Tarım İşçisi Kadınlarda 15-49 Yaş İzlemi 3. Oturum

Tarım İşçisi Kadınlarda 15-49 Yaş İzlemi
3. Oturum
Öğrenim Hedefleri;
• 15-49 yaş kadın izlem ve muayenelerinin
önemini açıklayabilmeli,
 MTİ kadınlara gebeliği önleyici yöntem
danışmanlığının önemini açıklayabilmeli,
 Genel gebeliği önleyici yöntem danışmanlığının
basamaklarını sayabilmeli,
 Gebeliği önleyici yönteme özel danışmanlık
basamaklarını sayabilmeli.
 Pap/Smear testinin yapılış amacı ve uygulanma
için gerekli şartları açıklayabilmeli,
Öğrenim Hedefleri;
• Pap/Smear testinin nasıl yapıldığını maket
üzerinde gösterebilmeli,
 Kendi kendine meme muayenesinin( KKMM)
önemini açıklayabilmeli,
 Ruh sağlığı taramasının önemini açıklayabilmeli,
 Kadına yönelik şiddeti tanımlayabilmeli ve
önleme stratejilerini tartışabilmeli
15-49 Yaş Tarım İşçisi Kadınların İzlemi
• Erken ölüm ve hastalıkları önlemede en etkili
müdahalelerden biri toplumun tümüne ulaştırılması gereken
temel sağlık hizmetidir ( TSH).
• TSH kapsamında gebelik öncesi, gebelik sırası ve
doğum sonrası yapılan izlemler önem taşır.
• GEBELİK ÖNCESİ DÖNEMDE: (15-49 yaş izlemleri
kapsamında) kadının yaşadığı çevre ve davranışları
değerlendirilerek kendisi ve bebeği için tehlike
oluşturabilecek durumlar saptanmalı, uygun
danışmanlık, destek tedavi ve taramalar yapılmalıdır.
AP İle İlgili Danışmanlık Konuları:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yöntemin etkililiği,
Olumlu ve olumsuz yönleri,
Kimlerin kullanabileceği, kimlerin kullanmaması gerektiği,
Nasıl kullanıldığı,
Yöntemi bıraktıktan sonra gebeliğin ne kadar zamanda
geri dönebileceği,
Yöntemin cinsel yaşama etkisi,
İstenmeyen etkileri,
Tehlike işaretleri,
İzlem zamanlarıdır
AP yöntemi seçiminde;
• Öykü
• Fizik muayene
• Laboratuar
AP yöntemi seçiminde;
Öykü:
• Başvuru öyküsü
• Menstrüasyon öyküsü
• Doğurganlık öyküsü
• Aile planlaması öyküsü
• Genel öykü
• Cinsel yolla bulaşan
enfeksiyonlar/genital yol
enfeksiyonları (CYBE
/GYE)
Fizik muayene:
• Meme Muayenesi
• Pelvik/Genital Muayene
• Servikal Kanser Taraması
• CYBE Risk Değ: Öykü ve
Fizik Muayene
• Kan Basıncı Ölçme
Laboratuar:
• BhCG, KCFT
• Hb/Htc
• CYBE / HIV Tarama
15-49 Yaş Döneminde Risk Oluşturabilecek
Durumlar
•
•
•
•
Servikal kanser
Meme kanseri
Ruh sağlığı
Şiddet
Kadına Özgü Kanser Taraması
Servikal Ca için Pap-smear:
• Dünyada serviks kanseri kadın kanserleri arasında meme
kanserinden sonra 2. sırada, mortalite de ise 4. sıradadır.
• Düşük ve orta düzey gelişmiş ülkelerde daha yaygın
görülmektedir.
• Human Papilloma Virüsü (HPV) servikal kansere yol açan
en önemli etkendir.
• Gelişmiş ülkelerde Pap smear tetkiki ile servikal kanser
görülme insidansında çarpıcı bir azalma görülmüştür.
SERVİKAL KANSER
Servix Kanseri - Risk Faktörleri:
•
•
•
•
•
Küçük yaşta evlilik ve gebelik,
Çok sayıda cinsel eş,
Sigara alışkanlığı,
İmmünsupresyon (örneğin HIV).
Son 5 yıl içinde Pap sürüntüsü taramasında orta
derecede displazi,
• İlk menarştan sonraki bir yıl içinde cinsel ilişki,
• Önceden hiç tarama yapılmamış olması,
• Düşük sosyoekonomik durum
Mevsimlik tarım işçisi kadınlarda
servikal kanser riski;
• Erken yaşta evlenmeye bağlı erken yaşta cinsel ilişkinin
başlaması,
• İlk gebelik ve doğum yaşının 20 yaşın altında olması,
• Üç ve üzerinde çocuk doğurma,
• Sağlıksız koşullarda yaşamaya bağlı jinekolojik
enfeksiyonların sık görülmesi.
Servikal Kanserden Korunma
Aile hekimi/hemşire/ebenin;
• Kadınlara ilk cinsel ilişkiden ortalama üç yıl sonra, 30
yaşından sonra da 5 yılda bir PAP testi yaptırmaları
konusunda danışmanlık vermelidir
• Kadınları KETEM’e yönlendirmeleri ve PAP test
sonucunu isteyerek 15-49 yaş izlem veri tabanına
kaydetmeleri gerekir.
İlinizde Kanser Erken Tanı ve Tedavi Merkezi’nin yerini
öğrenerek kadınları bu merkeze yönlendirilmelidir.
Kadına Özgü Kanser Taraması
Meme Kanseri
• Bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın
verilerine göre; meme kanseri kadınlarda en sık görülen
ve kanser mortalitesinde ilk sırada yer alan kanser
türüdür.
Meme kanseri taramasında MEME MUAYENESİ (Kendi
Kendine Meme Muayenesi (KKMM), Klinik Meme
Muayenesi) oldukça önemli bir yer tutmaktadır.
Mevsimlik tarım işçisi her on kadından dokuzu meme
muayenesini bilmemektedir. Bu nedenle…
•20 yaşından sonra KKMM kadına öğretilerek her ay
düzenli yapması istenmeli,
•Klinik Meme Muayenesinin sağlık personeli tarafından
yapılması sağlanmalı,
•Mammografi taramasına 40 yaşında başlanmalı,
•40-69 yaş arası kadınlarda iki yılda bir mammografi
yapılması sağlanmalıdır.
Meme Kanseri- Risk Faktörleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İleri yaş
Kişisel meme kanseri hikayesi
Ailede meme kanseri hikayesi
Uzun fertil çağ süresi
Hiç doğurmamış veya emzirmemiş olmak
Sosyoekonomik seviyenin yüksekliği
Alkol kullanılması
Sigara
Obezite ve yağlı beslenme
Kendi Kendine Meme Muayenesi
Kendi Kendine Meme Muayenesi
Gözle Muayene
Palpasyanla muayene
Ruh sağlığını değerlendirme:
•
•
•
•
Pestisit
Kötü yaşam koşulları
Travmalar
Aile içi şiddet
Ruhsal bozuklukların görülme sıklığını artırmaktadır
15-49 Yaş Döneminde Risk Oluşturabilecek
Durumlar
Kadına yönelik
şiddet:
• Şiddet türleri!!!
Kadına yönelik şiddet
• Mevsimlik tarım işçisi iki kadından biri hayatının herhangi
bir döneminde fiziksel, duygusal, ekonomik ya da cinsel
şiddete uğramaktadır.
• Ayrıca %55’i izinsiz sağlık hizmetine başvuramamaktadır.
• Kadınlar başta eşleri olmak üzere, kardeşleri, erkek
çocukları hatta damatları tarafından şiddete
uğrayabilmektedir.
Kadına yönelik şiddet
• Türk Ceza Kanunu’nun 280. maddesi uyarınca; bir
hekim, hemşire ya da ebe görevini yaparken şiddetle ilgili
yapması gereken müdahaleleri yapmamışsa 1 yıl hapis
cezası almaktadır.
• Çünkü şiddet fiziksel, ruhsal hastalıklara hatta erken
ölümlere neden olan ciddi bir halk sağlığı sorunudur.
• Bu nedenle hizmet sunarken “kadına yönelik şiddetin”
varlığı hatırlanmalı, uygun bir yaklaşımla kadına yönelik
şiddet sorgulama formları kullanılmalıdır