T.B.M.M. B : 41 11 . 12 . 1993 O : 1 Devlet Planlama Teşkilatı

T.B.M.M.
B : 41
11 . 12 . 1993
O:1
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının 1994 malî yılı bütçesiyle 1992 malî yılı kesinhesabı kabul edilmiş bulunmaktadır; hayırlı olmasını temenni ediyorum.
DEVLET BAKANI BEKİR SAMİ DAÇE (Adana) — Sayın Başkan, zatı âlinize, Başkan­
lık divanına ve bütün milletvekili arkadaşlarıma teşekkür eder, saygılar sunarım. (Alkışlar)
BAŞKAN — Teşekkür ederiz Sayın Bakanım.
B) HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI
1. — Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı 1994 Malî Yılı Bütçesi
2. — Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı 1992 Malî Yılı Kesinhesabı
BAŞKAN — Sayın milletvekilleri, kabul ettiğiniz programa göre, Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığı 1994 malî yılı bütçesiyle, 1992 malî yılı kesinhesabının görüşmelerine başlıyoruz.
Komisyon ve Hükümet hazır.
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı bütçesi üzerinde, grupları ve şahısları adına söz almış
bulunan sayın üyelerin adlarını sırasıyla okuyorum :
Gruplar : SHP; Nami Çağan, İstanbul Milletvekili; CHP; Algan Hacaloğlu, İstanbul Mil­
letvekili; DYP; Ali Rıza Gönül, Aydın Milletvekili; RP; Abdullah Gül, Kayseri Milletvekili;
ANAP; Güneş Taner, İstanbul Milletvekili.
Şahıslar : Lehinde, Alparslan Türkeş, Yozgat Milletvekili; Aleyhinde, Haydar Oymak, Amasaya Milletvekili.
Sosyaldemokrat Halkçı Parti Grubu adına, İstanbul Milletvekili Sayın Nami Çağan; bu­
yurun efendim. (SHP sıralarından alkışlar)
SHP GRUBU ADINA NAMİ ÇAĞAN (İstanbul) — Sayın Başkan, sayın milletvekilleri;
sizleri şahsım ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti Grubu adına saygıyla selamlıyorum.
1980'li yıllarda ve içinde bulunduğumuz 1990'lı yılların başında, Türk vergi sisteminin ka­
mu finansmanı işlevini çok eksik bir şekilde yerine getirmesi ve kamu borçlanma gereğinin git­
tikçe artmasıyla birlikte, Hazinenin, geleneksel gelir-gider dengesizliğini yer ve zaman bakı­
mından denkleştirme görevi, geri planda kalmıştır.
Artan bütçe açıkları, iç ve dış borçlanmayı, son iki yıldır iyice bozulan dış ödemeler den­
gesi de yine dış borçlanmayı, dış borçlanmanın yabancı sermaye piyasalarına başvurularak ger­
çekleştirilmesi türünü ön plana çıkarmıştır.
Tamamlamak üzere olduğumuz 1993 yılı ve bütçesini tartıştığımız 1994 yılında, dış ticaret
açığı ve cari işlemler açığı tehlikeli sayılacak boyuta varmıştır. 1988'de 1,8 milyar dolar olan
dış ticaret açığının 1993'de 13,3 milyar dolara yükselmesi beklenmektedir. Yine, 1988'de 1,6
milyar dolar olan cari işlem açığının ise 5 milyar doları aşacağı tahmin edilmektedir.
1993 yılında, dış ticaret açığı, başlangıçta öngörülen hedeften yüzde 50'yi aşan bir oran­
da, cari işlem açığı da yüzde 400'ün Üstünde bir sapma göstermiştir. Bu şekildeki sapma eğili­
mi devam ettiği takdirde, 1994 yılı için hedeflenen 13,2 milyar dolarlık dış ticaret açığıyla 4,5
milyar dolarlık cari işlem açığının gerçekleşmesi, zor görülmektedir. Cari işlem açığı, kısa va­
deli dış borçlanmayla karşılandığından, ülkemiz, yabancı malî piyasaların üzerinde faiz öde­
mek zorunda kalmaktadır.
— 291 —