DERS BİLGİLERİ FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ İSLAM BİLİM TARİHİ Dersin Adı İSLAM BİLİM TARİHİ Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Türü Dersin Seviyesi Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersin Amacı Dersin Öğrenme Çıktıları Dersin İçeriği Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Kodu Yarıyılı 201508 5 T+U Saat 2+0 Kredisi AKTS 2 3 Türkçe Seçmeli Lisans Yrd. Doç. Dr. Ömer Ali YILDIRIM Yrd. Doç. Dr. Ömer Ali YILDIRIM İslam Tarih ve Medeniyetinde bilimle ilgili yapılan çalışmaları ve bilim insanlarını tanımak 1) İslam bilim ve medeniyetinin kökenlerini analiz edebilmek 2) İslam coğrafyasında gerçekleştirilen bilimsel çalışmaları öğrenmek 3) Bilimin çeşitli alanlarında buluş ve fikirleriyle ön plana çıkmış olan bilim insanlarının hayatları ve çalışmaları hakkında bilgi sahibi olmak 4) Bilim ve medeniyet arasındaki bağı kavramak 5) Islam öncesi medeniyetlerin ve Müslüman düşünürlerin medeniyet ve bilime katkılarını anlamak İslam Öncesi Bilim Tarihi, İslam Coğrafyasında Ortaya Çıkan Bilim Hareketi, Temsilcileri ve Yapıtları HAFTALIK KONULAR VE İLGİLİ ÖN HAZIRLIK SAYFALARI Konular Ön Hazırlık Bilim Kavramı, Bilim Tarihinde Yöntem İslam Öncesi Bilim Tarihi: Mısır, Mezopotamya, Hindistan, Çin İslam Öncesi Bilim Tarihi: Orta Asya, Ege, Roma İslam Coğrafyasında Bilimi Hazırlayan Etkenler İslam Coğrafyasında Bilimin Gelişim Süreci ve Bilim Kurumları Coğrafya Alanındaki Çalışmalar Tıp Alanındaki Çalışmalar Ara Sınav Astronomi Alanındaki Çalışmalar Matematik Alanındaki Çalışmalar Fizik Alanındaki Çalışmalar Kimya Alanındaki Çalışmalar Batıya Etki Eden Müslüman Bilim İnsanları Müslümanların Bilim Dünyasında Geri Kalmalarının Temel Sebepleri Ders Notu Diğer Kaynaklar KAYNAKLAR [1] Ronan, Colin A (2005): Bilim Tarihi, Ankara: Tübitak Yayınları. [2] Mason, Stephen F (2001): Bilimler Tarihi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. [3] Bayraktar, M. (2000): İslam´da Bilim ve Teknoloji Tarihi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları. [4] Yakıt, İ. (2002): İslam´da Bilim Tarihi, Isparta. [5] Nasr, S.H (2006): İslam ve Bilim, İstanbul. DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI Ara Sınav Kısa Sınav Ödev SAYISI 1 0 1 TOPLAM Yıliçinin Başarıya Oranı Finalin Başarıya Oranı TOPLAM Ders Kategorisi Destek Dersleri Temel Mesleki Dersler Uzmanlık / Alan Dersleri Beşerî, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri Aktarılabilir Beceri Dersleri KATKI PAYI 30 0 15 45 0 60 100 X DERSİN ÖĞRENİM ÇIKTILARININ PROGRAM YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ Katkı Düzeyi No Program Yeterlilikleri 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Âdab ve usulüne göre Kur’ân-ı Kerim’i okuyabilir ve okuduğu metinleri usulüne uygun olarak yorumlayabilir. Kendi alanıyla alâkalı temel ve klasik metinlerin yanında çağdaş metinleri anlayabilecek, onları yazılı ve sözlü olarak aktarabilecek bir seviyede Arapça seviyesine ulaşır. Allah Resulü’nün, kavlî, fiili ve takriri sünnetini kavrar, onun Kur’ân’a dayalı güzel ahlâkını tanır; hadis ilminin tarihî süreç içindeki geçirdiği safhaları, hadis metodolojisinin oluşumunu, Kur’ân-Sünnet bütünlüğünü, Sünnetin dindeki yerini, hadisin temel problemlerini ve farklı algıları tanır. Klasik ve modern kaynaklara dayalı olarak İslâm hukukunun mevzularına vâkıf olur; hukuk tarihi çerçevesinde İslâm hukukunun yerini kavrar; onun diğer hukuk sistemleri ile kıyaslamasını yapabilir, aralarındaki farklı ve benzer yönleri bilir. İslâm dininin itakadî esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde tanır, kelamın problemlerine ve bunların çözüm yollarına dair ilmî usullere göre bilgi ve fikir sahibi olur. Tarih içinde dinî ve siyasî sebepler ve amaçlar sonucu oluşan klasik ve modern akımları, bunların temel özelliklerini ve yapılarını bilir. Tasavvuf tarihi, zühd hareketleri, tasavvufi terimler, tasavvuf müesseseleri hakkında bilgi sahibi olur; meşhur mutasavvıfları, temel düşüncelerini ve temel özelliklerini tanır. Eğitim tarihi içinde din eğitiminin yerini, klasik ve modern eğitim metotlarını tanır; bunların mukayesesini yapabilir, eğitim vasıta ve metotlarını kavrayarak kendine öz güven kazanır. Felsefe, sosyoloji ve psikoloji gibi bilim dallarının verilerini ve metotlarını kullanarak düşünme sistemi içinde sağlam bir alt yapı edinir; Batılı ve Doğulu meşhur filozoflarla bunların felsefeleri, tarihî süreçleri, doğuşları ve tesirleri hakkında malumat sahibi olur. Yaşayan dinleri ve tarihin bir döneminde var olup müntesipleri kalmayan dinlerin temel esaslarını ve özelliklerini tanır. İslâm tarihinin ve medeniyetinin evrelerini tanır; büyük medeniyetleri, medeniyetler arası münasebetleri bilir; İslam medeniyetini ve İslâmî bilimleri analiz ve sentez yöntemleri ile değerlendirebilir, tenkit usulleri çerçevesinde bunların zaaf ve eksikliklerini görüp müzakere edebilir. Türk İslam Edebiyatı’nın türlerine ve bunların belli başlı örneklerine vâkıf olur, Müzikle ilgili teorik bilgilere sahip olur; temel usul ve makamları icra edebilir. İslâm mimarisinin temel özelliklerini tanıyıp onu diğer mimari yapılardan ayıran farkları kavrar, ayrıca tezyin sanatları ve tarihçesi ile bunların önemli örneklerini bilir. X X X X X X AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlikler Ders Süresi (Sınav haftası dahil değildir: 14x toplam ders saati) Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) Ödevler SAYISI 14 14 1 Süresi (Saat) 2 1 6 Toplam İş Yükü) 28 14 6 Sunum / Seminer Hazırlama Arasınavlar Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü Toplam İş Yükü / 30 Dersin AKTS Kredisi 1 1 1 6 8 4 6 8 4 66 2.2 2