non-melanocytıc malıgnant epıdermal tumors

SERVİKO - VAGİNAL SİTOLOJİ
Dr. Fuat Demirkıran
İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fak.
Kadın Hast. ve Doğum ABD, Jinekolojik Onkoloji
Bilim Dalı Kasım 2009 Zonguldak
Serviks Uteri Kanseri
Yılda
500.000 yeni olgu
250.000 ölüm
Tüm kadın kanserlerinin %12’si
%80’i gelişmekte olan ülkelerde saptanır
normal
CIN I
CIN II
CIN III
KANSER
Serviks kanseri önlenebilir bir hastalıktır.
Servikal –vajinal Sitoloji
“New Cancer Diagnosis”,
G.Papanicolau 1928
Aurel Babés, 1928
Paponicolau, J.Hinsey 1941
Ernest Ayre, 1940 (Papsmear)
Papsmear’in yaygınlaşması 1950
Serviko-Vajinal Sitoloji
Servikal kanser insidens, morbidite ve mortalitede azalma
Tarama kalitesi ile
Mortalite azalması
Arasındaki direk
ilişki.
Vajinal sitoloji
Taranmayan grupta
yüksek servikal kanser insidensi.
Taranan grupta daha
az servikal kanser
Serviko-vajinal Sitoloji
Konvansiyonel Sitoloji
Sıvı Bazlı Sitoloji
Konvansiyonel Sitolojide Materyel
Alma İşlemi
• Muayene ve diğer testlerden önce
alınmalı
• Duş, lubrikan ve cinsel ilişki sakıncalı
• Spekulum su ile temizlenmeli
• Materyal eko ve endoserviksden alınmalı
• İnce ve hızlı yayılmalı
• Hızla fikse edilmeli (<10 sn) alkol veya
sprey
Materyal Alımında Kullanılan Aletler
Avantaj
Ayre spatula
Çok ucuz
Kolay
İyi sonuç
Pamuk çubuk
Çok ucuz
Kolay
Endos. Brush
daha pahalı
Endo hücre iyi
Endos broom
(cervix brush)
Minimal
travma
Endo/ectoserv.
örnek
Tek lam
Dezavantaj
Travma
Trans. Zon (-)
Endoser. Hücre az
2 lam
Travma
Gebelerde (-)
2 lam
Teknik beceri
Bazen az hücre
En pahalı
Konvansiyonel vajinal sitoloji ile
Servikal Kanser insidensi Yeterince
Azalmadı
Taramanın olmaması veya yetersiz tarama
Yanlış negatif
sonuçlar
Servikal Kanser
Anormal sitolojide
yanlış yönetim
Tarama aralarında
hızlı gelişen tümörler
Konvansiyonel Sitolojide Başarısızlık
Yalnış (-)
%5-15 (%40)
Örnekleme hatası
Hazırlama hatası
Patologla ilişkili
2 lam hazırlamak (%20 )
Yalnış (+)
%1-10
Yorum hatası
Radyasyon, iltihap, onarım
Lezyonda regresyon
Örnekleme hatası
Servikal Patolojilerin Taranmasında
Başarısızlık Nedenleri
• Hasta
• Klinisyen
• Kullanılan alet-teknik
• Hazırlama ve tanı
• Lezyonun özelliği
Alet ve Materyal Alma Tekniğine
Ait Hatalar
• Alet tipi
• Yayma şekli…İnce yayılmalı
• Transformasyon zonunu içermeli
. Hemen fikse edilmeli
Değerlendirme ve Tanı Hataları
Bethesda sistemi
• Değerlendirme için elverişli
• Sınırlı ölçüde
değerlendirilebilen (nedeni)
• Yetersiz
Materyal Yeterlilik Sorunları
• Yeterli
iyi korunmuş skuamöz hücre >%10
endoservikal veya metaplastik h.
. Sınırlı
kan, iltihap, kalın, kötü fiksasyon, hücrelerin
>%50-75’i sitoliz olması
veya endoservikal hücre yok
• Yetersiz skuamöz hücre <%10
diğer faktörler >%75’ini aşarsa
Yetersiz
(iltihap)
Yeterli
Yetersiz (hücre az)
Yetersiz (sprey
artefaktı)
Yetersiz (kalın yayma)
Yetersiz (yayma
sırasında fazla bası)
Yetersiz
(kuruma artefaktı)
Yetersiz
(kuruma artefaktı)
Lezyonla İlgili Hatalar
• Küçük lezyon
• Endoservikal kanal üst kısımda lokalize
• Nekrotik, kanamalı, iltihaplı lezyon
• İnvaziv lezyonlarda false (-) %50
• Bazı tm tipleri (adeno ca, lenfoma,
sarkom)
Konvansiyonel sitoloji
4000 – 300.000 hücre incelenir
(toplanan hücrelerin %6-62)’si
.
Lama tespit sorunları vardır.
Epitel hücreleri diğer unsurlardan ayrılmamıştır.
Materyal 50x20 mm’lik alan yayılır.
Sıvı Bazlı Sitoloji
Thin prep processor (Cyto corporation)
Autocyte-Prep (Cyto-Rich Processor)
Cytoscreen (Seroa)
Easyprep (Labanord)
Cell Print (3t)
Cyto Tek (Bayer)
ThinSperi (Shandon)
InPath System (Ampersand Med. Cor.)
Cyprep (veracel)
Sıvı bazlı teknikler
20 mm
13 mm
Sıvı bazlı teknikler
İncelenen hücre sayısı 1-2 milyon.
Epitel hücreleri diğer unsurlardan ayrılmış.
Lamda 20 mm alana tek sıra halinde yayılır.
Materyal gerektiğinde HPV testi için kulanılabilir.
Sıvı Bazlı Preparatlarda Morfolojik Özellikler
•
•
•
•
•
•
Hücre dağılımı uniform
Kan, iltihap hücreleri görülmez
Kuruma artefaktı olmaz
Candida, trichomonas tanısı kolay
Anormal hücre sayısı az
Üç boyutlu guruplar, hücreler daha küçük (glandüler
lezyonları değerlendirmek daha güç)
• ASCUS ve LSIL kriterleri aynı (Çekirdek detayı iyi
olduğundan ASCUS tanısı daha az)
• HSIL küçük ve izole hücre şeklinde (tanısı zor,
histiosit, immatür metaplazi, atrofi)
Sıvı Bazlı Tekniklerin Servikal Taramaya Etkisi
Meta-analiz 25 çalışma, 533.039 olgu
Sıvı Bazlı teknik vs konven. Pap
OR
Örnekleme yeterliliği
2.11
ASCUS
1.05
LSIL tanısı
1.27
HSIL tanısı
2.26
Bernstein, et al, Am J Obstet Gynecol, 2001
Konvansiyonel Pap test vs Sıvı bazlı teknikler
Yetersiz örnekleme az
HSIL ve LSIL lezyonlarda yüksek sensitivite
Glandüler lezyonlarda yalancı +’lik düşük
Ucuz
Uygulaması kolay
Aynı zamanda HPV testi yapma olanağı
Sıvı Bazlı Sitoloji
•
•
•
•
•
•
•
Özet olarak
Hazırlama kalitesini arttırır.
SIL’da tanıyı kolaylaştırmaktadır.
ASCUS tanıları azalmaktadır.
Arşivleme ve ek çalışmalar yapma olanağı
sağlar.
Tanıda dikkat ve deneyim gerektirir.
Zaman kazandırır (?)
Maliyeti (?)
SONUÇ
Servikal patolojileri taramada konvansiyonel
sitoloji ile sıvı bazlı sitolojinin birbirine
anlamlı bir üstünlüğü yoktur.
WHO servikal patolojilerin taranmasında
konvansiyonel sitolojiyi önermektedir.
Kimlere serviko- vajinal sitoloji
Seksüel aktif tüm bayanlar.
Daha önce sitoloji yapılmamış gebeler.
Seksüel yaşamı olmayanlar(Virgo olanlar) ??????
Non-malign nedenler ile histerektomi olanlar ??????
70 yaş sonrası bayanlar ??????
Taramalar seksüel yaşam ile birlikte başlanmalı.
Tarama Aralıklarında CPap vs LBP
Konvansiyonel sitolojiyle yılda bir veya sıvı bazlı Pap
smear ile iki yılda bir tarama yapılmalıdır.
Hangi teknikle olursa olsun; üç negatif smear varlığında
veya 30 yaşından sonra 2 veya 3 yılda bir tarama
yapılmalıdır.
Saslow D, CA Cancer J Clin, 2002