çocuk istismarı

ÇOCUK İSTİSMARI VE
İHMALİ
Çocuk istismarı ve ihmali


Anne, baba ya da bakıcı gibi bir erişkin
tarafından çocuğa yöneltilen, toplumsal
kurallar ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya
da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun
gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan eylem
ve eylemsizliklerin tümüdür.
Bu eylem ya da eylemsizliklerin sonucu
olarak çocuğun fiziksel, ruhsal, cinsel ya da
sosyal açıdan zarar görmesi, sağlık ve
güvenliğinin
tehlikeye girmesi söz konusudur.
Çocuk istismarı;
 fiziksel, cinsel ya da duygusal istismar
Çocuk ihmali;
 Fiziksel ya da duygusal ihmal
İstismar ve ihmal yalnız aileleri değil,
toplumu, sosyal kuruluşları, yasal
sistemleri, eğitim sistemini
ve iş alanlarını da etkileyen bir halk
sağlığı sorunudur.
Çocuk ihmali ve suistimali
ihmal
İstismar
ihmal
İstismar
•Fiziksel ihmal ve istismar
•Ruhsal/ emosyonel ihmal ve istismar
•Cinsel ihmal ve istismar
•www.cocukistismari.com
Kötü muamele- Maltreatment
vakaları
İstismar/İhmal Edilen
Çocukların Aileleri








Genç
Tek ebeveyn
Çocukluklarında benzer öykü
Madde bağımlılığı
Düşük SED
Kişilik bozukluğu
Çocuktan aşırı beklenti
Evlilik sorunları
İstismar/İhmal Edilen
Çocukların Aileleri








İstenmeyen gebelik
Özürlü, prematüre bebek
Çocuk sayısının fazla olması
Çocuk yetiştirme deneyiminin az olması
Duygusal ya da sosyal destek kaybı
Fiziksel/ruhsal sağlığın iyi olmaması
Çocuğun büyüme-gelişmesine ilişkin bilgi
eksikliği
Ailede değişik tipte istismarların kuşaktan
kuşağa geçmesi.
– “saldırganlık siklusu”
FİZİKSEL İSTİSMAR


18 yaşından küçük çocuk ya da gencin
anne- babası ya da bakımından
sorumlu kişi tarafından sağlığına zarar
verecek biçimde fiziksel hasara
uğraması,yaralanması ya da yaralanma
riski taşımasıdır.
Bu hasar; elle ya da bir nesneyle
vurularak, itilerek, sarsılarak, yakılarak
ya da ısırılarak oluşabilmektedir.





ABD’nde fiziksel istismarın oranı: 5-20/1,000
Fiziksel istismarda kız erkek oranı arasında
belirgin bir fark bulunmamakta
Ergenlik çağında kızlar daha fazla fiziksel
istismarla karşı karşıya kalabilmekte
Fiziksel istismar en çok 4-8 yaşlarındaki
çocuklara yönelik olmakta ve yaşla istismar
oranı azalmakta
20 yaş ve altındaki annelerin çocuklarına
daha
sık olarak fiziksel istismarda bulundukları
gözlenmektedir.
Fiziksel istismar öykülerinde
sık rastlanılan ortak özellikler:








Tedaviye başvurmada açıklanamayan
gecikmeler,
İlk gelişte verilen öykünün sonradan
değiştirilmesi,
Tek tek verilen ebeveyn öykülerindeki farklılık,
Çocuğun yaş ve gelişim durumu ile uyumsuz
öykü,
Tekrarlayan kuşkulu yaralanmalar
Çocuğun kardeşinin suçlandığı yaralanmalar,
Ebeveynde ya da bakıcılarda düşmanca
davranışlar.
Yaralanma ile gelen her çocukta fiziksel istismar
olasılığı düşünülmeli
Fiziksel istismar uygulama
şekilleri
Aletsiz Saldırılar:
Tokat,
yumruk,
itip-kakma,
tekme, sarsma ve çimdikleme...
 Aletli Saldırılar:
Kemer, kayış, herhangi bir ev
eşyası (telefon, tava, v.b.), hortum,
sigara, ütü, sıcak su ve sıcak
yiyecekler...

Fiziksel Bulgular I

DERİ YARALANMALARI
–
–
–
–

İnsan ısırıkları
Sıyrıklar
Ekimozlar
Yanıklar
GÖZ LEZYONLARI
– Vitröz hemoraji
– Lens dislokasyonu
– Retina yırtılması
Fiziksel Bulgular II

İÇ ORGAN YARALANMALARI

İSKELET SİSTEMİ LEZYONLARI
– Kafatası kırıkları
– Ekstremite (kollar-bacaklar) kırıkları
Fiziksel istismar sonuçları







Kişilerarası, bilişsel, davranışsal ve
duygusal sorunlar
Madde bağımlılığı
Özkıyım girişimleri
Psikiyatrik hastalıklar
Nörolojik bozukluklar
Sosyal işlevsellik alanında eksiklik
Akademik başarısızlık
FİZİKSEL İHMAL

18 yaşından küçük çocuk ya da
gencin yetersiz besleme,
giydirme,hijyen ya da bakım
verme sonucunda zarara
uğramasıdır.
Fiziksel ihmal göstergeleri








Gelişme geriliği
Sürekli açlık
Kötü hijyen
Aşı yaptırmama ya da gecikme
Huzursuzluk
Sürekli yorgunluk ve uyuma
Yeme bozuklukları
Fiziksel sorunların tedavi edilmemesi
Fiziksel ihmal göstergeleri





Konuşmada gecikme
Okuldan kaçma
Madde bağımlılığı
Duygusal ve zihinsel gelişme geriliği
Dilenme, çalma, suç işleme
FİZİKSEL SUİSTİMAL
BELİRTİLERİ
Fiziksel






Vücudun çeşitli yerlerinde
deri ve yumuşak dokuda
genellikle aynı formda
(kemer darbesi vb.) yarabere
Kalça, bacak, genital bölgede
yanıklar (sigara, ütü vb)
Çeşitli iyileşme evrelerinde
olan tek ya da çoklu fraktür
Laserasyon lar, ip izleri
Abdominal ve diğer internal
organlarda travma- rüptür
SSS travmaları, subdural
hematom, subaraknoid
hemoraji, retinal travma
Davranışsal
 Ortalamadan daha az yakınır, daha
az talepte bulunur
 Negativizm, mutsuzluk belirtileri
 Öfke, izolasyon, yıkıcı davranışlar
 Başkalarına / diğer çocuklara şiddet,
 ilişki kuramama, geliştirememe
 Seperasyon anksiyetesi yoktur ya
da aşırı abartılıdır.
 Gelişimsel gerilik
 Devamlı olarak ilgi, besin, onay
arama
 Doğal dokunsal temastan sakınma
(başını çekme, sakınma davranışı
vb)
American Medical Association- Çocuk Suistimali ve ihmali tanı ve tedavi rehberi
Fiziksel ihmal belirtileri











Malnutrisyon
Devamlı olarak yorgunluk, huzursuzluk
Yetersiz, kötü hijyen
Koşullara uyumsuz, yetersiz giyinme
Medikal ve dental bakımda yetersizlik
Yetişkin denetiminin olmaması
Tehlikeli maddelerin tekrarlı olarak alınması (Tekrarlı
zehirlenme- travma öyküsü)
Okula gitme ve devam etmede sorunlar (devamsızlık)
Sömürü (dilenmeye, hırsızlığa zorlama, aşırı ev işi,
çalışmaya zorlama)
Ebeveynle rol değişimi
İlaç ve madde kullanımı
American Medical Association- Çocuk Suistimali ve ihmali tanı ve tedavi rehberi
Emosyonel Suistimal
Belirtileri
Fiziksel gelişmede gerilik
Farklı emosyonel tepkiler ve/ veya
fonksiyonel sınırlılıklar
Aşırı anksiyete
Apati ya da depresyon
Gelişimsel olarak gerilik
American Medical Association- Çocuk Suistimali ve ihmali
tanı ve tedavi rehberi
Cinsel İstismar





Bir erişkinin cinsel gereksinim ve
isteklerini karşılamak için
çocukları araç olarak kullanması
Genellikle yıllarca sürer, ancak
gizli kalır.
Yalnızca % 15’i bildirilmekte
Her sosyoekonomik düzeyde
görülebilmekte
Tacizde bulunanların çoğu erkek
Mitler








Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal
gücünde var olan bir şeydir.
Çocuklar hikayeler uydururlar.
Hayal etmiyorsa bile yakın zamanda unutur,
bir önemi yoktur.
Güzel kızlar,kendine güvensiz çocuklar,
yaramaz çocuklar daha çok istismar edilir.
Uslu, akıllı, açıkgöz olmaları istenilirse
korunmuş olurlar.
Şüpheli yabancılardan uzak durmalılar.
Parklar,umumi tuvaletler,boş sokaklar hele
karanlıksa tehlikelidir.
Kadınlar çocuklara cinsel istismarda
bulunmazlar.
Gerçekler






İstismar konusunda hikaye uyduran
çocuklar çok azdır.
İstismarın kısa ve uzun erimli önemli
etkileri vardır.
Çocukların görünüş ya da davranışı
istismara neden olmaz.
İstismara uğrayan çocuk yardım
istemeli.
İstismarcılar %80-95 çocuğun tanıdığı
kişiler
Olay genellikle çocuğun çevresinde ve
Cinsel İstismar







Sözel istismar
Teşhircilik
Röntgencilik
Cinsel ilişkiye tanık olma
Bedenine cinsel amaçla dokunma
Müstehcen yayınlara konu etme
Tecavüz, ensest ve para karşılığı
cinsel ilişkide bulunma
Çocuklarda
Cinsel ihmal ve suistimal
Risk faktörleri:
•Üvey baba olması
•Çocuk ve ebeveyn arasında ilişkinin kötü olması,
•Annenin dışarıda çalışması ya da emosyonel olarak
uzak olması,
•Bir ebeveynin çocukla birlikte yaşamaması,
•Cinsiyet: 18 yaşın altındaki kızların %25’i, erkelerin
%10’u cinsel istismara uğramakta,
Cinsel istismar
Aile özellikleri:
•Evde emosyonel olarak bağımlı, yetişkin bir erkek,
•Ebeveynler ya da ebeveyn figürleri arasında cinsel
uyumsuzluk, yabancılaşma
•Anne aileyi bırakmıştır /terketmiştir (fiziksel olarak ya da
figür olarak)
•Seksüel tacizci/ suçlu bir kriz yaşamaktadır (örn. İş kaybı)
•Kız çocuk cinsel olarak olgunlaşmaya başlar
•Ebeveynde dürtü kontrolü zayıftır
•Ebeveyn (ler)de Madde bağımlılığı, kişilik bozukluğu,
psikoz, mental retardasyon gibi problemler
Cinsel İstismar-Aile Özellikleri






Baskın ve koşulsuz söz tutma isteyen
anne-baba modeli
Cinsel sorunlar
Sosyal izolasyon
Rol çatışması
Madde bağımlılığı
Yadsıma
Cinsel istismar göstergeleri









Çocuğun ifadesi
Giysilerde sperm ya da kan lekeleri
Cinsel istismarı destekleyen fiziksel travma
belirtileri
Yürüme ve oturmada güçlük
CYBE
Vajinal ve rektal kanama
Anal sfinkter tonüsünün azalması
Genital bölgede ağrı, ş,şme, kaşıntı
Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları
Cinsel istismar olgularında
muayene süreci
Çocuk ile görüşme (yapılandırılmış)
 Aile ile görüşme
 Fizik muayene (materyal toplama)
 Laboratuvar incelemeleri
 Ruhsal muayene
 Öneriler

Cinsel istismarın sonuçları









Uyku bozuklukları
Kabuslar, fobiler
Bedensel yakınmalar
Korku
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
İkincil enürezis ve enkopresis
Aşırı fantezi kurma
Uyur gezerlik
Zayıf dürtü kontrolü
Cinsel istismarın sonuçları







Öfke tepkileri
Sosyal ilişkileri sürdürememe
Yüksek riskli cinsel eylemler
Daha erken başlangıçlı cinsel yaşam
Adölesan gebelikler
Birden fazla cinsel eş
Korunmasız cinsel ilişki
Duygusal İstismar ve İhmal


Çevredeki yetişkinler tarafından
gerçekleştirilen, çocuğun kişiliğini
zedeleyici, duygusal gelişimini
engelleyici eylemler ya da
eylemsizliklerdir.
Fiziksel ve cinsel istismar türlerinin
çoğunda duygusal istismar ve ihmal de
vardır.


Duygusal istismar: sözel istismar,
fiziksel olmayan ancak çok ağır
ceza ya da tehditler
Duygusal ihmal: yeterli duygusal
destek sağlamamak, ilgi ve sevgi
göstermemek, çocuğun şiddetle
karşılaşmasına izin vermek
Duygusal İstismar ve İhmal





Kız-erkek oranı eşit
6-8 yaşlarında sık, ergenliğe
kadar sürmekte
Çocuğa karşı olumsuz ve yanlış
tutumlar
Çocuğun gelişimi ile ilgili uyumsuz
beklenti ve davranışlar
Çocuğun kişilik ve ruhsal
sorunlarını fark edememe
Duygusal istismar/ ihmal
göstergeleri









Konuşmanın yavaş gelişmesi
Bilişsel ya da duygusal gelişim geriliği
Uyku bozuklukları
Psikosomatik yakınmalar
Enürezis
Hiperaktif, agresif davranışlar
İçe kapanma
Depresyon, fobiler
Çok temiz ve düzgün olma
İstismar Olguları Neden
Atlanmaktadır?
Sağlık çalışanı;
 Bir ebeveynin çocuğuna zarar
verebileceğini kabul
etmeyebilir.
 Bir aile içi meseleye karışmak
istemeyebilir.
 Yeterli eğitim almamıştır.
Olguları atlamamak için;



İlgili sağlık çalışanları;
İstismar ve ihmalin belirti ve bulgularını
tanıyabilmeli.
Çocuk istismarı ve ihmali ile ilgili tam ve
düzgün bir tıbbi tanı koyabilmeli.
Çocuğun daha fazla zarar göreceği
durumlarda acil önlemleri alabilmeli,
kanunların izin verdiği şekilde çocuğa bir
yer ayarlayabilmeli.
hastaneye yatırmak
-acil bakım merkezlerine aldırmak

Çocuk ve ona bakmakla sorumlu olanlara
karşı objektif ve profesyonel bir tutum
içinde olmalı.
Olguları atlamamak için;





Aileyle teröpatik düzeyde bir ilişkiye
girmeli, bakım sonlandıktan sonra bile
ilişkide olmalı.
Evdeki diğer çocukları da tıbbi açıdan
değerlendirmeli.
Tüm istismara uğramış çocukları yasal
organlara bildirmeli.
Mahkemede tanıklık yapmaktan
kaçınmamalı.
Çocuklar “herhangi bir yaralanmam yok”
deseler bile bu olasılığın olduğunu bilmeli.
(çünkü genellikle çocuklar maruz kaldıkları
istismarı söylemezler.)
Hemşirenin Rolü
Birincil koruma
 Eğitim programları
 Şiddete ilişkin sosyal tutumların
değişmesine yönelik çabalar
 Toplumda ebeveyn eğitimi
Hemşirenin Rolü
İkincil koruma:
 Yüksek riskli ebeveynlerin belirlenmesi
 Çocuk ve ailenin değerlendirilmesi
 Tedavinin sürdürülmesinin sağlanması
 Yasal boyut: rapor etme, ebeveynlerin
yasal girişimlerin sonuçlarına uyum
yapmalarına yardım
concerns)
Kaza ile
yaralan
ma
ya da
fiziksel
istismar
Hemşirenin Rolü
İkincil koruma:
 Yüksek riskli ebeveynlerin belirlenmesi
 Çocuk ve ailenin değerlendirilmesi
 Tedavinin sürdürülmesinin sağlanması
 Yasal boyut: rapor etme, ebeveynlerin
yasal girişimlerin sonuçlarına uyum
yapmalarına yardım
Şiddet döngüsü
İstismar / Şiddet
Zaman ve koşullar
uygun olduğunda atağa geçer.
Bu durum kurban üzerinde güç ve
kontrol sağlar
Set-up
İstismarcı kurbanın hiç bir seçeneğinin
olmadığı ama aklındaki şiddet
durumuna tam uygun bir durum
yaratır. Kendi kendine “arkasından
konuştuğu” için onu dödüğünü söyler.
Ve bir tartışma- kavga başlatır.
Fantazi
İstismarcı kurbanın geçmişte ve
gelecekteki istismarı hakkında
fantaziler kurar. Bu istismarcının
öfkesini besler ve set-up evresine
geçmesine yardım eder.
Suçluluk
Başkasını inciten için normal
bir duygu değildir
Yakalanma korkusu
Rasyonalizasyon
İstismarcı kendi davranışından
dolayı kurbanı suçlar
“söylediğimde yapsaydın....”
Normal davranış
İstismarcı bir şey olmamış gibi
davranır. Normal davranır.
Bu durum kurbanda bir daha
olmayacağı ümidi yaratır
Kötü muameleMaltreatment vakaları
Hemşirenin Rolü

Üçüncül koruma: İstismar edilmiş
olan çocuğun yeniden istismar
edilmesini önlemeye yönelik çabalar
Aşağılık duygusunun
sonuçları








Yeni aktiviteleri, becerileri denemek istemez
Pasif, aşırı uysal, hep başkalrından yardım- ilgi
ister
Gergin, üzüntülü, deprese
Görevlerini yerine getirmez
Hastalık ve yaralanmaktan çok korkar
Kendi başına bir görev almaya gönüllü değildir,
her zaman başkaları ile çalışır, onlara sığınır
Kendini başkalarından ayırır, akranlarından uzak
durur
Kişisel değerini kanıtlamaya çalışır; direktiflere ya
da yardımla “ iyi biri olma”, çalışkan olma