyunlular ile komşu olundu.
* Venedik ile deniz savaşı yapıldı fakat başarısız
olundu.
II.MURAT (1421-1451):
* Mustafa çelebi isyan etti fakat tekrar başarısız
oldu.
* Anadolu Türk birliği sağlanmaya çalışıldı.
Aydınoğulları ve Menteşeoğullarının egemenliğine
son verildi, Germiyanoğulları toprakları miras yolu
ile Osmanlı Devletine katıldı.
* Osmanlı tarihinde üçüncü kez İstanbul kuşatıldı.
Venedikliler ile savaşıldı.
* II.Murat, Haçlılar ile savaşmak istemedi. 1444’te
Edirne-Segedin Antlaşması imzalandı.(Haçlılar ile
imzalanan ilk antlaşmadır).
NOT: Osmanlı’nın bir yenilgi sonunda imzaladığı
ilk antlaşmadır, II.Murat tahtı 13 yaşındaki oğlu
II.Mehmet’e bıraktı.
NOT: Osmanlı tarihinde, imzalandığı halde
uygulanmayan ilk antlaşmadır (Çünkü kısa bir süre
sonra savaşlar yeniden başlayacaktır).
* Antlaşmadan sonra Osmanlı tahtına II.Mehmet
geçti. Haçlılar bu fırsatı değerlendirmek için
antlaşmayı bozarak saldırıya geçtiler. II.Murat
devletin başına geçti ve 1444 Varna Savaşında
Haçlıları yenilgiye uğrattı.
Not: Osmanlı’nın İslam dünyasındaki saygınlığı
arttı ve Balkanlardaki hakimiyetin güçlenmesine
sebep oldu.
* II.Murat Macarların önderliğinde oluşturulan
Haçlı ittifakını II.Kosova Savaşında mağlup etti
(1448).Sonuçlar:
* Balkanlarda Osmanlı hakimiyeti kesinleşti.
* Dönüm noktasıdır. Haçlıların son taarruzu,
Osmanlı’nın
son
savunmasıdır.
(II.Viyana
kuşatmasına kadar).
NOT: II.Murat, tahtı kendi isteği ile oğluna
bırakan ilk Osmanlı hükümdarıdır. II.Murat iki
kere tahta geçmiştir.