Türkiye Enflasyon Verileri

İthalattaki düşüşe bağlı olarak dış ticaret
dengesindeki bozulma Mart ayında ara verdi…
$ altı
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, dış ticaret açığı 2013 yılının
Mart ayında 2012 yılının aynı ayına göre %1.1 azalarak 7.4 milyar $
oldu. Reuters anketine göre dış ticaret açığının 8.3 milyar $ olması
bekleniyordu.
2013 yılı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracat %0.3
azalarak 13.2 milyar $, ithalat ise %0.6 azalarak 20.6 milyar $ oldu.
Türkiye Dış Ticaret Dengesi – Mart 2013
2013 yılı Mart ayında 12 aylık dış ticaret açığı bir önceki aya göre
0.1 milyar $ azalarak 85.1 milyar $’a geriledi.
Yatırım malları ithalatı bu dönemde toplam ithalatın %14.1’ini
(2012 Mart değeri: %16.0), hammadde ithalatı %72.3’ünü (2012
Mart değeri: %72.5), tüketim malları ithalatı ise %13.4’ünü (2012
Mart değeri: %11.4) oluşturdu.
Geçen yılın Mart ayında %41.6 olan Avrupa Birliği’nin (AB)
ihracattaki payı 2013 yılının Mart ayında %40.7 seviyesine geriledi.
Söz konusu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 2012
yılının Mart ayındaki %63.9 seviyesinden %64.1 seviyesine
yükseldi.
2013 yılının Mart ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya
oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2012 Mart ayına göre %9.5
azalarak 1.2 milyar $ olurken, Almanya’yı sırasıyla Irak (932 milyon
$), İngiltere (657 milyon $) ve İtalya (606 milyon $) takip etti.
İthalatta ise ilk sırayı Çin aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat geçen
yılın aynı ayına göre %18.4 artarak 2 milyar $ olarak gerçekleşti.
Çin’i sırasıyla, Almanya (2.3 milyar $), Rusya (2 milyar $) ve ABD
(1.4 milyar $) izledi.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endekse göre ise; 2013
yılı Mart ayında bir önceki aya göre ihracat %3.5, ithalat %5.8
azalış gösterdi.
Milyon $
İhracat
İthalat
Değişim
Aylar
Yıl
Ocak-Mart
2012
35.305
2013
37.073
2012
13.209
2013
13.175
Mart
Değer
(%)
Değişim
Değer
(%)
55.934
5,0
58.757
5,0
-0,3
20.560
Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94
Değer
(%)
-21.684
-7.385
oranı (%)
63,1%
5,1
-7.468
-0,6
İhracatın
İthalatı
Değişim karşılama
-20.629
20.677
Kaynak: TÜİK
1
Dış Ticaret Dengesi
63,1%
63,9%
-1,1
64,1%
Alt kalemlere baktığımız zaman Mart ayında en yüksek ithalat 4.3
milyar $ ile “mineral yakıtlar ve yağlar” (enerji) kaleminde
gerçekleşirken, en fazla ihracat kalemi 1.5 milyar $ ile “motorlu
kara taşıtları ve aksam parçaları” oldu.
95
Türkiye Dış Ticaret Dengesi – Mart 2013
Altın ticaretinin dış ticaret dengesine katkısı ilk
çeyrekte negatif oldu…
90
85
80
Dış ticaret açığı, ihracattaki pazar çeşitlendirmesinin yarattığı
olumlu seyrin yanı sıra ekonomideki dengelenme sürecinde
ithalatta düşüş görülmesi ile 2012 yılının genelinde bir önceki yıla
göre düşüş gösterirken 2013’ün ilk iki ayında bu trendin
bozulduğunu görüyorduk. Mart ayında ise ithalattaki hızlı
gerilemeye bağlı olarak dış ticaret dengesi beklentilerin altında
kalırken 12 aylık dış ticaret dengesi 2 aylık aranın ardından tekrar
düşüşe geçti.
12 aylık toplam dış ticaret açığı yıllık bazda yaklaşık 17 milyar $
gerilerken bir önceki aya göre ise 83 milyon azalarak 85.1 milyar $
seviyesine geriledi.
12 aylık enerji dışı açık TCMB’nin para politikasını sıkılaştırmaya
başladığı tarih olan Ekim 2011’den Aralık 2012’ye kadar düşüş
gösterirken 2013 yılı ile birlikte yükselişe geçerek Mart ayında 33.7
milyar $ seviyesine yükseldi. Diğer yandan 12 aylık net enerji açığı
da bir önceki aya göre 0.9 milyar $ azalarak 51.4 milyar $ olarak
gerçekleşti.
2013 yılının Mart ayında ihracat 36 ay aranın ardından yıllık bazda
düşüşe geçerken ithalat ise iki aylık yükselişin ardından tekrar
düşüşe geçtiğini görüyoruz. İthalattaki gerilemenin %0.6 ile %0.3
olan ihracat düşüşünden yüksek olmasıyla dış ticaret dengesinde
de %1.1 azalış görüldü.
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)
300
-20
275
-30
250
İhracatın İthalatı
Karşılama Oranı (%)
Altın Hariç Karşılama
Oranı (%)
-40
225
239,4
200
150
70
65,1
64,1
65
154,3
125
100
-85,1
75
60
Toplam İhracat 12 Aylık
50
55
Toplam İthalat 12 Aylık
25
50
Dış Ticaret Dengesi 12 Aylık
0
Nis.06
2
Ağu.08
Kas.10
Mar.13 Oca.04
Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94
-50
-60
175
75
Oca.04
İthalat ve İhracat Gelişimi (milyar $)
-70
-80
-90
-100
-110
-120
Nis.06
Ağu.08
Kas.10
Mar.13
Türkiye Dış Ticaret Dengesi – Mart 2013
2013 yılı ilk çeyreğinde toplam ihracat 2012 yılının aynı dönemine
göre %5 artarak 37.1 milyar $ olarak gerçekleşirken, ithalatta %5
artışla 58.8 milyar $ oldu. İlk çeyrek dış ticaret açığı ise %5.1’lik
artışla 21.7 milyar $’a yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı bu
dönemde değişmeyerek %63.1 seviyesinde kaldı.
80
Öte yandan Mart ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış verilere
baktığımızda bir önceki aya göre ihracat %2.8 (Şubat:%8.8)
artarken, ithalat %3.2 (Şubat:%13.1) artış gösterdi. Şubat ayında
15 ay aranın ardından ithalat artışı ihracat artışının üzerinde
gerçekleşirken bu trend Mart ayında da devam ederek iç talepteki
canlanmanın devam ettiğini gösterdi. Ancak Mevsim ve takvim
etkisinden arındırılmış veride ise bir önceki yıla göre ihracatta
%3.5 ve ithalatta 5.8 azalış gerçekleşti. Manşet verinin yanı sıra
ithalatta arındırılmış verilerde de görülen bu düşüş iç talepteki
toparlanmanın Mart ayında hız kestiğine işaret ediyor.
İhracatın ithalatı karşılama oranının 2013 yılı Mart ayında geçen yıl
Mart’taki %63.9 seviyesinden %64.1 seviyesine yükselmesi olumlu
bir gelişme. İhracatın ithalatı karşılama oranı Şubat ayında 15 ay
aradan sonra ilk kez yıllık bazda azalış göstermişti. Mart ayında ise
yeniden artışa geçtiğini görüyoruz. Mevsimsel etkilerden
arındırılmış karşılama oranı ise Mart ayında Şubat ayındaki
%64.2’den %62.6’ya geriledi.
AB ülkeleri ile yaptığımız ihracatın geçen yılki %41.6 seviyesinden
%40.7 seviyesine gerilemiş olması pazar çeşitlendirmesinin devam
ettiğine işaret ediyor (Şubat: %41). 2012 yılı içinde Ağustos ayında
bu oran %33’lere kadar gerilemişti. İhracatımız açısından önemli
olan Euro Bölgesi sorunlarının derinleşmesi riski Ortadoğu
ülkelerine yapılan ihracat ile bertaraf edilmeye çalışılıyor. Ortadoğu
ülkelerine yapılan ihracatın toplam ihracata oranı geçen yılki
%23.7 seviyesinden %23.8’ine yükseldi.
İthalat ve İhracat Büyümesi
Toplam İhracat Değişim (yıllık, %)
Toplam İthalat Değişim (yıllık, %)
60
40
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
İthalat ve İhracat Büyümesi
15
10
5
0
20
-3,5
-5,8
-5
-0,3
-0,6
0
-20
-40
-10
-15
-20
İhracat Değişimi (aylık, %)
-25
İthalat Değişimi (aylık, %)
-30
-60
Oca.07
20
-35
Mar.08
3
Haz.09
Eyl.10
Ara.11
Mar.13
Oca.07
Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94
Mar.08
Haz.09
Eyl.10
Ara.11
Mar.13
Türkiye Dış Ticaret Dengesi – Mart 2013
Mart ayında 12 aylık net altın ihracatı 3.8 milyar $ seviyesinde
gerçekleşti. Geçen yıl Mart’ta altında yapılan 12 aylık net 3.7
milyar $ ithalat rakamını hesaba kattığımızda Mart ayında altın
ihracatının cari işlemler dengesindeki iyileşmeye katkısı 12 aylık
olarak yaklaşık 7.5 milyar $ seviyesinde gerçekleşti (Şubat 2012
katkı 8.4 milyar $’dı). Yılın ilk çeyreğinde ise altın ticareti 1.3 milyar
$ açık verirken geçen yılın aynı döneminde yapılan 0.6 milyar $’lık
net altın ihracatını da dikkate aldığımızda ilk çeyrekte altın
ticaretinin cari işlemler dengesindeki bozulmaya katkısı 2 milyar $
seviyesinde oldu.
Sanayi ürretimi Şubat ayında takvim etkisinden arındırılmış
verilere göre yıllık bazda %4 artış göstererek ekonomideki
toparlanmanın devam ettiğini işaret etmişti. Ancak İhracat
verilerindeki düşüş ise Mart ayı sanayi üretimi açısından olumsuz
sinyal veriyor. Diğer yandan ithalattaki düşüşte iç talepteki
toparlanmanın sınırlı gerçekleştiğini gösteriyor. Mart ayı bütçe
verilerine ithalde alınan KDV önemli bir artış görülürken ithalat
tarafında ise düşüş görülmesi iki veri arasındaki korelasyonun
bozulduğunu gösteriyor.
Ekonomik gruplara göre baktığımızda Mart ayında tüketim
mallarında %17.7’lik bir artış görülürken sermaye ve ara malları
sırasıyla %12.5 ve %0.7 artış gösterdi. Yatırım mallarındaki düşüş
büyüme performansı açısından olumsuz bir gösterge olarak göze
çarparken tüketim mallarındaki yükseliş cari açığın gelişimi
açısından olumsuz bir sinyal.
Sonuç olarak 2013 yılı ile birlikte altın ihracatının katkısının
negatife dönmesi ve iç talepteki toparlanmaya bağlı olarak dış
ticaret dengesindeki 2013 yılının ilk ayında devam etmişti. Mart
ayında da altının negatif katkısı devam ederken iç talebin hız
kesmesiyle dış ticaret dengesi bozulma trendine Mart ayında ara
verdi.
Thousands
12 Aylık Altın Hariç Dış Ticaret Verileri (Milyar $)
250
İhracat (altın hariç)
200
50
40
İthalat (altın hariç)
30
Dış Ticaret Açığı
(altın hariç)
20
150
10
100
-10
Sanayi Üretimi ve İhracat Büyümesi
(yıllık, %, 3 aylık hareketli ortalama)
0
-20
-30
50
-40
Sanayi Üretimi
İhracat
Sanayi Üretimi
3 per. Mov. Avg. (İhracat)
3 per. Mov. Avg. (Sanayi Üretimi)
-50
0
Oca.05
İhracat
Ağu.06
4
Şub.08 Şub.09 Şub.10 Şub.11 Şub.12
Ara.09
Tem.11
Mar.13
Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94
Nis.08
Mar.13
Türkiye Dış Ticaret Dengesi – Mart 2013
Dış Ticaret Dengesi (milyon USD)
yılbaşından
beri
yılbaşından
beri
12-aylık toplam 12-aylık toplam
Mar.13
Mar.12
Mar.13
Mar.12
Mar.13
Şub.13
Dış Ticaret Açığı
Enerji
Enerji Dışı
Toplam İhracat
12-aylık, %
Enerji
Enerji Dışı
Toplam İthalat
12-aylık, %
Enerji
12-aylık, %
Enerji Dışı
12-aylık, %
7.385
3.802
3.583
13.175
-0,3
510
12.665
20.560
-0,6
4.312
-20,4
16.248
6,5
7.469
4.686
2.783
13.209
11,8
731
12.478
20.677
-4,5
5.417
28,4
15.261
-12,4
21.684
11.822
9.861
37.073
5,0
1.602
35.471
58.757
5,0
13.425
-9,7
45.332
10,4
20.629
12.857
7.772
35.305
12,4
2.016
33.289
55.934
-0,2
14.873
26,9
41.061
-7,4
85.122
51.374
33.748
154.246
11,1
7.294
146.953
239.368
-0,6
58.668
2,4
180.701
-1,5
85.206
52.258
32.948
154.280
12,3
7.514
146.765
239.486
-0,9
59.772
6,6
179.713
-3,2
Not:
Altın İhracatı
Altın İthalatı
Altın Ticareti (net)
468
1.051
-583
588
270
319
1.485
2.796
-1.311
1.307
703
604
13.523
9.734
3.789
13.644
8.953
4.691
UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme
amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati
göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari
amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz.
Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım
önerisi olarak kabul edilemez.
5
Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94