1.böbrekler

1
BOŞALTIM SİSTEMİ
FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ : EMİNE KURTEL
20120905043
BOŞALTIM
• Canlılığın devam etmesi için
dışarıdan alınan besinler
sindirime uğrarlar.
• Çeşitli görevler için kullanılırlar.
2
• Bazı besinler enerji vermek,
bazı besinler ise vücuttaki
olayları düzenlemek için
kullanılır.
1.BÖBREKLER
• Hücrelerde oluşan artık
maddeler kana geçerler.
• Kirlenmiş olan bu kan eğer
temizlenmezse zamanla
gerçek görevini yapamaz
hale gelir.
3
4
1.BÖBREKLER
• Canlılığın devam etmesi için kandaki
artık maddelerin temizlenmesi
gerekmektedir.
• Böbreklerin görevi kirlenmiş olan kanı
süzerek temizlemektir.
• Süzülme işleminden sonra oluşan atıklar
çeşitli işlemlerden sonra idrar olarak
dışarı atılır.
5
1.1.BÖBREĞİN KISIMLARI
1.1.1. Böbrek Atardamarı
• Böbreğe kirli kanı getirir.
• Oksijeni ve artık maddesi fazla olan kanı taşır.
1.1.2. Böbrek Toplardamarı:
• Süzülen kanı vücuda dağıtır.
.
6
BÖBREĞİN KISIMLARI
1.1.3. Üreter ( idrar Borusu)
•
•
•
•
Böbrekle idrar kesesi arasında bulunur.
İnce uzun bir kanal şeklindedir.
Böbreklerde oluşan idrarı idrar kesesine taşır.
Üreter düz kaslardan oluşmuştur.
7
BÖBREĞİN KISIMLARI
1.1.4. İdrar Kesesi
• İdrarın depolandığı kesedir.
• Yaşın artması ile birlikte idrar kesesinin
büyüklüğü de artar.
• İdrar kesesindeki idrar belli bir seviyeye
ulaşınca idrarı dışarı atma isteği oluşur ve idrar
dışarı atılır.
8
BÖBREĞİN KISIMLARI
1.1.5. Üretra
• idrarın vücuttan dışarı atılmasını sağlayan kısımdır.
• Başlangıcında kaslı bir yapı vardır. Bundan dolayı
istemli olarak dışarı atılır.
1.1.6. Nefron
• Kanı süzmekle görevli olan böbrek bölümüdür.
• Her böbrekte yaklaşık 1 milyon tanedir.
• Böbrekte kanın süzülmesi şu aşamalardan geçerek
gerçekleşir.
9
2.DERİ
• Terleme yapılmasını sağlayan duyu
organımızdır.
• Terleme sırasında su ve bazı tuzların
dışarı atılması sağlanır.
• Hastalandığımızda veya hareket edip
vücudumuz ısındığında çabucak
terleriz.
10
3.AKCİĞERLER
• Akciğerler biri sağda diğer solda
olmak üzere iki tanedirler ve göğüs
kafesi içinde bulunurlar.
• Akciğerlerin boşaltım sistemindeki
görevi kanda bulunan karbondioksit
ve suyu solunumla dışarı vermektir.
11
4.KARACİĞER
• Vücudun sağ tarafında, diyafram
kasının altında bulunan
karaciğerin ağırlığı yaklaşık
2Kg’dır.
• Karaciğerin boşaltım sistemindeki
görevi Amonyak gibi zehirli
maddeleri Üreye çevirerek
vücudun zarar görmesini
engeller.
12
İDRAR OLUŞUMU NASIL GERÇEKLEŞİR?
• Kan, böbrek atardamarları yoluyla böbreklere gelir.
• Kandaki zararlı maddelerle birlikte yararlı
maddelerde nefronlar da süzülür.
• Süzülerek temizlenen bu kan, böbrek toplardamarı
ile böbreklerden çıkar.
13
İDRAR OLUŞUMU NASIL GERÇEKLEŞİR
• Süzülmeden sonra kalan tuzun ve suyun fazlası ile
üre, idrarı oluşturur.
• Oluşan idrar, üreter ile idrar kesesine taşınır ve
burada toplanır.
• İdrar, üretra ile vücuttan dışarı atılır.
14
BOŞALTIM SİSTEMİNİN SAĞLIĞI
• Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için;
• İdrar yollarını soğuktan korumalıyız.
• Vücut temizliğine dikkat etmeliyiz.
• Beslenmeyle günlük iki litre su içmeliyiz.
• Bilinçsiz olarak ilaç kullanmamalıyız.
15
BÖBREKLERİN HASTALANMASI SONUCU
• Böbrek iltihabı, böbrek taşı, böbrek yetmezliği hastalığı
oluşabilir.
• Şeker hastalığına ve yüksek tansiyona bağlı böbrek
rahatsızlığı da oluşabilir.
• Böbrek tahribi gibi durumlarda kan diyaliz makinesinden
geçilerek süzülür
16
DİYALİZ VEYA BÖBREK NAKLİ
• Böbrek yetmezliği olan hastaların vücutlarında,
süzülmesi gereken idrarın bir kısmı kana karışır.
• Böbrekleri çalışmayan ya da yetersiz çalışan bu
hastalar için diyaliz veya böbrek nakli tedavisi
uygulanır.
• Bu hastalar, yeterli sayıda organ nakli
yapılamadığından böbreklerin görevini yerine getiren
diyaliz cihazlarına bağlanır.
17
BOŞALTIM SİSTEMİ ANİMASYONU
18
SORULAR
1- Aşağıdakilerden hangisi boşaltım sistemi
organı değildir?
A) Böbrek
B) Üreter
C)Üretra
D) İnce Bağırsak
2- Hangisi boşaltım sistemi sağlığı için zararlı değildir?
A) alkol kullanmak
B) bol sıvı almak
C)aşırı tuz tüketmek
D) ilaç tedavisin yarıda bırakmak
19
3-Canlılardaki atık maddelerin vücuttan
uzaklaştırılmasına boşaltım denir. Boşaltım ile canlı
vücudundaki iç denge korunur.
Aşağıdaki olaylardan hangisi iç dengeyi
korumaya yönelik değildir?
A)Akciğerlerden CO2 ‘in atılması
B)Deri yoluyla ter atılması
C)Böbreklerde kanın süzülmesi
D)Böcek yiyen bitkilerin sıvı salgılaması
20
4- I. Böbreğin en küçük yapı ve görev birimidir.
II. Boşaltım maddelerini kandan süzer.
III. İdrar oluşumunu sağlar.
Yukarıdaki özellik ve görevlerden hangisi nefronlara
aittir?
A)I-II
B)I-III
C)II-III
D)I-II-III
5- Aşağıda verilen ikililerden hangisi boşaltım ile
görevli değildir?
A)akciğer –deri
B)deri –böbrek
C)akciğer –karaciğer
D)karaciğer- pankreas
21
KAYNAKÇA
• www.fenokulu.net/
• www.hayatimizfen.com/?pnum=20&pt=Boşaltım+sistemi
• vucudumuzutaniyalim.konuralpcpl.net/bosaltim
• www.youtube.com/watch?v=YdrMXDuk8PU