Ekim ayında cari denge beklentilere paralel 2.9 milyar $ açık verirken birikimli açık 60.9 milyar $’a yükseldi… $ altı Türkiye Cari İşlemler Dengesi – Ekim 2013 Ekim ayında ödemeler dengesi beklentilere paralel 2.9 milyar $ açık verirken (beklenti: 2.9 milyar $) yılın ilk on ayında cari açık 51.9 milyar $ olarak gerçekleşti (2012 OcakEkim: 39.6 milyar $). 12 aylık birikimli cari açık bir önceki aya göre 1.7 milyar $ artarak 60.9 milyar $’a yükseldi. Geçen yılın Ekim ayında 2.9 milyar $ fazla veren enerji dışı cari denge, bu ay 1 milyar $ fazla verdi. 12 aylık birikimli enerji dışı cari denge ise açık vermeye devam ederken Eylül ayındaki 9.3 milyar $ düzeyinden 11.2 milyar $ seviyesine yükseldi. Altın ve enerji hariç birikimli cari açık da 2 milyar $’dan 2.3 milyar $’a yükseldi. Net altın ticaretinin dış ticaret dengesi üzerindeki baskısı yavaşlasa da cari işlemleler dengesi üzerindeki negatif etkisini devam ettirdi. Altın hariç bırakıldığında cari işlemler dengesi Ekim ayında 51.9 milyar $ açık verirken net altın ticaretinin dış ticaret dengesi üzerinden cari açığa olumsuz etkisi yaklaşık 9 milyar $ oldu. Ekim ayında ivmelenen bavul ticaretiyle yapılan ihracatın 0.8 milyar $ (Eylül:0.6) olarak gerçekleşmesi cari açık üzerinde olumlu bir etki oluşturdu. Gelir dengesi de nette 0.7 milyar $ açık vererek cari işlemler dengesi üzerindeki negatif etkisini sürdürdü. Hizmetler dengesinin alt kalemi olan turizm gelirlerinin Ekim ayında da olumlu seyrini sürdürerek ülke ekonomisine nette 3.1 milyar $ kaynak sağlaması cari açığın sınırlı kalmasında etkili oldu. Finansman tarafına baktığımızda ise Ekim ayında net doğrudan yatırımlar 0.5 milyar $ ile ılımlı seyrini sürdürürken portföy yatırımlarında Ağustos ayından bu yana görülen kademeli iyileşme sürüyor. Eylül ayında 2.2 milyar $ finansman sağlayan portföy yatırımları Ekim ayında 3.8 $ milyar $ kaynak sağladı. Bankacılık sektörünün yurt dışından sağladığı finansmandaki artış ve diğer sektörlerin yeniden finansman sağlaması da cari açığın finansmanında olumlu bir faktör oldu. Ayrıntılı olarak baktığımızda bankaların 1.7 milyar $ uzun vadeli kredi kullanımı Hazine’nin 1.25 milyar $’lık kira sertifikası ihraç etmesinin ve bankalar (1.2 milyar $) ve özel şirketlerin (0.5 milyar $) yurt dışı tahvil ihraçlarının cari açığın finansmanında etkili olduğu gözlemleniyor. Son 3 aydır artı bakiye veren net hata noksan kaleminin Ekim ayında 1.5 milyar $ açık verdiği görülüyor. Merkez bankasının rezervlerinde Ekim ayında 2.2 milyar $ artış sağlanırken yılın ilk on ayındaki rezerv artışı 12.4 milyar $’a yükseldi. Ekim ayında cari açığın, altın ticaretinin olumsuz etkisi hariç tutulduğunda iyileşme eğilimini sürdüğü görülüyor. Önümüzdeki aylarda TCMB’nin para politikasındaki sıkılaşma eğiliminin etkilerinin gözlenmeye başlaması ve son dönemde hane halkının aşırı borçlanmasına ilişkin alınan tedbirlerin devreye girmesinin iç talep üzerindeki sınırlayıcı etkisi cari açıktaki yükselişi sınırlayabilecek gelişmeler olarak öne çıkıyor. Ayrıca kurdaki yüksek seviyelerin devam etmesi ve Euro Bölgesi ekonomisinde toparlanma emarelerine paralel ihracat tarafında görülen iyileşme de cari açıktaki iyileşmeye destek olabilir. 1 Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94 Cari İşlemler Dengesi (Aylık, Milyar $) 2 12 Aylık Birikimli Cari Denge (Milyar $) 20 0 0 -1,1 -2 -2,3 -1,7 -11,2 -2,4 -2,9 -3,1 -20 -4 -4,1 -40 -6 Cari İşlemler Dengesi -51,9 Cari İşlemler Dengesi-Altın Hariç -60,9 -60 -8 -80 Cari İşlemler Dengesi-Altın ve Enerji Hariç -10 Türkiye Cari İşlemler Dengesi – Ekim 2013 Eki. 08 Haz. 09 Mar. 10 Ara. 10 Ağu. 11 May. 12 Şub. 13 Eki. 13 Cari İşlemler Dengesi-Enerji dışı -100 Mar. 08 90 Nis. 09 May. 10 Cari Açığın Temel Finansman Kaynakları (12 Aylık Kümülatif, Milyar $) Tem. 11 2012 Ağu. 12 2013 Eki. 13 2012 2013 Ekim -1,2 6,5 0,5 5,9 0,1 3,2 -0,2 -0,7 -2,1 -0,8 -4,5 Ekim -2,9 6,5 0,5 3,8 2,2 1,6 -0,2 -0,2 1,0 -1,5 -2,2 80 Portföy 70 Diğer Cari açık 60 50 40 30 20 10 0 -10 Ağu.08 Ağu.09 Ağu.10 Eyl.11 Eyl.12 Cari İşlemler Dengesi Toplam Sermaye Girişleri Doğrudan Yatırımlar (net) Portföy yatırımları (net) Diğer Yatırımlar (net) Bankacılık Sektörü TCMB Hazine Diğer Net Hata Noksan Eki.13 Rezerv Değişimi Ocak-Ekim Ocak-Ekim -39,6 -51,9 58,4 60,5 7,8 7,2 30,3 22,8 20,3 30,5 19,1 26,3 -2,0 -1,7 -0,4 -0,5 3,5 6,4 3,7 3,8 -22,6 -12,4 Özet Cari İşlemler Dengesi (milyon USD) yılbaşından beri yılbaşından beri 12-aylık toplam 12-aylık toplam Eki.13 Eki.12 Eki.13 Eyl.13 Eki.13 Eki.12 -2.890 -1.181 -51.901 -39.553 -60.855 -59.146 1.045 2.939 -11.534 3.596 -11.229 -9.335 Mal Dengesi -5.606 -3.841 -66.236 -54.684 -76.887 -75.122 İhracat 13.305 14.425 134.112 134.563 162.767 163.887 -7,8 12,7 -0,3 13,6 2,1 3,8 -18.911 -18.266 -200.348 -189.247 -239.654 -239.009 3,5 -4,8 5,9 -2,8 5,5 4,8 3.351 3.220 21.636 20.451 23.787 23.656 3.080 2.916 20.958 18.927 23.282 23.118 5,6 13,6 10,7 3,5 11,9 13,0 -742 -622 -8.159 -6.340 -8.976 -8.856 -493 -482 -4.722 -4.775 -5.774 -5.763 107 62 858 1.020 1.221 1.176 Cari İşlemler Hesabı sak: Enerji Dışı yıllık, % İthalat yıllık, % Hizmetler Dengesi sak: Turizm yıllık, % Gelir Dengesi sak: Faiz Giderleri Cari Transferler 2 Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94 Türkiye Cari İşlemler Dengesi – Ekim 2013 UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. 3 Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94