SOSYAL BİLGİLER

DERS:SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETMEN:SALİH GÖÇOĞLU
HAZIRLAYAN:EMRE CAN ALBAŞ
OSMANLI DEVLETİ GERİLEME DÖNEMİ
KONU ANLATIMI
KONU İLE İLGİLİ ÇIKMIŞ SORULAR



18.y.y. PADİŞAHLARI VE 18.Y.Y. OLAYLARI
LALE DEVRİ VE ÖZELLİKLERİ,SONRASI
GELİŞMELER
18.Y.Y. ISLAHAT HAREKETLERİ VE
ISLAHATÇILARI
GERİLEME DEVRİ (1699-1792)



18. YÜZYIL PADİŞAHLARI
1-)-II. Mustafa(1695-1703) (IV. Mehmet'in
oğlu) 2)- III. Ahmet (1703-1730) (IV.
Mehmet'in oğlu) 3)- I. Mahmut (17301754) (II. Mustafa'nın oğlu) 4)- III. Osman
(1754-1757) (II. Mustafa'nın oğlu 5)- III.
Mustafa (1757-1774) (III.Ahmet'in oğlu)
6)- I. Abdülhamit (1774-1789)
(III.Ahmet'in oğlu)
7)- III. Selim (1789-1807) (III.Mustafa'nın
oğlu)
18. YÜZYILIN ÖZELLİKLERİ:




1)- Osmanlı Devleti 18. yüzyıla ilk defa toprak kaybeden bir
devlet olarak girdi(KARLOFÇA). Bu yüzden bu yüzyılın
başlarında kaybettiği toprakları geri alma çabasına girdi.
2)- Osmanlı Devleti 17. yüzyılda en çok AVUSTURYA ile
savaşmıştı. 18. yüzyılda ise en çok RUSYA ile savaşacak.
3)- Kanuni'den beri dostumuz olan Fransa 18. yüzyılın
sonlarında(1798) Mısır'a saldırınca bu ülke ile ilişkilerimiz
bozulacak.
4)- Bu yüzyılda Osmanlı Devleti'nin toprak kaybı
hızlanacak, Avrupa'nın bilim ve tekniği alınmaya çalışılsa da
yeterli olmayacak, sonuçta Osmanlı Devleti Avrupa'nın
üstünlüğünü kabul etmek zorunda kalacak.
III. AHMET DÖNEMİ (1703-1730)




KARLOFÇADA KAYBEDİLEN YERLERİ KURTARMA ÇABALARI:
1)- PRUT SAVAŞI (1711)
Gelişmeler:
Ruslar (Çar Deli Petro) denizlere inme politikasının sonucu
olarak Baltık Denizi kıyıları için
İSVEÇ ile savaşmış, Ruslara yenilen İsveç kralı "DEMİRBAŞ
ŞARL" Osmanlı Devletine sığınmıştı
Sebepler:
a)- İsveçlileri takip eden Rus kuvvetlerinin Osmanlı
topraklarına girerek tahrip etmeleri,
b)- Osmanlı Devletinin 1700 İstanbul Antlaşmasında Ruslara
verdiği AZAK Kalesi'ni geri almak
istemesi.




c)- Rusya'nın Osmanlı Ortodokslarını
ayaklanmaya teşvik etmesi. Savaş: 1711
yılında Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki
Osmanlı ordusu Rus ordusunu yendi. Sonuç:
Prut Antlaşması İmzalandı.(1711) Maddeleri:
1- Ruslar Azak Kalesini geri verecek ve
İstanbul'da elçi bulunduramayacaklardı.
2- İsveç Kralı ülkesine rahatça geri
dönebilecekti.
3- Ruslar Kırım ve Lehistan işlerine
karışmayacaklardı.
2)- OSMANLI-VENEDİK VE AVUSTURYA
SAVAŞLARI (1715-1718)




Osmanlıların 1711'de Ruslardan Azak Kalesini geri
almaları Karlofça'da kaybettiği diğer yerleri de geri
almaları umudunu güçlendirdi. 1715'de Osmanlı
Devleti Mora'yı Venediklilerden geri almak için savaşı
başlattı. Osmanlı Devleti'nin Venediklilere karşı
başarılar kazanması üzerine sıranın kendisine
geldiğini gören Avusturya'da savaşa girdi.(1716)
Ancak Osmanlı Devleti aynı başarıyı Avusturya'ya
karşı gösteremedi.
SONUÇ: PASAROFÇA ANTLAŞMASI İmzalandı.(1718)
Maddeleri:
1- Mora Osmanlılar'da kalacak.
2- Osmanlı Devleti Belgrat'ı ve Eflak'ın bir bölümünü
Avusturya'ya verdi.
NOT: Osmanlı Devleti
Pasarofça Antlaşmasından
sonra Avrupadaki olaylardan
uzak kalarak bir barış siyaseti
izledi. 1718-1730 yılları
arasındaki bu döneme LALE
DEVRİ denir.
LALE DEVRİ

1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça
Antlaşmasından 1730 yılındaki "Patrona Halil
İsyanı"na kadar geçen döneme Lale Devri denir.
Bu dönemin padişahı III. Ahmet, Sadrazamı
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.
Lale Devrinin Özellikleri:







Bu dönemde Avrupa ile savaş yaşanmamış, barış içinde
yaşamak fikri ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devleti Avrupa'yı
daha iyi tanıyabilmek için Paris, Londra gibi şehirlere elçiler
göndermiştir. Bu devirdeki diğer yenilikler ve ıslahatlar
şunlardır:
a)- Matbaa kuruldu. (Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika
tarafından 1727'de İstanbul'da kuruldu. Matbaada basılan
ilk eser Vankulu Lügatı'dır.)
b)- Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu. c)Yalova'da kağıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları
kuruldu.
d)- Yeni Kütüphaneler açıldı. Doğu ve batı eserleri tercüme
edildi.
e)- Çiçek aşısı yaygınlık kazandı.
f)- Lağımcı ve Humbaracı ocaklarında ıslahatlar yapıldı.
g)- Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti.
Lale Devrinin Sona Ermesi:

Halkın büyük bir kısmı zor durumdayken
İstanbul'da bazı devlet büyüklerinin rahat
bir yaşam sürdürmeleri, eğlenceye
düşkünlükleri huzursuzluklara sebep
oluyordu. Patrona Halil isimli bir yeniçeri bu
durumdan memnun olmayanları yanına
alarak isyan çıkardı. İsyan sonucu Nevşehirli
Damat İbrahim Paşa ve yakınları öldürüldü.
Padişah III. Ahmet tahttan indirildi, yerine
I. Mahmut getirildi.
I. MAHMUT DÖNEMİ (1730-1754)




SAVAŞLAR:
1)- 1736-1739 OSMANLI- AVUSTURYA+RUSYA SAVAŞLARI:
Sebep: Rusya ve Avusturya'nın Osmanlı'ya karşı ittifak
kurmaları ve Rusların Azak kalesini ele
geçirmeleri.
Savaş: 1736'da Rusya ile başlayan savaşa Avusturya'da
katıldı. Osmanlı Devleti iki devlete karşı da
başarılar kazandı.
Sonuç: Her iki Devlet ile Osmanlı Devleti arasında BELGRAT
ANTLAŞMALARI imzalandı. (1739)
Maddeleri:
1- Avusturya'dan Pasarofça antlaşmasıyla verilen yerler geri
alındı.
2- Ruslar Azak Kalesini yıkmayı ve Azak Denizinde savaş ve
ticaret gemisi bulundurmamayı kabul
etti.
NOT: Belgrat Antlaşması Osmanlı
Devletinin Batıda imzaladığı son
KAZANÇLI antlaşmadır.
NOT: Belgrat antlaşmaları sırasında
Fransa Osmanlıların lehine
arabuluculuk yapmıştı. Bunun
karşılığı olarak 1740 yılında I.
Mahmut tarafından Fransa'ya
verilen KAPİTÜLASYONLAR
"sürekli" hale getirildi.
2)- OSMANLI-İRAN SAVAŞLARI:

1639 yılında imzalanan KASR-I ŞİRİN
antlaşmasından sonra durulan Osmanlıİran ilişkileri İran'daki iç karışıklıklardan
yararlanmak isteyen Osmanlıların İran'a
saldırmasıyla yeniden bozulmuş, zaman
zaman süren savaşlardan kalıcı bir sonuç
elde edilememiştir. 1746 yılında Kasr-ı Şirin
Antlaşmasındaki sınırlar kabul edilerek
savaşlara son verilmiştir.
III. OSMAN DÖNEMİ (1754-1757)


III. Osman döneminde önemli bir siyasal
gelişme olmamıştır.
III. MUSTAFA DÖNEMİ (17571774)

1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞI
Sebep:
Rusların Lehistan içişlerine karışarak, kral
seçimine müdahale etmeleri üzerine
Lehistan halkı yeni
krala isyan ederek karşı çıkmış, bunun
üzerine Ruslar isyancı Lehlileri yenerek,
Osmanlı topraklarına
kadar kovaladılar. Osmanlı Devleti Rusya'ya
savaş açtı.(1768
NOT: Lehistanın bağımsız
kalması Osmanlı Devleti için
çok önemliydi. Çünkü
Lehistan Osmanlı Devleti ile
Rusya arasında "tampon
devlet" durumundaydı.
Savaş: Rus Ordusu Kırım'ı işgal
etti, Eflak ve Boğdan'ı ele
geçirdi. Baltık Denizinden
Akdeniz'e geçen Rus donanması
1770 yılında ÇEŞME limanında
Osmanlı Donanmasını yaktı.
Sonuç: Ruslarla "Küçük
Kaynarca Antlaşması"
imzalandı.(1774)

KÜÇÜK KAYNARCA
ANTLAŞMASI(1774)
(I.Abdülhamit
Dönemi)
Maddeleri:
1)- Kırım'a bağımsızlık verilecek, Kırım sadece dini
bakımdan halifeye(padişah) bağlı kalacak.
2)- Kılburun, Yenikale, Kerç ve Azak Kalesi Ruslara
verilecek.
3)- Eflak-Boğdan, Ege adaları ve Gürcistan Osmanlılarda
kalacak.
4)- İngiltere ve Fransa'ya verilen Kapitülasyonlar Rusya'ya
da verilecek.
5)- Ruslar Osmanlı hakimiyetindeki Ortodoksların
koruyucusu (hamisi) olacak.
6)- Ruslar İstanbul'da daimi bir elçi bulundurabileceklerdi.
Küçük Kaynarca'nın Önemi:



Küçük kaynarca'nın en önemli maddeleri Kırım'a
bağımsızlık ve Rusların Ortodoksların hamisi
sayılması maddeleridir.
* Kırım'a bağımsızlık verilmesiyle, Ruslar Kırım'ı
ele geçirme konusunda önemli bir adım
atmışlardır. Nitekim çok geçmeden, 1783 tarihinde
Kırım'ı işgal ederek Rus topraklarına katmışlardır.
Böylelikle Fatih döneminden beri devam eden
Karadeniz'deki Türk egemenliği sona erecektir.
* Ruslar Osmanlı Ortodoklarının koruyucusu
olmaları ile, Osmanlı Devletinin iç işlerine sık sık
karışacaklar, böylelikle Balkan milletleri üzerinde
etkili olacaklardır.
1787-1792 OSMANLIRUSYA+AVUSTURYA
SAVAŞLARI:



Sebepler:
1- Osmanlı Devleti'nin Kırım'ın Ruslar tarafından
işgalini unutamaması. (1783'de II. Katerina Kırım'ı
işgal ederek Rusya'ya kattığını ilan etmiş,binlerce
Türk'ü kılıçtan geçirmişti.Osmanlı Devleti bu olup
bittiye ses çıkaramamıştı.)
2- Rusya ve Avusturya Osmanlı Devletinin Balkan
topraklarını paylaşma konusunda anlaştılar.
Anlaşmaya göre eğer İstanbul alınırsa "Bizans
İmparatorluğu" yeniden kurulacaktı


Savaş: Anlaşmayı haber alan Osmanlı Devleti
zaten Kırım'ın acısını unutamadığından
Rusya'ya savaş ilan etti. Avusturya'da savaşa
katılınca Osmanlı Devleti her ikisine karşı
savaşmak zorunda kaldı.
Sonuç: Avusturya Osmanlı Devletiyle
ZİŞTOVİ ANTLAŞMASI'nı imzalayarak (1791)
Rusya'yı yalnız bıraktı. Çünkü: Avusturya, bu
sırada çıkan Fransız İhtilalinden olumsuz
şekilde etkilenmişti.



NOT: Ziştovi Antlaşmasıyla Avusturya
savaştan önceki sınırlarına çekildi. Bundan
sonra Avusturya ile Osmanlı Devleti arasında
ciddi bir savaş olmamış, hatta I. Dünya
Savaşında Osmanlı Devletiyle birlikte
savaşmıştır.
NOT: Fransız İhtilalinin yaydığı "Milliyetçilik"
akımından en çok etkilenen iki devlet
Avusturya ve Osmanlı Devleti'dir.
Ziştovi Antlaşmasından sonra tek başına kalan
Rusya ile savaş 1792'ye kadar sürdü. Sonuçta YAŞ
ANTLAŞMASI imzalandı.(1792) Yaş Antlaşmasıile
Osmanlı Devleti Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu
kabul etti. Yaş Antlaşması Osmanlı Devletinin
Dağılma Döneminin başlangıcı sayılır.
1798-1801 OSMANLI-FRANSA
SAVAŞI (Mısır'ın İşgali)


SEBEPLER: 1789 yılında Fransız İhtilali meydana
gelmişti. Fransa Arnavutluk'taki bazı kıyıları ele
geçirince Osmanlı Devleti ile komşu oldu. Fransızlar
hem Osmanlı'nın Balkan Milletlerini bağımsız
olmaya teşvik ediyor, hem de sömürgecilik
faaliyetine başlıyorlardı. 1798 yılında NAPOLYON
BONAPART Mısır'ı işgal etti. Amacı hem Osmanlı
topraklarından pay almak, hem de İngiltere'nin
Hindistan'la olan bağlantısını kesmekti.
SONUÇ: İngiltere ve Rusya Osmanlı Devleti'nin
yanında yer aldılar. Yeni kurulan "Nizam-ı Cedit"
ordusu AKKA KALESİ önünde Napolyon'u yendi.
NOT: Bu Napolyon'un ilk yenilgisiydi. Nizam-ı
Cedit'in ise ilk ve son başarısıydı. Fransa 1801'de
imzalanan EL-ARİŞ Antlaşmasıyla Mısır'dan geri
çekilmek zorunda kaldı.
18. YÜZYIL ISLAHAT
HAREKETLERİ


AÇIKLAMA: 17. yüzyılda II. Osman(1618-1622),
IV.Murat(1623-1640), Kuyucu Murat Paşa, Tarhuncu Ahmet
Paşa ve Köprülüler sülalesinden sadrazamların ıslahatlar
yaptıklarını belirtmiştik. Daha çok iç isyanları bastırmak,
asayişi sağlamak, devlet otoritesini yeniden kurmak, maliyeyi
düzeltmek, Tımar sistemini düzeltmek ve Kapıkulu ocaklarını
ıslah etmek şeklinde gelişen bu ıslahatlar genel olarak
yüzeysel kaldığından istenen sonuçlara tam olarak
ulaşılamamıştı. Daha çok eski devirlerdeki uygulamaların
devamı şeklinde olan ve çok sert tedbirlerle kötülükleri
önleme düşüncesine dayanan bu ıslahatlar kalıcı sonuçlar
getirmedi. Devletin eski gücüne ulaşmasını sağlayamadı.
18. YÜZYIL ISLAHATLARININ GENEL KARAKTERİ: 18.
yüzyılda daha köklü değişikliklere ihtiyaç duyuldu.
Avrupa'nın askeri ve teknik üstünlüğü görüldü ve kabul
edildi. Bu yönde gelişme sağlanmaya çalışıldı. Bu yüzyıldaki
Islahatları şöyle sıralayabiliriz:
1)-LALE DEVRİ
ISLAHATLARI(1718-1730):

1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça
Antlaşmasından 1730 yılındaki "Patrona Halil
İsyanı"na kadar geçen döneme Lale Devri denir.
Bu dönemin padişahı III. Ahmet, Sadrazamı
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.
Lale Devrinin Özellikleri:








Bu dönemde Avrupa ile savaş yaşanmamış, barış içinde yaşamak fikri
ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devleti Avrupa'yı daha iyi tanıyabilmek için
Paris, Londra gibi şehirlere elçiler göndermiştir. Bu devirdeki diğer
yenilikler ve ıslahatlar şunlardır:
a)- Matbaa kuruldu. (Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından
1727'de İstanbul'da kuruldu. Matbaada basılan ilk eser Vankulu
Lügatı'dır.)
b)- Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
c)- Yalova'da kağıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları kuruldu.
d)- Yeni Kütüphaneler açıldı. Doğu ve batı eserleri tercüme edildi
e)- Çiçek aşısı yaygınlık kazandı.
f)- Lağımcı ve Humbaracı ocaklarında ıslahatlar yapıldı.
g)- Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti.
2)- I.MAHMUT DEVRİ
ISLAHATLARI(1730-1754)






Patrona Halil İsyanı sonucu Nevşehirli Damat İbrahim Paşa
ve yakınları öldürüldü. Padişah III. Ahmet tahttan indirildi,
yerine I. Mahmut getirildi. Önemli Siyasi Olayları:
a)- 1736-1739 Osmanlı-Rus+Avusturya Savaşları
sonucunda BELGRAT Antlaşması imzalandı.
b)- 1740 Yılında Fransızlara verilen Kapitülasyonlar sürekli
hale getirildi.
c)- 1746 yılında İran'la Kasr-ı Şirin Antlaşmasındaki sınırları
kabul eden antlaşma imzalandı. Islahatlar:
a)- Humbaracı Ahmet Paşa, Topçu ve Humbaracı
ocaklarında ıslahatlar yaptı.
b)- Üsküdar'da KARA MÜHENDİSHANESİ (Mühendishane-i
Berri Hümayun) adlı bir subay okulu açıldı.
3)- III.MUSTAFA DEVRİ
ISLAHATLARI (1757-1774):




III.Mustafa döneminde Lehistan meselesi
yüzünden 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı
yapıldı. Savaş Osmanlı Devleti için felaketle
sonuçlandı. III. Mustafa kederinden
öldü.(1774) Islahatlar:
a)- "Baron Dö Tot" Sürat topçuları adlı bir
birlik kurdu, topçu ve istihkam sınıflarını
yetiştirdi.
b)- Hendeshane adlı okulda denizcilik ve
topçuluk eğitimi verildi.(Mühendishane-i
Bahri Hümayun)
c)- Maliyede düzenlemeler yapıldı.
4)- I.ABDÜLHAMİT DEVRİ
ISLAHATLARI(1774-1789):






III. Mustafa'nın ölümüyle yerine
I.Abdülhamit geçti. Önemli Siyasi Olayları:
a)- Küçük Kaynarca Antlaşması
imzalandı.(1774)
b)- 1783'de Ruslar Kırım'ı işgal etti.
c)- 1787-1792 Osmanlı-Rus+Avusturya
savaşı başladı. 1789'da ölümüyle yerine
III.Selim geçti. Islahatlar:
a)- İstanbul'da bir istihkam okulu açıldı.
b)- Maliye'de ve askeri alanda ıslahatlara
devam edildi.
4)- III.SELİM DEVRİ
ISLAHATLARI(1774-1789):









Önemli Siyasi Olayları:
a)- Başa geçtiğinde Osmanlı Devletiyle Rusya+Avusturya
savaşı devam ediyordu.(1787-1792)
b)- 1789'da Fransız ihtilali çıktı.
c)- Bunun üzerine Avustuya 1791'de savaştan çekilerek
Ziştovi Antlaşmasını imzaladı.
d)- Tek başına kalan Rusya da 1792'de YAŞ antlaşmasını
imzaladı.
e)- Napolyon 1798'de Mısır'ı işgal etti. Nizamı Cedit Fransız
ordusunu AKKA'da yendi. Fransızlar Mısır'dan çekildi.
f)- Fransız ihtilalinin etkileri Osmanlı Devletinde görülmeye
başlandı. 1804'de Sırp İsyanı çıktı.
g)- 1806-1812 Osmanlı Rus Savaşı başladı.
h)- 1807'de Kabakçı Mustafa Olayı ile tahttan indirildi.
Islahatlar:









III. Selim Döneminde yapılan Islahatlara genel olarak
Nizam-ı Cedit(Yeni Düzen) denilmiştir.
a)- Nizam-ı Cedit Ordusunu kurarak, yeniçeri ocağını geri
plana düşürdü.(İsveçli subayların eğittiği bu ordu, Akka'da
Napolyon'u yenmeyi başardı.)
b)- Islahat hareketlerine ve Nizam-ı Cedit ordusuna gelir
sağlamak amacıyla İRAD-I CEDİT adıyla yeni bir hazine
kurdu.
c)- Kara ve deniz mühendishaneleri genişletildi.
d)- Yeniçeri ve diğer Kapıkulu Ocakları düzene sokuldu.
e)- Tersaneler yenilendi, modern toplar döküldü.
f)- Avrupa'daki gelişmeleri öğrenmek için Paris,
Londra,Viyana ve Berlin'de devamlı elçilikler açıldı.
g)- İlmiye sınıfında ve devlet dairelerinde düzenlemeler
yapıldı.
h)- Bilim ve sanat eserleri batı dillerinden Türkçe'ye
çevrildi.
SOSYAL BİLGİLER
OSMANLI DEVLETİ GERİLEME
DÖNEMİ ÇIKMIŞ SORULAR
1998/ÖO









İLK MATBAA LALE DEVRİNDE KURULMUŞTUR
SULTAN 3. MUSTAFA ZAMANINDA MÜHENDİSHANE-İ BAHR-İ
HUMAYUN(DENİZCİLİK OKULU)AÇILMIŞTIR
OKULLARDA İLK KEZ,SULTAN 3.SELİM DÖNEMİ’NDE YABANCI DİL
ÖĞRETİLMEYE BAŞLANMIŞTIR.
BU BİLGİLERE DAYANARAK,OSMANLI DEVLETİ’NDE
AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNDE BİR ARTMAYA NEDEN OLMAZ?
A-)OKUMA YAZMA ORANINDA
B-)EĞİTİLMİŞ SUBAY SAYISINDA
C-)FARKLI BİLGİLER İÇEREN KİTAP SAYISINDA
D-)DEVLETİN GEKİR KAYNAKLARINDA
çözüm
ÇÖZÜM:SORU KÖKÜNDE VERİLEN YENİLİKLER
EĞİTİM AMAÇLIDIR.EKONOMİK AMAÇLI
OLMADIĞI İÇİN DEVLETİN GELİR
KAYNAKLARINDA ARTMAYA NEDEN OLMAZ
CEVAP:D
1998/DPY






AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ,OSMANLI
DEVLETİ’NİN GERİLEME SEBEPLERİ
ARASINDA YER ALMAZ?
A-)MALİYENİN BOZULMASI
B-)YENİÇERİ OCAĞININ KALDIRILMASI
C-)BİLİM VE TEKNİK ALANINDA GERİ KALINMASI
D-)DEVLET GÖREVLERİNE ATAMADA
KAYIRMANIN YAYGINLAŞMASI
çözüm
 ÇÖZÜM:MALİYENİN BOZULMASI,BİLİM VE
TEKNİK ALANINDA GERİ KALINMASI,DEVLET
GÖREVLERİNE ATAMADA KAYIRMANIN
YAYGINLAŞMASI OSM. DEVLETİNİN
GERİLEMESİNİN NEDENLERİNDENDİR;ANCAK
,BOZULMUŞ OLAN YENİÇERİ OCAĞININ
KALDIRILMASI 1826 YILINDA 2.MAHMUT
TARAFINDAN OLMUŞTUR VE OSM. YARARINA
OLMUŞTUR..

CEVAP:B
1998/ÖO









SULTAN 3.MUSTAFANIN MÜHENDİSHANE-İ BAHRİ-İ
HUMAYUNU KURMASI
SULTAN 3.SELİMİN NİZAM-I CEDİT ORDUSUNU KURMASI
SULTAN 2.MAHMUTUN ASAKİR-İ MANSURE-İ
MUHAMMEDİYEYİ KURMASI
BU GELİŞMELER,AŞAĞIDAKİ ALANLARIN HANGİSİNDE
OSMANLI DEVLETİ’NİN ISLAHAT YAPMA İHTİYACI
DUYDUĞUNUN BİR GÖSTERGESİDİR?
A-)HUKUK
B-)EĞİTİM
C-)ASKERLİK
D-)YÖNETİM
çözüm
 ÇÖZÜM:SORUDA VERİLEN GELİŞMELERİN
TAMAMI ASKERLİK ALANINDA YAPILAN
YENİLİKLERDİR.BU DURUM,OSMANLI’NIN ASKERİ
ALANDA ISLAHAT YAPMAYA İHTİYAÇ
DUYDUĞUNUN GÖSTERGESİDİR.

CEVAP:C
1999/ÖO











LALE DEVRİNDE,
İLK MATBAANIN KURULMASI,
KAĞIT FABRİKALARININ AÇILMASI,
YABANCI YAYINLARIN ÇEVRİLMESİ
GİBİ YENİLİKLER YAPILMIŞTIR
BU YENİLİKLERİN,TOPLUMSAL YAŞAMA DAHA ÇOK HANGİ
KATKIYI GETİRMEK İÇİN YAPILDIĞI SÖYLENEBİLİR?
A-)TİCARETİ CANLANDIRMAK
B-)SİYASİ YAPIYI DEĞİŞTİRMEK
C-)DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRMEK
D-)TEKNOLOJİYİ YAYGINLAŞTIRMAK
çözüm
ÇÖZÜM:MATBAANIN KURULMASI,KAĞIT FABRİKASININ
AÇILMASI,YABANCI YAYINLARIN ÇEVRİLMESİ GİBİ
YENİLİKLER KÜLTÜREL ETKİNLİKLER OLUP,DAHA ÇOK
DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRMEK AMACIYLA YAPILMIŞTIR.
CEVAP:C
1999/ML






AŞAĞIDAKİ ISLAHATLARIN HANGİSİ 2.SELİM
ZAMANINDA YAPILMAMIŞTIR?
A-)BAZI AVRUPA BAŞKENTLERİNDE SÜREKLİ
ELÇİLİKLER KURULMASI
B-)YENİÇERİ OCAĞININ KALDIRILMASI
C-)NİZAM-I CEDİT DENİLEN YENİ BİR ORDU
KURULMASI
D-)IRAD-I CEDİT ADIYLA YENİ BİR HAZİNE
OLUŞTURULMASI
çözüm


ÇÖZÜM:YENİÇERİ OCAĞININ KALDIRILMASI,3.
SELİM DÖNEMİ’NE AİT BİR OLAY
DEĞİLDİR.YENİÇERİ OCAĞI,2.MAHMUT
DÖNEMİNDE 1826 YILINDA KALDIRILMIŞTIR.
CEVAP:B
2000/ÖO







OSMANLI DEVLETİNDE 18. Y.Y. DAN İTİBAREN
ISLAHAT HAREKETLERİNE GİRİŞEN DEVLET
ADAMLARI,AVRUPA’NIN ASKERLİK VE TEKNİK
ALANDA İLERİ GİTTİĞİNİ GÖREREK ,BU ALANDAKİ
GELİŞMELERİNDEN YARRLANMAK İSTEDİLER.
AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ,OSMANLI DEVLETİ’NDE
BU YENİLEŞME ANLAYIŞINA UYGUN ÖRNEKLER OLARAK
İLERİ SÜRÜLEMEZ?
A-)İLK TÜRK MATBAASININ KURULMASI
B-)İSTİHKAM OKULUNUN AÇILMASI
C-)TOPÇU VE HUMBARACI OCAKLARININ
DÜZENLENMESİ
D-)KAPİTÜLASYONLARIN SÜREKLİ HALE
GETİRİLMESİ
çözüm
ÇÖZÜM: KAPİTÜLASYON,AYRICALIK ANLAMINA
GELİR.BU NEDENLE KAPİTÜLASYONLARIN SÜREKLİ
HALE GETİRİLMESİ,YENİLİK HAREKETLERİ
İÇERİSİNDE YER ALMAZ
CEVAP:D
2000/LGS











18.Y.Y. ISLAHATÇI PADİŞAHLARI;
DENİZ MÜHENDİSHANESİNİN AÇILMASI,
HUMBARACI OCAKLARININ DÜZENLENMESİ,
İSTİHKAM OKULUNUN AÇILMASI
GİBİ YENİLİKLER YAPILMIŞTIR.
BU YENİLİKLER,AŞAĞIDAKİ SORUNLARDAN
HANGİSİNİ GİDERMEK İÇİN YAPILMIŞ OLABİLİR?
A-)EKONOMİK BUNALIM
B-)BİLİMDE VE TEKNOLOJİDEKİ GERİLİĞİ
C-)EĞİTİMDEKİ VE ÖĞRETİMDEKİ YETERSİZLİĞİ
D-)ORDUDAKİ BOZULMAYI VE GÜÇ KAYBINI
çözüm


ÇÖZÜM:DENİZ MÜHENDİSHANESİNİN
AÇILMASI,HUMBARACI OCAKLARININ
DÜZENLENMESİ VE İSTİHKAM OKULUNUN
AÇILMASI ASKERLİKLE İLGİLİ
YENİLİKLERDİR.BU YENİLİKLERİN YAPILIŞ
AMACI ORDUDAKİ BOZULMA VE GÜÇ
KAYBINI ÖNLEYEBİLMEKTİR.
CEVAP:D
2002/LGS




3. SELİMİN TİCARİ VE EKONOMİK ALANDA YAPTIĞI
DÜZENLEMELERİN BAZILARI ŞUNLARDIR:
YURT DIŞINDAN MAL ALIMINA SINIRLAMA GETİRDİ.
ÜLKEDE ÜRETİLEN MALLARIN KULLANILMASINI DESTEKLEDİ
BU GİRİŞİMLERİN AMACI,AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ OLABİLİR?

A-)İÇ PİYASAYI YABANCILARIN ETKİSİNDEN ARINDIRMAK

B-)EKONONOMİDE ARZ-TALEP DENGESİNİ SAĞLAMAK

C-)REKABETE DAYALI EKOOMİ YARATMAK


D-)GELİR DAĞILIMINDAKİ DENGESİZLİKLERİ GİDERMEK
çözüm


ÇÖZÜM:3. SELİM DÖNEMİNDE YURT
DIŞINDAN MAL ALIMINA SINIRLAMA
GETİRİLMESİ VE YERLİ MALI
KULLANIMININ TEŞVİK EDİLMESİ,İÇ
PİYASAYI YABANCI MALLARIN
İSTİLASINDAN KURTARMAYA YÖNELİKTİR.
CEVAP:A
2004/LGS

1. MAHMUT ZAMANINDA ASLEN FRANSIZ OLAN HUMBARACI AHMET PAŞA
TOPÇU VE HUMBARACI OCAKLARINI DÜZENLEMEKLE
GÖREVLENDİRİLDİ.ORDUDA BÖLÜK,TABUR VE ALAY TEŞKİLATI KURDU.3.
MUSTAFA ZAMANINDA DA FRANSIZ ORDUSUNDA ÇALIŞMIŞ BARON DÖ
TOT SÜRAT TOPÇULARI BÖLÜĞÜNÜ KURDU VE TOPHANEYİ YENİDEN
DÜZENLEDİ.

PARÇADA VERİLEN BİLGİLER GÖZ ÖNÜNE ALINDIĞINDA OSMANLILARIN
AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNİ HEDEFLEDİĞİ SÖYLENEBİLİR?

A-)EKONOMİK ALANDA GÜÇLENMEK

B-)YENİ YÖNETİM ANLAYIŞLARI GELİŞTİRMEK

C-)ÇAĞIN GEREKLERİNE UYGUN ASKER YETİŞTİRMEK

D-)YENİÇERİ OCAĞINI KALDIRMAK

çözüm


ÇÖZÜM:SORU KÖKÜNDE VERİLEN
BİLGİLER DİKKATE
ALINDIĞINDA,OSMANLI DEVLETİNİN
ÇAĞIN GEREKLERİNE GÖRE ASKER
YETİŞTİRMEYİ HEDEFLEDİĞİ
SÖYLENEBİLİR.
CEVAP:C
2004/LGS










LALE DEVRİNDE YAPILAN YENİLİKLERDEN BAZILARI ŞUNLARDIR:
İLK TÜRK MATBAASI KURULARAK,DİNİ ESERLER DIŞINDAKİ
ESERLER BASILMAYA BAŞLANDI.
YENİ KÜTÜPHANELER AÇILARAK,ÇEŞİTLİ ALANDA BİRÇOK ESER
TÜRKÇEYE TERCÜME EDİLDİ.
VİYANA,PARİS GİBİ AVRUPA BAŞKENTLERİNE ELÇİLER
GÖNDERDİ.
BU BİLGİLERE GÖRE,LALE DEVRİYLE İLGİLİ AŞAĞIDAKİLERDEN
HANGİSİNE ULAŞILAMAZ?
A-)DAHA ÇOK ASKERLİK ALANINDA ISLAHATLAR YAPILDIĞI
B-)BASILAN KİTAP SAYISINDA ARTIŞ OLDUĞU
C-)AVRUPANIN DAHA YAKINDAN TANINMAK İSTENDİĞİ
D-)DÜŞÜNCE HAYATININ GELİŞMESİNE ÖNEM VERİLDİĞİ
çözüm


ÇÖZÜM:LALE DEVRİNDE YAPILAN İLGİLİ
YENİLİKLER DİKKATE
ALINDIĞINDA,ASKERLİK ALANINDA
ISLAHATLARIN(YENİLİKLERİN)YAPILDIĞINA
DAİR KANIT YOKTUR.
CEVAP:A