Altın hariç cari işlemler dengesindeki iyileşme eğilimi devam ediyor… $ altı Türkiye Cari İşlemler Dengesi – Kasım 2013 Kasım ayında ödemeler dengesi 4.2 milyar $ olan beklentilerin altında 3.9 milyar $ açık verirken yılın ilk on bir ayında cari açık 56 milyar $ düzeyinde gerçekleşti (2012 Ocak-Kasım: 43.6 milyar $). 12 aylık birikimli cari açık ise bir önceki aya göre 0.1 milyar $ azalarak 60.8 milyar $’a geriledi. Geçen yılın Kasım ayında 576 milyon $ fazla veren enerji dışı cari denge, bu ay 282 milyon $ fazla verdi. 12 aylık birikimli enerji dışı cari denge ise açık vermeye devam ederken Ekim ayındaki 11.3 milyar $ düzeyinden 11.6 milyar $ seviyesine yükseldi. Altın ve enerji hariç birikimli cari açık ise 2.4 milyar $’dan 1.5 milyar $’a geriledi. Net altın ticareti, Kasım ayında da cari işlemleler dengesi üzerindeki negatif etkisini devam ettirdi. Altın hariç bırakıldığında cari işlemler dengesi Kasım ayında 50.7 milyar $ açık verirken net altın ticaretinin dış ticaret dengesi üzerinden cari açığa olumsuz etkisi yaklaşık 10.2 milyar $ oldu. Bavul ticaretiyle yapılan ihracatın 0.8 milyar $ (Ekim:0.8) olarak gerçekleşmesi cari açık üzerinde olumlu bir etki oluşturdu. Bavul ticaretinin 11 aylık toplamına baktığımızda dış ticaret dengesine 7.2 milyar dolarlık (2012 Ocak-Kasım: 5.7) bir katkısı görülüyor. Gelir dengesinde kısmi bir iyileşme gözlemlense de nette 0.3 milyar $ açık vererek cari işlemler dengesi üzerindeki negatif etkisini sürdürdü. Hizmetler dengesinin neredeyse tamamını oluşturan turizm gelirleri, Kasım ayında mevsimselliğin etkisiyle düşüşe geçerek cari işlemler dengesine nette 1.4 milyar $ (2013 Ocak-Kasım ortalama: 2.1 milyar $) kaynak sağladı. Finansman tarafına baktığımızda, Kasım ayında net doğrudan yatırımlar kısmen azalsa da 0.4 milyar $ ile ılımlı seyrini sürdürdü. Portföy yatırımlarında ise Ağustos ayından bu yana giriş devam ederken Kasım ayında girişlerin bir miktar hız kestiği görülüyor. Ekim ayında 3.7 milyar $ portföy girişinin ardından Kasım ayında giriş 1.2 $ milyar $ düzeyinde kaldı. Hisse senetleri tarafında Kasım ayında 0.7 milyar $’lık artış gözlenirken küresel piyasalardaki belirsiz ortam ve yurtiçi gelişmelerle Aralık ayında bu kalemden sağlanan finansmanda zayıf bir seyir gözlenebilir. Tahvil ve bono piyasasında ise Ekim ayındaki (2.7 milyar $) güçlü seyrin ardından Kasım ayında Hazine Eurobond ihracının desteğiyle nette 0.6 milyar $’lık bir giriş gerçekleşti. Bankacılık sektörünün yurt dışından sağladığı finansmanda 3.8 milyar $’lık artış gözlemlenirken diğer sektörlerin sağladığı finansmanda yavaşlama gözlemlendi. Ekim ayında 1.4 milyar $’lık çıkışa işaret eden net hata ve noksan kalemi Kasım ayında 955 milyon dolar fazla vererek cari açığın finansmanına destek sağladı. Sermaye hesabının cari açığın üzerinde gerçekleşmesi ve fazla veren net hata noksan kalemiyle Merkez bankasının rezervleri Kasım ayında 2.1 milyar $ artış gösterdi. Yılın ilk on bir ayındaki rezerv artışı ise 14.5 milyar $ oldu. Kasım ayında altın ticaretinin olumsuz etkisi hariç tutulduğunda cari açıkta iyileşme eğiliminin güçlendiği görülüyor. Önümüzdeki aylarda TCMB’nin sıkılaştırıcı adımları ve politika yapıcılarının iç talebi sınırlayıcı aldığı önlemlerin etkisini göstermeye başlaması ithalat tarafından cari açığı olumlu etkileyebilir. Ayrıca kurdaki göreceli yüksek seviyelerin devam etmesi ve Euro Bölgesi ekonomisinde toparlanmaya paralel ihracat tarafında görülen iyileşme ihracat kanalıyla cari açıktaki iyileşmeye destek olabilecek unsurlar olarak öne çıkıyor. 1 Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94 Cari İşlemler Dengesi (Aylık, Milyar $) 2 12 Aylık Birikimli Cari Denge (Milyar $) 20 0 0 -1,5 -0,4 -11,6 -2 -1,7 -20 -4 -4,0 -5,2 -6 Türkiye Cari İşlemler Dengesi – Kasım 2013 -40 -3,9 -8 -80 -10 -100 Kas. 08 Tem. 09 Nis. 10 90 Cari İşlemler Dengesi -50,7 Cari İşlemler Dengesi-Altın Hariç -60,8 -60 -5,9 Oca. 11 Eyl. 11 Haz. 12 Mar. 13 Kas. 13 Mar. 08 Cari İşlemler Dengesi-Altın ve Enerji Hariç Cari İşlemler Dengesi-Enerji dışı Nis. 09 Haz. 10 Cari Açığın Temel Finansman Kaynakları (12 Aylık Kümülatif, Milyar $) 80 70 Portföy Diğer Cari açık 60 50 40 30 20 10 0 -10 Ağu.08 Ağu.09 Eyl.10 Eyl.11 Eki.12 Kas.13 Cari İşlemler Dengesi Toplam Sermaye Girişleri Doğrudan Yatırımlar (net) Portföy yatırımları (net) Diğer Yatırımlar (net) Bankacılık Sektörü TCMB Hazine Diğer Net Hata Noksan Rezerv Değişimi Tem. 11 2012 OcakKasım -43,6 65,1 8,2 35,2 21,7 19,6 -2,1 -0,5 4,7 2,1 -23,6 2013 OcakKasım -56,0 65,7 7,7 23,9 34,2 30,1 -1,8 -0,8 6,5 4,8 -14,5 Eyl. 12 Kas. 13 2012 2013 Kasım -4,0 6,7 0,4 4,9 1,3 0,5 -0,2 -0,1 1,1 -1,6 -1,0 Kasım -3,9 5,1 0,4 1,2 3,5 3,8 -0,2 -0,2 0,0 1,0 -2,1 Özet Cari İşlemler Dengesi (milyon USD) yılbaşından beri yılbaşından beri 12-aylık toplam 12-aylık toplam Kas.13 Kas.12 Kas.13 Eki.13 Kas.13 Kas.12 -3.935 -4.078 -55.962 -43.628 -60.838 -60.981 282 576 -11.347 4.175 -11.619 -11.325 Mal Dengesi -5.154 -5.272 -71.493 -59.953 -76.872 -76.990 İhracat 15.546 14.985 149.577 149.551 163.247 162.686 3,7 27,3 0,0 14,8 0,3 2,0 -20.700 -20.257 -221.070 -209.504 -240.119 -239.676 2,2 12,5 5,5 -1,5 4,7 5,5 1.423 1.474 23.017 21.925 23.694 23.745 1.377 1.403 22.335 20.330 23.256 23.282 -1,9 17,5 9,9 4,4 10,6 11,9 -335 -370 -8.475 -6.710 -8.922 -8.957 -370 -369 -5.073 -5.144 -5.756 -5.755 131 90 989 1.110 1.262 1.221 Cari İşlemler Hesabı sak: Enerji Dışı yıllık, % İthalat yıllık, % Hizmetler Dengesi sak: Turizm yıllık, % Gelir Dengesi sak: Faiz Giderleri Cari Transferler 2 Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94 Türkiye Cari İşlemler Dengesi – Kasım 2013 UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. 3 Hazine Araştırma Bölümü 0216 5035395-48-94