nevşehir hacı bektaş veli üniversitesi avanos meslek yüksekokulu

NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VEL İ ÜNİVERSİTESİ
AVANOS MESL EK YÜKSEK OKUL U
BİTKİSEL VE HAYVANSA L ÜRETİM BÖL ÜMÜ
TIBBİ VE AROMATİK Bİ TKİL ER PROGRAMI
PROGRAMIN TANITIMI
Günümüzde, özellikle haberleşme ve iletişim alanındaki hızlı teknolojik gelişmeler, her alanda
olduğundan daha fazla, bitkisel ilaç piyasalarında ve özellikle bu piyasaların temel dinamikleri olan
doğal bitkiler ve doğal ilaçlar sektörlerinde hissedilmektedir. Söz konusu bu değişim ve gelişim, ilgili
sektörlerin ürün ve hizmet yelpazesini geliştirdiği gibi; yaşanan rekabet ortamının da etkisiyle ihtiyaç
duyulan, nitelikli işgücü gereksinimini arttırmış, bu gereksinimin karşılanmasını adeta zorunlu kılmıştır.
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler sektörlerinin, söz konusu bu rekabet ve inovasyon ortamında gelişmelerini
sürdürebilmeleri, bu ortama uyum sağlayabilecek, esnek, üretken, değişime ve gelişime açık,
sektörün gereklerinin farkında, mesleki bilgi ve vizyon sahibi yönetici ve çalışan kadrolarına sahip
olmaları ile mümkün olabilir.
Avanos Meslek Yüksekokulu Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Programı, Türkiye'nin sahip olduğu geniş bitki
çeşitlerinden tıbbi ve aromatik olarak kullanılan bitkileri tanıyabilen, bu bitkilerden drog elde etme
yöntemlerini bilen, tıbbi ve aromatik laboratuarındaki cihazları kullanabilen, kaybolma riski altındaki
bitkileri kültüre alarak yetiştiren, bilimsel temele dayalı akılcı bir yaklaşımla toplumdaki bilinç
düzeyinin yükseltilmesi yönünde çalışmalar yapan, tıbbi ve aromatik bitki gen kaynaklarının
korunması, sürdürülebilir tıbbi ve aromatik bitkiler ticaretinin sağlanması konularında çalışabilecek
teknik eleman yetiştirme amacıyla eğitim faaliyetlerini yürütmektedir. Diğer yandan, ilaç endüstrisi
için bu bitkilerin özelliklerinin ve etkili maddelerinin belirlenmesi; bu bitkilere tedavi gücünü veren
etkili maddelerin artırma çalışmalarının yapılması amaçlanmaktadır. Ayrıca öğrenciler, bulundukları
bölgelerde arazi uygulamaları yaparak edindikleri teorik bilgilerini kullanma fırsatı bulmaktadır.
Bitkileri, morfolojik özelliklerine göre tanıyan ve özelliklerini belirleyen öğrenciler doğadan toplamayı
öğrenmektedir.
Avrupa birliği uyum yasalarına bağlı olarak Tarım Bakanlığının üzerinde çalıştığı yasalar gereği
aktarlık mesleğinin yapılması için Tıbbi ve Aromatik bölümünden mezun olmak şartı aranacaktır.
Bundan dolayı bu bölüme olan talep artacaktır.
Tıbbi ve Aromatik bitkilerin ve programın önemi:
 Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin içerisinde yer aldığı bilim dalı, tabiattan elde edilen bitkileri tıp ve
kozmetik alanında kullanılan ürünlere dönüştürülmesi konusunda incelemeler ve araştırmalar yapar.
 Tıbbi aromatik bitkiler, hastalıkları önlemek, sağlığı sürdürmek veya hastalıkları iyileştirmek için ilaç
olarak kullanılan bitkilerdir.
 Tıbbi bitkiler, beslenme, kozmetik, vücut bakımı, tütsü veya dini törenler gibi alanlarda yer alırken,
aromatik bitkiler ise, güzel koku ve tat vermeleri için kullanılmaktadır.
 Aromatik bitkilerin gıda, kozmetik, ve parfümeri sektöründe de geniş kullanım alanı bulunmaktadır.
 Tıbbi ve aromatik bitkiler eczacılık ve parfümeride tıbbi ve aromatik amaçlı olarak en eski
kullanımı olan bitkilerdir.
 Bitkisel ilaçların orijinal materyali genellikle tıbbi bitkiler grubuna dahildir.
 Tıbbi ve aromatik bitkilerin çok değişik alanlarda ve sanayi kollarında tüketimine paralel olarak bu
bitkilerin dünya pazar hacmi her geçen gün artmaktadır.
 Türkiye, üç önemli floristik bölgenin kesiştiği alanda bulunması nedeniyle geniş bir bitki çeşitliliğine,
farklı iklimlere ve geniş yüzölçümüne sahip olması bakımından bu bitkilerin üretilmesinde önemli bir
ticari potansiyele sahiptir.
 Bu kadar zengin bir kaynağa sahip ülkemizde halen doğadan toplanan ve üretimi yapılan
bitkilerin sayısı çok azdır.
 Ülkemizde tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminin arttırılması, bu daldaki birçok sanayi kolunun
gelişmesi bazı önlemlerin alınması ile kısa zamanda sağlanabilir.
 Dünya’da ilaç, kozmetik, parfümeri ve gıda sektörlerinde bitkisel ürünlere olan talep sürekli artış
göstermektedir.
 Bu eğilim “Doğaya Dönüş” sloganıyla simgelenmekte, “Yeşil Dalga” ve “Yeşil Devrim” gibi çarpıcı
isimlerle önemi vurgulanmaktadır.
 Sanayileşmenin dünyamıza getirdiği kitle üretimi, ilaç sanayinde sentetik ilaçlar lehinde bir gelişim
gösterdiğinden bitkisel ürünlerin bu sektörde kullanımı git gide azalma eğilimindeydi.
 Ancak bu ilaçların arzulanmayan yan etkilerinin çokluğu, insanlara doğanın önemini hatırlatmış ve
alternatif arayışlar içerisine itmiştir.
 Doğaya dönüş süreci böyle bir ihtiyaçla başlamış, talebin büyüklüğü arzı gerekli kıldığı için bugün
bilhassa gelişmiş ülkelerde bitkisel kökenli ilaç ve kozmetik sanayi hızla gelişen sektörler haline
gelmiştir. Bilinen 250.000 bitkinin yaklaşık 35.000-70.000’i tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır.
 Gelişmekte olan ülkelerde halkın yaklaşık %80’i sağlıkları için geleneksel olarak ve ağırlıklı biçimde
şifalı bitki kullanmaya devam etmektedir.
 Tıbbi ve aromatik bitkiler üretim planlamaları, dünya pazarları yakından izlenerek yapılmalıdır. Bu
sebeple üreticiler, ihracatçılar, Üniversite ve Araştırma kurumları arasında işbirliği arttırılmalı ve
periyodik toplantılar düzenlenmelidir.
 Genelde tıbbi ve aromatik bitkiler ham halde ihraç edilmekte olup, düşük katma değer
yaratmamaktadır.
 Standartlara uygun bitkisel ilaç üreticilerinin, işlenmiş tarım ürünlerinin AB ülkelerine serbest giriş
hakkından yararlanarak, Avrupa pazarlarında pay alma şansları yüksektir.
 Bunun için, ürün çeşitliliğinin arttırılması ve istenen standartlara uygun drogların üretilmesi
sağlanmalıdır. Bitkisel ürün üzerinde yapılacak her işlem bitkisel ilaçların değerinin artmasına ve
katma değerin ülkemizde kalmasına yol açacaktır.
Programımızda eğitim gören öğrencilere kazandırılmaya çalışılan yeterlilikler:












Tıbbi ve Aromatik Bitkileri doğal ortamında tanıyabilme,
Her türlü tıbbi ve aromatik bitkinin yetiştirilmesinde maruz kalabileceği hastalık ve zararlıları
belirleyebilme ve bunlarla savaşım konusunda çalışma yürütebilme,
Tıbbi ve aromatik bitkilerin hasat alma işlemlerini yapabilme,
Yeşil olarak toplanan bitkileri kurutulması ve saklanması işlemlerini yürütebilme,
Tıbbi ve aromatik bitkilerden yağ elde edebilme,
Laboratuar ortamında kullanılan cihazları tanıma ve bunlarla çalışabilme,
Tıbbi ve aromatik bitkilerden elde edilen etkin maddelerin saklanması ve korunması işlemlerini
gerçekleştirebilme,
Parfüm, krem, merhem, tentür vb. gibi ürünlerin imalat süreçlerini gerçekleştirebilme,
Tıbbi ve aromatik bitkilerin satış ve pazarlamasında görev alabilme,
Okulumuzda Öğrencilerimizin teorik bilgilerini pekiştirme ve uygulama yapmalarına olanak
sağlayan Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Laboratuarı bulunmaktadır,
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler programından mezun olan öğrenciler, Tarım Bakanlığı, ilaç
fabrikaları, eczaneler, kozmetik sanayisi v.b. gibi işletmelerde istihdam edilebilmektedirler,
Mezun olan öğrencilerin Dikey Geçiş yapabilecekleri Lisans programları:
o Kültür Bitkileri Üretimi ve Pazarlaması
o Ziraat Mühendisliği
Bu programa hangi alanlarda eleman yetiştirilecektir?









Her türlü tıbbi bitkinin yetiştirilmesinde tıbbi bitkilerin maruz kalabileceği hastalık ve zararlıların
belirlenmesi ve bunlarla savaşım konusunda çalışmaların yürütülmesini sağlayacak,
Tıbbi bitkilerin hasat alma işlemlerini yapacak,
Yeşil olarak toplanan bitkileri kurutulması ve saklanması işlerinde çalışacak,
Tıbbi bitkilerden çeşitli yağların çıkarılmasına çalışır. Laboratuar ortamında etkin madde
üretiminde görev alacak,
Tıbbi bitkileri öğüterek çeşitli ilaç hammaddelerini hazırlayacak,
Tıbbi bitkilerden elde edilen etkin maddelerin saklanması ve korunması işlerini yapacak,
Parfüm, krem, merhem, losyon vb. kozmetik ürünlerin yapımında görev alacak,
Tıbbi bitkilerin üretildiği sera, tarla ve depoları mikroplardan arındırmak için kimyasal
maddelerle temizleyecek,
Çeşitli tıbbi bitkilerin satış ve pazarlamasında görev alacak eleman yetiştirir.
Programdan Mezun Olanların Alacakları Ünvan:

Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Teknolojisi Teknikeri
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Teknikeri nedir?
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Teknikerleri, tıbbi bitkileri, bilimsel temele dayalı akılcı bir yaklaşımla,
toplumun bu konudaki bilinçsizliğini istismar etmeden, aksine bilinç düzeyinin yükseltilmesi yönünde
çalışmalar yapan, tıbbi bitkisel gen kaynaklarımızın korunması, kaybolma riski altındaki tıbbi
bitkilerimizin kültüre alınması; teknolojisinin yaygınlaştırılması; özelliklerinin araştırılması, geliştirilmesi;
sürdürülebilir tıbbi bitkiler ticaretinin sağlanması konularında çalışabilecek yetişmiş teknik ara
elemanlardır.
Programdan Mezun Olanların İş Bulma İmkânları:
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Teknikeri unvanını alan bu program mezunları; Tıbbi bitkiler ithal ve ihraç
eden firmalar, bitkisel ilaç imal eden laboratuarlar, bu bitkilerin yetiştiriciliği yada toplayıcılık
faaliyetlerinde bulunan sektörler, tıbbi bitki drogları üreten ve satışı yapan işyerleri, aktarlar, güzellik
salonları, bitkisel ilaç yapan ve satan eczaneler, aromaterapi merkezleri, parfümeri ve kozmetik
sanayinin yanı sıra Tarım, Çevre ve Orman Bakanlığı bünyesindeki ilgili kuruluşlar, narkotik bitkiler ve
bitkisel kökenli kaçakçılıkla ilgili kriminoloji ve adli tıp laboratuarları, gümrüklerde ithal ve ihraç bitkisel
ürünlerin kontrolleri, üniversitelerin ilgili bölümlerinde yer alan herbaryum ve bitki laboratuarlarında
yardımcı teknik personel olarak istihdam edilebilirler. Bunun yanı sıra öğrendikleri bilgilerin ışığı altında
bu alanda faaliyet gösteren iş alanları kurabilirler. Bu programı tamamlayanlar 2 yıllık ön lisans
mezunu statüsünde olacaklarından Ziraat Fakültelerinin Bitkisel Üretim Bölümlerine dikey geçiş
yapabilirler.