Boyun Ağrılarında Tanı ve Tedavi Prof. Dr. Reyhan Çeliker Acıbadem Üniversitesi Boyun Anatomisi Boyun Anatomisi • Omurganın en hareketli parçasıdır. • Karotis, vertebral arter, omurilik ve spinal sinirleri korur. • 7 servikal vertebra, 8 servikal sinir vardır. • Oksiput-C1 arasında fleksiyon-ekstansiyon • C1-2 arasında rotasyon belirgindir. • En hareketli bölge C4-6 arasındadır. Boyun Anatomisi Epidemiyoloji • • • • Orta yaş grubunda sıktır. Yaşam boyu prevalansı %50’dir. 45 yaş üzerinde artar. Boyunda ağrıya duyarlı yapılar ligamentler, sinir kökleri, faset eklem, adale ve duradır. Servikal Strain ve Sprain • Strain adalelerde, • Sprain ise ligamentlerde bir injuri varlığını ifade eder. • Boyun ağrılarının en sık nedenidir. • Genellikle boyunu destekleyen kasların aşırı gerilmesi ile oluşur. Servikal Strain ve Sprain • Adale ve ligament zedelenmelerine ağır kaldırmak, aşırı spor, iş aktivitesi, yanlış masa başı çalışma neden olabilir. • Yanlış pozisyonda uyuma, yüksek yastık ve kötü seyahat şartları ile olabilir. • Genellikle basit tedaviler ile düzelir. Travmalar • Trafik kazaları boyunda ciddi yaralanmalara neden olabilir. • Kontakt sporlar ve yüksekten düşme ile olb • Boyun ağrılarına neden olan trafik kazalarında en sık karşılaşılan durum arabaya arkadan vurulmasıdır. • Whiplash injuride tipik mekanizma hiperekstansiyondur. • Lordozda düzleşme görülür. Whiplash Injury(Kamçı yaralanması) • Bu travmanın en tehlikeli kısmı boynun arkaya doğru ani hareketi ile bağların ciddi bir şekilde yaralanmasıdır. • Araba koltuklarının üst kısımlarındaki baş destekleri başın arkaya gitmesini engelleyen önemli güvenlik önlemleridir. • Ayrıca emniyet kemerlerinin kullanımına mutlaka dikkat edilmelidir. Servikal Osteoartrit • • • • En sık görülen nedenlerdendir. Servikal spondiloz olarak adlandırılır. 50 yaş üzerinde sıktır. Yaşlanma, travma, iş aktiviteleri ve genetik faktörlerin rolü vardır. • Alt servikalde daha sık görülür. • Direkt grafi ile tanı konur. Osteoartrit Servikal Stenoz • Omuriliğin ve/veya sinirlerinin geçtiği kanalların daralması ve omurilik beslenmesinin bozulması ile ortaya çıkar. • Özellikle ileri yaşlarda ellerde uyuşma, kuvvetsizlik ve beceriksizlik, yürümede zorluk ve el-ayaklarda his kusuruolur. • Konjenital veya akkiz olabilir. • Akkiz stenoz dejeneratif değişikliklere bağlı oluşur. Servikal Radikülopati • Sinir kökü basısına bağlı olarak gelişen duyusal, motor ve refleks bozukluktur. • C5: Deltoid ve bisepste, • C6: Biseps ve el bilek ekstansiyonunda, • C7: Dirsek ekstansiyonunda, • C8: Parmak fleksörlerinde, • T1: Parmak abduktorlerinde kuvvetsizlik bulunur. Radikülopati Konjenital Anomaliler • Klippel Feil Sendromu – 2 veya daha fazla vertebrada konjenital füzyon vardır. – Segmentasyon defektidir. – Kısa boyun, düşük saç çizgisi ve boyun hareketlerinde kısıtlılık vardır. Servikal Tortikollis • Konjenital veya akkiz olabilir. • Baş ve boyunun rotasyonel deformitesidir. • SCM adalede gerginlik vardır. • Baş aynı tarafa, çene karşı tarafa döner. Romatizmal hastalıklar • Romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi hastalıklar boyun hareketlerinde kalıcı kısıtlılık yapabilir. • Ağrı hareketle azalır uzun süreli istirahatle ve özellikle geceleri artar. • Sabahları görülen yarım saatten fazla süren eklem sertliği ve hareket zorluğu romatizmal hastalıklar için tipiktir. Ankilozan Spondilit • Sakroiliak eklemler ve omurgayı tutan inflamatuvar hastalıktır. • İlerleyen dönemlerde boyun hareketlerinde tutukluk olur. • Alt servikal tutulum sıktır. Romatoid Artrit • Tipik tutulum ellerde küçük eklemlerdedir. • Boyunda atlantoaksiyal subluksasyon olur. Fibromyalji • Kronik yaygın ağrı ve 9 çift hassas noktanın 11’inde hassasiyet ile karakterizedir. • Eşlik eden belirtiler halsizlik, uyku bozukluğu, sabah yorgunluğu, parestezi, depresyon, anksiyete, başağrısı, iritabl barsak sendromu ve dismenoredir. Myofasial Ağrı Sendromu • MAS tetik nokta adı verilen ve spesifik paternde yayılan ağrıya neden olan lokal hassas bölgeler ile karakterize bir kasiskelet hastalığıdır. • Tetik noktalar adale dokusunda gergin bant ile birliktedir. • Vücuttaki her adalede MAS görülebilir. İnfeksiyöz Hastalıklar • Servikal omurgada nadirdir. • Tüberküloz ve diğer enfeksiyonlar kan yolu ile yayılır. • Ağrıya ateş eşlik eder, hareket kısıtlılığı, yutma güçlüğü olur. • Vertebrada ve disk aralığında destrüksiyon, yumuşak dokuda şişlik görülür. Tümörler • Kemiğin primer benign ve malign tümörleri • Metastatik tümörler – (Akciğer, prostat, meme) • Servikal kord tümörleri Tanısal Testler • • • • • • Laboratuvar EMG Direkt grafi Bilgisayarlı tomografi MRG Sintigrafi Tedavi Yaklaşımları • • • • • Hasta eğitimi Fizik tedavi İlaç tedavileri Lokal enjeksiyonlar Cerrahi tedavi Eğitim • • • • • Ağır kaldırmayın, çekmeyin ve itmeyin. Taşıyacağınız yükü iki elinize eşit bölün. Başınızla yük taşımayın. Baş seviyesi üzerine yük kaldırmayın. Boynunuzu sürekli öne eğik veya aynı pozisyonda sabit tutmayın. • Otururken sırtınızı düz tutun ve yaslanın. Eğitim • Telefonu boyunla omuz arasına sıkıştırmayın. • Boyun kıvrımınıza uyan boyun yastığı ile boynunuzu takviye edin. • Yatak dışında boyununuz düşercesine uyuya kalmayın. • Aşırı yüksek yastık kullanmayın. • Bilgisayar ve masa başından saatte bir kalkıp hareket edin. Postür eğitimi Ergonomi eğitimi Boyun yastıkları Korunma Korunma Fizik Tedavi Yaklaşımları • Fizik tedavi modaiteleri – HP, US, TENS, Lazer – Traksiyon • • • • • Servikal ortezler Manipulasyon-mobilizasyon Masaj Kinezyotape Egzersizler TENS Servikal traksiyon Ultrason Lazer Servikal ortezler Masaj Manuel terapi Kineziyotape Egzersizler Izometrik egzersizler Ağrısız günler dilerim...