genel seçim sonuçları temelinde üsküdar`ın siyasi yapısının
advertisement
UHBAB ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE GENEL SEÇİM SONUÇLARI TEMELİNDE ÜSKÜDAR’IN SİYASİ YAPISININ SOSYOLOJİK ANALİZİ SOCIOLOGICAL ANALYSIS OF THE POLITICAL STRUCTURE OF ÜSKÜDAR AT THE BASES OF THE GENERAL ELECTIONS 1 D. Ali ARSLAN1, Mustafa ÇAĞLAYANDERELİ2, Gülten ARSLAN3 1 2 Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü/Mersin Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü/Mersin 3 Siyaset Bilimci, Mersin Öz: Toplumsal yapı, karşılıklı ilişki ve etkileşim içindeki toplumsal kurumlardan oluşur. Siyaset kurumu da, aile, eğitim, ekonomi, din, serbest (boş) zamanları değerlendirme kurumları gibi temel toplumsal kurumlardan biridir. Günümüz çağdaş demokratik toplumlarında siyaset kurumu genellikle seçimlerle şekillenir. Bireylerin siyasi katılımları ve politik süreç içinde sergiledikleri siyasi tutum ve davranışları, siyasi yapının şekillenişinde belirleyici rol oynar. Bu araştırmada, yalnızca kıtaları değil, kültürleri ve medeniyetleri birbirine bağlayan güzide şehrimiz İstanbul’un, Üsküdar ilçesi çalışma konusu olarak seçildi. İstanbul’un Anadolu yakasında yer alan Üsküdar, jeopolitik ve jeostratejik son derece büyük bir değere ve öneme sadece sahiptir. Bünyesinde barındırdığı binlerce yıllık maddi ve manevi kültür mirasıyla da, hem İstanbul ve hem de Türkiye açısından eşsiz bir değere sahiptir. 1926 yılına kadar il statüsüne sahip iken, 1926 yılında İstanbul’un bir ilçesi haline gelmiştir. TÜİK 2014 yılı ADNKS verilerine göre ilçede 534.636 kişi yaşamaktadır. Bu çalışmada, siyaset sosyolojisinin yöntem ve teknikleri kullanılarak, yapısal-işlevselci bir bakış açısından hareketle, Üsküdar’ın siyasi yapısı ve bu siyasi yapının Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki yerinin incelenmesi hedeflendi. Bir başka anlatımla çalışmada, genel seçim sonuçları temelinde Üsküdar’da siyasi iktidarın oluşumu, şekillenişi, işleyiş ve değişim düzenlilikleri araştırıldı. Bu amacı gerçekleştirmek için son 50 yılın genel seçim sonuçları incelendi. Ortaya çıkan bulgular temelinde, Üsküdar’ın siyasi yapısının oluşumu, Üsküdar’da siyasi gücün dağılımı ve 1960’lı yıllardan günümüze değişim düzenlilikleri araştırıldı. Son olarak da, Üsküdar ile ilgili olarak ortaya konan bulguların İstanbul ili ve Türk toplumu geneli içinde ne ifade ettiği anlam irdelendi. Abstract: According to the structural functionalists, the society consists of institutions in the mutual relations and interactions. Political institutions (like family, education, economy, religion) is one of the basic social institutions. All institutions deal with rather important functions which have great importance for the society. On the other hand Üsküdar, with a rooted history is one of the most important districts of İstanbul. Üsküdar was a province until 1926. It was became a district of İstanbul. It is located in the southeast of Istanbul Bosphorus coast. According to the 2014 data of TSI, it has approximately 535.000 population. It was aimed to analyse the political structure of Üsküdar by using methods and techniques of political Sociology. Political Structure of Üsküdar on the Basic General Election Results. In the other words the formation of political power in Üsküdar and the overall operation and changing regularities were investigated. The evaluation of sociopolitical structure of Üsküdar in relation with the political structure of the Turkish society from the early 1960’s up to the present time was researched in this paper. The results of the Turkish local elections and general election in last 50 years were examined to realise the aims by using a structural-functionalist approach.According to the findings, there is an overwhelming superiority of the right wing across the Üsküdar. Although some seasonal differences in the proportional sense from past to present, the right political culture has been more effective in the political structure of the province. Key Words: Üsküdar, Political Structure of Üsküdar, İstanbul, General Elections, Political Structure of Üsküdar on the Bases of General Election Results Anahtar Kelimeler: Üsküdar, Üsküdar’ın Siyasi Yapısı, İstanbul, Genel Seçimler, Genel Seçim Sonuçları Temelinde Üsküdar’ın Siyasi Yapısı Doi: 10.17368/UHBAB.2015139480 (1) Sorumlu Yazar: D. Ali ARSLAN, Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Mersin / Türkiye cimderaslan@hotmail.com Geliş Tarihi/ Received: 07.10.2014 Kabul Tarihi/ Accepted: 21.01.2015Makalenin Türü: Type ofarticle (Derleme – İnceleme / Compile - Review) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None “Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 131 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) GİRİŞ karşılıklı ilişki ve etkileşim içindeki toplumsal GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ kurumlardan oluşur. İnsan ve toplum, bir madalyonun iki yüzü gibi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ya da bir elmanın iki yarısı gibi ayrılmaz bir ikil- Siyaset kurumu da, aile, eğitim, ekonomi, din, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER dir. Ne toplum bireye, ne de birey topluma feda serbest (boş) zamanları değerlendirme kurumları CUSTOM edilebilir (Arslan, 2013). Toplumun temel taşını DUTIES gibi temel toplumsal kurumlardan bir tanesidir. 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER bireyler, bireyler arası ilişkiler oluşturur. Bunun da Siyaset sosyolojisinin (Sarıbay, 2008; Duverger, 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi ötesinde, konu yapısalcı sosyoloji perspektifinden 1993; Vergin, 2004: 11–12) bakış açısından ha3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ele alındığında, toplum denilen soyut gerçekliğin, reket edildiğinde, siyaset kurumunun, toplumsal Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising toplumsal kurumlardan En yapı üstlendiği yönetme işlevini, topyekûn eşyanın yeroluştuğu değiştirmesisöylenebilir. nedeniyle, bu eşyanın from içinde the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those yaygın tanımı ilesosyal toplumsal kurum (Kızılçelik &bir toplum ve öteki and toplumsal kurumlar ile yakın etve mali fonksiyonlarının yanında önemli commodities’quantity value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Erjem, 1992: Demir & Acar, içinde gerçekleştirir. Günümüz türüdür. Aynı zamanda 2003: harcamalar374–375), üzerinden alınan kileşim instrumentve in işbirliği addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on “toplumsal yapının varlığı demokratik toplumlarında kurumlar vergisi ve gibi devamına belirli aralıklarlahizmet alınan bir çağdaş regular basis like income tax and corporate tax, assiyaset kurumu vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties amacıyla, belli sosyal işlevleri yerine ölçüde seçimlerle şekillenir. Bu konuda, eşyanın gümrüğe geldiği anda birgetirmeye defaya mahsus büyük are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to yönelik olarak, Usul karşılıklı yapısalikinci ve işlevsel birbu bireylerin siyasi katılımları vecustom politik süreç içinde Kanunu (VUK)’nun maddesine göre the second item of tax procedural law, kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, bağımlılık ve eşgüdüm içinde araya esasları gelmiş siyasioftutum temel gümrük vergilerinin usulbir ve uygulama 4458 sergiledikleri procedures and practises custom ve dutiesdavranışları are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. roller ve bu rollere yönelik, rol oynar has (Jary ile dış ticarete konu sınırları olan eşyanın kurallarla, Türkiye Gümrük belirleyici Through this olarak law, a systematization been & Jary, 1991: Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to değer ve normlarla belirlenip, işlemlerin sırasına standartlaştırılmış göre bir sistematik 475–480). international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. davranış biçimlerini düzendir.” gümrük içeren vergisindekurulu de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as araştırmada, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Bu assessment, accrual andyalnızca collecting arekıtaları regulated değil, kültürBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Görüldüğü gibiGümrükler toplumsal kurumun temelini, ve medeniyetleri güzide Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlerleri Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalıbirbirine Mali Hukuk bağlayan Genel tarafından, Gümrük Customs and Economy according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over sosyal ilişkiler Gümrük süreci içinde doğan şekillenen, rol çözüm te- şehrimiz İstanbul’un, ilçesinin siyasi türetilmiĢtir. vergisinden uyuşmazlıkların customs duties has a different Üsküdar form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes melli (Jary & Jary, bireysel olarak seçildi. İstanbul’un yapıya1991: sahiptir.314) Gümrük vergisi davranış uyuşmazlıkları yapısı have to çalışma be resolvedkonusu administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being kalıpları oluşturur. kurumun özgü Anadolu yakasında jeopolitik AncakHeridari aşamadakendine çözümlenemeyen solved administratively, legalyer actionalan can beÜsküdar, taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. rol örüntüleri ve bu rol örüntülerine yönelik veKeyjeostratejik sonCustom derece words: Custom, Duties,büyük Custom bir değere ve Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes davranış formları, davranış kuralları (gelenek, öneme sadece sahiptir. Bünyesinde barındırdığı Gümrük Uyuşmazlıkları görenek, yasalar) ile düzenlenir ve biçimlendirilir. binlerce yıllık maddi ve manevi kültür mirasıyla Bireyler kurum içindeki konumuna uygun olarak da, hem İstanbul ve hem de Türkiye açısından rollerinin gerektirdiği davranışları, belirlenmiş eşsiz bir değere sahiptir. 1926 yılına kadar il kurallara uygun olarak yerine getirirler. Kurum statüsüne sahip iken, 1926 yılında yapılan idari içinde roller arasında olduğu gibi, toplumsal yapı düzenlemeyle İstanbul’un bir ilçesi haline gelmiştir. içinde de kurumlar arasında da bir eşgüdüm ve TÜİK 2014 yılı ADNKS verilerine göre ilçede karşılıklı bağımlılık vardır. Zaten toplumsal yapı, 534.636 kişi yaşamaktadır. 132 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Üsküdar’ın kuzeyinde Beykoz, kuzeydoğuda ilçe nüfusu içinde yüzde 43’ten daha yüksek bir GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Ümraniye, doğusunda Ataşehir, güneyinde Kadıoran teşkil etmektedir. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 köy ilçeleri ve batısında İstanbul Boğazı yer alır. 1. ARAŞTIRMANIN AMACI, ÖNEMİ VE 2013 yılı itibariyle Üsküdar’da toplam 534.636 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER YÖNTEMİ kişi yaşamaktadır. Bu nüfusun 263.365’iCUSTOM erkek- DUTIES lerden, 271.271’i ise kadınlardan oluşur (TÜİK, Bu araştırmada, Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 yalnızca Türkiye’nin değil dün2 2014). Son 50 yıllık süreç ilçenin nüfusu, en büyük ve Lisans en stratejik Celal Bayariçinde Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliyanın Hukuk Programı Yüksek Öğrencisi öneme sahip olan 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü yaklaşık yüzde 297 oranında artış göstermiştir. kentlerinden biri olan İstanbul’un, en önemli Başka bir ifadeyle 1965 yılındaki Özet: Üsküdar’ın Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari ilçelerinden Abstract: Custombiri duty is a kindÜsküdar’ın of tariff arising siyasi yapısı olan eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities nüfusuna, yarımmiktarı asırda katı üzerinden kadar nüfus daha veyaüçdeğeri alınan, ekonomik, customsyapının which is Türkiye’nin based on those genel siyasi vesubject bu tosiyasi sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of eklenmiştir. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi yapısı tariff that is a foreignyerinin trade and incelenmesi economic policy hedeflenmişiçindeki türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve tir. fiscal functions. Since they arebir not collected on Yapısal-işlevselci sosyolojik bakış açısı Üsküdar ilçesi,kurumlar nüfusvergisi büyüklüğü gibi belirli bakımından aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan ile an gerçekleştirilen indirect tariff on expenditures, custom duties çalışmada, ağırlıkla siyaset İstanbul’un en büyük ilçelerigeldiği arasında eşyanın gümrüğe anda bir yere defayaalır. mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi sosyolojisinin to foreign trade arrive (Sarıbay, at the custom. According 2008; toKışlalı, 2003) Bir başka anlatımla, bünyesinde yaşattığı nüfus Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, yöntem duties are excluded from this(Altunışık, law. Therefore, 2004; Gilbert, teknikleri büyüklüğü bakımından İstanbul’un büyük4458 procedures ve gümrük vergilerinin usul ve yedinci uygulama esasları and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun 1994) regulatedkullanılmıştır. by customs law Araştırma numbered 4458.ağırlıklı olarak ilçesi konumundadır. İlçe nüfusunun yaşTürkiye grupları ile dış ticarete konu olan eşyanın Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak betimleyici created beginning commodities subject to özelliği taşıyor bir with sosyolojik araştırma temelinde yapısal özellikleri araştırıldığında, son işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi olsa Turkey and continuing with operation zaman sequence. karşılaştırmalı araştırma da zaman derece önemli bulgularla karşılaşılır. Tablo olan 1 vetarh, Like da, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret sosyolojik assessment, accrual and collecting analizlere de are yerregulated verilecektir. Daha Grafik 1’de de görüldüğü gibi,ayrıilçede yaşayan Bakanlığı’na bağlı bir kuruluş niteliği30olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük net Customs and Economyçalışmada, Ministry according to birhazırlanan ifadeyle geçmişten geleceğe Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından Yüksekprocess Lisans of Tezinden yaş ve üzeri bireyler arasında kadınlar Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarakçoğunluğu yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm Üsküdar’da, customs duties has a different form from the siyasi yapının oluşumu, siyasi yeloluşturmaktadır.süreci, 30 diğer yaş vergilerde ve üzerioluşan he süreçten yaş grubu farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first pazenin şekillenişi, siyasi iktidarın siyasi partiler için bu genelleme geçerlidir. karşın, 30 öncelikle idari aşamadaBuna çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. arasındaki dağılımı ve siyasi 1yapının değişim yaş altındaki nüfus gruplarının tamamında ise uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom düzenliliklerinin araştırılmıştır. ağırlık erkeklerdedir. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Nüfus grupları içinde en büyük oranı, 30-34 yaş grubu arasındaki bireyler oluşturmaktadır. Bunları sırasıyla 25-29 yaş grubu ve 35-39 yaş grubu izler. Özellikle 20-44 yaş grubunu oluşturan bireylerin, Üsküdar nüfusu içindeki toplam sayısı 232.135 kişidir. Daha net bir ifadeyle, 2013 yılı itibariyle, 20-44 yaş grubundan bireyler, Üsküdar Kentsel mekânlarda siyasi yapının oluşum, işleyiş ve değişim dinamiklerinin incelendiği bu araştırmada, çalışma evreni olarak Üsküdar seçildi. Ağırlıklı olarak betimleyici türden bir araştırma olarak tasarlanan bu çalışmada örnekleme zaman boyutunda yapıldı. Bir başka ifadeyle, 1960-2014 yılları arasında gerçekleşen yerel seçimlerin ve 133 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) genel seçimlerin sonuçları araştırma kapsamına (Kışlalı, 2003: 238) ön kabulü yatar. SeçimlerGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ dâhil edildi. de bireyler, ülkenin yönetimine belirli bir süre 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI yön verecek (Arslan, 2011-a; 2011-b; 2011-c), Temel veri toplama tekniği olarak arşiv taraması toplumun değişim rotasını, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER bireylerin uyacakları ve ikincil veri analizi tekniğinin kullanıldığı araşkuralları ve oynayacakları rolleri belirleyecek tırmada, temel veri kaynağı olarak TÜİK CUSTOM (2014), DUTIES güce ve konuma sahip siyasi elitlerin (Arslan, Selin tabanKILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Belgenet (2006) ve YSK (2014)’nun veri 2005-a; Arslan, 2005-b; Arslan, 2005-c; Arslan, 2 CelalBu Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi larından faydalanıldı. veri kaynaklarında yer 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret1965) Bölümükimler olacağına karar verirler. 2004;DıĢFrey, alan seçim sonuçları, daha net bir anlatımla, 1960 seçimlerdeki ve davranışları ile Özet: Gümrük vergisi, yeni gümrüğe tabi olan ticari Bireyler Abstract: Custom duty is a kindtutum of tariff arising ihtilalı sonrası yürürlüğe konulan anayasanın eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, siyasal subject togücün customs(Bachracah, which is based 1961), on those siyasi partiler esasları temelinde yapılan ilk genel seçimlerden sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of (Duverger, 1993; Teziç, 1976; Albayrak, 2004; dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy günümüze Türkiye’de gerçekleştirilen genel türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Ayata, 1992) arasındaki dağılımı belirlemekte dolaylı bir vergi türügeneli olan gümrük gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on seçimlerin sonuçları Türkiye ve vergisi, Üsküdar kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as ve toplumsal iktidarın yapısını (Dahl, 1961) vergi türüana olmadığından, ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties özelinde incelenerek veri setidışoluşturuldu. eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus şekillendirmektedirler are collected only once when commodities subject & Alvarez, (Glasgow alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Oluşturulan veriolmak seti,üzere ikincil veri analizi tekniği Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu 2005: the second item of tax procedural law, custom 245-248). (Arslan, 2014) kullanılarak analiztutulmuştur. edildi. Bu nedenle, duties are kanun kapsamı dışında excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Bireylerin regulated by ilgi, customsirade, law numbered beklenti4458. ve tercihlerinin 2. DÜNDEN BUGÜNE ÜSKÜDAR’DA Sİile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak toplumunun created beginningsiyasi with commodities subject to yapısına yansımalarını ortaya YASİ KATILIM işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi koyması Turkey and sebebiyle continuing withseçimler, operation sequence. demokratik sistemgümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Sıklıkla vurguladığı siyaset, “ülke, tahakkukgibi ve tahsil aşamaları Gümrükdevlet, ve Ticaret lerde assessment, accrualöneme and collecting are regulated hayati sahiptir. Bireylerin siyasi Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 insan yönetimi”Gümrükler şeklinde tanımlanabilir (Kışlalı, Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük katılım Customs düzeyleri and Economy bireysel Ministry according to ve toplumsal temelde Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 2007: 17). Demokratik toplumlarda ülke, devlet türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm farklılıklar customs duties gösterebilmektedir. has a different form from Bireylerin the siyasi diğer vergilerde oluşan süreçtensiyasi farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes ya da toplumu süreci, yönetecek olan bireyler yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları tercihlerinde have to be resolvedve administratively the first siyasete inolan ilgilerinde hem öncelikleSeçimler idari aşamadaçok çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being seçimlerle belirlenir. genel olarak Ancak idari aşamada çözümlenemeyen bireysel solved administratively, legal action can be taken. ve hem de toplumsal faktörler belirleyici 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. merkezi otoriteyi belirlemeye yönelik seçimler Keyoynamaktadır. words: Custom, Custom Custom rol BazıDuties, araştırmacılar bireylerin Anahtar Kelimeler: yönelik Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ve yerel otoriteyi belirlemeye seçimler seçimlere ilgisi ve seçimlere katılım oranı ile Gümrük Uyuşmazlıkları şeklinde ikiye ayrılır. Bu çalışmanın ana konusunu merkezi otoriteyi belirlemeye yönelik seçimler, yani genel seçimler oluşturdu. Seçimler demokratik rejimlerin en temel ve vazgeçilmez unsurlarındandır. Seçimlerin felsefi temelinde, “insanın akıllı bir yaratık olduğu ve kendisi için iyi olanla, kötü olanı ayırt edebileceği” toplumları gelişmişlik düzeyleri arasında ilişki kurarlar (Arslan, 2014). Bununla birlikte bu ilişki her zaman doğrusal olmayabilmektedir. Ancak seçmenlerin seçimlere ilgisinde ve siyasi davranışlarında, sosyal ekonomik faktörlerin son derece etkili olduğu su götürmez bir gerçektir (Kalender, 2005). 134 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Dünyanın farklı ülkelerinde gerçekleştirilmiş özellikle aile, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, göGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ genel seçimler ya da başkanlık seçilerine katılım rülen eğitim türü, yaşanılan mekân (kır-kent), ĠDARĠgelişmişlik AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI oranları incelendiğinde, toplumları iklim ve coğrafi 1özellikler, meslek, gelir düzeyi, düzeyi ile seçimlere katılım arasında kurulabilecek toplumsal statü gibiOVER sosyo-demografik faktörler ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES ilişkilerin boyutları daha anlaşılır hal alır. Örnebaşı çekmektedir (Sitembölükbaşı, 2001). CUSTOM DUTIES ğin 28 Mart Gürcistan Parlamento seçimlerinde 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVERtoplumsal Vatandaşların ve siyasal karar alma seçimlere katılım2 oranı yüzde 82, Ocak 2004 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisürecine Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi katılımı yalnızca seçimlerle sınırlı olma3 Celal Bayar 83 Üniversitesi Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde olarakSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü sa (Sarıbay, 2008: 112) da, bireylerin seçimlere gerçekleşmiştir (Jones, 2005). Guatemala’da 2003 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari katılımı, Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising demokratik yapının inşası ve devamı eşyanın ilk yer turunda değiştirmesi nedeniyle, eşyanın from the movement of commercial commodities başkanlık seçimlerinin yüzde 57,9,buikinci miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, bakımından subject to customs whichönem is based on Bu thoserealiteden yola hayati taşır. sosyal ve malibir fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of turunda yüzde 46.78’lik katılım gözlemlen65 yılın (1950’den bugüne) Türkiye dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi çıkılarak tariff that isson a foreign trade and economic policy miştir (Azpuru, 2005). Dominik türüdür. Aynı zamanda Cumhuriyeti’nde, harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and seçimleri son dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve genel fiscal functions. Sinceincelendiğinde, they are not collected on derece önemli 2004 başkanlık kurumlar seçimlerinde bubelirli oranaralıklarla yüzde alınan 72,8 bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergisi gibi karşılaşılır (Arslan, 2006-a; Arslan, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bulgularla an indirect tariff on expenditures, custom duties olmuştur (Sagas,eşyanın 2005). İsviçre’de, Ulusal gümrüğe geldiği anda2003 bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Buarrive süreçte Türkiye’de, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 2007-b). to foreign trade at the custom. According to16 genel seçim Konsey seçimlerine katılımı yüzdeikinci 44,5 olmuştur Usul Kanunu (VUK)’nun maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Bu from seçimlerde, seçimlere ortalama kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, yapılmıştır. duties are excluded this law. Therefore, (Dardanelli, 2005). Endonezya’daki 1999 seçimgümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are katılım oranı Türkiye genelinde yüzde 81.18 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. lerinde yüzde 94, 2004 seçimlerinde yüzde 84 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been olarak gerçekleşmiştir. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to (Thalang, 2005); Kamboçya 2003 parlamento işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi İncelenen Turkey and continuing with operation sequence. seçimlerinde yüzde 81,5 (Schaap, 2005); Slovakya süreç içinde gerçekleşmiş olan genel gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 2003 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda seçimler, Türkiye geneli ve Üsküdar özelinde Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel yüzde Müdürlüğü43,5 tarafından, Gümrük incelendiğinde Customs Maliye and Economy Ministry according yüzde 47,9, ikinci turunda (Rybar, de oldukça dikkattoçekici sonuçlar Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm göze customs duties İncelenen has a differentyarım form from 2005) şeklinde gerçekleşmiştir. çarpar. asrıthe aşkın süreç içine süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes seçimlerde, Türkiye genelinde yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları gerçekleştirilen have to be resolved administratively in the first Öte yandan siyasal önceliklekatılımın idari aşamada bireysel çözümlenmekaçıdan zorundadır. place. However, in the case of disputes not being katılımı legal yüzde olmuştur. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen seçmen solved administratively, action 80 can becivarında taken. incelendiğinde de anlamlı bulgularla karşılaşılır. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Üsküdar’da yaşayan Key words: Custom, Custombireylerin Duties, Customseçimlere katıAraştırmalar bireylerin katılımlarında kişilik Anahtar siyasi Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes lımı ise Türkiye ortalamasının altında kalmıştır. Gümrük Uyuşmazlıkları özellikleri gibi sosyal psikolojik özelliklerinden, Tablo 2’de de görüldüğü gibi incelenen 13 genel sivil toplum faaliyetlerine duyulan ilgi ve siyasi seçimde, Üsküdar’da seçimlere ortalama katılım parti üyeliğine kadar çok sayıda faktör etkili oranı yüzde 75,7’dir. olabilmektedir (Orhan, 2011). Bunlar arasında 135 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 2: Türkiye’de ve Üsküdar’da Genel Türkiye genelinde olduğu gibi, 1987 seçimlerinde GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Seçimlere Katılım olmuştur. Bu seçimlerde Üsküdarlı seçmenlerin 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI seçimlere katılımı, elen alınan süreç içinde ilk Seçimlere Katılım Oranı ve son kez yüzde OVER 90’ın üzerine çıkmıştır. Öte (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES yandan Üsküdar’da seçmenin seçimlere en az ilgi Türkiye Geneli Üsküdar CUSTOM DUTIES gösterdiği genel seçimler, 1963 genel seçimleri2011 Genel Seçimleri 83,16 Selin 86,8 KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 dir. Bu seçimlerde Üsküdar’da seçimlere katılım 2 2007 Genel Seçimleri 84.38 Sosyal Bilimler 82,9 Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret Bölümü yüzdeDıĢ50’in biraz üzerinde olmuştur. 2002 Genel Seçimleri 79.101 77,7 tabi84,3 olan ticari Seçmenlerin Abstract: Customseçimlere duty is a kindkatılım of tariff arising oranları ayrıntılı bir eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan,82,6 ekonomik, şekilde subject toincelendiğinde, customs which is based those darbesinden 1980on askeri 1995 Genel Seçimleri 85.202 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of gerçekleştirilen genelpolicy seçimlerde (1983 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi sonra tariff that is a foreign trade andilk economic 1991 Genel Seçimleri 83.915 77,5 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and seçimleri), seçimlere katılım oranlarında dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, fiscal functions. Since they are not collected on 1987 Genel Seçimleri 93.277 91,7gelir ve genel kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as sıçrama ile karşılaşılır. vergi türü olmadığından, konu olan önemli an indirectbir tariff on expenditures, custom duties Darbe öncesi 1983 Genel Seçimleri 92.305 dış ticarete 89,9 eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject seçimlere Türkiye genelinde olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi genel to foreign trade arrive atkıyasla the custom.hem According to 1977 Genel Seçimleri 72.423 58,6 Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom hem Üsküdar özelinde, seçimlere katılım kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, ve duties are de excluded from this law. Therefore, 1973 Genel Seçimleri 66.816 60,8 gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are oranlarında tarihi bir artış gözlemlenir. Bu durusayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. 1969 Genel Seçimleri 64.347 53,7Gümrük ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Through this law, a systematization has been mun altında yatan en önemli sebep, askeri darbe Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 1965 Genel Seçimleri 71.264 64,5 işlemlerin sırasına göre bir sistematik döneminin international trade entering customs territories of Bu bağlamda, olağanüstü şartlarıdır. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. 1961 Genel Seçimleri 81.417 73,5 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, seçimlere Like all otherkatılmayanlara, taxes, compalsive levels such as uygulanana cezai yaptahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Ortalama KatılımBakanlığı’na bağlı80,303 75,7 ayrı bir kuruluş niteliği olan tırımlar by Generalbu Directorate ofbüyük Customs pay as a part of artışta sahibidir. 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Oranı Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm 3.customs hasGENEL a different form from the 1961duties YILI SEÇİM SONUÇLARI diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Kaynak: TÜİK süreci, (2014). yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first ve inisterse olsun Türkiye’de öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. İster place.genel However, the caseyerel of disputes notseçimler, being Yine Tablo 2, Grafik ve Grafik 3’te de görülAncak 2 idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. demokratik hayatın en temel 1unsurlarını teşkil uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. düğü gibi, Türkiye genelinde genel seçimlerde Key words: Custom, Custom Duties, Custom Bu husus 1961 ve 1982 anayasalarında Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, eder. Disputes en düşük katılımGümrük oranı, 1969 genel seçimlerinde Uyuşmazlıkları Özet: Gümrük vergisi, 1999 Genel Seçimleri 87.094gümrüğe olmuştur. Bu seçimlerde Türkiye’de halkın yüzde 64,35’i sandık başına gitmiştir. Türk toplumunun seçimlere ilgi ve katılım en üst düzeyde olduğu genel seçimler ise, 1987 genel seçimleridir. 1987 genel seçimlerinde Türkiye genelinde, seçimlere katılım oranı yüzde 93,28 olarak gerçekleşmiştir. Üsküdar’da seçimlere en yüksek seçmen ilgisi, da açık bir şekilde teyit ve tespit edilmiştir. 1961 Anayasası’nın 112. maddesinde ve 1982 Anayasası’nın 123. maddesinde, ülkede yönetimin merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayandığı açıkça belirtilir. Bu realiteden yola çıkılarak araştırmada 1961’den başlayış 2015 yılına kadar ki tarihsel süreç araştırma kapsamına 136 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) dâhil edilmiştir. Çalışma genel seçim sonuçları ile Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet. GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sınırlandırılmıştır. Daha net bir anlatımla çalışnet/ayrinti.php?yil_id=4 ĠDARĠ mada, Türkiye’de ve Üsküdar’da siyasiAġAMADA yapısının ÇÖZÜM YOLLARI1 Türkiye genelinde yapılan bu seçimlerde CHP, AP, oluşumu, işleyişi ve değişim dinamikleri, genel ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CKMP ve YTP mecliste temsil hakkı kazanmıştır. seçim sonuçları esas alınarak incelenmiştir. İlk CUSTOM DUTIES Tablo 3’te de görüldüğü gibi seçimlerden, yüzde olarak 1961 Anayasası’nın, ülkenin toplumsal 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER 36.743 oranında3 oy alan CHP önde çıkmıştır. Seve siyasal hayatına2 şekil vermeye başlamasından Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliçimleri Hukuk Programı Öğrencisi ikinciYüksek sıradaLisans tamamlayan parti ise Adalet 3 Celal Bayarhüviyetine Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü sonra gerçekleştirilen ilk genel seçimler Partisi’dir. AP, Demokrat Parti’nin kapatılmasının sahip 1961 genel seçimleri incelendi. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari yarattığı Abstract: Custom is a kind of tariff arising idealiyle, 11 siyasidutyboşluğu doldurmak eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veyayapılan değeri üzerinden alınan, ekonomik, Şubat subject 1961 to customs which is based on those kurulmuştur. 15 Ekim 1961 tarihinde 1961 parlamento tarihinde, Ankara’da sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of seçimleri de, 1960 Askeri İhtilali’nden sonra yaParti’nin siyasi mirasçısı olduğu sadış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Demokrat tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and pılan ilk genel seçimler olması nedeniyle, Türk siyasetSince sahnesinde alanon bir diğer parti dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve vıyla fiscal functions. they are not yer collected kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as siyasi tarihinde vergi oldukça önemli birdışyer tutar. Buolan de, 12 Şubat 1961’de, yine Ankara’da kurulmuş türü olmadığından, ticarete konu an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject seçimlerde, bir bakıma askeri müdahalenin toplum Yeni Türkiye Partisi Seçimlerde, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi olan to foreign trade arrive at the custom. (YTP)’dir. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom hayatı ve siyaset üzerindeki etkilerini Şubat 1954 from tarihinde kanun kapsamı dışında tutulmuştur.kısmen Bu nedenle, 10 duties are excluded this law.kurulan Therefore, Cumhuriyetçi gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are de olsa gözlemleme imkânı doğacaktır. Türkiye Millet Partisi’ne, 1957 seçimlerinden sonra Köylü sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been genelinde seçimlere katılma oranının yüzde 81.42 Partisi’nin de katılması ile Cumhuriyetçi Köylü Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına seçmenlerin göre bir sistematik Millet international tradeadını entering customs territories ofoldukça önemli olduğu bu seçimlere, Üsküdarlı ilgisi Partisi alan CKMP’de, oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar Daha olan tarh, bir Likeoranda all other oy taxes, compalsive such as üçüncü sırada Türkiye ortalamasının çok altında kalmıştır. alarak bu levels seçimleri tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na ayrı bir kuruluş niteliği olan tamamlamıştır. by General Directorate of Customs as a part of net bir ifadeyle 1961 genelbağlı seçimlerine Üsküdar’da 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu73,5 hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over katılım oranı yüzde olarak gerçekleşmiştir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm İstanbul’un customs duties güzide has a different form fromÜsküdar’da the ilçelerinden da, bu süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Tablo 3: 1961 benzer bir tabloin gözlemlenir. Grafik yapıya Genel sahiptir. Seçimlerinde, Gümrük vergisi uyuşmazlıkları seçimlerde have to be resolved administratively the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Partilerin Oy deadministratively, görüldüğülegal gibi, Ancak idari Dağılımı aşamada çözümlenemeyen 4’te solved actionTürkiye can be taken.genelindeki du1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ruma benzerCustom, şekilde Üsküdar’da Key words: Custom Duties, Customda ilk üç sırayı Partilere Göre Oy Dağılımı Anahtar Kelimeler: (%) Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes aynı siyasi partiler paylaşmıştır. Değişen sadece Gümrük Uyuşmazlıkları Partiler Türkiye Üsküdar kazanılan oyların niceliksel boyutu olmuştur. 1 CHP 36,743 42,9 Daha net bir anlatımla seçimlerde yüzde 42,9’luk 2 AP 34,796 38,1 seçmen desteği almayı başaran CHP’yi, yüzde 3 CKMP 13,962 10,6 38,1’lik oy oranıyla AP takip eder. Üsküdarlı 4 YTP 13,731 3 seçmenlerin yüzde 10’undan fazlasının desteğini 5 BAĞ. 0,806 5,4 almayı başara CKMP ise üçüncü sırayı rakiplerine TOPLAM 100 100 kaptırmamıştır. 137 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 4: 1961 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Oyların Siyasi Yelpazeye 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Dağılımı (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTESÜsküdar OVER Türkiye 1961 2 Sağ Partiler Toplamı 62.451 CUSTOM DUTIES 51,7 3 Sol Partiler Toplamı 36.743 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER 42,9 Diğerleri 5,4 Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk0.806 Programı Yüksek Lisans 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari 100 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Seçmen oyları temelinde şekillenen siyasi yapı civarında düşüş göstererek, yüzde 71.26 olarak miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir gerçekleşmiştir. commodities’quantity and value. It is are a kind of de benzer bir incelendiğinde de önemli bulgularla karşılaşılır. Üsküdar özelinde dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan durum instrumentgöze in addition to its economic, social and Oyların siyasi türüdür. yelpazeye dağılımında, Tablo çarpar. Önceki seçimlerde yüzde dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 4’te de görüldüğü gibi hem Türkiye genelinde 73’lerde seyreden katılım oranı, bu seçimlerde vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiğisağ anda yelpazenin bir defaya mahsus 64’lere are collected only once when commodities subjectnet bir ifadeyle ve hem de Üsküdar özelinde, kadar gerilemiştir. Daha olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to mutlak bir üstünlüğü gözlemlenir. Solmaddesine partilerin genel Üsküdarlı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci göre bu 1965 the second itemseçimlerinde, of tax procedural law, custom seçmenlerin kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Üsküdar’da eldegümrük ettikleri toplam siyasi yüzdeduties 12’yi vergilerinin usul seçmen ve uygulamadesteği, esasları 4458 aktif procedures andilgilerinde practises of custom are aşan bir düşüş sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Türkiye ortalamasının çokkonu üzerinde olsa da, Gümrük sağ gözlemlenir. ile dış ticarete olan eşyanın Türkiye Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to partilerin toplam oylarının gerisinde kalmıştır. işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 5 ve Grafik desequence. görüldüğü gibi, bu oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Tablo Turkey and continuing with 5’te operation Özetle sağ siyaset geleneği bu seçimlerde, her gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Türkiye genelinde bağımsızlar dışında tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret seçimlerde assessment, accrual and collecting are regulated şeye rağmen, ilçenin siyasi yapısına damgayı Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 siyasiandparti meclise başarmıştır. Seçim Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimleraltı Enstitüsü Anabilim Dalıgirmeyi Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye Economy Ministry according to vurmayı başarmıştır. Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over sonuçları, siyasi partilerin kazandıkları seçmen türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğerSEÇİM vergilerde oluşan süreçten farklı bir desteği process ofaçısından other taxes. Customs duty disputes 4. 1965 YILI GENEL SONUÇLARI değerlendirildiğinde, Türkiye yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. genelinde place. However, in the case of disputes Adalet not being Partisi olduğu seçimin galibinin Ancak idari Ekim aşamada solved administratively, legal action can be taken. 1965 genel seçimleri 10 1965 çözümlenemeyen tarihinde uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. açıkça görülür. 1961 seçimlerini1yüzde 34,8’lik oy Key words: Custom, Custom Duties, Custom gerçekleştirilmiştir. Bu seçimlerde, seçimlere Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, oranı Disputes ile CHP’nin ardından ikinci sırada tamamseçmenin ilgisinde Türkiye genelinde ve Gümrükhem Uyuşmazlıkları layan AP, bu seçimlerde yüzde 52.87 oranında oy hem de Üsküdar özelinde dikkat çekici bir alarak, seçimlerin mutlak galibi olmuştur. AP’nin düşüş gözlemlenir. Türkiye genelinde katılım bu başarısı, 1950 seçimlerinde yüzde 53.59’luk oranı, bir önceki seçimlere oranla yüzde 12,5 gücü elde eden DP’nin başarısını andırmaktadır. 138 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 5: 1965 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Partilere Göre Oy Dağılımı (%) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Partiler Türkiye Üsküdar 52,870 50,3 28,747 32,6 6,260 4,8 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 2 1 AP 2 CHP 3 MP CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 4 3 Celal YTP 0,9 Bayar Üniversitesi Salihli3,723 MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 5 BAĞ. 3,186 1,8 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın 2,966 from the movement 8,1 of commercial commodities 6 TİP miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir 2,242 commodities’quantity1,5 and value. It is are a kind of 7 CKMP dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument TOPLAM 100in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Kaynak: TÜİKvergi (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=5 eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul6:Kanunu ikinci maddesine göre bu the second item of taxYelpazeye procedural law,Dağılımı custom Tablo 1965(VUK)’nun Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanunOyların regulated by Yelpazeye customs lawDağılımı numbered(%) 4458. Siyasi ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Türkiye created beginning with commodities subject to Üsküdar işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. tüm Toplamı vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation Sağ Diğer Partiler 65.101 57,5 sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk veSol tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Partiler Toplamı 31.713 40,7 1965 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Diğerleri 3.186 1,8 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların customs form from the Toplam çözüm 100 duties has a different 100 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari Üsküdar aşamada çözümlenmek zorundadır. place.Üsküdar’da, However, in the case of disputes not being Genel görünümöncelikle itibariyle sonuçları olTİP, Türkiye ortalamasından üç kata Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. yakın fazla oy almayı başarmıştır. dukça benzer bir durum sergiler. Üsküdar’da da Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes seçimlerin galibi, yüzde 50’nin üzerinde seçmen Gümrük Uyuşmazlıkları Siyasi yapı, oyların siyasi yelpazeye dağılımı esası desteği almayı başaran Adalet Partisi’dir. Grafik 5’te de görüldüğü gibi, seçmenlerin üçte birine yakın desteğini elde eden CHP ise ikinci sırada yer almıştır. Üsküdar’ın siyasi yapısında üçüncü sırada pay almayı başaran parti ise Türkiye genelinden çok farklı bir şekilde TİP olmuştur. temelinde incelendiğinde ise bir önceki seçimleri hatırlatan bir tablo ile karşılaşılır. Daha net bir anlatımla, Tablo 6’da da görüldüğü gibi Türkiye genelinde olduğu gibi Üsküdar özelinde de siyasi yapıya, sağ siyaset geleneği damgasını vurmuştur. Hatta bunu, bir önceki seçimlere kıyasla gücünü daha da arttırarak başarmıştır. 139 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 5. 1969 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet. GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ net/ayrinti.php?yil_id=6 1969 parlamento seçimleri 12 Ekim 1969 tarihinĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 de yapılmıştır. Bu seçimlerde Türkiye genelinde 1969 genel seçimlerinde, bağımsızların dışında ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER seçimlere katılım oranı tarihi dip seviyesine 8 parti parlamentoda temsil başarısı göstermişCUSTOM inmiştir. Oransal bakımdan ifade edilmek ge- DUTIES tir. Sonuçların bu yönünü dikkate alan bazı 2 Selin yüzde KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 açısından bu seçimlere, Türk rekirse Türkiye genelinde katılım oranı, araştırmacılar 2 Celal Bayargerilemiştir. Üniversitesi Sosyal Bilimlernet Ens. Malidemokrasisinin Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 71’den yüzde 64’e kadar Daha gelişimi açısından çok büyük 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü bir ifadeyle, 1965 genel seçimlerinde başlayan önem atfedilir. 1969 genel seçimlerinin, 1965 Özet: oranındaki Gümrük vergisi, düşüş, gümrüğe yaklaşık tabi olan ticari genel Abstract: Custom duty is a olduğu kind of tariff arising hem aldığı oy seçimlere katılım seçimlerinde gibi, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarıgerileme veya değeri ile üzerinden subjectdetoçıkardığı customs which is based on sayısı those bakımından yüzde 9,7 oranında 1969alınan, genelekonomik, sehem milletvekili sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of çimlerinde de sürmüştür. Üsküdar’da seçimlere Adalet Partisi’dir. Tablopolicy 7 ve Grafik 6’da dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi galibi tariff that is a foreign trade and economic türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and katılım oranındadolaylı da, Türkiye genelindeki duruma görüldüğü gibi, bunotseçimlerde bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve da fiscal functions. Since they are collected on AP, Türkiye kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as benzer bir değişim çarpar. Üsküdarlı seç-olan genelinde oyların yüzde 45,55’ini vergi göze türü olmadığından, dış ticarete konu an indirect tariff on expenditures, custom dutiesalarak mecliste eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject menlerin siyasete 1961 genel milletvekilliği olmakolan üzere ilgilerinde, alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 256 to foreign trade arrive at thekazanmıştır. custom. AccordingNe to var ki AP bu Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom seçimlerinden sonra başlayan trendi bu seçimlerde, milletvekili 16 sandalye arttırkanun kapsamı dışında düşüş tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this sayısını law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are seçimlerde en düşük seviyesini görmüştür. 1965 mış olsa da, bir önceki seçimlere oranla yaklaşık sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been seçimlerine kıyasla yüzde 16’dan fazla düşerek, yüzde 12 oranında oy kaybetmiştir. Benzer bir Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemleringerilemiştir. sırasına göre bir sistematik performans international trade entering customs territories yüzde 53,7’ye kadar sergileyen CHP’ de ofseçimleri ikinci oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, sırada Like all tamamlamıştır. other taxes, compalsive levels such as tahakkukGenel ve tahsilSeçimlerinde, aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Tablo 7: 1969 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi BilimlerÜsküdar’ın Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according to Partilerin Oy Dağılımı siyasi yapısının genel durumu da Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm Türkiye customs duties has a different form benzer. from the Özellikle ilk geneline bir hayli Partilere Görevergilerde Oy Dağılımı (%) farklı bir süreci, diğer oluşan süreçten process of other taxes. Customs duty disputes sırayı partiler incelendiğinde, Türkiye sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları iki have to be kazanan resolved administratively in the first Partiler yapıya Türkiye Üsküdar öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 1 AP 46,550 48,1 olduğulegal gibi Üsküdar’da Ancak idari aşamada çözümlenemeyen genelinde solved administratively, action can be taken. da seçimlerin 2 CHP 27,371 yargı yoluna başvurulabilmektedir. 35,5 1 uyuşmazlıklarda galibi AP olurken, onuDuties, CHPCustom izlemiştir. Ancak Key words: Custom, Custom 3 GP 6,579 2,5 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 4 BAĞ. 1,8 niceliksel bakımdan durum bu kez Türkiye Gümrük5,624 Uyuşmazlıkları 5 MP 3,224 3 genelinden biraz farklılık arz eder. Hem AP ve 6 MHP 3,028 2,3 hem de CHP Üsküdar’da, Türkiye genelinde 7 BP 2,803 1,4 8 TİP 2,681 4,6 kazandıklarından çok daha yüksek bir oy oranına 9 YTP 2,178 0,8 ulaşmıştır. TOPLAM 100 140 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 8: 1969 Yılı Genel Seçimlerinde GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Türkiye Üsküdar DUTIES Sağ Partiler Toplamı CUSTOM 61.521 19692 56,7 3 Selin KILINÇ2, Hatice Sol Partiler Toplamı 32.855YURTSEVER 41,5 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Diğerleri3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli5.624 1,8 MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya dağılımı değeri üzerinden alınan, temeekonomik, tarihe subject geçmiştir. to customs which is basedseçmenlerin on those Oyların siyasi yelpazeye faktörü Üsküdarlı seçimlere sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of linde siyasi yapı incelendiğinde de aracı bir olan önceki iseis Türkiye geneli ortalamasının da altındış ticaret ve ekonomi politikası bir vergi ilgisi tariff that a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and seçimleri çağrıştıran karşılaşılır. 1969 olmuştur. Daha bircollected ifadeyle dolaylı sonuçlarla bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve da fiscal functions. Since they net are not on Üsküdar’da kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as seçimlerinde sağvergi kanat Türkiye genelinde genel katılım oranı yüzde 60 türüpartiler, olmadığından, dış ticarete konu olan 1973 an indirect tariffseçimlerine on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject toplamda 61,5’iolmak aşanüzere güce ulaşmıştır. Tablo 8’de olmuştur. alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi civarında to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom de görüldüğü gibi, toplamda yüzde 56,7’lik oy kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Tablo 9: 1973 Genel Seçimlerinde, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are oranı ile sağ kanatpartiler, Üsküdar’ın siyasi sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Partilerin Oy Dağılımı dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been yapısı içindeki ile ağırlığını sürdürmüştür. Ancak Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sırasına toplamda göre birTürkiye sistematik international trade entering customs of sol kanat partilerişlemlerin Üsküdar’da, Partilere Göreterritories Oy Dağılımı (%) oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu olan tarh, Like allPartiler other taxes, compalsive Türkiye levels such as ortalamasını üzerinde bir başarı elde aşamalar etmiştir. Üsküdar tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs33,293 as a part of 1 CHP 46,8 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler 1 Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according 6. 1973 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Law. Resolution process of29,821 disputes over 2CustomsAP 31 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 12 Mart Askerisüreci, Müdahalesinden sonra yapılan diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir of other taxes. Customs duty disputes 3process DP 11,894 5,8 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first ilk genel seçimler olması bakımında siyasi ve öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. However, in the case of disputes not being 4place. MSP 11,803 10,2 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. toplumsal hayatımızda ayrı yeri olan 1973 1 uyuşmazlıklarda yargıbir yoluna başvurulabilmektedir. 5Key words: CGP Custom, Custom Duties, 5,263 2,7 Custom parlamento seçimleri, 14 EkimGümrük, 1973Gümrük tarihinde Anahtar Kelimeler: Vergisi, Disputes 6 MHP 3,378 1,5 Gümrük Uyuşmazlıkları yapılmıştır. Türkiye genelindeseçimlere katılım, yüzde 66,8 civarında olmuştur.Genel açısından değerlendirildiğinde, 1973 genel seçimlerinde halkın seçimlere ilgisinde, bir önceki seçimlere oranla 2,5 puana yakın bir artış gözlemlense de, incelenen dönemde yapılan parlamento seçimlerinde en düşük ikinci katılım oranı olarak 7 BAĞ. 2,803 0,6 8 TBP 1,135 1,1 9 MP 0,582 0,3 100 100 TOPLAM Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=7 141 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1973 parlamento seçimleri, partiler kazandıkları olmuştu. Bir önceki seçimlerin galibi AP ise ciddi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ oy oranı temelinde incelendiğinde, Türk toplumubir oy kaybı yaşayarak ikinci sıraya gerilemiştir. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI nun siyasi yapısı ve bu yapıda yaşanan değişime Bu seçimlerin bir diğer önemli sonucu ise Türk dair oldukça önemli ipuçları verir. Aynı saptama ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES toplumunun siyasiOVER hayatında Necmettin ErbaÜsküdar’ın siyasi yapısı açısından da geçerlidir. CUSTOM DUTIES kan isminin, etkin bir şekilde varlık göstermeye Bu seçimleri ele alınan öteki seçimlerden farklı 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER başlamış olmasıdır. Gelecekte muhafazakâr sağ kılan en önemli sonuç belki de CHP’nin, 1950 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi geleneğin lideri ve en büyük temsilcisi olarak 3 Celal Bayar Üniversitesi yılında iktidarı DP’ye devretmesinden itibarenSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü tarihe geçecek olan Erbakan’ın MSP’si 1973 başlayana süreçÖzet: içinde ikinci kez seçimleri ilk Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Türkiye genelinde ve hem eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu gibi eşyanın seçimlerinde, from the movement hem of commercial commodities sırada tamamlamış olmasıdır. Hatırlanacağı miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir de commodities’quantity and value.yüzde It is are a 10’un kind of üzerinde bir Üsküdar özelinde 1960 ihtilali sonrasında yapılan ilk genel seçimdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan seçmen instrument desteği in addition elde to its economic, social and lerde (1961 genel seçimleri) deCHP birinci parti etmiştir. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, customDağılımı duties Tablovergi 10:türü1973 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre buOyların the second item of tax procedural law, (%) custom Siyasi Yelpazeye Dağılımı kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures duties are Türkiye and practises of custom Üsküdar sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan Toplamı eşyanın Türkiye Gümrük Through Sağ Partiler 62.8 this law, a systematization 51,5has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerinSol Partiler sırasına göre bir sistematik international territories of Toplamı 34.4 trade entering customs47,9 1973 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde Like2.8 all other taxes, compalsive levels Diğerleride zorunlu aşamalar olan tarh, 0,6 such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by 100 General Directorate of Customs 100 as a part of Toplam 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm oranla customs hem dutiesTürkiye has a different form from Tablo 9 ve Grafik 7’de de görüldüğü gibi, CHP genelinde vethe hem de Üsküdar süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya birinci sahiptir. sırada Gümrük tamamlamıştır. vergisi uyuşmazlıkları özelinde have to be büyük resolved administratively in theyaşamıştır. first Üsküdar’da da seçimi bir güç kaybı AP’nin öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Hatta 1973 seçimlerinde, Ecevit’in liderliğindeki Üsküdar’daki yüzde 35,6’ya ulaşmıştır. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom CHP, Türkiye genelinde kazandığı başarıdan Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Toplumun Disputes siyasi yapısında yaşanan değişimi Gümrük Uyuşmazlıkları çok daha büyüğüne Üsküdar’da elde etmiştir. Bu seçimlerde Türkiye genelinde yüzde 33.29 oranında oy alan CHP, oylarını 1969 seçimlerine kıyasla yüzde 23.86 oranına arttırmış ve 185 milletvekilliği kazanmıştır. CHP’nin Üsküdar’daki oy oranlarındaki artış ise yüzde 31’i aşmıştır. 1973 genel seçimleri AP açısından ise tarihi bir yenilgi ile sonuçlanmıştır. Bir önceki seçimlere anlayabilmek için oyların siyasi yelpazeye da- ğılımının da incelenmesi faydalı olur. Tablo 10’da da görüldüğü gibi gelenek bu seçimlerde de bozulmamış, Türkiye geneli ve Üsküdar’da, sağ siyaset geleneği ağırlıklı konumunu 1973 seçimlerinde de sürdürmüştür. Hatta sağ siyaset geleneği Türkiye genelindeki gücünü kısmen de 142 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 11: 1977 Genel Seçimlerinde, olsa arttırmıştır. Buna karşın sağ kanat, Üsküdar’ın GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ siyasi yapısı içinde kan kaybetmeye devam etmiştir. Partilerin Oy Dağılımı Sol kanat ise yüzde 41’lerdeki ĠDARĠ seçmenAġAMADA desteğini ÇÖZÜM YOLLARI1 Partilere Göre Oy Dağılımı (%) yüzde 48’e yükselterek, Üsküdar’da daha SOLUTIONS etkili ADMINISTRATIVE TO DISPUTES OVER Partiler Türkiye Üsküdar bir konuma ulaşmıştır. CUSTOM DUTIES 1 CHP 41,394 55,6 2 AP 36,888 30,1 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 7. 1977 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 3 DıĢMSP 8,567 Celal Bayar Üniversitesi Ticaret Bölümü parlamento seçimleri 5 Haziran 1977Salihli MYO, 7,9 1977 yılı 4 MHP 6,419 3,2 tarihinde yapılmıştır. Toplum genelinde 1969 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın çok yer değiştirmesi nedeniyle,bazında bu eşyanın movement of commercial 2,493 commodities 5from theBAĞ. 0,1 genel seçimlerinde, partili dönem miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının önemli bir and value. It is1,873 are a kind of 6commodities’quantity CGP 1 tarihi dip seviyesini gördükten sonra,yanında yükselişe dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Aynı oranındaki zamanda harcamalar üzerinden alınan social and 7instrument DPin addition to its economic, 1,852 1 geçen seçimleretürüdür. katılım trend, 1977 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi belirli aralıklarla alınan bir basis like income tax and corporate parlamento seçimlerinde degibi sürmüştür. Türkiye 8regular TBP 0,395tax, as 0,8 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın katılım gümrüğe geldiği bir defaya mahsus genelinde seçimlere oranıandayüzde 72.42 9are collected TİPonly once when commodities 0,139subject 0,3 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to olarak gerçekleşmiştir. Türkiye genelinde vatanUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the secondTOPLAM item of tax procedural law, 100custom 100 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, daşların siyasetegümrük olanvergilerinin ilgisinde usulbir ve artışı uygulamayaşanıresasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Kaynak: regulated byTÜİK customs(2014) law numbered 4458. ve http://www.belgeken, Üsküdar’daile ise kısmikonu deolan olsa bir Türkiye gerileme dış ticarete eşyanın Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak net.net/ayrinti.php?yil_id=8 created beginning with commodities subject to gözlemlenir. Buişlemlerin seçimlerde sırasınaÜsküdar’da göre bir siyasi sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. katılım yüzde 60,8’den, yüzde 58,6’ya gerilemiştir. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Bu LikeseçimlerdeTürkiye all other taxes, compalsive levels such tarihi as genelinde, bir başarıya tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan imza by General of Customs as a dönem part of atanDirectorate CHP, çok partili Türk siyasi 1Türk toplumunun toplumsal ve 1970’li yıllarda,Bakanlığı’na Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law.genel Resolution process of disputes over bir sol partinin hayatında, seçimlerde ilk kez siyasal hayatında belirleyici konumda bulunan türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer 2011-a; vergilerde oluşan süreçten2011farklı bir ulaştığı process ofen other taxes. Customs disputes elde etmiştir. yüksek seçmendutydesteğini iki siyasi elit (Arslan, 2011-b; yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, the case of disputes being seçimlerinde Daha net birin ifadeyle, 1977notgenel c) Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit’tir. Bu Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargıde, yoluna başvurulabilmektedir. Ecevit’in CHP’si yüzde 41.394’lük bir seçmen iki lider takip eden süreçte bazı dönemsel Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Gümrük, Gümrük Vergisi, desteğiyle Disputes birinci parti olmakla kalmamış, en kesintiler yaşansa da, Kelimeler: toplumun siyasi ve topGümrük Uyuşmazlıkları yakın rakibi Demirel’in AP’sine yüzde 12.24 lumsal hayatında belirleyici olma özelliklerini oranında fark atmıştır (Tablo 11 ve Grafik 8). sürdürmeye devam edecektir. 1970’li yılların başından itibaren toplumsal yapıda geniş halk kitleleri üzerinde etkili olmaya başlayan Ecevit faktörü, 1977 genel seçimlerinin sonucunun CHP lehine şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. 1977 parlamento seçimleriyle yeniden şekillenen Üsküdar’ın siyasi yapısı genel hatlarıyla, Türk toplumunun gidişatına benzer bir görünüm sergiler. Bununla birlikte solun en büyük temsilcisi konumundaki CHP, Üsküdar’ın siyasi yapısında 143 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) önceki seçimlerde yakaladığı yükseliş ivmesini ulaşmıştır. Sağın büyük temsilcisi AP ise, kısmi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ bu seçimlerde de sürdürmeye başarmıştır. Grafik bir oy kaybı yaşasa da, bir önceki seçimlere ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM 11’de de görüldüğü gibi CHP bu seçimlerde yakın YOLLARI bir seçmen1 desteği elde ederek, Üsküdar Üsküdar’da elde ettiği yüzde 55,6’lık oy oranıyla, seçimlerinden ikinci çıkmayı başarmıştır. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER bu ilçenin siyasi hayatında belirleyici konuma CUSTOM DUTIES 3 Selin KILINÇ Hatice YURTSEVER Tablo 12: 1977 Yılı2, Genel Seçimlerinde 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Oyların SiyasiEns.Yelpazeye Dağılımı 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı (%) Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Türkiye Üsküdar miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal veSağ maliPartiler fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is43,2 are a kind of Toplamı 55.579 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar instrument in addition to its economic, social and Sol Partiler Toplamıüzerinden alınan 41.928 56,7 1977 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlarDiğerleri vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular 2.493basis like income tax and corporate 0,1 tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are100 collected only once when commodities Toplam 100 subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Oyların siyasi yelpazeye dağılımı incelendiğinde tarihi süreçte ilk kez belirleyici olma konumun gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ise seçimlerin siyasi yapıda meydana getirdiği ulaşmıştır. Tablo 12’de de görüldüğü gibi sol ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning commodities subject to değişimin boyutları daha bir netlik kazanır. kanat partiler with 1977 Üsküdar seçimlerinde, topişlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm olduğu gibi lamda Turkey and continuing with operation sequence. Ecevit’in liderliğindeki CHP’nin eldevergilerde ettiği büyük yüzde 56,7’lik bir güç elde etmiştir. Bu gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret oransal assessment,olarak accrual and are regulated başarıya rağmen sol siyaset geleneği, ülkenin solcollecting kanadın başarı hanesine, bir Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel ağırlık Müdürlüğübakımından, tarafından, Gümrük önceki Customs seçimlere and Economy kıyasla Ministry according siyasi yapısı içinde oransal yüzdeto18’lük bir güç Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. sağ kanadın önüne geçememiştir. Bununla birlikte geçiyordu. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm artışı customsolarak duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes sol kanat toplumun siyasi yapısı içinde, hiç yapıyagenel sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 1983 YILIin the GENEL SEÇİM SONUÇLARI öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 8.place. However, case of disputes not being de azımsanamayacak güç artışı etmiştir. Ancak bir idari aşamadaeldeçözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Daha net bir ifadeyle sol siyaset geleneği 1997 12 sonrasında yapılan ilk KeyEylül words: 1980 Custom,Darbesi Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes seçimlerinde, 1977 genel seçimler olma niteliğini taşıyan 1983 parGümrükseçimlerine Uyuşmazlıkları kıyasla yüzde 22,2’yi aşan bir seçmen desteği artışı sağlamıştır. 1977 parlamento seçimleri, Üsküdar’ın siyasi yapısında hem niteliksel ve hem de niceliksel olarak, Türkiye’nin genel görünümünde çok daha farklı sonuçlara yol açmıştır. Sol siyaset geleneği Üsküdar’ın siyasi yapısında, incelenen lamento seçimleri 6 Kasım 1983’te yapılmıştır. Darbe’nin sebebiyet verdiği olağanüstü şartlarda gerçekleştirilen bu seçimlere siyasi katılım son derece yüksek olmuştur. Kenan Evren liderliğini yürüttüğü askeri cuntanın, milletvekili adaylarının tespitinde bile belirleyici rol oynadığı, normal olmayan bir siyasal atmosferde gerçekleşen 144 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1983 genel seçimlerine Türkiye genelindekatılım yüzde 45.14 oranında oy alarak parlamentoya GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yüzde 92.30 oranında gerçekleşmiştir. Seçimlere 211 milletvekiliyle girmeyi başarmıştır. Tablo ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI katılım oranı Üsküdar’da da son derece yüksek ÇÖZÜM 13 ve Grafik 9’da1 da görüldüğü gibi,sol kanadın seviyelerde olmuştur.ADMINISTRATIVE Daha net bir anlatımla, bu seçimlerdeki temsilcisi SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Halkçı Parti’nin oyları Üsküdar’da katılı oranı yüzde 89,9 gibi tarihi ise yüzde 30’lar civarında seyretmiştir.Klasik bir CUSTOM DUTIES rekor seviyelerinde gerçekleşmiştir. Bir bakıma 2 sosyal demokrat parti niteliğindeki Halkçı Parti, Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 bu oran, Üsküdar’da yaşayan her 10 vatandaştan 20 Mayıs 1984’te, 12 Eylül Dönemi’nde, başba2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢmüsteşarlığı Ticaret Bölümü yapmış olan Necdet Calp’in 9’unun sandığa giderek, en temel vatandaşlık kanlık hak ve sorumluluklarından birini yerine getirdiği genel başkanlığında kurulmuştur. Şener (2006)’in Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın deyimiyle from the movement of commercial commodities manasına geliyordu. “askeri yönetimce, iktidar partisi olarak miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir tasarlanan commodities’quantity and value. It is are a kindPartisi of Milliyetçi Demokrasi (MDP)’ne Tablo 13: dış 1983 Seçimlerinde, ticaretGenel ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy yapması rolü biçilen türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan muhalefet instrument in addition to its economic, social andHP”, MDP’ye Partilerin dolaylı bir Oy vergi Dağılımı türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ANAP’a karşı anatax,muhalefet partisi kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir değil regular ama basis like income tax and corporate as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties görevini üstlenmiştir. Partilere Dağılımı (%) eşyanın Göre gümrüğeOy geldiği anda bir defaya mahsus olma are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Üsküdar Usul KanunuTürkiye (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom birleştirme iddiasıyla kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Dört duties eğilimi are excluded from this law. Therefore, ortaya çıkan 1 ANAP gümrük vergilerinin 45,144 usul ve uygulama 49,2 esasları 4458 procedures and practises of custom duties are veregulated Özal’ın liderliğinde merkez sağa konuşlanan sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun by customs law numbered 4458. 2 HP 33 Gümrük ANAP ile dış ticarete30,463 konu olan eşyanın Türkiye Through this law, a systematization has been Üsküdar’da, Türkiye genelinden çok daha Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 3 MDP 23,266 17 işlemlerin sırasına göre bir sistematik büyük international entering customs territories of Üsküdarlı her birtrade başarıya imza atmıştır. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. 4 BAĞ. 1,127 0,8olan tarh, iki gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar Likeseçmenden all other taxes, birinin compalsivedesteğini levels such as almayı başaran tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated TOPLAM 100ayrı bir kuruluş 100 Bakanlığı’na bağlı niteliği olan ANAP, by General1965 Directorate of Customs as a part of yüzde 50’nin genel seçimlerinde 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolutiondesteği process of elde disputesederek over üzerinde seçmen rekor kıran türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Kaynak: TÜİKGümrük (2014) ve http://www.belgeÜsküdar’da, bir sağ partinin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir AP’nin process ofardından, other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first net.net/ayrinti.php?yil_id=9 yüksek ikinci öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. kazandığı place. However,en in the case of disputes not güce being ulaşan parti Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. unvanını da kazanmıştır. Öte yandan bir önceki Bağımsızlar hariç üç siyasiyargı partinin iktidar mü1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom yüzde 55,6 oranında oy alan solun cadelesi verdiği Anahtar seçimlerin galibi, Turgut Özal’ın Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, seçimlerde Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Partiler liderliğini yaptığı Anavatan Partisi olmuştur. Takip eden süreçte, ülkenin toplumsal ve siyasal hayatına damga vuracak olan Turgut Özal ve partisi ANAP, girdiği ilk genel seçimlerde Türkiye genelinde, merkez partisi ise bu seçimlerde aynı başarıyı tekrarlayamamıştır. Daha net bir ifadeyle 1983 seçimlerinde merkez solun Üsküdar’da, yüzde 40,6’yı aşan bir güç kaybı yaşadığı hakikati gözler önüne serilir. 145 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 14: 1983 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı (%) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Türkiye Üsküdar Sağ Partiler Toplamı 68.410 66,2 Sol Partiler Toplamı 30.463 33 Diğerleri 1.127 0,8 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES 1983 2 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 ToplamSalihli MYO, DıĢ100 100 Celal Bayar Üniversitesi Ticaret Bölümü Özet: Gümrükoyların vergisi, gümrüğe olan ticari çok Abstract: Custom duty is Türkiye a kind of tariff arising tarihinde ülke 1983 genel seçimlerinde siyasi tabi yelpazepartili dönem siyasi eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı bir veya şekilde değeri üzerinden alınan, ekonomik, genelinde subject to customs which is based halkın on those seçimlere ilgi ve Üsküdar’da, ye dağılımı dikkatli incelendiğinde, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of katılımının yüksek olduğu dış ticaretilk ve parlamento ekonomi politikasıseçimlerinin aracı olan bir vergi ve tariff that is a foreignen trade and economic policygenel seçimler darbe sonrası yapılan türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and TürkSince siyasi geçmiştir. dolaylı bir siyasi vergi türüyapısında olan gümrük meydana vergisi, gelir ve olarak, fiscal functions. they tarihine are not collected on ülkenin ve Üsküdar’ın kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türükolay olmadığından, dış Tablo ticarete konu getirdiği değişimvergi daha anlaşılır. 14’teolan an indirect tariff on expenditures, custom duties Tablo 15:only1987 Genel Seçimlerinde, Partileeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected once when commodities subject olmak alınmaktadır. Gümrük vergileri, ve Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to de görüldüğü gibi, sağüzere siyaset geleneği ülkenin rinprocedural Oy Dağılımı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax law, custom kanun kapsamı damgasını dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Üsküdar’ın siyasi yapısına vurmuştur. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Partilere Göre Oy Dağılımı (%) sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Sağ kanat özellikle de Üsküdar’da zikredilmeye ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Partilerwith commodities Türkiye Üsküdar Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya net uygulanacak created beginning subject to değer bir başarıya imza atmıştır. Daha bir işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 1 ANAP 36,311 37,2 ifadeyle sağ partiler Üsküdar’daki toplamolduğu tem-gibi Turkey oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 2 SHP 29,8 sil güçlerini, yüzde arttırmayı tahakkuk53’ün ve tahsilüzerinde aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting24,742 are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 3 DYP 19,135 12,7 Bucaizse çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to başarmıştır. Tabiri 1983 seçimlerinde sağBilimler Enstitüsü Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. 4 DSP has a different form 8,529 9,2 kanat açısından,Gümrük Üsküdar’ın yapısında bir vergisindensiyasi doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 5 to beRP 8,8 yeniden dirilişeyapıya tanıksahiptir. olunur.Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have resolved administratively7,164 in the first 9. 1987 YILI öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen GENEL SEÇİM SONUÇLARI uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. place. However, in the case of disputes not being 6 administratively, MÇP 2,927 solved legal action can be taken. 1 7 words: IDPCustom, Custom Duties, 0,819Custom Key Disputes Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 1987 parlamentoGümrük seçimleri 29 Kasım 1987 tarihinde Uyuşmazlıkları gerçekleştirilmiştir.Seçmen ilgisinin son derece yüksek olduğu bu seçimlerde katılım oranları Türkiye genelinde ve Üsküdar özelinde, rekor seviyelere ulaşmıştır. Türkiye genelinde seçimlere ortalama katılım oranı yüzde 93.28 olarak gerçekleşirken, Üsküdar’da yüzde 92’ye yaklaşmıştır. Daha net bir ifadeyle 1987 genel seçimleri, 8 BAĞ. TOPLAM 1,6 0,5 0,373 0,1 100 100 Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=10 1987 genel seçimleri, Türk toplum ve siyasi hayatı açısından ayrı bir önem arz eder. 12 Eylül Darbesi ile siyasi faaliyetleri yasaklanmış olan Demirel, 146 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Erbakan, Ecevit, Türkeş gibi efsanevi liderlerin Çalışma Partisi’nin, sonra da Necmettin Erbakan GÜMRÜK Refah Partisi’nin genel başkanları oldular. de seçimlere katılımının önü açılmıştır.VERGĠSĠ 12 Eylül UYUġMAZLIKLARININ 1 AġAMADA öncesi siyasi liderlerine yönelikĠDARĠ siyasi yasaklar, 6 ÇÖZÜM YOLLARI Tablo 15 ve Grafik 10’da açıkça görüldüğü üzeADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Eylül 1987’de gerçekleştirilen halkoylamasıyla, re, 1987 parlamento seçimlerinin hem Türkiye CUSTOM DUTIES hukuken kaldırılmıştır. genelinde ve hem de Üsküdar özelinde galibi 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER ANAP’tır. Bununla birlikte, iktidarın avantajlarını Seçimlere kısa bir süre kala gerçekleştirilen halkoy2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi da kullanarak seçimlere giden ANAP bu seçim3 Celal BayarPartisi’nin Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü lamasında sonuç,Özal’ın ve Anavatan lerde, hem Türkiye genelinde ve hem de Üsküdar yasakların devamından yana tavır koymasına Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ciddi bir güç kaybı yaşamıştır. ANAP’ın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın özelinde from the movement of commercial commodities rağmen, yüzde eşyanın 49.84 hayır oyuna karşın yüzde miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those genelinde desteği sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Türkiye commodities’quantity and seçmen value. It is are a kind ofyüzde 45,1’den 50.16 evet oyu ile yasaklı siyasipolitikası liderlerin lehine dış ticaret ve ekonomi aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy gerilerken; siyasi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan yüzde instrument36,3’e in addition to its economic, Üsküdar’daki social and çıktı. Böylece, yasaklı liderlere aktif siyaset dolaylı birsiyasi vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on düşmüştür. kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir gücü regularyüzde basis like 49,2’den income tax andyüzde corporate37,2’ye tax, as yapma hakkınınvergi yasal geridışverildi.Siyasi türü olarak olmadığından, ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties güç kaybında en eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Üsküdar’da are collected onlyİktidar once whenpartisinin commodities bu subject üzere alınmaktadır. Gümrük Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to yasakların sona olmak ermesinin ardından öncevergileri, Süleyrolü, Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu büyük the second item Demirel’in of tax proceduralliderliğini law, custom yaptığı DYP kanun 1987’de kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, man Demirel, Eylül yapılan olağanüstü Erbakan’ın liderliğindeki RPareoynamıştır. Bu gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ile procedures and practises of custom duties Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. kongrede DYPsayılı genel başkanlığını Hüsamettin seçimlere merkez solun büyük partisi olarak giren ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Cindoruk’tan devraldı. Yine Eylül ayında Bülent SHP’nin Üsküdar’da elde ettiği seçmen desteği de işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Ecevit de DSP genel başkanlığına seçildi. Ekim yüzde 30’lar civarında kalmıştır. Solun oylarına gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated ayında da, önce Alparslan Türkeş Milliyetçi ise Ecevit’in DSP’si ortak olmuştur. Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over TabloGümrük 16: 1987 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıklarıOyların have Siyasi to be resolved administratively in (%) the first Yelpazeye Dağılımı öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Türkiye Üsküdar 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Sağ Partiler Toplamı 66.356 60,9 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 1987 Sol Partiler Toplamı 33.271 39 Diğerleri 0.373 0,1 100 100 Toplam Oyların siyasi yelpazeye dağılımı temelinde siyasi yapı incelendiğinde ise genel boyutlarıyla, bir önceki seçileri çağrıştıran bir sonuç ile karşılaşılır. Daha net bir anlatımla, Tablo 16’da da görüldüğü gibi, hem Türkiye’nin ve hem de Üsküdar’ın siyasi yapısına sağ siyaset geleneği damgasını vurmuştur. Türkiye genelinde seçmenlerin üçte birinin desteğiyle, toplumsal yapıdaki geleneksel 147 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) gücünü koruyan sağ yelpaze, Üsküdar’ın siyasi Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgeGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yapısındaki belirleyici üstünlüğünü korumayı net.net/ayrinti.php?yil_id=11 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 da başarmıştır. Türkiye’nin siyasi hayatında son derece önemli ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 10. 1991 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI sonuçlar doğuran 1991 genel seçimlerinde, topCUSTOM DUTIES lam beş parti yüzde 10’un üzerinde oy alarak 1991 parlamento seçimleri 20 Ekim 1991 tarihinde Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 parlamentoya girmeyi başarmıştır.Tablo 17’de de yapılmıştır. Bu seçimlerdeseçmenlerin ilgisinde, 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 görüldüğü gibi bu sonuçlar, siyasal yapıda iktidar Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Türkiye genelinde ve Üsküdar Celal özelinde bir gerideğişimi sonucunu da beraberinde getirmiştir. leme gözlemlenir. genelinde Özet:Türkiye Gümrük vergisi, gümrüğe seçimlere tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Türkiye from the movement of commercial commodities toplam yüzde genelinde seçimlerden, ortalama katılımmiktarı oranıveya yüzde değeri83,9’a üzerindengerilemiştir. alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir 27 commodities’quantity value. DYP It is are abirinci kind of parti olarak civarında oyandalan BuTürkiye genelinde 10 puanlık bir dış ticaret veyaklaşık ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan çıkmıştır. instrument in Hatırlanacağı addition to its economic, social1991 and seçimlerinin üzere düşüş manası ifade 1991 dolaylı eder. bir vergiÜsküdar’da türü olan gümrük ise vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir galibi regular basis like income and corporate as Doğru Yol tax Partisi, bir tax, önceki seçimlerde seçimlerine katılım yüzde 77,5 dış seviyelerinde vergi türü olmadığından, ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yüzde are collected only once commodities subject 19’luk oywhen oranı ve yüzde 13’lük bir temgerçekleşmiştir. eşyanın Ortaya bu tablo, birvergileri, önceki olmak üzereçıkan alınmaktadır. Gümrük Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu sil thegücü second elde item ofetmişti. tax procedural law,seçimlerinin custom 1991 sonucu seçimlerle kıyaslandığında, 1991 seçimlerinde kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 DYP’ye procedures and practises of custom ANAP’tan duties are yürütme erkini, devralma Üsküdar’da da seçmen ilgisinde 15’i aşan sayılı Gümrük Kanunu’ndayüzde düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük yollarını Through this a systematization has been dalaw, aralamıştır. bir gerileme yaşandığı gerçeğibaşlayıp, ile karşılaşılır. Bölgesine girişinden eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of tüm vergilerde olduğu gibi Bu Turkey and continuing with operation siyasi sequence. yapısında da seçimler Üsküdar’ın Tablo 17: oluşturulmuştur. 1991 vergisinde GenelDiğer Seçimlerinde, gümrük de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret önemli assessment, accrual and collecting are regulated değişimler meydana getirmiştir. Tablo 17 Partilerin OybağlıDağılımı Bakanlığı’na ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük ve Customs and 11’de Economyde Ministry according gibi to Üsküdar’da Grafik görüldüğü Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over Partilere Göre Oy Dağılımı (%) türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların Partiler 1 DYP 2 ANAP çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Türkiye Üsküdar yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 20,05 Ancak 27,034 idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 24,011 27,95 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 20,750 17,20 Gümrük Uyuşmazlıkları 3 SHP 4 RP 16,879 18,19 5 DSP 10,748 16,15 6 SP 0,444 0,37 7 BAĞ. 0,134 0,08 100 100 TOPLAM customs duties different form from the seçimleri ilkhasikia sırada merkez sağdan iki parti process of other taxes. Customs duty disputes have to beve resolved in theÜsküdar’da first ANAP DYPadministratively kazanmıştır. 1991 place. However, in the case of disputes not being solved administratively, legal action can be taken. seçimlerinin galibi, bir önceki 1seçimlerde oldu- Key words: Custom, Custom Duties, Custom ğu gibi yine ANAP’tır. Bununla birlikte ANAP Disputes yüzde 37,2’den yüzde 27,95’e gerilemiştir. Buna karşın DYP Üsküdar’daki seçmen desteğini yüzde 12’lerden yüzde 20’lerin üzerine taşımıştır. Bu seçimlerde, Üsküdar özelinde en büyük kaybı, SHP yaşamıştır. Merkez solun büyük temsilcisinin Üsküdar’daki güç kaybı yüzde 42’yi aşmıştır. 148 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 18: 1991 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Oyların Siyasi Yelpazeye 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Dağılımı (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONSTürkiye TO DISPUTESÜsküdar OVER CUSTOM DUTIES Sağ Partiler Toplamı 67.924 1991 2 2 66,57 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Sol Partiler Toplamı 31.942 3 33,35 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk0.134 Programı Yüksek Lisans Diğerleri 0,08Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari 100 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Oyların siyasi eşyanın yelpazeye dağılımı gerçekleşirken, Üsküdar’da ise bu oran, miktarı veya değeri üzerinden temelinde alınan, ekonomik, civarında subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of siyasi yapı incelendiğinde ise ülke genelinde yaklaşık 5 puan artarak yüzde 83’e yaklaşmıştır. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and ve Üsküdar’da dolaylı ortayabir çıkan yeni tablo daha bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Tablo 19: 1995 Genel Seçimlerinde, kurumlar vergisi gibide belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as anlamlı hale gelir. Tablo 18’de görüldüğü gibi, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariffPartilerin on expenditures,Oy custom duties Dağılımı eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 1983 genel seçimlerinde başlayan gelenek bozulolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci yapısındaki maddesine göre bu the second item Partilere of tax procedural mamış, sağ gelenek Üsküdar’ın siyasi Görelaw, Oycustom Dağılımı (%) kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin esasları and practises of customTürkiye duties are ağırlığını sürdürmüştür. Daha usul netvebiruygulama ifadeyle sağ4458 procedures Partiler Üsküdar sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olanseçmenlerin eşyanın Türkiye üçte Gümrük Through this law, a systematization has been kanat partiler toplamda Üsküdarlı 1 RP 21,376 25,82 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to ikisinin desteğiniişlemlerin almayı başararak bu ilçemizde, sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 2 ANAP 19,651 23,98 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Türkiye genelindekine çok yakın biraşamalar güce ulaşgümrük vergisinde de zorunlu olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 3 DYP 19,184 14,5 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated mıştır. Yelpazenin sağ kanadı 1991 parlamento Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 4 DSP 14,641 17,97 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according seçimlerinde, Üsküdar’ın siyasi yapısı içindeki Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 5 CHP 9,35 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form10,705 from the gücünü, bir önceki seçimlere kıyasla yaklaşık süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 6 to MHP 8,182 3,8 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have be resolved administratively in the first yüzde 10 civarında arttırmıştır. Öte yandan sol öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 7 administratively, HADEP legal action can4,165 3,26 Ancak siyasi idari yapısı aşamada çözümlenemeyen solved be taken. kanadın Üsküdar’ın içindeki iktidar 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 8 words: DİĞER 2,096 1.32 Key Custom, Custom Duties, Custom kaybı da yine yüzde 10’u bulmuştur. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes TOPLAM Gümrük Uyuşmazlıkları 11. 1995 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI 1995 parlamento seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde gerçekleştirildi. Bu seçimlerde hem Türkiye genelinde ve hem de Üsküdar’da, seçmenlerin seçimlere ilgisinde kısmi de olsa bir artış gözlemlenir. Daha net bir ifadeyle 1995 seçimlerinde Türkiye genelinde seçimlere katılım yüzde 85.20 100 100 Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=12 Oyların siyasi partilere dağılımı temelinde incelendiğinde 1995 genel seçimlerinin, Türkiye’nin siyasi yapısında, son derece çarpıcı sonuçlar doğurduğu gerçeği ile karşılaşılır. Kimilerinin “post 149 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) modern darbe” olarak da nitelendirdiği “28 Şubat Bu seçimlerin partiler bazındaki belki de en GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ önemli sonucu,muhafazakâr sağın efsanevi lideri sürecini” büyük ölçüde, İlk üç sırayı sağ partiler 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Prof. Dr. Necmettin Erbakan ve Refah Partisi’nin paylaştığı bu seçimlerin sonucu hazırlamıştır. Türk seçimlerden galip çıkmasıdır. Türkiye genelinde ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER siyaset ve toplum yaşamında çok önemli bir yeri ve Üsküdar özelinde, oylarını çok büyük boyutCUSTOM DUTIES olan bu seçimlerde, 12 siyasi parti ve bağımsız larda arttırarak bu başarıya ulaşmıştır. Tablo 19 ve Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 adaylar siyasi yarış içinde olmuşlardır. Seçimlerin Grafik 12’de de görüldüğü gibi, Erbakan ve ekibi 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü sonucunda ise, 5 siyasi parti yüzde 10’luk barajıSalihli MYO, Üsküdar’da, Türkiye ortalamasının da üzerinde bir seçmen desteğine ulaşmış, oy oranlarını da aşmış ve meclis Özet: çatısıGümrük altında temsil edilme vergisi, gümrüğe tabi hakkı olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın yüzde from the25’in movement of commercial commodities üzerine taşımıştır. RP’nin, bir önceki kazanmıştır. Bumiktarı 5 siyasi ilaveten, ANAP veya partiye değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir seçimlere commodities’quantity and value. It is are a kind of elde ettiği oy kıyasla bu seçimlerde ticaret ve meclise ekonomi politikası aracı başaran olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy ile seçim ittifakıdış yaparak girmeyi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan artışı, instrument in addition to itsüzerin economic, social and RP’yi küçük yüzde 41’in çıkmıştır. dolaylı milletvekilleri, bir vergi türü olan gümrük gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Büyük Birlik Partisi kendivergisi, partileoybasis farkıyla ANAP izlemiştir. kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir bir regular like income tax and corporate tax, as Üçüncü sırayı vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties rinedönmesiyle parlamentodaki siyasi parti sayısı ortalamasının üzerinde eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus ise are Üsküdar’da, collected only once Türkiye when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to altıya yükselmiştir 2003-b: gösteren Ecevit’in DSP’si kapmıştır. Usul (Arslan, Kanunu (VUK)’nun ikinci8). maddesine göre bu bir the başarı second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Tablogümrük 20:Gümrük 1995Kanunu’nda Yılı Genel Seçimlerinde Oyların sayılı düzenlenmiştir. Bu kanun regulated bySiyasi customsYelpazeye law numberedDağılımı 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Oyların Siyasi Yelpazeye işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of (%)operation sequence. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and Dağılımı continuing with gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Türkiye Üsküdar Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs68,393 and Economy according SağÜniversitesi Partiler Toplamı 68,1 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs25,346 duties has a different Partiler Toplamı 27,32form from the 1995vergilerdeSol süreci, diğer oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to 6,261 be resolved administratively Diğerleri 4,58 in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen legal action Toplamsolved administratively, 100 100 can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük Vergisi, genelinde Disputes Oyların siyasi yelpazeye dağılımıGümrük, dikkate alınarak ve hem de Üsküdar’da, 1991 seçimleri Gümrük Uyuşmazlıkları siyasi yapı incelendiğinde de, sağ partilerin bireysel başarılarının, sağ kanadın siyasi yapıdaki gücüne yansıdığı gerçeği ile karşılaşılır. Tablo 20’de de görüldüğü gibi, Türkiye genelinde olduğu gibi, Üsküdar özelinde de seçmenlerin sağ siyaset anlayışına verdiği destek yüzde 68’i aşmıştır. Bu oranlar 1995 seçimlerinde, sağ kanadın hem Türkiye ile kıyaslandığında daha yüksek bir siyasi güce ulaştığı sonucu ortaya çıkar. Sol kanadın Türkiye genelinde ve Üsküdar’da yaşadığı oy kaybı bu seçimlerde de sürmüştür. Solun Üsküdar’daki kaybı yüzde 18’i aşmıştır. Yeri gelmişken 1990’lı yılları siyasi durumuna kısaca bir göz atmak faydalı olacaktır. Zira bu 150 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yıllarda Türk toplumu, tarihte eşine az rastlanır 1960’lı yıllardan beridir her türlü engellemeler ve GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yoğunlukta bir bilgi kirliliği ve dezenformasyona yasaklamalara rağmen verdiği sabırlı, onurlu ve 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI maruz bırakılmıştır. Bu durumun mimarları ise ÇÖZÜM meşakkatli mücadeleler neticesinde elde edilen küresel emperyalist güçlerle birlikte onların SOLUTIONS yerel iktidar hakkı,OVER baskı, dayatma, zorbalık ve ADMINISTRATIVE TO olma DISPUTES işbirlikçileridir. siyasi entrikalarla elinden alındı. CUSTOM DUTIES 3 Selin ve KILINÇ YURTSEVER Bu bilgi kirliliği ve saldırı o kadar güçlü or- 2, Hatice Ömrü siyasi mücadelelerle geçmiş olan Necmettin 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal güçlerin Bilimler Ens. MaliErbakan’ın, Hukuk Programı 1960’lı Yüksek Lisans Öğrencisi ganize idi ki olup bitenleri, hâkim elitist yılların sonlarından itibaren 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü güdümündeki akademik camianın ve medyanın ülke siyasi hayatında yer almaya başlayan Prof. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olma olan ticari Dr. Abstract: Custom duty is a kind(Arslan, of tariff arising da etkisiyle, araştırmalarında objektif Necmettin Erbakan 2012-c: 589-590) eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those çabasındaki akademisyenlere bile “demokratik ve siyasi görüşü, takip eden süreçte Türkiye’nin sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret gibi ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi siyasi tariff that is a foreign temel trade andyapı economic policy bir savunma refleksi” gösterebildiler. Oysa yapısının taşlarından biri haline türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi olan gümrük vergisi, gelir fiscal functions. Since theysiyasi are not hayatında collected on ismi sabır ve ortaya çıkan hakikatler, 28 türü Şubat Süreci’nin hiç ve dönüşmüştür. Türk kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü bir olmadığından, dış ticarete konu olan mücadele an indirect tariff on expenditures, custom duties de iddia edildiği gibi demokratik savunma kavramları ile birlikte anılması gereken eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject refleksi olmadığını gözler önüne siyasi detoasıl başarılarını, olmakaçıkça üzere alınmaktadır. Gümrüksermiştir. vergileri, Vergi Erbakan, to foreign trade arrivehayattaki at the custom.belki According Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Demokrasiyi sekteye uğratacak ulaşan da Therefore, yoğunlaşmaya başlakanun kapsamı dışında boyutlara tutulmuştur. Bu nedenle, üzerinde duties are baskıların excluded from daha this law. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are bu anti demokratik uygulamaların temel hedefi 12 Eylül darbesi sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun dığı regulated by customs law sonrası numberedsüreçte 4458. gerçekleştirile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been ise hiç kuşkusuz, siyasigirişinden kimliğibaşlayıp, ve verdiği siyasi miştir. Türk siyasi hayatının anatodamarlarından Bölgesine eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of mücadelelerle halkın büyükDiğer bir desteğine Görüş Hareketi’nin” ve oluşturulmuştur. tüm vergilerdemazhar olduğu gibi birini Turkey oluşturan and continuing “Milli with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as olmuş, Türk siyasi hayatının duayeni en önemli hareketin Türk siyasi tarihine değil, tahakkuk ve tahsil aşamalarıve Gümrük ve Ticaret bu assessment, accrualyalnızca and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 siyasi damarlarından birinin efsanevi lideri,Sosyal Prof. tarihine ismini yazdırmayı başarmış Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Bilimlerdünya Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customssiyasi and Economy according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over Dr. Necmettin Erbakan ve ekibi olmuştur. bir efsanevi lider Necmettin Erbakan’ın önem türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ve process of other Customs hatırlandığında duty disputes değeri, şu taxes. gerçekler daha bir yapıyadevrin sahiptir.iktidar Gümrükseçkinleri, vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 28 Şubat Süreci’nde öteki öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. netlik place. However, in the case of disputes not being kazanır. idari bir aşamada solved administratively, legal action can be taken. bazı elit gruplarıAncak ile de etkin işbirliğiçözümlenemeyen yaparak 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom uygun toplumsal şartları ve iklimi oluşturup, Necmettin Erbakan bizatihi kendisi ise, farklı Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları toplumsal psikolojiyi siyasete müdahaleye hazır dönemlerde başbakan yardımcılığı görevlerini hale getirdiler. Sonra da, hayatı ve verdiği siyasi üstlenmiş olmakla kalmamış, icra makamın en mücadelelerle Türk siyasi hayatına mal olmuş bir üst konumu durumundaki başbakanlık görevini siyasişahsiyet olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın de icra etmiştir. Yani yürütme erkinin başı olarak başkanlığında kurulmuş olan “Refah-Yol” Hüküda ülkesine hizmet etmiştir. Bununla da kalmamış metini, anti demokratik uygulamalarla, iktidardan yetiştirdiği öğrenciler arasından 21. yüz yılda düşürmeyi başardılar. Bununla da yetinilmeyip Türk ve dünya siyasi hayatına yön veren önemli Refah Partisi ve bu partinin temsil ettiği geleneğin, siyasi liderler çıkmıştır. Bu partinin bünyesinde 151 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) çıkmış, “yenilikçi kanat” olarak adlandırılan elit ise RP kazandığı yüzde 19,14’lük oy ile tabiri GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ grubu, siyasi liderler topluluğuna dönüşmüştür. caizse neredeyse birinciliğe oynamıştır. İnanç, 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI Bu kadronun kurduğu Adalet ve Kalkınma Par- ÇÖZÜM sabır ve mücadelenin ürünü olan bu muhteşem tisi, üç parlamento döneminden beridir, artan bir başarı, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOErbakan’ın DISPUTES gelecekte OVER genel seçimlerde de başarı trendi sergileyerek, Türk siyasi tarihinde ulaşacağı başarının habercisi gibidir. CUSTOM DUTIES eşine rastlanılmayan büyük başarılara ve bir daha 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER Nitekim 1995 genel seçimlerinde de beklenen da kırılması çok zor rekorlara imza atmıştır. Söz 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malibaşarı Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi gerçekleşmiştir: Erbakan Hoca ve ekibi 3 Bayar Üniversitesi konusu parti ve siyasi kadrosu,Celal Üçüncü Bin Yıl-Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 24 Aralık 1995 genel seçimlerini, yüzde 21,38 da Türkiye’yi dünya birincivergisi, ligine taşıma Özet: Gümrük gümrüğe tabi ideali olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising oranı ve158ofmilletvekilliği kazanarak birinci eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın oy from the movement commercial commodities doğrultusunda önemli gelişmeler kaydetmişlermiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sırada tamamlayıp tarihi bir başarıya imza attı. sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dir. Erbakan Hoca’nın öğrencileri arasından iki dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Ne var ki 28 Şubat sürecinin mimarları, iftira ve türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and başbakan ve Cumhurbaşkanı (Abdullah Gül ve dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on eleştiri okları ile bütün oyunlarını Refah Partisi kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Recep Tayyip Erdoğan), çok sayıda meclis başvergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan indirect tariff on expenditures, custom duties vean Necmettin Erbakan üzerine yoğunlaştırdı. eşyanın gümrüğe geldiğiArınç… anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject kanı (Mehmet Ali Şahin, Bülent vd.) ve olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Erbakan to foreign trade arrive custom. According to ve zorbalığın üzerineat the yöneltilen baskı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom sayısız parlamenter çıkmıştır. kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, dozu, duties are excluded from this law. zulüm sınırlarını bileTherefore, aştı. Bütün bunların gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun sonucunda regulated by customs law numbered sağ 4458.kanadın güçlü Erbakan’ın liderliğini yaptığı siyasi hareketin, da muhafazakâr ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesinesonrası girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak temsilcisi created beginning with commodities subject to Bununla da sadece 1980 ihtilali yerel seçimlerde Refah Partisi kapatıldı. işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğerbir tüm vergilerde Turkey and continuing operation sequence. gösterdiği performansa kısaca göz atmakolduğu bile,gibi yetinilmedi, başta with Necmettin Erbakan olmak üzere gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated hareketin verdiği siyasi mücadeleyi ve ulaştığı partinin önde gelen siyasi elitlerine siyaset yasağı Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel12 Müdürlüğü tarafından,DarGümrük getirildi. Customs Maliye and Economy according başarıyı göstermeye yeter. Eylül Askeri Akla karanın birTezinden birinden seçilemez hale Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm geldiği customs duties has a different form fromortamında, the besi ile Necmettin Erbakan’ın partisi kapatılmış, bu kaos ve karmaşa bütün süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıyayasaklar sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be da resolved administratively in the first kendisine de siyasi getirilmiştir. Darbe bunların demokrasi adına yapıldığı hususunda öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada tabiri çözümlenemeyen solved halk administratively, legal action cansıra, be taken. sonrası dönemdeAncak siyasi mücadeleye, caizse, geniş kitlelerinin yanı bazı iyi niyetli ve 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custombile Duties, Custom sıfırdan yeniden başlayan Erbakan, yılların birikimi safdilli araştırmacıları inandırmayı başardılar. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ve tecrübesiyle, Gümrük usta siyaset ve devlet adamlığını Uyuşmazlıkları Ortalıktaki toz duman durulup, renkler seçilmeye yeniden konuşturmuştur. Partisi RP’nin darbe sonrası başlanınca hakikatlerin hiç de birilerinin iddia ilk yerel seçimlerde yüzde 5’i bile bulmayan oy ettiği gibi olmadığı gerçeği ile karşılaşıldı. oranını, müteakip seçimlerde katlayarak arttırmayı 12. 1999 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI başarmıştır. Daha net bir ifadeyle RP’nin Türkiye 1999 parlamento seçimleri 18 Nisan 1999’da geneli il genel meclisi seçimlerinde 1984’teki yapılmıştır.Bu seçimlerde Türkiye genelinde oy oranı yüzde 4,40 iken, 1989 seçimlerinde yüzde 9,80 olmuştur. 1999 yerel seçimlerinde seçmen ilgisi, 1991 ve 1995 genel seçimlerine 152 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) kıyasla artarak devam etmiştir. Seçmen ilgisinkiye genelinde DSP ve MHP bu seçimlerde tam GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ deki artış, Üsküdar’da da devam etmiştir. Özetle bir oy patlaması gerçekleştirmiştir. Birçok siyasi 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Türkiye genelinde ortalama seçimlere katılım otoriteyi şaşırtıp, kamuoyu şirketlerini yanıltan oranı yüzde 87.09, Üsküdar’da ise yüzdeSOLUTIONS 84,3 ADMINISTRATIVE DISPUTES OVER 1999TOgenel seçimleri, Türkiye’nin toplumsal ve olarak gerçekleşmiştir. Bu oran bir önceki kasiyasal tarihinde çok önemli sonuçlar doğurmuştur. CUSTOM DUTIES tılım oranından yüksek olsa da, Türkiye geneli 3 Belki de bu sonuçların en önemlisi, ülkenin içinde Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER ortalamasının oldukça altında kalmış olması 2 koşulların ve dış güçlerin kışkırtmasının Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malibulunduğu Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 DıĢ Ticaret Bölümü bakımından dikkat çekicidir. Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, da etkisiyle, 1970’li yıllarda karşı saflarda birbirgümrüğe tabi olan ticari lerine Abstract: Custom duty issavaşım a kind of tariff arisingolan, “düşman karşı siyasi içinde Tablo 21: Özet: 1999Gümrük Genelvergisi, Seçimlerinde, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, kardeşler” subject to customs is based barıştırmış on those DSP which ve MHP’yi olmasıdır. Partilerin Oy Dağılımı sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Seçimleri tariff that is ailk foreign and economic iki trade sırada bitirenpolicy bu iki siyasi parti, türüdür. Göre Aynı zamanda harcamalar(%) üzerinden alınan Partilere Oy Dağılımı instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve dördüncü fiscal functions. Since they are not collected on sıradaki ANAP’ın da desteğini alarak, gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Partiler kurumlar vergisi Türkiye Üsküdar vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan 28 an indirect on expenditures, custom duties 2006: 145), Mayıstariff 1999 tarihinde (Doğan, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 1 DSP 22,189 30,13 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Ecevit’in to foreign trade arrive at the custom. According to başbakanlığında, “DSP-MHP-ANAP” Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 2 MHP 17,979 10,3 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Üçlü duties Koalisyon are excluded from this law. Therefore, Hükümeti’ni kurmuştur. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 3 FP 15,410 22,86 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Oyların Through this law, partilere a systematization has been siyasi dağılımı incelendiğinde, 4 ANAP Bölgesine girişinden 13,221 başlayıp, eşyaya17,17 uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik hem international trade ve entering customs territories of Türkiye hem de Üsküdar’da seçimlerin 5 DYP 12,011 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde5,87 olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, galibi, Like all Ecevit’in other taxes, compalsive levels such as DSP olmuştur. liderliğini yaptığı 6 CHP 6,74 tahakkuk ve 8,710 tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Tablo by General Directorate of Customs as agörüldüğü part of 1 21andve Grafik 13’te de gibi, TürBu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to 7 HADEP Gümrükler 4,753 2,66 Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process22’nin of disputesüzerinde over genelinde yüzde bir siyasi türetilmiĢtir. 8 BBP 1,463 doğan uyuşmazlıkların 1,16 çözüm kiye Gümrük vergisinden customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir destek process of othereden taxes. DSP, CustomsÜsküdar’da duty disputes bu başarısını elde 9 DİĞER yapıya sahiptir. 4,264 3,11 Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being çok daha ileri boyutlara taşımıştır. Üsküdarlı TOPLAMAncak 100 aşamada 100 idari çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. seçmenlerden ikinci en yüksek1seçmen desteğini Key words: Custom, Custom Duties, Custom Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Kaynak: TÜİKAnahtar (2014)Kelimeler: ve http://www.belgeise Erbakan’ın liderliğini yaptığı FP elde etmiştir. Gümrük Uyuşmazlıkları net.net/ayrinti.php?yil_id=13&il_id=0 Bu partileri sağ kanattan iki parti ANAP ve MHP 1999 parlamento seçimleri, birçok sürpriz sonucu da beraberinde getirmiştir. Dünyanın içinde bulunduğu konjonktürel duruma,Türkiye’nin kendine özgü şartları da eklenince, toplumsal psikolojide milliyetçilik duygularında bir yükseliş yaşanmıştır. Bu durumseçim sonuçlarına da yansımıştır. Tür- izlemiştir. Bu sonuçlar arasında özellikle MHP’nin Üsküdar’da yüzde 10’u aşan oranda bir seçmen desteğine ulaşmış olması dikkat çekicidir. Bu oy oranı, sağ kanadın milliyetçi cenahında iktidar mücadelesine giren MHP’nin, Üsküdar’da ulaştığı en yüksek oy oranıdır. 153 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 22: 1999 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Oyların Siyasi Yelpazeye 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Dağılımı (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOTürkiye DISPUTES OVER Üsküdar CUSTOM Sağ Partiler Toplamı DUTIES 60,084 1999 2 2 Selin KILINÇ Sol Partiler Toplamı, Hatice YURTSEVER 30,899 57,36 3 36,87 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Öğrencisi Diğerleri 9,017 Yüksek Lisans 5,77 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari 100 100 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Oyların siyasi yelpazeye incelendiğinde, Üsküdar’da, seçmen ilgisinde miktarı veya dağılımı değeri üzerinden alınan, ekonomik, ve subject to customs which is based on thoseciddi bir düşüş ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 1999 seçimlerinsosyal ülkenin ve Üsküdar’ın siyasi gözlemlenmiştir. 2002 seçimlerinde Türkiye gedış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and yapısında meydana getirdiği yeni görünüm daha nelinde seçimlere katılım oranı yüzde 79.10olarak dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as bir anlaşılır halevergi geliri Tablo 22’de de görüldüğü gerçekleşmiştir. 1999 genel seçimlerinde Türkiye türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe değişmemiş, geldiği anda bir defaya mahsus genelinde are collected only once when commoditiesyüzde subject 87.09olduğu gibi, 1999’da da gelenek genel katılım oranının olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine the second alındığında, item of tax procedural law, katılımda custom seçimlerden sağUsul kanat galip çıkmıştır. Ne vargöre ki bu dikkate siyasi yüzde 8 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrükseçmen vergilerinin desteğinde, usul ve uygulama geçmiş esasları 4458 civarında procedures anddüşüş practisesyaşanmış of custom duties are sağ kanadın toplam olduğu gerçeği ile sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile önemli dış ticaretebir konuazalma olan eşyanın Türkiye Gümrük karşılaşılır. Through this law, a systematization has been seçimlere kıyasla göze çarpar. Öte yandan Üsküdarlı seçmenlerin Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Bir önceki seçimlerde kanadın geişlemlerin sağ sırasına göre Türkiye bir sistematik international katılımında trade entering customs territoriesbir of düşüş gözlemseçimlere da benzer oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. nelinde ve Üsküdar seçmen desteğinin gümrüközelinde vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, lenir. Like allBir other taxes, compalsive levels such as önceki seçimlerde Üsküdar’da, yüzde tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated yüzde 68’lerin üzerinde olduğu hatırlandığında Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 84,3 by General Directorate of Customs as a part of civarında olan seçimlere katılım oranı, 2002 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according bu değişimin boyutları daha bir netlik kazanır. Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over seçimlerinde yüzde 77,7’e gerilemiştir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Öte yandan sol kanat ise hem Türkiye genelinde süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları 18 have to be resolved administratively in theseçimlerde first siyasi parti ve bağımsızlar iktidar ve hem de Üsküdar’da bir toparlanma yaşamıştır. öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being aşamada çözümlenemeyen olma solved administratively, action can2002 be taken. mücadelesilegal verdiği genel seçimleri, Sol kanadın birAncak önceki idari seçimlerde Üsküdar’da, 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Duties, Custom Türkiye’nin siyasiCustom ve toplumsal yapısı açısından yüzde 27,3 civarında olan temsil gücü, bu seçimAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes oldukça önemli sonuçları da beraberinde getirmiştir. Gümrük Uyuşmazlıkları lerde 37’ye yaklaşmıştır. Daha net bir ifadeyle Seçimler öncesinde Türkiye’nin siyasi yapısında 1999 genel seçimlerinde sol yelpaze, Üsküdar’ın aşırı bir dağılma göze çarpar. Siyasi yapıdaki bu siyasi yapısı içindeki gücünü yüzde 35 oranında aşırı bölünmüşlük, seçimler sonucunda otaya çıkan arttırmayı başarmıştır. siyasi tabloya da yansıdı. Seçmen, çok sayıda 13. 2002 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI partinin sebebiyet verdiği bu aşırı bölünmüşlüğe sandıkta, yoğunlaşma ile tepkisini gösterdi. Bu 2002 parlamento seçimleri 3 Kasım 2002’de gerçekleştirilmiştir.Bu seçimlere Türkiye genelinde seçimlerin sonucunda, yalnızca iki parti yüzde 154 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 10’luk ülke barajını barajı aşarak parlamentoda Hem Üsküdar özelinde ve hem de Türkiye geneGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ temsil hakkı kazandı. Bunlardan biri Ak Parti, linde seçimleringalibi, Recep Tayyip Erdoğan’ın ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI diğeri ise CHP’dir. liderliğindeki Ak1 Parti oldu. Tablo 23 ve Grafik 14’te görüldüğüOVER gibi, Adalet ve Kalkınma ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOdeDISPUTES Tablo 23: 2002 Türkiye Genel Seçimlerinde, PartisiTürkiye genelinde yüzde 34,43 civarında CUSTOM DUTIES Partilerin Oy Dağılımı seçmen desteği elde etti. Erdoğan’ın İstanbul’un Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 en önemli ilçelerinden Üsküdar’dan aldığı siyasi Partilere Göre Oy Dağılımı (%) 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üsküdar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢise Ticaret Bölümüortalamasının çok üzerinde oldu. destek Türkiye Partiler Türkiye Ak Parti’nin Üsküdar’da girdiği ilk seçimlerde 1 AKPARTİÖzet: Gümrük 34,429 39,57 vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın elde from ettiği the movement of commercial seçmen desteğicommodities yüzde 40’a yaklaştı. 2 CHP 19,406 24,73 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 3 DYP 9,536 seçimlerde barajı aşabilme başarı dış ticaret ve ekonomi politikası aracı 3,54 olan bir vergi Öte tariff yandan, that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 4 MHP 8,346 4,83 ötekiSince parti Halk dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve gösteren fiscal functions. theyise areCHP’dir. not collectedCumhuriyet on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 5 GP 7,251 dış ticarete6,5 2002 parlamento seçimlerinde, Türkiye vergi türü olmadığından, konu olan Partisi an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject civarında 6 DEHAP olmak üzere alınmaktadır. 6,137 Gümrük vergileri, 3,68 Vergi genelinde to foreign tradeyüzde arrive at 19,41 the custom. According to oy aldı ve ana Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom partisi OyTherefore, oranını, bir önceki 7 ANAP kanun kapsamı dışında 5,110 tutulmuştur. 5,09 Bu nedenle, muhalefet duties are excluded fromoldu. this law. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are oranla yüzde 122,85 oranında arttıran 8 SP 2,488 düzenlenmiştir. 3,38Bu kanun seçimlere sayılı Gümrük Kanunu’nda regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been CHP, parlamentoya172 milletvekili ile girdi.Bu 9 DSP 1,217 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya1,14 uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik oy international trade entering customs territories ofsayısı ile CHP oranı ve çıkardığı milletvekili 10 YTP 1,154tüm vergilerde2,32 oluşturulmuştur. Diğer olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, siyasi Like allyapıda, other taxes, compalsive levels such as gücüne ulaştı. yüzde 32.18’lik temsil 11 BBP 1,020 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 0,92 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan CHP’nin by General Directorate of Customs as aseçimlerinde part of birAnabilim önceki genel yüzde 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according 12 YP 0,935 1,75 Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolutiondesteğialdığı process of disputes over 8.71’lik seçmen veyüzde 10’luk türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların customs duties has a different form from the 13 DİĞERLERİ 2,971 2,55 çözüm barajını parlamentoya bile giremediği süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ülke process of other aşıp taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük have to be resolved administratively in the first TOPLAM 100 vergisi uyuşmazlıkları 100 AKP açısından olduğu öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. hatırlandığında place. However, in thesonuçlar case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. kadar CHP için debüyük bir zafer sayılabilir. 1 yoluna başvurulabilmektedir. Kaynak: TÜİKuyuşmazlıklarda (2014) veyargı http://www.belgeKey words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes net.net/ayrinti.php?yil_id=14 Gümrük Uyuşmazlıkları 155 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 24: 2002 Yılı Genel Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Oyların Siyasi Yelpazeye 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Dağılımı (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOTürkiye DISPUTES OVER Üsküdar CUSTOM DUTIES 68,418 Sağ Partiler Toplamı 2 2002 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Sol Partiler Toplamı 21.777 65,58 3 28,19 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Öğrencisi Diğerleri 9,108 Yüksek Lisans6,23 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Oyların Türkiyemiktarı genelinde ve Üsküdar özelinde Üniversitesi İktisadi ve Ticari veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, 2006). subject toMarmara customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of siyasi yelpazeyedışdağılımı incelendiğinde, mezunu olan başbakan evli ve ticaret ve ekonomi politikası aracı olan2002 bir vergi Bilimler tariff that isFakültesi a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and seçimlerinin siyasi yololan açtığı çocuk babasıdır. yıllık futbolculuk hayatı dolaylıyapıda bir vergi türü gümrükdeğişimin vergisi, gelir ve 4fiscal functions. Since they 16 are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as boyutları daha iyivergi anlaşılır. Tablo 24’te de görüldüğü vean özel sektör yöneticiliği görevlerinden sonra, türü olmadığından, dış ticarete konu olan indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject gibi hem Üsküdar’da ve hem de Türkiye gene12 Eylül 1980 ihtilali sonrasında 1983 yılında olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom linde siyasi yapıda üstünlük sağ yelpazededir. Bir kurulan Refah Partisi ile siyasi hayata yeniden kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul vebu uygulama esasları 4458 döndü. procedures1984 and practises custom duties are Başkanı, 1985 başka ifadeyle sağ siyaset geleneği seçimlerde, yılındaof Beyoğlu İlçe sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olanikilik eşyanın bir Türkiye Gümrük yılında Through this law,Başkanı a systematization has been üyesi seçildi. Üsküdar’ın siyasi yapında üçte temsil da İl veM.K.Y.K Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına yapıdaki göre biryeniden sistematik 1986 international entering customs territories of adayı, 1989 gücü elde etmiştir. Sağın siyasi ara trade seçimlerinde milletvekili oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, yılında Like all other taxes, compalsive levels such belediye as toparlanmasına gümrük en büyük katkıyı ise Erdoğan’ın da Beyoğlu ilçesinden başkan tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan adayı by General Directorate of Customstekrar as a partmilletvekili of liderliğini yaptığı oldu. 1991 yılında adayı 1 Ak Parti sağlamıştır. Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Resolution process of disputesmilletvekili over oldu veLaw. parti barajı geçince oldu. türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Bu sebeple, yeriGümrük gelmişken bu dönemden itibaren süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Tercihli process of other taxes. Customs duty disputesyüksek seçim oy sistemi nedeniyle yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first uzun bir süre Türkiye’nin siyasi hayatına damgaöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. kurulu place. However, in the case of disputes being 27 Mart 1994 milletvekilliğini iptalnotetti. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. sını vuracak olan, Adalet ve Kalkınma Partisi ile 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. seçimlerine kadar İstanbul İl Başkanlığı görevini Key words: Custom, Custom Duties, Custom lideri Recep Tayyip Erdoğan hakkında kısa bir Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, sürdüren Disputes Erdoğan, 27 Mart 1994 seçimlerinde bilgi vermek faydalı Gümrük olacaktır. UyuşmazlıklarıBaşbakan Recep Tayyip Erdoğan, son derece etkileyici bir siyasi kariyere sahiptir. 26 Şubat 1954 İstanbul doğdu ve siyasi kariyerine, Necmettin Erbakan’ın genel başkanlığını yaptığı Milli Selamet Partisi saflarında başladı. 1976 yılında Milli Selamet Partisi Beyoğlu Gençlik Kolu Başkanlığı’na ve yine aynı yıl MSP İstanbul İl Başkanlığı’na seçildi (Kim Kimdir, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi. 2014 yılında, Türkiye’nin siyasi tarihinde ilk kez yapılacak olan seçimlerle Cumhurbaşkanlığına da seçilecek olan Erdoğan, 2000’li yılların başından itibaren merkezi siyasi yapıdaki etkin roller üstlenmeye başlayacaktır. Recep Tayip Erdoğan, Refah Partisi’nin kapatılmasının ardından kurulan 156 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Fazilet Partisi’nin de Anayasa Mahkemesince rına da yansımıştır. Türkiye genelinde seçimlere GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ katılım, 2002 seçimleri ile kıyaslandığında yüzde kapatılması üzerine, bağımsız kalan “Yenilikçi 1 ĠDARĠ14 AġAMADA YOLLARI 6,68 oranında artarak, yüzde 84,38 olarak gerKanat” milletvekilleri ile birlikte, Ağustos ÇÖZÜM çekleşmiştir.Bu seçimlerde 2001’de Adalet ve Kalkınma Partisi’ni kurdu. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Üsküdar’da katılım oranlarındaki artış da yüzde 6,27’i bulmuştur. Seçimlerde 365 milletvekilliği kazanan Ak Parti, DUTIES CUSTOM Daha net bir ifadeyle bir önceki seçimlerde yüzde parlamentoda yüzde 66,37 oranında temsil gücü Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 77,7 civarında olan seçimlere katılı oranı, 2007 elde etti (Tablo 42). Fazilet Partisi’nin gelenekçi 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaretseçimlerinde Bölümü parlamento yüzde 83’e yaklaşmıştır. kanadı ise 2001 yılında, Recai Celal Kutan’ın başkan-Salihli MYO, lığında, Saadet Özet: Partisi’ni Gümrükkurdu. vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Tablo 25: 2007 Türkiye Genel Seçimlerinde, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Partilerin Oy Dağılımı Erdoğan, Ak Parti’nin kuruluşundan bir yıl sonra, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy yani 3 Kasım 2002’de yapılan genel seçimlerde türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Partilere Göre Oy Dağılımı (%) dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on de, sürpriz bir çıkış yaparak yüzde 34.43 civakurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Partiler Türkiye Üsküdar vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties rında seçmen desteği elde ederek partisini iktieşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 1 AKPARTİ 46,6 46,664 üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to dara taşıdı. Kısaolmak süre sonra da 58. Cumhuriyet Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 2 CHP 27,8 kanun dışında Partisi, tutulmuştur.Kayseri Bu nedenle, duties are excluded from this law.20,847 Therefore, hükümeti, Adalet vekapsamı Kalkınma gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 3 MHP 10,3 14,294458. sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered milletvekili Abdullah Gül’ün başbakanlığında ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 4 DP 3,6 Bölgesinekuruldu. girişinden başlayıp, eşyayaGül’ün uygulanacak created beginning with commodities5,414 subject to 18.11.2002 tarihinde Abdullah işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 5 GP 2,7 oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation3,034 sequence. başbakanlığındaki hükümetDiğer 11.03.2003 tarihine gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 6 SP accrual and collecting are 2,3 2,8 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, regulated kadar görev yaptı (Başbakanlık, 2006). Abdullah Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to 8 BAĞ. 4,7 5,204 Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy according Gül’ün başbakanlığındaki 58. Türkiye Cumhuriyeti Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. 7 DİĞER 1,5 Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form2,247 from the Hükümeti’nin istifasını sunması üzerine, 14 Mart süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes TOPLAM 100 yapıya sahiptir. vergisi Türkiye uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in100 the first 2003 tarihinde, yenilenen SiirtGümrük seçimleriyle öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Büyük Millet Meclisi’ne Siirt aşamada milletvekili olarak 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Kaynak: TÜİK (2014). Key words: Custom, Custom Duties, Custom giren Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığında, Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Oyları siyasi partilere dağılımı incelendiğinde, 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti kuruldu. 2007 genel seçimlerinin Türkiye’nin siyasi 14. 2007 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI yapısında çok önemli değişmeleri beraberinde 2007 Türkiye Milletvekili Genel Seçimleri 22 getirdiği gerçeği ile karşılaşılır. Bunlardan belki Temmuz 2007 tarihinde gerçekleştirildi. Bu de en önemlisi, iki partili bir parlamento görünüseçimlere seçmen ilgisi, Türkiye genelinde ve mündeki TBMM’nin, daha çoğulcu bir görünüme Üsküdar ilçesinde, bir önceki seçimlere kıyasla kavuşmasıdır. Daha net bir anlatımla, 2002 genel daha yüksek olmuştur. Bu durum katılım oranlaseçimleri sonucunda Meclis’te yalnızca iki parti 157 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) temsil edilme gücü kazanmışken, 2007 seçimlegüçlenerek çıkmıştır. Recep Tayyip Erdoğan’ın GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ rinde Ak Parti ve CHP’ye, MHP ve bağımsızlar liderliğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi, 2002 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Türkiye genelinde yüzde 34,43 da eklenmiştir. Bağımsız olarak Meclis’e giren genel seçimlerinde milletvekillerinin bir bölümü, seçim sonrasında ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES oranında oy almıştı.OVER 2007 genel seçimlerinde ise DTP çatısı altında toplanmıştır. seçmen desteğini, yüzde 35,54 oranında arttırarak CUSTOM DUTIES yüzde 46,66’ya3yükseltmiştir (Tablo 25 ve Grafik Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER Partilerin 2007 seçimlerinde aldıkları oy oranları 2 önceki seçimlerin tek muhalefet partisi Celalgalibinin Bayar Üniversitesi Bilimler Ens. Mali15). HukukBir Programı Yüksek Lisans Öğrencisi incelendiğinde, seçimin AdaletSosyal ve Kalkınma 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü CHP’nin Türkiye genelindeki seçmen desteğinde Partisi olduğu gözlemlenir. Bir önceki dönemin Özet: Gümrük gümrüğe tabi olanda ticari ise Abstract: Custom duty isbir a kind of tariff arising iktidar partisi Ak Parti, bu vergisi, seçimlerden daha küçük de olsa artış gözlemlenir. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those mali fonksiyonlarının önemli bir commodities’quantity value. It is are aDağılımı kind of Tablososyal 26:ve2007 Yılı Genelyanında Seçimlerinde Oyların SiyasiandYelpazeye dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions.Siyasi Since they are not collected on Oyların Yelpazeye kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Dağılımı (%) vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Türkiye Üsküdar olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Sağ Partiler Toplamı 71,702 77 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Soldüzenlenmiştir. Partiler Toplamı 20,847 27,8 sayılı Gümrük Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. 2007Kanunu’nda ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Diğerleri 6,2 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created 7,451 beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 100continuing with 100 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğuToplam gibi Turkey and operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Üsküdar’da da Bakanlığı’na ilk üç sırayı, Türkiye genelinde Parti’nin, Erdoğan’ın girdiği bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Ak by General Directorate of Customs as aliderliğinde part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according ikinci genel seçimlerde ulaştığı Programı Yüksek Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden hükümlerine uygunMHP olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes overbaşarı, ülkenin olduğu gibi AkKanunu Parti, CHPLisans ve paylaşır. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Üsküdar’ın siyasi da yansımıştır. diğer ortalamasına vergilerde oluşan süreçten farklı bir ve process of other taxes. Customsyapısına duty disputes Üsküdar’da da, süreci, Türkiye çok yakın yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Katılım oranlarında yaşanan ilklere benzer bir öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being bir seçmen desteği etmeyiaşamada başarançözümlenemeyen Ak Parti Ancakeldeidari solved administratively, legalülkenin action can be ilk de, sağ kanadın vetaken. Üsküdar’ın siyasi 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. seçimlerden birinci parti olarak çıkar. Ak Parti Key words: Custom, Duties,ortaya Custom çıkmıştır. Sağ yapısındaki temsilCustom gücünde Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 2007 genel seçimlerinde, bir önceki seçimlerde kanat, ele alınan 65 yıllık siyasi tarihte ilk kez bu kazandığı oylardan çok daha fazla bir oy almayı da başarır. Daha net bir ifadeyle Ak 2007 seçimlerinde Parti’nin Üsküdar’ın siyasi yapısı içinde elde ettiği güç neredeyse yüzde 50’ye yaklaşır. Bir başka anlatımla Ak Parti Üsküdar’daki oy oranlarını yüzde 17,77 oranında arttırmıştır. kadar yüksek oranda bir temsil gücüne ulaşmıştır. Bu hem Türkiye genelinde ve hem de Üsküdar özelinde sağ geleneğin ulaştığı en yüksek temsil gücüdür. Tablo 26’da da görüldüğü gibi, Üsküdar’daki toplam oyların dörtte üçünden fazlasını alarak, Üsküdar’ın siyasi yapısına damgasını, güçlü bir şekilde vurmuştur. 158 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 15. 2011 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI olma konumunun, seçmen tarafından bir teyidi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ olarak da değerlendirilebilir. Hali hazırda görev yapmakta olan parlamento ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 üyelerini belirlemek amacıyla yapılmış olan Tablo 16: 2011 Türkiye Genel Seçimlerinde, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 2011 genel seçimleri, 12 Haziran 2011 tarihinde Partilerin Oy Dağılımı gerçekleştirilmiştir. Bu seçimlerde TürkiyeCUSTOM gene- DUTIES Partilere Göre Oy Dağılımı (%) Selin KILINÇ linde seçmen ilgisi, bir önceki seçimlere yakın 2, Hatice YURTSEVER3 Partiler Türkiye Üsküdar 2 Celal Bayar Üsküdar’daki Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi oranlarda gerçekleşmiştir. seçim3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 1 AKPARTİ 49,83 49,9 lere katılım oranlarında da 4,7 oranında bir artış 2 CHP 25,98 32,6 vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising yaşanır. Ancak Özet: 2011Gümrük parlamento seçimlerinde, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 3 MHP 9,8 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based13,01 on those İstanbul’un bu önemli ilçesinde, seçimlere katısosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 4 that BAĞ. 6,57policy 3,4 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff is a foreign trade and economic lım oranları bakımından en dikkat çekici sonuç, türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergiTürkiye türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected 5 DİĞER 4,61 on 4,3 seçimlere seçmen ilgisinin ortalamasının kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom üstüne çıkmış olmasıdır. Bu incelenen dönemler TOPLAM 100 duties 100 eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject temelinde ilk kez gerçekleşen bir Gümrük durumvergileri, olması olmak üzere alınmaktadır. Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Kaynak: the second item of tax(2014). procedural law, custom TÜİK bakımından anlamlıdır. kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Öte regulated by customs numbered yandan ikinci law sırayı ise bir4458. önceki seçimleri 24. Dönem milletvekillerinin genel ile dış ticarete konuseçildiği olan eşyanın2011 Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak de created beginning with tamamlayan commodities subject ikinci sırada veto seçimlere ana seçimleri, ülkenin toplumsal siyasal işlemlerin sırasına vegöre bir hayatı sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi muhalefet Turkey and continuing operation sequence. partisiwith konumunda katılan CHP elde açısından son derece doğurmuşgümrük önemli vergisinde sonuçlar de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret etmiştir. assessment, CHP, accrual and regulated bircollecting öncekiareseçimlerde elde ettiği tur. Bunlardan en kaydabağlı değeri, iktidardaki Bakanlığı’na ayrı bir kuruluş niteliğibir olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük seçmen Customs and Economy Ministry according to desteğini 2011Tezinden seçimlerinde bir hayli siyasi partinin, siyasi tarihimizde ilk kez,Selin girdiği Programı Yüksek Lisans KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm arttırmayı customs duties has a differentDaha form from the ifadeyle CHP, başarmıştır. net bir üç genel seçimin üçünden de oylarını arttırarak süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 2007 seçimlerde kazandığı yapıya çıkmış sahiptir. olmasıdır. Gümrük vergisiDaha uyuşmazlıkları have togenel be resolved administratively in the firstyaklaşık yüzde birinci parti olarak net öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 20,85’lik oy oranını, seçimlerinde yüzde Ancak ve idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal2011 action genel can be taken. bir anlatımla, Adalet Kalkınma Partisi, iktidar 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 25,98’e çıkarmıştır. BirDuties, başkaCustom değerlendirmeyle Key words: Custom, Custom mücadelesine girdiği ilk genel seçimler olan 2002 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 2011 genel seçimlerinde CHP seçmen kitlesini, Gümrükelde Uyuşmazlıkları genel seçimlerinde ettiği yüzde 34,43’lük oy oranını, müteakip seçimlerde (2007 genel seçimleri) yüzde 46,66 taşımıştır. Söz konusu parti başarısını 2011 genel seçimlerinde de sürdürmüş ve seçmen desteğini yüzde 6,8 oranında arttırarak yüzde 49,83’e taşımayı başarmıştır (Tablo 16 ve Grafik 27). Bu sonuçlar bir bakıma, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin merkez sağdaki lider parti bir önceki seçimlere kıyasla, yüzde 24,6 oranında arttırmayı başarmıştır. Bir önceki dönemde Türk halkının muhalefet partisi olma görevini verdiği MHP ise 2011 genel seçimlerinde de muhalefet partisi olma vazifesini sürdürmüştür. Seçimleri üçüncü sırada bitiren MHP’nin oylarında kısmi de olsa bir gerileme göze çarpar. Daha net bir 159 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ifadeyle 2007 genel seçimlerinde yüzde 14,29 ifadeyle 2011 seçimlerinin Üsküdar’daki galibi GÜMRÜK VERGĠSĠ Ak Parti’dir. Erdoğan’ın liderliğini yaptı Ak oranında seçmen desteği elde eden MHP’nin oy UYUġMAZLIKLARININ 1 ĠDARĠgerilemiştir. AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Parti’nin Üsküdar’daki seçim zaferi, Üsküdar’ın oranı, bu seçimlerde yüzde 13,01’e ve Türkiye’nin yakın siyasi tarihinde, bir partinin ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Seçim sonuçları Üsküdar özelinde incelendiğin- tek başına kazandığı en önemli büyük zaferlerden CUSTOM DUTIES de de son derece önemli ve anlamlı bulgularla 2 biri olarak nitelendirilebilecek boyutlardadır. Bir karşılaşılır. Belki 2de bunlardan en önemlisi Ak başka anlatımla Ak Parti 2011 genel seçimlerinde, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Parti’nin, Üsküdar’da kazandığıCelal seçim zaferlerini, Üsküdarlı her iki seçmenden birinin desteğini gücünü arttırarak sürdürmesindir. Dahatabinet Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe olanbir ticari almayı Abstract:başarmıştır. Custom duty is a kind of tariff arising Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities ekonomik, subject to customs which is based on those Tablomiktarı 28: veya 2011değeri Yılıüzerinden Genelalınan, Seçimlerinde Oyların Siyasi Yelpazeye Dağılımı sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Oyların Siyasi Yelpazeye dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Dağılımı (%) kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Türkiye Üsküdar eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Sağikinci Partiler Toplamı 59,7 law, custom Usul Kanunu (VUK)’nun maddesine göre bu the second62,84 item of tax procedural kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, SolvePartiler gümrük vergilerinin usul uygulamaToplamı esasları 4458 procedures25,98 and practises of 32,6 custom duties are 2011 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu Bağımsız olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this 6,57law, a systematization 3,4 has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasınaDiğerleri göre bir sistematik international trade entering customs 4,61 4,3 territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, ToplamLike all other 100taxes, compalsive 100levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs22,4’leri and Economy according Oyların siyasi yelpazeye dağılımı incelendiğinde yüzde bulmuştur. Bu kayıplar sol kanadın Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. vergisinden çözüm gücüne, customs duties has a17,3’lük different form the de siyasi yapıdaGümrük ortaya çıkan doğan yeniuyuşmazlıkların duruma dair yüzde artışfromolarak yansımıştır. süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya edilir. sahiptir.Tablo Gümrük28’de vergiside uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first önemli ipuçları elde görülöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. GENEL place. However, in the case of disputes not beingVE SONUÇ DEĞERLENDİRME Ancak idari çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. düğü gibi 2011 seçimleri, hem aşamada Türkiye genelinde 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Araştırmada çalışma evreni olarak Üsküdar seçildi. ve hem de Üsküdar’da sağ siyaset geleneğinin Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Zaman boylamında ise araştırma dönemi olarak, Gümrük Uyuşmazlıklarıdoğurmuştur. Ak bariz bir üstünlük kazanmasını Parti’nin üçüncü büyük zaferi, bu sonuçlarda belirleyici olmuştur. Ne var ki siyasi yapıda ortaya çıkan manzara, sağ kanadın Üsküdar’ın siyasi yapısındaki toplam temsil gücünde, dikkat çekici bir gerileme yaşandığına işaret etmektedir. Daha net bir ifadeyle sağ kanadın 2011 genel seçimlerinde Üsküdar’da yaşadığı güç kaybı 27 Mayıs 1960 İhtilali’nden günümüzde kadar geçen yaklaşık 55 yıllık süreç seçildi. Bu tercih yapılırken, 1960 darbesi ve akabinde oluşturulan 1961 Anayasası’nın, Türkiye’nin toplum ve siyaset hayatında yeni süreçler ve yeni yapılanmalar başlatmış olduğu gerçeği dikkate alındı. Genel seçimler bazında, başlangıç noktası olarak 160 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1961 genel seçimlerinin başlangıç noktası olarak leridir. Bu seçimlerde solun, tabiri caizse belin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ seçilmesinin sebebi,bu seçimlerin, incelenen doğrultabilmesi, solun efsanevi lideri Bülent Ecevit 1 ĠDARĠolmasından AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI süreçte yapılan ilk genel seçimler sayesinde olmuştur. Sağın Üsküdar’da şahlandığı kaynaklanmaktadır. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS dönem 2007 genel seçimleridir. Bu parlamento TO ise DISPUTES OVER seçimlerinde sağı Üsküdar’da zirveye taşıyan, üst Üsküdar’ın siyasi yapısındaki değişimiCUSTOM analiz DUTIES üste kazandığı seçimlerle adını siyasi tarihe altın Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 etmeden önce, 1961’den günümüze Türkiye’nin harflerle yazdırmayı başarmış olan Recep Tayyip Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi siyasi yapısının ana2 Celal hatlarıyla incelenmesi faydalı 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Ak Parti olmuştur. Erdoğan ve partisi olacaktır. Grafik 17 ve Tablo 29’da da görüldüÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğeve tabisiyasal olan ticari Türkiye’nin Abstract: Custom duty a kind of tariff arising ğü gibi, Türk toplumunun toplumsal ve isÜsküdar’ın siyasi yapısında eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those yaşamında sağ siyaset geleneğinin damgasını yaşanan değişimi daha iyi anlayabilmek ve sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ticaret ve ekonomi politikası aracı olanElde bir vergi açıklayabilmek tariff that is a foreign trade economic policy vurmuş olduğudışgerçeği ile karşılaşıldı. için,andçok partili dönemde 10’ar türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi dönemsel türü olan gümrük vergisi, gelir ve yıllık fiscal functions. Since they are not collected edilen seçmen desteğinde bazı dalgadönemler bazında yaşanondeğişimleri de kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi olsa türü olmadığından, dış ticarete konu olan araştırmak an indirect tariffgerekir. on expenditures, custombu duties lanmalar yaşanmış da, incelenen dönemin Konuya açıdan yaklaşıleşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject tamamında sağ siyaset geleneği açık bir üstünlük 1950’li Türkiyeto genelinde sağ olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi dığında, to foreign trade arrive at yıllarda the custom. According Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom elde etmiştir. Sağ kanat, en yüksek toplam ortalama yüzde kanun kapsamıtoplamdaki dışında tutulmuştur. Bu nedenle, partilerin duties are excluded fromoy thisoranının, law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are oy oranına, 2007 genel ulaşmıştır. gözlemlenir. 1960’lı sayılı Gümrükseçimlerinde Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun 58’ler regulatedcivarında by customs seyrettiği law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Sağ kanadın Türkiye’nin siyasi yapısı içinde en yıllarda ise Türkiye genelinde bu oran yüzde 63’ü Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of zayıf olduğu dönem ise 1977 genel seçimleri ilegibi aşmıştır. Üsküdar’da ulaştığı oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu Turkey and Sağın continuingbu withyıllarda operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as şekillenen parlamento olmuştur.Doğal gücü ise are yüzde 55,3’tür. 1970’li tahakkuk dönemleri ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ortalama assessment, temsil accrual and collecting regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 olarak sol kanadın, hayatta enÜniversitesi etkili olduğu ise Economy sağ partilerin Türkiye Busiyasi çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Sosyal Bilimleryıllarda Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to geneli toplam Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Ministry according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over dönem ise yine Gümrük 1977 parlamentosudur. oylarında, 1960’lı yıllara oranla kısmi bir düşüş türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir gözlemlenir. process of other Sağ taxes. kanadın Customs duty budisputes yıllardaki oy oranı yapıya sahiptir.dağılımı Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Oyların siyasi yelpazeye bakımından, öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. yüzde place. However, in the case of gerçekleşir. disputes not beingAynı gerileme, 59,2 civarında Ancak açısıyla, idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. bütüncül bir bakış Üsküdar’ın siyasi 1 meydana gelir. uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 1970’li yıllarda Üsküdar’da da Key words: Custom, Custom Duties, Custom yapısı sistematik olarak incelendiğinde son derece Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Grafik Disputes 19 ve Grafik 20’de de görüldüğü gibi bu Gümrük Uyuşmazlıkları önemli bulgularla karşılaşılır. Grafik 17 ve 18’de dönemde, sağın Üsküdar’daki ortalama temsil de ayrıntılı bir şekilde gözlemlendiği gibi, incelegücü yüzde 47,35’e kadar düşer. nen yarım asrı aşkın süre içinde gerçekleştirilen, 13 parlamento seçimlerinin 12’sinde Üsküdar’ın 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’ni takip eden süreçte siyasi yapısında, sağ siyaset geleneğinin mutlak ise sağ kanat çok hızlı bir toparlanma sürecine bir üstünlüğü gözle çarpar. Sol siyaset geleneğinin, girer: Darbeyi takip eden ilk genel seçimlerde sağ Üsküdar’ın siyasi hayatında sağa karşı üstünlük kanadın,Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki sağladığı tek genel seçimler, 1977 genel seçimtoplam gücü yüzde 23,1’lik bir sıçrama kayde161 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) derek, yüzde 55.58’den, yüzde 68.41’e yükselir. içinde olmuştur. Bu süreçte solun toplam oy oranı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yüzde 31’lerden başlayıp, yüzde 41’lere kadar Darbe sonrası ilk genel seçimlerde, tabiri caizse 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI yükselmiştir. Grafik 21 ve 22’de de görüldüğü sağ kanadın Üsküdar’ın siyasi yapısında yeniden ÇÖZÜM gibiTO bu DISPUTES dönemde, solun dirilişine şahit olunur.ADMINISTRATIVE Darbe öncesi son genel SOLUTIONS OVERÜsküdar’ın siyasi yapısındaki temsil gücünde de aynı yükseliş trendi seçimlerde, tarihi dip seviyelerine inmiş olan DUTIES CUSTOM Üsküdar’ın siyasi yapısın içindeki temsil gücü, 2 gözlemlenebilir.3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER 1983 seçimlerinde yüzde 53,24’lük bir artışla, 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliOn Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi yıllık dönemler bazında değerlendirildiğinde, 3 Celal Bayar Üniversitesi yüzde 66’ye yükselir. 1980’li yıllar genelinde iseSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 1960’lı yıllarda sol kanadın Türkiye’nin siyasi Türkiye’nin siyasi yapısında sağın oy ortalaması Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari hayatındaki Abstract: Custom duty is gücü a kind ofyüzde tariff arising temsil 33,7 civarındadır. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities yüzde 67.39 civarında seyreder. Üsküdar’da ise miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Aynı subjectdönemde to customs Üsküdar’ın which is based siyasi on thoseyapısı içindeki ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of bu oran yüzde sosyal 63,55 olarak gerçekleşir. Takip dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi temsil tariff thatgücü is a foreign trade41’i and economic policy yüzde aşar. 1970’li yıllarda sol türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and eden süreç içinde de sağ partilerin toplam oyu, dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kanat fiscal functions. Since they aresüreci not collected on bir toparlanma yaşamış ve toplam kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 1999 genel seçimleri dışında ise genel bir artış vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan gücünü an indirectTürkiye tariff on expenditures, custom duties genelinde 38,17’e, Üsküdar’da gümrüğe geldiği sağ anda parti bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject eğilimi gösterir.eşyanın 1990’lı yıllarda oyları yüzdetrade 52,3’e 1980’li yıllarda ise olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ise to foreign arrive atyükseltmiştir. the custom. According to Usul yüzde Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Türkiye ortalaması 65,46 olarak gerçekleciddi from bir kan kaybı yaşamış ve ortalakanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Türk duties solu are excluded this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are şir. Sağ kanadınsayılı Üsküdar’daki ağırlığı ise yüzde gücübyTürkiye’nin genelinde Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ma regulated customs law numbered 4458.yüzde 31,87’e, dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 64,01’e ulaşır. ile 2000’li yıllara gelindiğindeyse 36’ya gerilemiştir. Solun Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Üsküdar’da created beginningise withyüzde commodities subject to işlemlerin sırasına içindeki göre birağırlığı, sistematik international trade entering customs territories of sağın Türkiye’nin siyasi yapısı Üsküdar’da gerilemesi, oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Türkiye Turkey and genelinde continuing with ve operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as bütün yıllar ortalamasının da üzerine çıkarak sürmüş ve sol kanadın seçtahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret 1990’lı assessment,yıllarda accrual andda collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı şekilde ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of yüzde 67,65’eulaşır. Aynı sağ siyaset 1 desteği Türkiye Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlermen Enstitüsü Maliye Anabilim Dalıgenelinde Mali Hukuk toyüzde 29,53’e, Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over anlayışının Üsküdar’ın siyasi yapısı içindeki Üsküdar’da ise yüzde 32,51’e düşmüştür. 2000’li türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the diğer yılın vergilerde oluşan süreçtenyüzde farklı bir yıllarda process ofise, other taxes.toplumunun Customs duty disputes temsil gücü de,süreci, üçüncü başlarında, Türk sol partilere verdiği yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first place. However, in the case of disputesinmiştir. not being Öyle ki son 67,43’le zirveyeöncelikle çıkar.idari aşamada çözümlenmek zorundadır. destek en düşük düzeye Ancak idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Öte yandan sol kanadın Türkiye’nin ve Üsküdar’ın Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, siyasi yapısı içindeki gücü ise inişli çıkışlı bir Gümrük Uyuşmazlıkları görünüm sergiler. Bununla birlikte sol kanadın genel seçimlerde, Türkiye’nin siyasi yapısı içinde ulaştığı güç, her zaman sağ kanadın çok gerisinde kalmıştır. Üsküdar’da ise bu genellemeyi 1977 parlamentosu bozmuştur. Türkiye genelinde, 1965 genel seçimleri ile başlayıp 12 Eylül darbesi ile sonuçlanan süreçte sol oylar sürekli bir yükseliş solved administratively, legal action can be taken. 1 dönemde solun Türkiye genelinde elde ettiği Key words: Custom, Custom Duties, Custom Disputes desteği yüzde 22,9’a kadar gerilemiştir. seçmen Solun 2000’li yıllarda Üsküdar’ın siyasi yapısı içindeki gücü ise ortalama yüzde 29,5’lik tarihi dip seviyelere kadar inmiştir. Özetle yapılan araştırmada ortaya çıkan bulgular, incelenen dönemde gerçekleştirilen 13 genel seçimlerde, Türkiye’nin ve Üsküdar’ın siyasi yapısında, sağ siyaset geleneğinin açık bir üs- 162 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) tünlüğün ortaya koymaktadır. Bu dönemlerde ARSLAN, D. A., (2012-a). Sosyoloji ve yöntem GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ değişen tek şey genellikle sağ kanadın gücünün yazıları. Ankara: Kalkan Matbaacılık ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 niceliksel boyutları olmuştur. Üsküdar’ın siyasi ARSLAN, D. A., (2011-a).Turkish political eliyapısı açısından, bu ADMINISTRATIVE genel gidişatı bozanSOLUTIONS tek TO DISPUTES OVER tes: Sociological analysis of Turkish politics parlamento dönemi 1977 genel seçimleri ol- DUTIES CUSTOM and politicians. Berlin: LAP LAMBERT muştur. Bu genel seçimler dışında, Üsküdar’ın Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Academic Publishing. 2 siyasi yapısında her zaman sağ siyaset anlayışını Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü damgasını görmek mümkündür. ARSLAN, D. A., (2011-b). Who rules Turkey: Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is elite. a kind of tariff arising Turkish power Berlin: LAP LAMBERT yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs Publishing which is based on those Academic sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ALBAYRAK, M., (2004). Türkpolitikası siyasiaracı tarihinde dış ticaret ve ekonomi olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ARSLAN, instrument in addition economic, social and and power in D. A.,to its(2011-c). Elites Demokrat Parti. Ankara: dolaylı bir vergi türüPhoenix olan gümrükYayınları. vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income taxTurkey: and corporate tax, as anatomy of contemporary Social vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties ALTUNIŞIK, R., (vd.) (2004). eşyanın gümrüğe geldiğiSosyal anda bir bilimlerdefaya mahsus are collected only once when commodities Turkish elites. Berlin: subject LAP LAMBERT olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to de araştırma (SPSS Usulyöntemleri Kanunu (VUK)’nun ikinciuygulamamaddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Academic Publishing kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, lı). Sakarya:gümrük Sakarya Kitabevi. vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ARSLAN, regulated by D. customs numbered 4458. A., law (2007-a).1950’den 12 Eylül ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been ARSLAN, D.A.,Bölgesine & Baştürk, (vd.)eşyaya (2014-a). girişinden S., başlayıp, uygulanacak created beginning with commodities subject to Askeri Müdahalesine, genel seçim sonuçları işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Siyaset sosyolojisi perspektifinden 2009 ve oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation siyasi sequence.yapısı. Uluslatemelinde Türkiye’nin gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 2014 yerel seçimlerinin karşılaştırmalı tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrükinceleve Ticaret assessment, andBilimleri collecting areDergisi regulated (International rarasıaccrual İnsan Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayarve Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to mesi. Akademik Bakış, İktisat Girişimcilik Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Journal of Human Sciences), 4-1, 1–29 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Üniversitesi,Gümrük Türkvergisinden Dünyasıdoğan Kırgızistan-Celauyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ARSLAN, process of other Customs duty disputes D.taxes. A., (2006-a).12 Eylül 1980 Askeri labat İşletme Fakültesi, Uluslararası Sosyal yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Müdahalesi sonrası Türkiye’nin siyasi yaBilimler Dergisi, Ancak 43, idari1–27 aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. pısı. Akademik Bakış,İktisat ve Girişimcilik Key words: Custom, Custom Duties, Custom ARSLAN, D.A.,Anahtar & BAŞTÜRK, S., (vd.) (2014Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Üniversitesi, Uluslararası Sosyal Bilimler Gümrük Uyuşmazlıkları KAYNAKÇA eşyanın b).Yerel seçim sonuçları temelinde, dünden bugüne Sarayönü.Uluslararası Sarayönü Sempozyumu (24-26Ekim).Konya: Selçuk Üniversitesi ARSLAN, D. A., (2013). Sosyoloji: Günlük yaşamın mimarisini keşfetmek. Ankara: Nobel Yayınevi E-Dergisi,11, 1–28 AYATA, A. G., (1992). Cumhuriyet Halk Partisi: Örgüt ve ideoloji. Ankara: Gündoğan Yayınları AZPURU, D., (2005). The general elections 163 in Guatemala, December 2003. Electoral Studies, 24, 143–149 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) BACHRACH, P., & BARATZ, M., (1962). http://www.yerelnet.org.tr/secimler/il_secim.ph GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ p?ilid=42&yil=1994&bbb=4389#baskan Two faces of power. American Political ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Science Review, 56 BELGENET, (2006-h). 1999 genel seçim soADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER nuçları, 2.02.2006, BELGENET, (2006-a). 1973 genel seçim soCUSTOM DUTIES nuçları, 2.02.2006, http://www.yerelnet.org.tr/secimler/il_secim.ph p?ilid=42&yil=1999&bbb=4747#baskan Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=7 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı 3 Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü BELGENET, (2006-ı). 1999 genel seçim sonuçBELGENET, (2006-b). 1973 genel seçim soÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: duty is a kind of tariff arising ları,Custom 2.02.2006, nuçları, 2.02.2006, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir http://www.yerelnet.org.tr/secimler/il_secim.ph commodities’quantity and value. It is are a kind of http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=7&il_ dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and p?ilid=42&yil=2004&bbb=4747#baskan id=476 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan BELGENET, an indirect tariff on (2006-j). expenditures, custom dutiesbelgeler: Milli Olaylar, BELGENET, (2006-c). 1977 genel seçim soeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Nizam Partisi ve Milli Görüş Hareketi, nuçları, 2.02.2006, Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties16.04.2006, are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=8 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük http://www.belgenet.com/parti/mnp.html Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden uygulanacak created beginning with commodities subject to BELGENET, (2006-d). 1983başlayıp, geneleşyaya seçim soişlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of (2006-k). 1969 genel seçim sooluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi BELGENET, Turkey and continuing with operation sequence. nuçları, 2.02.2006, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as nuçları, 21.02.2006, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=9 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=6 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the BELGENET, (2006-e). 1987doğan genel seçim sosüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes BELGENET, (2006-l). 1965 genel seçim sonuçyapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first nuçları, 2.02.2006, öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place.ları, However, in the case of disputes not being 21.02.2006, Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=10 Key words: Custom, Custom Duties, Custom http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=5 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes BELGENET, (2006-f). 1991 genel seçim sonuçGümrük Uyuşmazlıkları BELGENET, (2006-m). 1961 genel seçim sonuçları, 21.02.2006, ları, 2.02.2006, http://www.belgenet.net/ayrinti.php?il_ id=201&ilce_id=2385&yil_id=11&sonuc_ getir=TRUE&x=45&y=12 http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=4 BELGENET, (2006-g). 1995 genel seçim sonuçları, 2.02.2006, BELGENET, (2006-n). 1957 genel seçim sonuçları, 23.02.2006, http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=3 164 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) BELGENET, (2006-o). 1954 genel seçim soKIZILÇELİK, S., ve ERJEM, Y., (1992). SosGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yoloji terimler sözlüğü. Konya: Göksu M nuçları, 23.02.2006, ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 KİLİ, S., (1976). Cumhuriyet Halk Partisi’nde gelişmeler 1960–1975, İstanbul: Boğaziçi DAHL, R., (1961). Who governs? New Haven: CUSTOM DUTIES Üniversitesi. Yale UP 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 MAGNİFİCENTTURKEY (2014). İstanbul ve 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi DARDANELLI, P., (2005). The parliamentary 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Üsküdar. DıĢ Ticaret Bölümü 20.10.2014, & executive elections in Switzerland 2003. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari http://magnificentturkey.weebly.com/istanbul_2. Custom duty is a kind of tariff arising Electoral Studies, 24,değiştirmesi 124-129nedeniyle, bu eşyanın Abstract: eşyanın yer from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those html sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of DUVERGER, M., (2002). Siyaset sosyolojisi. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ORHAN, instrument in addition its economic, social and E. A.,to(2011). Toplumsal, kültürel ve İstanbul: Varlık Yayınları dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as katılımsal boyutuyla siyasal davranışın sosvergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties GİLBERT, N., eşyanın (1994). Researching social life. gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject yo-politik analizi. Ankara: Nobel Yayınları olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to London: Sage Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom M., (2005). presidential election kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, RYBAR, duties are excluded from this The law. Therefore, vergilerinin usulbehavior ve uygulamaand esasları and practises of custom duties are GLASGOW, M.,gümrük (2005) Voting the4458 procedures in Slovakia, 2004. Electoral Studies, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs April law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanınformation. Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been electoral context of government 24,333–338 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Elsevioer Electoral Studies, 24, 245-264 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. E.,taxes, (2005). Thelevels 2004 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, SAGAS, Like all other compalsive such presidential as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated JARY, D., & JARY, J., (1991). Dictionary of election in the Dominican ElecBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a partRepublic. of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Sociology. Glasgow: Harper Collins toral Studies, 24, 156–160 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=2 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, Presidential diğer vergilerde oluşan process of other Customs duty disputes JONES, S., (2005). and süreçten parlia-farklı bir SARIBAY, A.taxes. Y., (208).Global bir bakışla poliyapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place.tik However, in the case of disputes Everest not being Yayınları mentary elections in Georgia, 2004. Elecsosyoloji. İstanbul: Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. toral Studies, 24, 303–311 Key words: R. Custom, Duties, Custom SCHAAP, D.,Custom (2005). The House of RepreAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes KALENDER, A., (2005). Siyasal iletişim: SeçGümrük Uyuşmazlıkları sentatives’ election in Japan November 2003. menler ve ikna stratejileri. Konya: Çizgi Electoral Studies, 24, 136–140 Kitabevi SİTEMBÖLÜKBAŞI, Ş., (2001). Parti seçKELEŞ, R., (2006). Yerinden yönetim ve siyaset, menlerinin siyasal yönelimlerine etki eden Ankara: İmge sosyoekonomik faktörler. Ankara: Nobel. KIŞLALI, A. T., (2007). Siyaset bilimi. Ankara: İmge Kitabevi ŞENER, M., (2006-a). TODAİE Seçim Sonuçları Değerlendirmesi 1984 Yılı Raporu. YerelNET, 165 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) oran_2007.RDF&p_il=34&p_bol=1&desfo 28.02.06 http://www.yerelnet.org.tr/secimler/ GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ rmat=html&ENVID=secimEnv secim_analizleri1984.php ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ŞENER, M., (2006-b). TODAİE Seçim Sonuçları TÜİK (2014). İstanbul, Üsküdar 2013 nüfusu, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 22.10.2014, Değerlendirmesi 1989 Yılı Raporu. YerelNET, CUSTOM DUTIES 28.02.06 http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/ Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 http://www.yerelnet.org.tr/secimler/secim_ana2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans (2014). Öğrencisi İstanbul ve ÜsTÜRKİYE REHBERİ 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü lizleri1989.php küdar. 20.10.2014,www.turkiye-rehberi.net Özet: Gümrük gümrüğe olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising TEZİÇ, E., (1976). Siyasi vergisi, partiler: 100tabisoruda. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın VERGİN, from the movement commercial Siyasetin commodities sosyolojisi: N., of(2004). miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those İstanbul: Gerçek Yayınevi. sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity value. It is are a kind of Kavramlar, and tanımlar, yaklaşımlar. İstanbul: dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Bağlam Yayınları. THALANG, C.,türüdür. (2003). The parliamentary Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on election in kurumlar Cambodia, 2003. Electoral vergisi July gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Üsküdar. 20.10.2014, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan WİKİPEDİA(2014). an indirect tariff on expenditures, custom duties Studies, 24,eşyanın 130–135 gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu http://tr.wikipedia.org/ the second item of tax procedural law, custom TÜİK (2014). 2011 milletvekili kanun Türkiye kapsamı dışında tutulmuştur. seçim Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, wiki/%C3%9Csk%C3%BCdar gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sonuçları. 03.11.2014, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been YSK (2014). Yüksek Seçim Kurulu, 2014 yerel Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to http://rapor.tuik.gov.tr/reports/ işlemlerin sırasına göre bir sistematik international entering customs territories of http://www. seçim trade sonuçları, 26.05.2014, oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. rwservlet?secimdb2=&report=tab2_ gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Likeysk.gov.tr/ all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 166 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) EKLER:Harita, Figür ve Grafikler GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Harita 1: İstanbul ve Üsküdar ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Kaynak: Türkiye Rehberi (2014). ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Göre Dağılımı (2013 Yılı) Tablo 1: Üsküdar Nüfusunun Yaş Gruplarına Yaş grubu ‘0-4’ ‘5-9’ ‘10-14’ ‘15-19’ ‘20-24’ ‘25-29’ ‘30-34’ ‘35-39’ ‘40-44’ ‘45-49’ ‘50-54’ ‘55-59’ ‘60-64’ ‘65-69’ ‘70-74’ ‘75-79’ ‘80-84’ ‘85-89’ ‘90+’ Toplam Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Toplam Erkek Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Bölümü 32.308 Salihli MYO, DıĢ Ticaret 16.577 Kadın 15.731 33.276 17.103 16.173 920 222 698 534.636 263.365 271.271 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 34.591 17.845 16.746 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 39.407 20.625 18.782 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 21.858 dolaylı bir vergi türü olan gümrük 42.744 vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 20.886 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 47.940 24.164 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties 23.776 eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük51.210 vergileri, Vergi to foreign trade25.109 arrive at the custom. According to 26.101 Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 46.923 22.596from this law. Therefore, 24.327 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 43.318 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by 21.045 customs law numbered 4458. 22.273 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 37.679 18.361 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 19.318 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 33.344 16.424 with operation sequence. 16.920 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 27.822 13.551 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 14.271 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to 10.949 Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and 10.143 Economy according 21.092 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların customs duties7.078 has a different form from the 8.043 15.121 çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi 10.624 uyuşmazlıkları have to be resolved 4.622administratively in the first 6.002 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, 7.562 3.038 legal action can be taken. 4.524 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: 2.167 Custom, Custom Duties, Custom 3.730 5.897 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 2.858 837 2.021 Kaynak: TÜİK (2014) http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/ ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik 1: Üsküdar’ın Nüfus Piramidi (2013 Yılı) GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 86, 82, 77, 7 9 3 84, 6 82, 5 77, 8 7 91, 89, 6 58, 60, 53, 7 64, 8 5 5 73, 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of TÜİKoluşturulmuştur. (2014) http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/ Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Grafik 2:tarafından, Türkiye Geneli v e Üsküdar'da Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü Gümrük Customs and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over Genel Seçimlere Katılım Oranındaki Değişim türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 93,277 87,094 idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action83,16 can be taken. 81,417Ancak 84,38 85,202 92,305 83,915 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: 79,101 Custom, Custom Duties, Custom 72,423 71,264 Anahtar Kelimeler: 66,816 Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük 64,347 Uyuşmazlıkları 9 Kaynak: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Türkiye Geneli 61 19 65 19 69 19 73 19 77 19 83 19 87 19 91 19 95 19 99 19 02 20 07 20 11 20 Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Grafik 3: Türkiye Geneli v e Üsküdar'da 1 GenelĠDARĠ Seçimlere Katılım Oranındaki Değişim AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 8 86, 9 82, 7 77, 82, 5 84, 6 3 7 77, 6 58, 60, 7 53, Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 83,16 84,38 79,101 87,094 85,202 83,915 93,277 92,305 72,423 66,816 64,347 71,264 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Üsküdar 38,1 AP CKMP YTP 5,4 0 ,80 6 3 1 3,7 3 1 10,6 1 3,9 6 2 CHP Türkiye Geneli 3 4,7 9 6 42,9 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 7 9 like02income0tax 7 and 1corporate 1 aralıklarla tax, as 65 kurumlar 69 vergisi 73 gibi97belirli 83 87alınan991bir 995regular99basis 9 9 9 9 9 1 vergi1 türü 1olmadığından, 1 1 ticarete 1 konu1 olan 1 an indirect 1 20 on expenditures, 20 20 custom duties dış tariff eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Grafik4: 1961 Genel Seçimlerinde, Partilerin OylawDağılımı sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 3 6,7 4 3 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 8 5 64, 73, 5 CUSTOM DUTIES 2 61 19 91, 89, 9 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 81,417 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BAĞ. Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=4 Türkiye Geneli Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik5: 1965 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 52,87 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES 2 30 32 ,6 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 40 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 28,747 50 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 50 ,3 60 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 10 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 0 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe mahsus BAĞ. are collected only commodities subject AP CHP geldiği anda MPbir defayaYTP TİPonce whenCKMP olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Kaynak: TÜİKgümrük (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=5 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Grafik6: Partilerin Oy Dağılımı işlemlerin sırasına1969 göreGenel bir Seçimlerinde sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 50 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 45 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 40 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 35 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 30 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom 25 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 1, 5 2,242 8, 1 2,966 3,186 1, 8 3,723 02,178 ,8 MHP BP TİP YTP ,6 MP 3 2,681 4 BAĞ, 12,803 ,4 GP 23,028 ,3 CHP 3,224 AP 1, 5,624 8 2, 5 20 15 10 5 0 6,579 27,3713 5, 5 8, 1 46,55 4 0, 9 4, 8 6,26 20 Türkiye Geneli Üsküdar Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=6 Türkiye Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik7: 1973 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı 40 30 31 29,821 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü BAĞ. TBP 0,3 ,3 ,8 1 DP 1 CGP 0,139 0 MHP 0,395 0 MSP 1,852 AP 1,873 CHP 0,2,493 1 10 3, 6,419 2 78,567 ,9 20 0 Türkiye Üsküdar 0,582 1,1 1,135 2,803 0,6 3,378 1,5 2,7 5,263 11,803 10,2 5,8 11,894 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dışMSP ticarete konu olan MHP an indirect tariff onTBP expenditures, CHP AP DP CGP BAĞ. MPcustom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, TÜİKgümrük (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=7 vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu1977 olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a Oy systematization has been Grafik8: Genel Seçimlerinde, Partilerin Dağılımı Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 30 36,888 ,1 50 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 55 ,6 60 2 41,394 Kaynak: ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 CUSTOM DUTIES 33,293 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 46,8 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ TİP Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=8 Türkiye Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik9: 1983 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı 49,2 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 30 33 CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 23,2 2 30,4 63 40 66 45,1 50 44 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 20 17 DYP DSP RP MÇP 0, 5 IDP 0, 1 SHP 0 ,37 3 ANAP 0 ,81 9 8, 8 2 ,92 7 0 1, 6 5 7 ,16 4 9, 2 8 ,52 9 1 9,1 3 5 12 ,7 2 4,7 4 2 29 ,8 37 ,2 3 6,3 1 1 1,12 7 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those 10 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade0,8 and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 0 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli tax and corporate tax, as ANAP HParalıklarla alınan birMDPregular basis like income BAĞ. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Kaynak: TÜİKeşyanın (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=9 gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Grafik10: 1987 Genelesasları Seçimlerinde, Partilerin Oyof Dağılımı gümrük vergilerinin usul ve uygulama 4458 procedures and practises custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 40 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 35 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to 30 Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 25 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 20 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 15 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 10 Gümrük Uyuşmazlıkları Türkiye Üsküdar BAĞ. Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=10 Türkiye Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik11: 1991 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 5 27 ,9 9 16 ,1 5 18 ,1 20,75 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 10,748 2 16,879 15 CUSTOM DUTIES 17 ,2 20 ,0 20 24,011 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 5 25 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 27,034 30 10 08 0, 0,134 8 7 1, 32 26 3, 4,165 3, 2,096 0 8 5 8,182 9, 35 10,705 17 ,9 14,641 14 ,5 19,184 23 ,9 19,651 21,376 25 ,8 2 0, 37 0,444 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 5 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 0 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and DYP ANAP SHP RP DSP SP Since they BAĞ. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Kaynak: TÜİKolmak (2014) http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=11 üzere ve alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Grafik12: 1995 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 30 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 25 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 20 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 15 Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 10 Türkiye Üsküdar RP ANAP DYP DSP CHP MHP HADEP DİĞER Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=12 Türkiye Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik13: 1999 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 35 3 30 ,1 6 22 ,8 12,011 7 17 ,1 4,2 3, 64 11 4,753 66 1,4 1, 63 16 8,71 74 6, 87 Türkiye Üsküdar DS P 1,217 1, 14 YTP 1,154 2, 32 BB P 1,02 0, 92 YP 0,935 1, DİĞ 75 ER LER İ 2,971 2, 55 2,488 3, 38 SP 55,11 ,0 9 AN AP 3, 6,137 68 DE HA P 7,251 6, 5 GP MH P 3, 54 P DY P CH AK P 4, 8,346 83 24 ,7 9,536 19,406 3 34,429 39 ,5 7 Kaynak: Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and bir vergi türü gelir ve CHP fiscal functions. they are DİĞER not collected on DSPdolaylıMHP FPolan gümrük ANAPvergisi,DYP HADEPSinceBBP vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as TÜİKkurumlar (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=13&il_id=0 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama 4458 procedures and practises custom duties are Grafik14: 2002 Genelesasları Seçimlerinde, Partilerin Oyof Dağılımı sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 40 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 35 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 30 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden 25 Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 20 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 15 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 10 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 5 Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 0 Gümrük Uyuşmazlıkları 2, 0 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 5, 5 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 13,221 10 2 15,41 15 CUSTOM DUTIES 17,979 20 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 10 ,3 25 22,189 30 Kaynak: TÜİK (2014) ve http://www.belgenet.net/ayrinti.php?yil_id=14 Türkiye Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Grafik15: 2007 Genel Seçimlerinde, Partilerin Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 6, 6 46,664 4 50 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 40 7, 8 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 10 14,29 ,3 20 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 20,8472 30 CUSTOM DUTIES 12,247 ,5 45,204 ,7 2,3 2, 8 3,034 2, 7 0 AKP Kaynak: TÜİK (2014). CHP MHP BAĞ. 3 4, 4,61 4 3, 6,57 8 9, 13,01 25,98 32 ,6 49 ,9 49,83 3,5,414 6 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 10 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 0 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on AKP DP alınan GP SPbasis like BAĞ. DİĞER kurumlar CHP vergisi gibiMHP belirli aralıklarla bir regular income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Kaynak: TÜİK olmak (2014). üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Grafik16: 2011 Genelesasları Seçimlerinde, Partilerin OyofDağılımı gümrük vergilerinin usul ve uygulama 4458 procedures and practises custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 50 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 40 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 30 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 20 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 10 Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Türkiye Üsküdar DİĞER Türkiye Üsküdar ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Grafik 17:GÜMRÜK 1961’den Günüm üze Genel Seçim lerde, Üsküdar'da Oy ların Siy asi Yelpazey e Dağılım ı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 56,7 CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Sağ Partiler 7,7 6,23duty6,2 5,77Custom 4,58 Özet: vergisi, gümrüğe olan ticari Abstract: is a kind of tariff arising 1,8 Gümrük 1,8 0,8tabi 0,1 0,6 0,1 0,08 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Grafik 18: 1961’den Günüm üze Genel Seçim Üsküdar'da ların to olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreignlerde, trade arrive at the custom.Oy According Siy asi Yelpazey etheDağılım ı of tax procedural law, custom Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu second item kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. regulated by customs law numbered 4458. Sağ PartilerBu kanun Sol Partiler Ötekiler ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 36,87 5,4 32,6 27,8 28,19 27,32 33,35 39 33 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 32,6 27,8 28,19 36,87 27,32 39 33 33,35 47,9 41,5 40,7 42,9 56,7 2 41,5 40,7 47,9 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 42,9 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Sol Partiler Ötekiler ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Grafik 19: 1961’den Günümüze Genel Seçimlerde, Türkiye Geneli ve 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMOy YOLLARI Üsküdar'da Sağ Partilerin Dağılımı 90 80 70 Oy oranı 60 50 40 30 20 10 0 57,36 60,9 59,7 65,58 68,1 66,57 66,2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 43,2 2 Türkiye Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 51,5 56,7 51,7 57,5 Üsküdar CUSTOM DUTIES 77 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Grafik 20:sırasına 1961’den Genelinternational Seçimlerde, Türkiye Geneli ve of işlemlerin göre Günümüze bir sistematik trade entering customs territories oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Üsküdar'da Sağ Partilerin Oy Dağılımı gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over 71,7 türetilmiĢtir. 67,924customs 68,39duties 68,42 65,101 Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların has a different form from the 68,41 çözüm 77 62,84 süreci, diğer61,52 vergilerde farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 62,8oluşan süreçten 66,356 62,451 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to 60,08 be resolved administratively in the first 55,579 68,1However,65,58 öncelikle idari aşamada çözümlenmek in the case of disputes not being 66,2zorundadır.66,57place. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 60,9 59,7 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 57,5 56,7 57,36 Key words: Custom, Custom Duties, Custom 51,7 51,5 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 43,2 Üsküdar Türkiye ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Temmuz / Ağustos / Eylül - Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 13 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi July/ Mayıs / August / September - Summer Volume: Cilt: 4 Issue: 13 Year: 2015 Nisan / Haziran Ġlkbahar Yaz Dönemi 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 ID:234 K:479 JelofKodu: R0-20-23 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) GÜMRÜK VERGĠSĠ Grafik 21: 1961’den Günümüze Genel UYUġMAZLIKLARININ Seçimler de, Türkiye Geneli ve Üsküdar'da Sol Partilerin Oy Dağılımı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Türkiye 56,7 Üsküdar ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES 47,9 42,9 40,7 2 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 39 41,5 36,87 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü 33 Salihli MYO,33,35 32,6 25,98 20,847 22 32,6 22 27,32 25,98 28,19 27,8 20,847 30,899 30,899 25,346 33,35 25,346 31,942 31,942 33,271 33 33,271 41,928 30,463 30,463 34,4 32,86 41,928 34,4 32,86 31,713 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu Günüm aşamalar olan all other taxes, compalsive levelsvsuch Grafik 22: 1961’den üzetarh, Genel Like Seçim lerde, Türkiy e Geneli e as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük veSol Ticaret assessment, accrual and Üsküdar'da Partilerin Oy Dağılım ı collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Türkiye Üsküdar Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 56,7 farklı bir süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 47,9 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 yargı yoluna başvurulabilmektedir. 42,9 uyuşmazlıklarda Key words: Custom, Custom Duties, Custom 40,7 41,5 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 39Disputes 36,87 Gümrük Uyuşmazlıkları 31,713 36,743 36,743 28,19 27,8 27,32 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
