boşaltım sistemi

CANLI VÜCUDUNDA
BOŞALTIMA NEDEN İHTİYAÇ
VARDIR?
Sağlık Slayt Arşivi: http://hastaneciyiz.blogspot.com
Sindirim sonucu oluşan besin yapıtaşları
vücutta enerji verici ,düzenleyici ve yapıcıonarıcı olarak kullanılır .
Bu kullanım sonucunda hücreler için yararlı
olan maddelerin yanında zararlı yada fazlalık
olan maddelerde oluşur.
Zararlı ve fazlalık olan bu maddeler,vücuttan
dışarı atılamazsa zehirleyici olabilir ve
vücudumuz görevlerini yapamaz .
BOŞALTIM
VE
BOŞALTIM SİSTEMİ
NE DEMEKTİR?
Hücrelerde oluşan zararlı ve atık
maddelerin canlıdan uzaklaştırılması
olayına boşaltım denir.
 Zararlı atık maddelerin vücuttan
dışarı atılmasını sağlayan organlar
topluluğuna da boşaltım sistemi
denir.
BOŞALTIMA YARDIMCI
ORGANLAR ve BOŞALTIM
SİSTEMİ ORGANLARI
NELERDİR?
BOŞALTIMA YARDIMCI
ORGANLAR
AKCİĞERLER
DERİ
KARACİĞER
KALIN BAĞIRSAK
BOŞALTIM SİSTEMİ
ORGANLARI
BÖBREKLER
ÜRETER(İDRAR KANALI)
İDRAR KESESİ
ÜRETRA
BOŞALTIMA YARDIMCI
ORGANLARIN
BOŞALTIMDAKİ GÖREVLERİ
AKCİĞERLER
• Kandaki karbondioksit ve
suyu soluk alıp-verme
sırasında vücuttan dışarı
atar.
DERİ
• Vücuttan suyun ve
tuzun fazlasını ter ile
dışarı atar.
KARACİĞER
• Proteinlerin sindirilmesi sonucu oluşan
zararlı maddeleri ,daha az zararlı olan
üreye dönüştürerek kandaki zararlı madde
miktarını azaltır.
KALIN BAĞIRSAK
• Sindirim sonucu oluşan
besin atıklarının ,suyun ve
karaciğer tarafından
üretilen safranın vücuttan
dışarı atılmasını sağlar.
BOŞALTIM SİSTEMİ
ORGANLARININ YAPI VE
GÖREVLERİ
BÖBREKLER
• Karın boşluğunda ,bel omurlarımızın
iki yanında bulunan bir çift
organımızdır.
• Böbrekler,kanı süzerek kandaki zararlı
maddelerin,suyun fazlasının,bazı
minerallerin ve ürenin idrar ile
vücuttan dışarı atılmasını sağlar.
• Kanın süzülmesi sırasında ,kandaki
besin yapıtaşları ,vitamin,su gibi
yararlı maddelerinde korunarak
vücuttan dışarı atılmasını engeller.
ÜRETER(İDRAR KANALI)
• Böbrekte oluşan idrar sıvısının idrar
kesesine ulaşmasını sağlar.
ÜRETER
İDRAR KESESİ
• Üreterden(idrar kanalından) gelen
idrarın ,bir süre depolandığı yerdir.
İDRAR KESESİ
ÜRETRA
• İdrar kesesindeki idrarın dışarıya
atıldığı açıklıktır.
ÜRETRA
BÖBREKLERDE İDRAR
OLUŞUMU
 Kan ,böbrek atardamarı ile böbreklerdeki
nefronlara (malpighi cisimciklerine) gelir.
 Nefronlar ,kandaki atık maddeleri süzer.
NEFRON
 Kandan süzülen boşaltım maddeleri
(üre,tuzun ve suyun fazlası) idrarı oluşturur.
 Oluşan idrar,üreter (idrar kanalı)ile idrar
kesesine taşınır ve burada bir süre
depolandıktan sonra belirli aralıklarla
üretra ile dışarı atılır.
 Nefronlarda süzülen yararlı maddeler,
böbrek toplardamarı ile böbrekten
uzaklaştırılır.
BOŞALTIM SİSTEMİ
RAHATSIZLIKLARI
Boşaltım sistemi ile ilgili rahatsızlıklardan
bazıları;
Böbrek iltihabı,
böbrek taşı,
nefrit,
böbrek yetmezliği,
Üremi
Şeker hastalığına ,yüksek tansiyona bağlı
böbrek rahatsızlıkları
İdrar torbası ve idrar yolları iltihabı v.b
Böbrek Taşları:
• Besinlerle alınan fazla kalsiyum,D vitamini ve
azot bileşikleri böbreklerde kristalleşip
çökelebilir.
• Bu çökeltiler kum tanesi kadar küçük
olabileceği gibi birbiriyle birleşerek büyük
taşlara da dönüşebilir.
• Sancı ve idrarda kan görülmesi gibi belirtileri
vardır.
• Böbrek taşları oluşumunu engellemek için bol
sıvı gıdalar alınmalı,hareketli olmaya özen
göstermeli, günlük egzersizler düzenli olarak
yapılmalı, süt ürünlerinin ve tuzun fazla
miktarda tüketilmemesine dikkat edilmelidir.
• Böbrek taşları küçükse düşürülebilir.Büyük
olduğu durumlarda ,özel ışınlarla kırılarak
düşürülmesi sağlanabilir.Yada ameliyatla alınır.
Böbrek İltihaplanmaları:
• İdrarın ağrılı akması,bel ağrısı, halsizlik,yüksek
ateş,üşüme,titreme gibi belirtileri vardır.
Nefrit:
• Böbreğin yapı ve görev birimi olan nefronların
iltihaplanmasıdır.Boğazda yerleşe beta
mikroplarından veya ota kulak ve deri
iltihaplarından kaynaklanır.Yüz , göz ve ayak
bileklerinin şişmesi şeklinde belirtileri vardır.
Üremi:
• Böbrek yetmezliği sonucu idrarla atılması gereken
maddelerin vücutta birikmesidir.Tüm vücudun
dengesini bozar.
Böbrek Yetmezliği:
• Böbreklerin görevlerini yapamaz hale
gelmesidir.Geçici veya sürekli olabilir.Böbreklerin
olmaması veya yetmezliği durumunda hasta olan
kişi diyaliz aletine bağlanır.
Diyaliz:
• Hasta atardamarlarından alınan kan ,diyaliz
sıvısından geçirilerek ,kan içerisindeki üre gibi
atılması gereken maddeleri temizler.Bir diyaliz
işlemi yaklaşık olarak 6 saat sürer.Hastaya
haftada 2-3 defa uygulanır.
BOŞALTIM SİSTEMİ
ORGANLARININ SAĞLIĞINI
KORUMAK İÇİN NELER
YAPMALIYIZ?
Boşaltım organlarının sağlığını korumak için;
• Yeterli oranda su v.b sıvılar alınmalı.Alınan sıvı miktarı sıcak
ve kuru havalarda arttırılmalıdır.
• Boğaz,kulak enfeksiyonları ihmal edilmemelidir.
• Diş çürükleri en kısa sürede tedavi edilmelidir.
• Böbrek rahatsızlıklarında doktorun verdiği tedavi yarıda
kesilmemelidir.
• İdrar uzun süre bekletilmemelidir.
• Aşırı baharatlı ve tuzlu yiyecekler,alkollü içecekler böbreğin
yapı ve çalışmasını bozacağından bu tür yiyeceklerin
tüketimine dikkat edilmelidir.
Sağlık Slayt Arşivi: http://hastaneciyiz.blogspot.com