Bu kitabın amacı içinde yaşadığımız dünyada aşina olduğumuz

Bu kitabın amacı içinde yaşadığımız dünyada aşina olduğumuz özellikleri ele alarak,
onların nasıl olup da bize gerçekliğin temel doğası ile ilgili derin gerçekleri anlattıklarını
mevcut bilgilerimizin rehberliğinde izah etmek; olağan bitki dünyasının işaretlerini
okumaktır. Ya da bir çiçekte, düşen bir yaprakta veya ağaçta kimyayı dolayısıyla dünyayı
görmektir.
Türkiye yaklaşık 9.000 bitki türü ile zengin sayılabilecek bir bitki dağılımına sahip olması, bitkisel maddelerin doğrudan kullanımının ve bitkisel maddelerden elde edilen doğal
ürünlerin yaygınlaşması, bu ürünlerin bilimsel ve ekonomik değer kazanması ve bu bitkilerden 3.000 tanesinin endemik olarak sadece ülkemizde olması bu kitabın niçin yazıldığını ortaya koyar. Anadolu topraklarında var olan bu bitkisel çeşitliliğin nedeni ülkemizdeki bölgeler arasında görülen coğrafik farklılıklar ve iklim değişiklikleridir. Ülkemizde bozkır adı verilen sistem kurak dağların ve ovaların bitki örtüsü olup az miktarda
su ile yetinir ve imkânlarını en üst seviyede kullanarak bu kadar çeşitliliğe neden olur.
Bozkırlarımızda çok sayıda otsu bitki ve kır çiçeği yaygınlığı dikkatli şekilde incelenirse,
bu yaygınlığın içerisinde bu bitkilerle beslenen böceklerin, farelerin, sincapların ve diğer
türlü yaşam formlarının belirli bir harmoni ile birlikte yaşadığını gözler önüne serer.
Çiçeklerle başlayan bu etkileşim gökyüzünde yaşayan kuşlara, tilkilere kadar uzayıp
gider ve en sonunda insana kadar uzanır. Bitkisel çeşitliliğimiz ve endemik Anadolu
bitkilerinin varlığı göz önüne alındığında ve bitki kök, sap, yaprak ve çiçeklerine moleküler düzeyde bakıldığında ortaya şaşırtıcı ve bir o kadar da ilginç kimyasal tepkimeler
ortaya çıkar. Bitki kimyası veya fitokimya ülkemizde birçok bilim dalında incelenmiş
olmasına rağmen yapısal yaklaşım ile etken maddelerin incelendiği eserler derlemelerden oluşan ve bilgisel dille yazılmamış kaynaklar oluşmaktadır.
Bitki kimyasında var olan bilgilerin ve araştırmaların çoğunluğu diğer ülkelere aittir.
Bunun nedenleri; çığır açan araştırmaların yükselen maliyetleri, bu konuda üretim yapan
şirketlerin temel araştırmalar konusunda yeterince AR-GE çalışması yapması yerine ürün
geliştirmeye yönelmeleri ve bilgiyi dışarıdan satın almaları, üniversitelerimizde var olan
II. kuşak yapılanmasına bağlı araştırma ve geliştirmelerin fakülteler arasındaki anlamsız
paylaşımından ortaya çıkan problemlerin giderilmesinde yaşanan güçlükler, bilgi temelli
modellerin ve araştırmaların giderek azalması, üniversite eğitiminde yenilenme hareketlerinin azlığı ve bunun sonucunda ortaya çıkan bilgisel ve bilimsel karmaşa, bitki kimyası
dahil birçok alanda yeterince bilimsel yapılanmanın olmadığının en temel bulguları arasındadır. Bitkilerin kimyası üzerine yapılacak çalışmaların, III. kuşak üniversite modeline
uygun hale getirilmesi, yapılacak araştırmaların uluslararası rekabet ve bilim koşullarına
göre yönlendirilmesi, disiplinler arası uzlaşma, yaratıcılık ve tasarımın özgünlüğü açısından irdelenmesi ile yönlendirilmesi bu alanda zorunlu olarak başarılması gereken
problem olarak görülmektedir.
Bitkilerin bize kimya hakkında neler söylediği konusunda yazma fikri, aradığım bilgilerin doğru bir şekilde bulunamaması ve yanlış bilgilerin internet ortamında varlığı kısacası bilgi kirliliğinin kendi açımdan giderilmesi düşüncesi ile ortaya çıktı. Bitkileri tanımaya
başlayınca, bileşenlerin mikro dünyası ile ilgili en iyi tanıtım aracı olan kimya bilgilerine
v
güvenerek ortada var olan paradoksu vurgulama ve kendi açımdan izah etme gereği
duydum.
İşlevsel bitki kimyasının tanımlanması ve insan ile etkileşimleri ve bu etkileşimlerin tarihsel ve günümüzdeki yeri kitabın ana temasını oluşturmaktadır.
Bu Kitabı Nasıl Kullanacaksınız?

Fotoğraflar çiçeklerin, baharatların ve bitkilerin tanımlanması için açık kanallardan
ve şahsi fotoğraflarımdan görsel malzeme olarak ve bitki özelliklerinden kısaca bahsedilerek kullanılmıştır.

Kitabın sonunda çizelgeler dizini olarak bitkilerin Türkçe ve yaygın yöresel isimleri,
İngilizce ve Latince isimleri verilmiştir.

Her bir bitki ve baharat grubu için fitoterapik yaklaşımlar olabildiğince farklı kaynaklardan yararlanılarak verilmiştir. Doğrulaması yapılmamış bilgiler kitaba alınmamıştır.

Her bitkinin drog etken kimyasalları içeriklerinin altında ve isimlendirilerek verilmiş
ve her bir kimyasalın ilaç olarak kullanıldığı durumlarda etken maddelerin formülleri ve olası fitoterapik özellikleri verilmiştir.

Fitoterapide kullanılan yöntemler kısaca verilmiştir.

Bitkiler taksonomik olarak sınıflandırılmıştır. Bazı ilginç bitkiler fitoterapik özelliği
bilinmemesine rağmen kitaba ilave edilmiştir.

Çok sayıda bitkinin bir kitapta incelenmesinin mümkün olmadığı düşünülerek yaygın Anadolu bitkilerinin yanı sıra bazı çok kullanılan yabancı kökenli bitkilerden de
bahsedilmiştir.

Bazı kullanışlı çizelgeler verilerek sınıflandırmalar kimyasal içeriklerine göre verilmiştir.

Bu kitapta drog etken maddeleri verilmiş ve ilaç etken maddeleri ile karşılaştırmaları
yapılmıştır. Bitki droglarından etken maddelerin elde edilmesi bilimsel bir yaklaşım
tarzı ile mümkün olacağından bilimsellikten uzak yaklaşımlar verilmemiştir.

Bitkisel maddelerin standart farmokope monografileri eklerde verilmektedir.

Bu kitap fitoterapi amacı ile yazılmamıştır. Yazar, bu tür yaklaşımların tıp insanları
tarafından yapılmasının mutlak önemine inanmaktadır.

Bu kitap alanlarında kimyayı kullanan tüm araştırıcılara, meraklı insanlara kaynak
oluşturmak ve bilgi vermek amacı ile yazılmıştır.
Bu kitap bir rüyanın gerçeğe dönüşümünün yansımasıdır…
vi