bitkilerin geleneksel tedavideki yeri ve önemi

X. ULUSAL EKOLOJİ VE ÇEVRE KONGRESİ
04-07 EKİM 2011, Çanakkale
BİTKİLERİNGELENEKSELTEDAVİDEKİYERİVEÖNEMİ
EmineFAYDAOĞLU1veMetinSaipSÜRÜCÜOĞLU2
1DSİGenelMüdürlüğüİşletmeveBakımDairesiBaşkanlığıSuÜrünleriŞubeMüdürlüğü
06100Çankaya/Ankara
2AnkaraÜniversitesiSağlıkBilimleriFakültesiBeslenmeveDiyetetikBölümü
Türkiye, coğrafik konumu, jeomorfolojik yapısı, farklı toprak tipleri ve iklim
çeşitliliğine sahip oluşu nedeni ile değişik vejetasyon tiplerine ve zengin bir floraya
sahiptir.Bununlabirliktegerekyayılışgereksebitkiselçeşitlilikyönündendeoldukça
zengin bir ülke olup, yaklaşık 9000 civarında bitki türü de yetişmektedir. Türkiye
florasında 3000 kadar tıbbi ve aromatik bitki yetişmektedir. Ancak bunlardan 200
kadarı ihracat potansiyeline sahip olup, 70‐ 100 kadarının ihracatı yapılmaktadır.
Anadolu halkının yabani bitkileri ilaç olarak kullanışı çok eski devirlere kadar
uzanmaktadır.Doğalolarakyetişenbitkilerdenfaydalanıldığıgibidrogeldeetmekiçin
çeşitli türlerin kültürleri de yapılmaktadır. Günümüzde biyoçeşitliliği zengin ülkeler,
kendibiyolojikkaynaklarınıilaçolarakkullanmabilgisinesahiptirler.Buülkelertıbbi
bitkilerden ve toplumlarında kullanılan geleneksel bilgilerden yeni ilaçlar keşfetme
yolundadırlar. Bitkilerin yeni ilaçların geliştirilmesindeki değeri gittikçe daha yaygın
bir şekilde kabul edilmektedir. Rio’da 1992’de imzalanan “Biyoçeşitlilik Sözleşmesi
(BS)”tümsağlıksistemlerinintemeliniteşkileden biyolojikkaynaklar yanında,yerel
halkınveyerelbilgininkorunmasıileilgiliçalışmalarıdakapsamaktadır.Bunedenle,
yerli halkın kendi kaynakları ve kendi bilgileri üzerindeki haklarının korunması tüm
çağdaşkorumacılıkyaklaşımlarınınönemlibiröğesidir.
Doğalolarakyetişenveekonomikdeğeriyüksekolantıbbibitkilerinbilimsel
esaslara göre doğayı tahrip etmeden toplanması ve bunlardan ekonomik olanlarının
tarımı, kültüre alınması, sanayisinin kurulması gerekmektedir. Böylece hem
değerlendirilemeyen doğal kaynaklar ekonomiye kazandırılacak hem de tarım
kesimindeçalışanlarınortalamagelirdüzeyleriyükselecektir.Tıbbivearomatikbitki
yetiştirilmesiyoğunemekisteyenbirişolduğundanişsizliğiönlemekiçinalternatifbir
çözümolarakgörülmektedir.
Bu makalede, bitkilerin geleneksel tedavideki yeri ve önemi hakkındaki
bilgilerdeğerlendirilecektir.
AnahtarSözcükler:GelenekselTedavi,TıbbiBitkiler,AromatikBitkiler
279