18. YÜZYIL ISLAHATLARI 15 Lale Devri Islahatları

Lale Devri Islahatları
(1718-1730)
I. Mahmut’un Islahatları
1718
Pasarofça
Antlaşması ile başlayıp,
1730 Patrona Halil İsyanı
ile sona eren devire Lale
Devri
denir.
Devrin
Padişahı
III.
Ahmet,
sadrazamı ise Nevşehirli
Damat İbrahim Paşa’dır.
Lale Devri Islahatları:
●Avrupa’ya ilk kez geçici
elçiler gönderildi.
●Sait Efendi ve İbrahim
Müteferrika ilk kez Türk
matbaasını kurdu (1727).
●Yalova’da
bir
kağıt
fabrikası kuruldu.
●Tulumbacılar Bölüğü adı
ile ilk kez bir itfaiye bölüğü
kuruldu.
●İstanbul’da bir kumaş
fabrikası ve çini atölyesi
kuruldu.
●İlk kez çiçek aşısı
uygulandı.
●İstanbul’un
çeşitli
yerlerinde
pek
çok
kütüphane açıldı.
●Pek çok doğu klasiği
Türkçe’ye çevrildi.
III. Ahmet’ten sonra
tahta geçen I. Mahmut ilk
iş
olarak
İstanbul’un
asayişini yeniden sağladı.
Patrona
Halil
ve
arkadaşları
yakalanarak
idam edildi.
Islahatları:
● Aslen
bir
Fransız
olan Humbaracı
Ahmet
Paşa, Topçu
ve
Humbaracı
ocaklarını
modern
usullere
göre
yeniden
bir
düzene
soktu.
Not 1: Lale Devri Osmanlı
Devleti’nde,
batının
üstünlüğünün
kabul
edildiği ve batının örnek
alınarak
ıslahatlar
yapıldığı ilk dönemdir.
Not 2: Lale Devri, bu
dönemde devam eden
Osmanlı-İran
Savaşları
hariç genelde barışçı bir
politikanın
benimsendiği
devir olmuştur.
● Humbaracı
Ahmet
Paşa orduda bölük, alay,
tabur sistemini kurdu.
● Avrupai
tarzda
subay yetiştirmek amacı
ile “Kara Mühendishanesi”
kuruldu.
● Maliyeyi
amacı
ile
yapıldı.
düzeltmek
çalışmalar
18. YÜZYIL ISLAHATLARI
III. Mustafa’nın Islahatları
I. Abdülhamit’in
Islahatları
●Fransız Baron dö Tott
topçu
ve
istihkam
askerlerini düzenlemeye
çalıştı. Hafif ve hızlı toplar
döküldü.
● “Sürat topçuları Ocağı”
kuruldu.
●Haliç’te
“Hendeshane”
adıyla
denizcilik
ve
topçuluk öğretimi yapılan
yeni bir okul açıldı.
●Deniz subayı yetiştirmek
amacıyla
“Deniz
Mühendishanesi” kuruldu.
●Maliye
alanında
da
çalışmalar
yapıldı.
III.
Mustafa devri 18. yüzyılda
maliyenin en iyi durumda
olduğu
devirdir.
Bu
dönemde
maliye
açık
vermemiştir.
III. Selim’in Islahatları
●Sürat
Topçuları
Ocağını geliştirdi.
● Avrupai tarzda “Nizam-ı Cedit
Ocağı” adı ile bir ordu kurdu.
●Karadeniz ve Eğe
kıyılarında
yeni
tersaneler kuruldu.
●III.
Selim
Nizam-ı
Cedit
Ocağı’nın ihtiyacını karşılamak
için “İrad-ı Cedit” adıyla ayrı bir
hazine kurdurdu.
●Ordunun
subay
ihtiyacını karşılamak
için “İstihkam Okulu”
açıldı.
●Askerlikle ilgili batı
dillerindeki
eserler
Türkçe’ye çevrildi.
●Mali
alanda
da
çalışmalar
yapıldı.
Temelde iç borçlanma
esasına
dayana
Sistemi”
“Esham
kuruldu.
●Kara ve Deniz Mühendishanesi
geliştirlerek,
Mühendishane-i
Hümayun
ve
Berr-i
Mühendishane-i Bahr-ı Hümayun
adı verildi.
●Batıdaki bilim, teknik ve siyasi
alandaki
gelişmeleri
takip
edebilmek
amacıyla
Londragibi
Paris-Viyana-Berlin
merkezlerde
daimi
elçilikler
kuruldu.
●Fransızca okullarda ilk kez
yabancı dil olarak okutulmaya
başlandı.
●Yerli malı kullanımı için çaba
harcandı.
●İlk devlet matbaası kuruldu.
1806-1812
Osmanlı
Rus
Savaşı’nın devam ettiği bir sırada,
Nizam-ı
Cedit
Ordusunun
İstanbul’da olmamasını fırsat
bilen bazı yeniçeriler, ıslahatların
önemini
kavrayamayan
halk
kitlesini de yanlarına alarak
Kabakçı Mustafa önderliğinde
ayaklandılar. İsyancılar Nizam-ı
Cedit kışlalarına basarak ocağı
dağıttılar. III. Selim’i tahttan
indirerek yerine IV. Mustafa’yı
padişah ilan ettiler.
15
18. Yüzyıl
Islahatlarının Genel
Özellikleri
●17.yüzyıl
ıslahatlarından
farklı
olarak Avrupa örnek
alınmıştır.
● 18. yüzyıl ıslahatları
17. yüzyıl ıslahatlarına
göre daha köklüdür.
●Askeri
alanda
ağırlıklıdır.
●Islahatlar,
yapan
kişilerin
döneminde
geçerli olmuş bir devlet
politikası
haline
gelememiştir.
●
Islahatlar,
yeniçerilerin, halkın ve
ulemanın
tepkisiyle
karşılaşmıştır.
●Yönetim ve hukuk
alanında
ıslahat
yapılmamıştır.
●
17.
yüzyıl
ıslahatlarına göre daha
başarılıdır ama devletin
çöküşü önlenememiştir.
●Devlet
adamları
tarafından yapılmıştır.