tmd uluslararası hakemli tasarım ve mimarlık dergisi ınternatıonal

TMD
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
DENEYİMLE DEĞİŞEN KENTSEL MEKAN ALGISI VE KENT İMAJI:
MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ1
ALTERATION OF URBAN SPACE PERCEPTION AND URBAN IMAGE
THROGH EXPERIENCE: CASE STUDY OF ARCHITECTURAL AND
ENGINNERING STUDENTS
Elvan Elif ÖZDEMİR
Mersin Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Mersin / Türkiye
Öz: Bu çalışmada, biri araştırmanın yapıldığı kentsel
dokuya yabancı bir grup Mimarlık birinci sınıf öğrencisi,
diğeri ise en az 4 yılını araştırmanın yapıldığı alanda geçirmiş Mimarlık dördüncü sınıf öğrencilerinin oluşturduğu
bireylerden, tanımlanmış kentsel dokunun Lynch’in (1960)
ifade ettiği temel kentsel imge çeşitlerinden faydalanarak
taslak haritasını çizmeleri istenmiştir. Bu çalışma, Mimarlık
öğrencilerinin yapılaşmış çevreye yükledikleri anlamların
ve öğrencilerin algılarının zamana bağlı değişimini, algıyı
etkileyen faktörleri ve aldıkları eğitimin bir etkisi olup
olmadığını irdelemektedir. Öğrencilerin aldıkları mimarlık eğitiminin, çevreye yükledikleri anlamla ilişkisi olup
olmadığını belirlemek ve varsa farklılıkları ortaya çıkarmak için aynı çalışma bir grup Mühendislik dördüncü
sınıf öğrencileri ile de yapılmıştır. Çalışma kapsamında
şu sorulara yanıt aranmaktadır; Mimarlık ve Mühendislik
öğrencilerinin görsel belleklerinde oluşan kentsel mekan
algısını ifade etmede öncelikli olarak hangi imaj öğelerini
kullanmaktadırlar? Kentsel mekanı hangi çizim stillerinden
faydalanarak ifade etmişlerdir? Aldıkları eğitiminde bunda
bir etkisi olabilir mi? Araştırma bulguları taslak haritaların
mimarlık öğrencileri tarafından ağırlıklı olarak ardışık tarzda
çizildiklerini, bireylerin en çok referans noktaları ve yolları
öncelikli olarak vurguladıklarını ortaya koymaktadır. Ayrıca
çevresel algının zaman ve dokuyla kurulan ilişkiden ortaya
çıkan deneyimle gelişip farklılaştığı ortaya çıkmıştır. Bu
araştırmanın, mekan algısı konusuna yaptığı en önemli katkı
mekan algısı ya da bilişsel harita çalışmalarında üzerinde
durulan fiziksel etmenlerin (nirengi/ odak noktaları, bölgeler
ve yollar) belirgin düzeylerini kişisel faktörler ve deneyimle
beraber incelemektir.
Abstract: In this study, a group of students (freshman
architectural design students) who are unfamilar the urban
pattern of the area and the other groups which leaves at least
four years in this area requested to draw the urban pattern
of that area by using Lynch’s (1960) principal city image
patterns. It explores the relationship between their training
and the alteration of their urban space perception and urban
image through their experience. This study also has been
done with engineering students to determine the relationship
between the urban space perception and their education. The
following questions are addressed; Which image elements
have been used in the visual memory of architecture and
engineering students to express their perception of urban
space? What kind of drawing style they used? Is there an
impact with their education? Research findings indicate
that the architecture students draws sequential cognitive
maps and especially emphasize landmarks and paths in
their maps. And it was also emerged that the environmental
perception were established from the relationship of the
time and the pattern which developed and differntiated
with the experience. The most important contribution of
this research about space perception were the examination
of the personal factors and experience with physical factors
(paths, edges, districts, nodes and landmarks) emphasized
in cognitive maps studies.
Key Words: Cognitive Maps, Urban Space Perception,
Spatial Image, Urban Image, Environmental Perception
Anahtar Kelimeler: Zihin Haritaları, Kentsel Mekan Algısı,
Mekansal İmaj, Kent İmgesi, Çevresel Algı
Doi: 10.17365/TMD.2016716508
(1) Sorumlu Yazar: E. Elif ÖZDEMİR, Mersin Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Çiftlikköy
Kampüsü, Yenişehir, Mersin.ozdemireelif@gmail.com Geliş Tarihi / Received: 16.01.2016 Kabul Tarihi/ Accepted:
17.03.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması /
Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”
42
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. GİRİŞ
haritaları, algılama süreci ile benzerlik kurarak
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
tanımlarken, bireylerin kazandıkları, kodladıkları,
Kentler, içinde birçok yaşam topluluklarını ba1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
depoladıkları,
tekrar
çağırdıkları ve şifrelerini
rındırır. Bu yaşam topluluklarının ihtiyaçlarına
çözdükleri
bir seri OVER
psikolojik veri olarak ifade
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
cevap veren kentler, yaşam
topluluklarını oluşturan
eder. (Rapaport, 1977). Bir başka deyişle, bilişsel
bireylerin zihinlerinde görsel bir nitelikCUSTOM
olarak DUTIES
haritalar, bireylerin deneyimleri sonucu somutlaşKILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
da varlıklarını sürdürürler. Bu görsel Selin
niteliklerin
tırdıkları fiziksel çevrenin ifade biçimidir.
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens.
tümü ve yaşanan 2deneyimler,
bireyin
zihninde
o Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
‘yer’e ait imaj ve kimliği oluşturan bileşenlerdir. Bireylerin zihinlerinde oluşan fiziksel çevreye dair
Gümrük vergisi,
gümrüğeçalışmalar
tabi olan ticari imgeler,
Abstract: Custom
dutye isait
a kind
of tariff arising
Kentlerin görselÖzet:
nitelikleri
hakkında
o ‘yer’
özellikleri
içerirler. Fiziksel
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı bireylerin
veya değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to bu
customs
which is based
on those
yapan araştırmacılar,
zihinlerinde
farklı çevrenin
özellikleri,
zamanla
bireyin zihninde
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
algılar uyandırması
sonucu
çevreye
‘yer’e
aita foreign
imajı trade
oluşturur.
Bilişsel
dış ticaret
ve ekonomi
politikası ait
aracıimgeleri
olan bir vergi o tariff
that is
and economic
policy harita yöntemi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
araştırmışlardır.dolaylı
Bu araştırmalarda,
fiziksel
özellikleri
açığa
rol oynar.
bir vergi türü olan gümrük
vergisi,çevgelir ve bu
fiscal
functions. Since
they çıkarmada
are not collectedbüyük
on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
renin kullanıcılarının,
o çevreye
ilişkin
algılarının
zihindeki
imajları olduklavergi türü
olmadığından,
dış ticarete
konu olan Bu
an haritalar,
indirect tariff mekanın
on expenditures,
custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
tespitinde kullanılan
yöntemlerden
biri,
zihin
ve davranışı
açısından
olmak üzere
alınmaktadır. Gümrük
vergileri,
Vergi rından
to foreignbirey
trade arrive
at the custom. According
to önemlidirler.
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
haritalarıdır (Sam,
2010).
zihinlerindeki
bu Therefore,
imaj ile mekanı tanır
kanun
kapsamıZihin
dışındaharitaları
tutulmuştur. (mental
Bu nedenle, Bireyler,
duties are excluded
from this law.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
maps) ya da bilme-öğrenme
haritaları (cognitive veregulated
deneyimleri
ile bu imajı geliştirirler. Mekan,
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
law,
a
has been
maps) insanların
kendi mekânsal çevreleri hak- hakkında
bilişselsystematization
haritası net
olan bir bireyin,
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
birhafızada
sistematik mekanı
international
trade entering customs
territories of ve kullanması
kındaki bilgi birikimleri,
bu bilgilerin
tanımlaması,
algılaması
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrükhatırlanması
vergisinde de zorunlu
aşamalar olan tarh, kolaylaşır.
Like all other Bir
taxes, başka
compalsivedeyişle
levels suchbilişsel
as
tutulması, yeniden
ve gerekiyorsa
haritalar,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı
ayrı bir kuruluş
olan mekan
by Generalorganizasyonunun
Directorate of Customs as a niteliği,
part of
bilgilerin değiştirilmesini
mümkün
kılan niteliği
bilmebireylerin
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs Law.rahat
Resolution
process of disputes
öğrenme süreçleri
ile kuşatılmış
yapılardır
(Pocock, mekanda
yönlenmesi
veover
mekanın okunatüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
1976; Downs&Stea,
haritalar,
içerir.
veriler, mekanın
süreci, 1977).Bilişsel
diğer vergilerde oluşan
süreçten farklı
farklı bir bilirliği
process ofhakkında
other taxes. veri
Customs
duty Bu
disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
kaynaklarda bilişsel
şemalar
vurulmasıdır.
Mekanın imajını
öncelikle şemalar,
idari aşamadazihinsel
çözümlenmek
zorundadır. özelliklerinin
place. However, indışa
the case
of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
ya da zihinsel uyuşmazlıklarda
haritalar gibi
isimlerle de ve kimliğini oluştururlar.
1
yargı farklı
yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
tanımlanabilmektedirler.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Bilme-öğrenme
haritaları da denilen zihin haritalaGümrük Uyuşmazlıkları
Bilişsel haritalar, insanların günlük davranışla- rına ilişkin ilk fikir ve düşünceler Lynch’ın(1960),
rının bir yansımasıdır. Downs ve Stea, (1977) 1960 yılında üç Amerikan Kentinde (Boston,
bilişsel haritaları, önemli şeylerin nerede olduğu Jersey City ve Los Angeles) yaptığı çalışmasında
ve bulunulan yerden onlara nasıl ulaşılabileceği kullanmıştır (Sam, 2010). Lynch (1960), çevresel
sorularını çabuk ve etkili olarak cevaplayan bir imajı (environmental image), fiziksel dış dünyanın
kopayalama mekanizması olarak açıklar (Lang, insan zihninde yer alan genelleştirilmiş resmi ola1987; Downs & Stea, 1973). Rapoport ise bilişsel rak tanımlamaktadır (Sam, 2010). Lynch, görsel
43
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
gerçekler ile çevresel imajları karşılaştırarak hangi
bağlı olarak, kent yapısı bu şekilde oluşturulur.
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
şekillerin güçlü imaja neden olduklarını tespit
Bu sadece kişinin algısına göre değil, hangi ken1
ĠDARĠ
AġAMADA
ederek, kentsel tasarım için bazı
ilkeler
ortaya ÇÖZÜM
tin sözYOLLARI
konusu olduğuna
bağlı olarak da değişir
koymuştur. Lynch’e göre,
görsel kalite kentsel
(Lynch,
1960).
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
görünümün ‘okunabilirliğine’ bağlıdır. (akt., Sam,
CUSTOM DUTIES
Düğüm/ Odak Noktaları; gözlemcinin kente gi2010). Lynch, mekanın okunabilirliğini kentsel 2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
rebilmesini
sağlayan
stratejik noktalarıdır ve bir
imgelerin birey tarafından
algılandığı
görsel
bir
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malinoktadan
Hukuk Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi kullandığı yoğun
diğerine
yol alırken
3
Celal Bayar
Üniversitesi
idrak eylemi olarak görür ve kentsel
imgeleri
beşSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
odak noktalarıdır. Öncellikle ulaşım sisteminde
gruba ayırır (Lynch, 1960);
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari kesintilere
Abstract: Custom
duty is a olan
kind of kavşaklar
tariff arising
neden
olabilirler;
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya
değeri üzerinden
ekonomik, Kentin
subject tobir
customs
which is baseddiğerine
on those geçiş noktaBunlar, yollar (paths),
sınırlar
(edges),alınan,
bölgeler
bölümünden
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
(districts) ve düğüm
odakaracı
noktaları
oluştururlar.
noktaları,
köşe başı
dış ticaret noktaları/
ve ekonomi politikası
olan bir vergi larını
tariff that
is a foreign tradeDüğüm
and economic
policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
(nodes) ve referans
(landmarks)
barındıran
veya
kapalı
dolaylı birnoktalarıdır
vergi türü olan gümrük
vergisi, gelir ve faaliyetlerini
fiscal functions. Since
they are not
collected
on bir meydanı
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
(Lynch, 1960). vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan oluşturan
alanlarsa;
fiziksel
özelliklerin veya
an indirect tariff
on expenditures,
custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
yoğunlaştığı
alanlar
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi kullanımların
to foreign trade arrive
at the custom. According
to olma özelliği
Yollar; gözlemcilerin
alışkanlık
olanaklarına
Usul Kanunu
(VUK)’nun ve
ikinci
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, taşır’
duties (Lynch,
are excluded1960).
from this law. Therefore,
bağlı olarak, ara kanun
sıra kullandıkları
alanlardır. Bungümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
lar, sokaklar, yaya
yolları, toplu taşıma alanları,
İşaret
öğeleri (landmarks); diğer bir noktasal
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning
with commodities
to harici öğeler
kanallar ve demiryolları
olabilir
(Lynch,
1960).
referans
kaynağını
oluşturur.subject
Ancak,
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi olduklarından,
Turkey and continuinggözlemci
with operationbu
sequence.
oluşumların içine
gümrük vergisinde
de zorunlu
aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Kenarlar; gözlemciler
tarafından
ulaşım
aksları
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret giremez.
assessment, Bunlar
accrual and
collecting
are
regulated
çoğunlukla kolay tanımlanabilen
Bakanlığı’na
bağlı öğelerdir.
ayrı bir kuruluş
olan
by General Directorate of Customs as a part of
gibi kullanılmayan
doğrusal
İkiniteliği
bölge
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalıbir
Mali
Hukukbir
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük fiziksel
Customs and
Economy Ministry
according
to işaret levhası,
oluşumlardır;
bina,
Programı
Yükseksürekliliği
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
arasında sınır işlevi
görür,
doğrusal
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm bir
customs
dutiesveya
has a bir
different
the
dükkan
dağ form
gibi.from
Kullanımları
birçok
olarak bölerler.süreci,
Kıyılar,
demiryolları,
gelişme
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapılan seçimlere
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları olasılık
have to bearasından
resolved administratively
in the first bağlıdır. Bazı
bölgesi sınırlarıöncelikle
ve duvarlar
öğelerine
idari aşamadakenar
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
öğeleri, imgelerde
kullanılan
daha küçük
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen işaret
solved administratively,
legal action can
be taken.
örnektir (Lynch,uyuşmazlıklarda
1960). yargı yoluna başvurulabilmektedir.
1
ölçekli
öğelere
daha
yer alır ve
Key words:
Custom,göre
Custom
Duties,yüksekte
Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
genellikle birçok açıdan ve uzak mesafelerden
Bölgeler; iki boyutlu
alanlar olarak algılanır ve
Gümrük Uyuşmazlıkları
görülebilirler. Kentin ayrıksı kuleleri, altın kubkentin orta ve/veya büyük ölçekli bölümlerini
beleri ya da yüksek tepeleri gibi. (Lynch, 1960).
oluştururlar. Gözlemci, psikolojik olarak bu
alanların ‘içine girdiğini’ hisseder. Bölgelerin
Literatürde, Lynch’in ifade ettiği kentsel imge
içindeyken tanımlanması oldukça kolaydır, eğer
elemanları ve zihin haritaları kullanılarak kentbölge dışarıdan da görünebiliyorsa, aynı zamanda
lerin görsel niteliğini araştıran birçok çalışma
dışsal referanslar için de kullanılır. Kişinin algıyapılmıştır. Bu çalışmalar, metropollerde yaşayan
sında yolların veya bölgelerin baskın olmasına
44
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kişiler ile kentsel imge elemanlarının tespit edilv.d. (2009)’nın kente yabancı bireylerle gerçekGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
mesine yönelik çalışmalar; (Francescato&Mebane,
leştirdikleri çalışmada; taslak haritaların ağırlıklı
1
ĠDARĠ
AġAMADA
1973, akt, Sam, 2010; Türkoğlu,
2002).
Küçük ÇÖZÜM
olarakYOLLARI
ardışık tarzda
çizildiklerini, bireylerin en
kentlerde yaşayan bireylerin
kentsel imgeSOLUTIONS
eleçokTO
referans
noktaları
ve yolları öncelikli olarak
ADMINISTRATIVE
DISPUTES
OVER
manlarını tespit edilmesini araştıran çalışmalar
algıladıklarını ardından diğer imgesel elemanlar
CUSTOM DUTIES
(Aliağaoğlu, 2007; Tunçel, 2008; Sam, 2010); 2 olan bölgelerin,3 düğüm noktalarının ve sınırların
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
Kentte yaşanan deneyime
bağlı
olarak
ortaya
ön plana çıkarıldığı bulgusuna ulaşmışlardır. Ül2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal yönelik
Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret
Bölümü(2009) elde ettiği bu bulgular,
çıkan kent algısını analiz etmeye
çalış-Salihli MYO,
keryıldız
v.d’nın
malar (Zmudzinska&Nowak, 2003; Ülkeryıldız,
Lynch’in savunduğu tespitleri desteklememektedir.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
2009) ve kentte
yaşayan
bireylerin
zihninde
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject todeneyimlerin
customs which is bir
based
on those
Kişisel
ürünü
olan bilişsel have mali fonksiyonlarının
önemli
şekillenen haritasosyal
stillerinin
zamandanyanında
ziyade
bi-bir commodities’quantity and value. It is are a kind of
ritalar,
sosyo-ekonomik
statü,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that eğitim,
is a foreigncinsiyet,
trade and economic
policy
reylerin edindikleri
görevlere
göre
şekillendiğini
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
yerleşim
ve Since
çalışma
ulaşım
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions.
they aremekanı,
not collectedkullanılan
on
öne süren çalışmalar
kurumlar(Spencer&Weetman,
vergisi gibi belirli aralıklarla1981)
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
türü
gibitariff
bir onçok
kişiselcustom
ya da
kişisel olmayan
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect
expenditures,
duties
olarak sınıflandırılabilir
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
faktörle
ilgilidir.
Bu
çalışmada
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade
arrive at the
custom.
According toise, küçük bir
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Appleyard (1970),
fiziksel
araştırdığı
kentte
farklı
kanun
kapsamıçevre
dışındaalgısını
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties areyaşayan
excluded from
this deneyimlere
law. Therefore, sahip, farklı
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
çalışmasında bireylerin
zihinsel haritalarını, ön
eğitimler
alan aynı sosyal statüye sahip üniversayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
plana çıkan öğeler
bakımından iki tür zihinsel
site
öğrencilerinin kenti algılama farklılıkları
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre Birinci
bir
sistematik
international trade entering
territories ofkentte yaşanan
çizim türüne göre
sınıflandırılmıştır.
tür
incelenmiştir.
Başkacustoms
bir deyişle,
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük
vergisinde de(özellikle
zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all otherbağlı
taxes, compalsive
levels such
as kent algısını
haritalarda ardışık
elemanların
yolların)
deneyime
olarak ortaya
çıkan
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General
Directorateçalışarak,
of Customs asbu
a part
of
ağırlıklı olarak ön
analiz
etmeye
algıda
bireylerin
1 plana çıktığı sıralı (sequential)
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine
olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution processbir
of disputes
stilde çizilen haritalar,
ikinci uygun
tür olarak
da daha
mesleki
eğitimlerinin
etkisiover
olup olmadığını
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
çok mekânsal öğelerin
aldığı,
çizen
tarafınaraştırmaktır.
Çalışma,
aynıdisputes
zamanda, kentsel
süreci, diğeryer
vergilerde
oluşan
süreçten
farklı bir
process of other taxes.
Customs duty
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
dan mekânsal öncelikle
bağlantı
dahazorundadır.
çok
imgenin
hangi
çıktığını
araştırarak,
idariparçalarının
aşamada çözümlenmek
place. However,
in thestilde
case ofortaya
disputes not
being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
göz önüne çıkarıldığı
bölgesel
(spatial)
tarzda
ön plana çıkan öğeler bakımından,
bireylerin
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
imgelemelerdir Anahtar
(Appleyard,
1970).
edindikleri
görevler ile zihinsel haritalarının çizim
Kelimeler:
Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
türü arasındaki ilişki tespit edilmeye çalışılmıştır.
Lynch’ e (1960) göre kent hakkında mekânsal
deneyimi az olan bireyin çizeceği zihinsel tas2. MATERYAL ve YÖNTEM
lakların bölgesel (spatial) öğeleri ağırlıklı olarak
Çalışmada 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılı Güz
içermesi beklenirken, mekana ilişkin deneyimi
döneminin başında kenti yaklaşık 1 haftadır kulartan bireylerin çizecekleri zihinsel taslaklarda ise
lanan bir grup Mimarlık birinci sınıf öğrencisi ile
ardışık (sequential) nitelikteki öğelerin öncelikli
2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Bahar döneminin
olarak betimlenebileceğidir. Ancak, Ülkeryıldız
45
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sonunda mezun durumunda bulunan ve eğitim
henüz mimarlık eğitiminin en başında olmalaGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
gördükleri en az 4 yıl içerisinde kentin farklı
rından mesleki kimliklerinin henüz oluşmaması
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
noktalarında çalışan bir grup Mimarlık
dördüncü ÇÖZÜM
ve aynı
zamanda1 aynı yaş ve eğitim düzeyinde
sınıf öğrencilerinden Lynch’in
(1960) deneysel
olmaları
onları kente
yabancı ziyaretçi olarak,
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
çalışmalarında ortaya koyduğu temel öğelerden
karşılaştırma yapmak için bu araştırmada iyi bir
CUSTOM DUTIES
(yollar, sınırlar, bölgeler, düğüm noktaları ve re- 2 örneklem profili
oluşturacakları öngörülmüştür.
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
ferans noktaları) faydalanarak
yaşadıkları kentin
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliMimarlık
Hukuk Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi
ve Mühendislik
dördüncü sınıf öğren3
Celal Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
(Yozgat) ‘taslak haritasını’ çizmeleri
istenmiştir.
cileri ise yine aynı yaş ve eğitim düzeyinde olan
Gümrük1 vergisi,
olan ticari ve
Abstract:
duty iskenti
a kind ofdeneyimleyen
tariff arising
Araştırma, kentiÖzet:
sadece
hafta gümrüğe
gibi birtabizaman
aynı Custom
miktarda
iki farklı
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya42
değeri
alınan,birinci
ekonomik, meslek
subject togrubunu
customs which
is based (Mimar
on those ve Mühendis
diliminde deneyimleyen
adetüzerinden
mimarlık
oluşturan
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
sınıf öğrencisi, en
az 4veyılekonomi
deneyimleyen
mezun
eğitimde
son haftaları
olan) bir
dış ticaret
politikası aracı olan
bir vergi olmaları
tariff that is için
a foreign
trade and economic
policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
durumundaki, 36dolaylı
adetbirmimarlık
dördüncü
sınıfgelir
ve ve örneklem
profilidir.
vergi türü olan
gümrük vergisi,
fiscal functions.
Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
36 adet mühendislik
dördüncü
sınıfdışöğrencisinin
vergi türü
olmadığından,
ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
özellikle
sahipsubject
oldukları kentsel
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Katılımcılar,
are collected only once
when commodities
katılımıyla gerçekleştirilmiştir.
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
kimlikleri
ile karşılaştırılacaUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu deneyim
the second ve
itemmesleki
of tax procedural
law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Her üç öğrenci grubuna
da; Yozgat’ı hiç bilmeyen
ğından
iki farklı öğretim yılının öğrencilerinden
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
bir kişiye kenti ileanlatmaları
gerekseydi nasıl bir
oluşmaktadır.
dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
çizimle anlatacaklarını
ve
yaptıkları
çizimlerde
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik Çalışmada
international trade
customs
territories
of
eldeentering
edilen
zihin
haritaları,
dört mimar
Diğer tüm
vergilerdedüğüm
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
kentsel dokuyu oluşturulmuştur.
yollar, sınırlar,
bölgeler,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, ve
Like
other taxes,
compalsive levels
such as
üçallşehir
plancısından
oluşan
7 kişilik bir jüri
tahakkuk
ve tahsil aşamaları
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
noktaları ve referans
noktalarını
göz önünde
tutarak,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan tarafından
by General Directorate
of Customs as a part Jüri,
of
değerlendirilmiştir.
tüm taslak
1
Buhaliyle
çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
zihinlerinde kalan
çizmeleri
istenmiştir.
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.Lynch’ın
Resolution process
of disputes
over ettiği imgesel
haritaları
(1960)
ifade
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Araştırma için özellikle
birinci
alandutyeleman
süreci, diğerseçilen
vergilerdeMimarlık
oluşan süreçten
farklı bir elemanlara
process of othergöre
taxes. yer
Customs
disputes sayılarını heyapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
sınıf öğrencilerinin
okula
başladıkları
ilk zorundadır.
hafta
saplamıştır.
zamanda,
öncelikle
idari aşamada
çözümlenmek
place. However,Aynı
in the case
of disputesçizilen
not beingtaslak haritalar,
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
bu deneyin yapılmasının
bubaşvurulabilmektedir.
öğrencilerin
niteliklerine göre sınıflandırılmıştır.
1
uyuşmazlıklardanedeni
yargı yoluna
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
kentsel dokuya Anahtar
tamamıyla
yabancı
ve
Kelimeler:
Gümrük,olmaları
Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
46
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Şekil
Araştırmaya
Öğrenciler
kurumlar vergisi gibi
belirli1.aralıklarla
alınan bir Katılan
regular basis
like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Araştırmada şu sorulara
aranmıştır;
üzere
toplam
114
katılmıştır.
olmak üzereyanıt
alınmaktadır.
GümrükMimarlık
vergileri, Vergi
to foreign
trade arrive
at thekişi
custom.
According to Jüri toplamda
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
birinci sınıf öğrencilerinin
(halk=tutulmuştur.
henüz Bu
eğitim
114
incelemiştir.
kanun kapsamı dışında
nedenle,
dutiesharita
are excluded
from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
almamış) ilk kez
karşılaştıkları
kentsel
dokuyu
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Yozgat’ın
mekansal
olarak yollar, keile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this sembolü
law, a systematization
has been
görsel belleklerinde
öncelikli
olarak
hangi
elemanBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
narlar,
bölgeler, düğüm/odak noktaları ve işaret
işlemlerin
sırasına
göre
sistematik
international trade entering customs territories of
ları kullanarak yorumlamaktadırlar?
(2) bir
Mimarlık
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey
and
continuingbeş
with grupta
operation sequence.
öğeleri
olarak
değerlendirilmiştir.
gümrük vergisinde
deaynı
zorunlu
aşamalarhangi
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
dördüncü sınıf öğrencileri
ise
şekilde
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
Bölge olarak Çamlık, Kentpark, Şahin Tepesi ve
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği
by General Directorate of Customs as a part of
elemanları kullanarak
yorumlamaktadırlar?
(3)olan
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs Maliye
and Kampüsü,
Economy
according
Üniversite
düğüm
noktaları olarak Kent
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
hükümlerine
uygunfark
olarakvar
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
Her iki çalışmaKanunu
grubu
arasında
mıdır?
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties
has a Kavşağı,
different form
from the Anıtı, Yimpaş
Meydanı,
Desti
Sürmeli
diğer farklar,
vergilerde bireyin
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Varsa nelerdir? süreci,
(4) Bu
mesleki
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to Un
be resolved
in the first
AVM,
Pazarıadministratively
ve Saat kulesi,
referans noktaları
kimliği ile ilişkili
midir?
Her çözümlenmek
iki grup arasınöncelikle
idari(5)
aşamada
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
olarak,
Çapanoğlulegal
camii,
Belediye
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
action can
be taken. Binası, Adliye
da, çizdikleri taslak
haritalarda
yer başvurulabilmektedir.
alan öğelerin
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
Binası,
Stadyum,
Devlet
Hastahanesi,
Yozgat
Key words:
Custom, Custom
Duties,
Custom
vurgulanış öncelikleri
nasıl değişmektedir?
(6)
Anahtar Kelimeler:
Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Lisesi ve Valiliği sembol olarak belirtilmiştir.
Gümrük Uyuşmazlıkları
Haritaların çizim türlerinin (ardışık, sıralı) nasıl
farklılaştığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Katılımcıların hiç biri Yozgat için kenar /sınır
olmadığını ifade etmiştir.
3. ARAŞTIRMA BULGULARI
Çalışmaya, 42 mimarlık birinci sınıf ve 72 mimarlık
ve mühendislik dördüncü sınıf öğrencisi olmak
47
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve Katılan
ekonomi politikası
aracı olan bir vergi
tariffElemanların
that is a foreign trade
and economic
policy
Şekil 2. Çalışmaya
Öğrencilerin
İmgesel
Yüzde
Değerlerine
Göre
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi,
gelir ve Oranları
fiscal functions. Since they are not collected on
Dağılım
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Öğrencilerin Yozgat
ait imaj
düşüncesini
savunmaktadır.
eşyanın kentine
gümrüğe geldiği
anda birharitaları,
defaya mahsus leceği
are collected
only once when
commodities subject Kenti daha iyi
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
yüzyüze görüşmeler
sonucunda
çizdirilen,
zihinsel
bölge
ve yollardan
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu tanıyanların
the second item ise
of tax
procedural
law, custom çok referans
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
haritaları değerlendirilmesiyle
ifade
gümrük vergilerinin usuloluşturulmuştur.
ve uygulama esasları 4458 noktalarını
procedures and vurgulayacakları
practises of custom duties
are edilmektedir
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Her üç denek grubunda
haritalara
ait
(Lynch,
1960).
çalışmada,
ile dış ticareteçizdirilen
konu olan eşyanın
Türkiye Gümrük
Through this
law, Buradaki
a systematization
has been kenti daha iyi
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
imaj öğeleri tek işlemlerin
tek belirlenmiştir
ve
imaj sistematik
öğetanıyan
ikitrade
farklı
denek
grubunda
sırasına
görebu bir
international
entering
customs
territories ise
of (Mimarlık ve
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
lerinin kaç keregümrük
referans
gösterildiği sayılmıştır.
Mühendislik
dördüncü sınıf öğrencileri) mimarlık
vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve
tahsil
aşamaları
Gümrük
ve
Ticaret
assessment,
accrual
and collecting are öğrencilerinden
regulated
Zihinsel haritalardaki
imaj
öğelerine, referans
öğrencilerinin
mühendislik
daha
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genelolarak
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük çok
Customs
and referans
Economy Ministry
according
to
sayıları ile doğru
orantılı
belirli
büyükkentin
noktalarını
vurguladıkları
göProgramı
Yüksek
Lisans
Selin
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from
the
lükler verilerek denek gruplarına ait kentsel imaj
rülmektedir. Kenti aynı oransal zaman diliminde
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.Araştırma
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları deneyimleyen
have to be resolved iki
administratively
in the first kente ilişkin
haritaları oluşturulmuştur.
bulgularına
denek grubunun,
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak gelenlerin
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal action
can be taken.
göre, kente ilk defa
öncellikle
yolları
vurgu
önceliklerinin
farklılaşmasını
iki şekilde
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
ve düğüm noktalarını algıladıklarını söylemek
açıklamak
Birincisi
bireylerin mekan
Key words: mümkündür;
Custom, Custom Duties,
Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
mümkündür (Şekil
2.)
Bu durum Lynch’in tesalgısının zamanla değişebileceği ve ikincisi ise
Gümrük
Uyuşmazlıkları
pitlerindeki bulgularla örtüşmemektedir. Lynch,
yaptığı çalışmada, kenti ilk defa deneyimleyen
bireylerin öncelikle algılarında geniş bölgelere
yer verilmesi ve ardından yolların vurgulanabi-
bu mekan algısındaki değişikliğin zamandan çok
edinilen görevlerle ilişkili olduğudur (Ülkeryıldız,
v.d., 2009)
48
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Şekil 3. Mimarlık
Mühendislik
Öğrencilerinin
Elemanların
dış ticaret veve
ekonomi
politikası aracı Dördüncü
olan bir vergi Sınıf
tariff that
is a foreign trade andİmgesel
economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
Yüzde
Değerlerine
Dağılım
dolaylı bir vergi türü
olan gümrük
vergisi, gelir Göre
ve
fiscal
functions.Oranları
Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Mimarlık ve mühendislik
dördüncü sınıf öğrencilefazla
ayrıntı bulunduğu her iki grubun çizdiği
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak
üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi
to
foreign
trade görülmektedir
arrive at the custom. According
rinin kent içindeUsul
aynıKanunu
süre(VUK)’nun
zarfındaikinci
bulunmalarına
haritalarda
(Şekilto5.)
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kapsamı dışındazihinlerinde
tutulmuştur. Budaha
nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
karşın, mimarlıkkanun
öğrencilerinin
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Şekil 4. Mimarlık Birinci Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarından Örnekler
49
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Araştırmanın bulguları, mimarlık ve mühendislik
deneyim ile taslak haritalarda öne çıkarılan
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
öğrencilerinin görsel çevreyi algılamalarında
öğelerin yüzde değerlerinde artma veya azalma
1
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
ve anlamlandırmalarında farklılıklar
olduğunu, ÇÖZÜM
olduğunu
göstermektedir.
zaman ve eğitim durumu
ile birlikte edinilen
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Şekil 5.
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade enteringŞekil
customs 5.b.
territories of
Şekil 5.a.
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Mimarlık
Dördüncü
SınıfveÖğrencilerinin
Zihin
Örnekler
tahakkuk ve tahsil
aşamaları Gümrük
Ticaret
assessment,
accrual Haritalarından
and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Şekil 6. Mühendislik Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarından Örnekler
50
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Haritaların çizim türlerine bakıldığında, mimarlık
içeren imaj ve kimlik bireyin zihninde zamanla
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
dördüncü sınıf öğrencilerinin, taslak haritalarının
ve deneyimle oluşmaktadır. Bilişsel harita yöntemi
1
ĠDARĠ
AġAMADA
genellikle mekana bağımlı olarak
çizildiği
gö- ÇÖZÜM
ile bu YOLLARI
özellikler açığa
çıkarılmaktadır. Başka bir
rülmektedir. AldıklarıADMINISTRATIVE
eğitiminde etkisi olduğu
deyişle
bu haritalar,OVER
mekanın zihindeki imajları
SOLUTIONS
TO DISPUTES
düşünülerek çizimlerinde, doğrusal-eğrisel zincir
olduklarından birey ve davranışı açısından büyük
CUSTOM DUTIES
harita tipi çizimlere de rastlanmaktadır (Şekil 5.b.). 2 rol oynarlar. 3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
2
Celal ve
Bayar
Üniversitesi Sosyal
Bilimler Ens. MaliZihin
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi
Mimarlık birinci sınıf
mühendislik
dördüncü
haritaları
yöntemi
kullanılarak küçük bir
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
sınıf öğrencilerinin taslak haritalarını ise bağlantılı
kentte yapılan bu çalışma, zaman ve edinilen
Özet:
Gümrük vergisi,
gümrüğe tabi (Şekil
olan ticari
Abstract: Custom
duty is a aldığı
kind of tariff
arising kentin görsel
noktasal haritaların
oluşturduğu
görlmektedir
deneyim
ile bireyin
eğitimin,
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı
veya imaj
değeri öğelerinin
üzerinden alınan,
ekonomik,
subjectöğeleri
to customsilewhich
based on those
4. ve 6). Bu harita
tipleri
dağınık
imaj
olanis ilişkisini
incelemektedir.
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
halde mekana yayılması
ve bunların
genellikle
Mimarlık
veanddördüncü
sınıf öğrencileri
dış ticaret ve ekonomi
politikası aracı
olan bir vergi
tariff that is a birinci
foreign trade
economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
yol ağıyla bağlanmasından
oluşmaktadır.
ile
mühendislik
dördüncü
sınıfonöğrencileri ile
dolaylı bir vergi türü
olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal
functions. Since they
are not collected
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
yapılan
zihincustom
haritalarının,
mekanın
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirectbu
tariffçalışma,
on expenditures,
duties
4. SONUÇ eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject
görüntüsüyle
olduğu
kadar
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arriveilgili
at the custom.
According
to bireyin şehir
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
içi
yaşam
süresifromvethismesleği
gibi değişkenlerle
Kentsel çevrenin
önemli
öğesi
olan Bu
insan,
kanunenkapsamı
dışında
tutulmuştur.
nedenle,
duties
are excluded
law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
doğrudan
ilgili olduğunu ortaya koymaktadır.
çevresini ve mekanı
ihtiyaçları doğrultusunda
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
şekillendirmektedir.
Bireyin çevresiyle etkileşiBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created
beginning küçük
with commodities
subject
Bu
araştırma
bir kentte
iki tomeslek grubunişlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
mini, onu görerek,
yorumlayarak
ve
algılayarak
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkeyöğrencilerle
and continuing with
operation sequence.
daki
yapılmıştır.
Aynı çalışma daha
gümrük duyu
vergisinde
de zorunlu aracılığıyla
aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
sağlar. Birey, bunu
organları
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
büyük metropol kentlerde daha fazla meslek grubu
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
algılamakta ve Bakanlığı’na
1davranışlarını buna göre belirBu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs
and
Economy
according
to
ile
daha
kapsamlı
yapılarak
zaman
ve edinilen
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
lemektedir. Böylece
birey
ve
mekan
arasında
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties etkisi
has a different
form from the
deneyimin
incelenebilir.
Bu tür, kentsel
sürekli bir etkileşim
yaşadıksüreci,olmaktadır.
diğer vergilerdeBireyler,
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
tasarım
çevreadministratively
psikolojisiinkapsamında
ele alınan
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to beve
resolved
the first
ları mekanları algılayabildikleri
onlara anlam
öncelikle idari aşamada ve
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
çalışmalarda,
kentsel
mekanlarda
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal action
can be taken. kentsel imaj
yükleyebildikleriuyuşmazlıklarda
sürece özümser
vebaşvurulabilmektedir.
benimserler.
1
yargı yoluna
öğelerinin
bireyinCustom
aldığı
eğitim,
Key words: Custom,
Duties,
Custom yaş, cinsiyet,
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
şehir
içi yaşam süresi ve mesleği gibi değişkenler
Kentin özelliğinin,
birey
tarafından dışsallaştırması
Gümrük
Uyuşmazlıkları
ile ilişkisi incelenerek elde edilen verilerin kentin
olan kentsel imaj, bireyin kişisel özelliklerinin de
tasarımı için geliştirilen konularda etkili olacağı
etkisiyle zihinlerde oluşmaktadır. Kent kimliği,
düşünülmektedir.
bir kenti çevresinden farklı kılan özelliklerin
kolay algılanabilirliğidir. Bireyler, içinde bulun5. KAYNAKLAR
dukları fiziksel çevreyi algılayarak somutlaştırır
ve deneyimleyerek o ‘yer’in imajını ve kimliğini
ALİAĞAOĞLU, A., (2007). ‘Davranışsal Coğrafanlamlandırır. O ‘yer’ e ait fiziksel özellikleri
yaya Bir Örnek: Öğrenci Merkezli Balıkesir
51
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Şehir İmajı’, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler
SPENCER, C.,WEETMAN, M., (1981). ‘TheGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, Sayfa: 17-44
Microgenesis of CognitiveMaps: A LongiĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMtudinalStudy
YOLLARI1 of New Residents of an Urban
APPLEYARD, D., (1970). ‘StylesandMethods
Area’,
Transactions
TO
DISPUTES
OVER of Institute of British
of Structuring a ADMINISTRATIVE
city’, EnvironmentSOLUTIONS
and
Geographers New Series, 6(3), 375-384
CUSTOM DUTIES
Behavior 2 , 100-17
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
TOPÇU,
K.D.,3 & TOPÇU, M., (2012). ‘Visual
DOWNS, R.M., &STEA,
D., (1973). ‘Cognitive2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı Yüksek Lisans
Öğrencisi
Presentation
of MentalImages
in urban
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
MapsandSpatialBehaviorProcessandProducts,
designeducation: cognitivemaps’, Procediain R.M. Downs& D. Stea, Eds., Image and
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract:
Custom duty is a kind of tariff arising 51, 573-582
SocialandBehavioralSciences
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
Environment,
pp:8-26,
Chicago:
IL:Aldine
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir TUNÇEL,
commodities’quantity
value. It ‘Kentsel
is are a kind ofMekanın AlgıH., and
(2006).
DOWNS, R.M.,STEA
D.,
(ED),
(1977).
‘Maps
dış ticaret ve
ekonomi
politikası
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
lanması:
Elazığ
Örneği’,social
Ankara
Üniversitesi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in addition
to its economic,
and
in Mind: Reflexions
ontürü
CognitiveMapping,
dolaylı bir vergi
olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
V.basis
Ulusal
Cağrafya
Sempozyumu,
Ankara
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular
like income
tax and corporate
tax, as
New York: vergi
Harper&RowPublishers
türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
(2002).
İmge:
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi TÜRKOĞLU,
to foreign trade arrive atH.G.,
the custom.
According‘Kentsel
to
LANG, J.,(1987).
Architectural
Theory.
UsulCreating
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
İstanbul’dan
Bulgular’,
İ.T.Ü. Dergisi, Cilt:1,
dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
are excluded from
this law. Therefore,
The Role ofkanun
the kapsamı
Behavioral
in En-4458 duties
gümrük
vergilerinin usul Sciences
ve uygulama esasları
procedures and practises of custom duties are
Sayı:1, s:57-64
Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
vironmentalsayılı
Design,
Van Nostrand Reinhold,
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ÜLKERYILDIZ,
created beginning with commodities
subject to ARSAN, Z.,
New York Bölgesine
E., DURMUŞ
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey
and continuing
with operation sequence.
AKIŞ,
T., (2009).‘Öğrenci
zihin haritalarında
vergisinde de
zorunlu of
aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
LYNCH, K., (gümrük
1960).The
Image
thecity,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
kente ilişkin deneyimle değişen çevre algısı’,
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
Cambridge,Bakanlığı’na
1 MIT Press
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı Mali
HukukBilimleri
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs
and Economy
Ministry
according
to
Balıkesir
Üniversitesi
Fen
Dergisi,
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
a different
form from
the
Cilt,
11,hasSayı,
1, 72-82,
Temmuz
PEAKE, S.,&MOORE,
T., (2004).
‘ Analysis
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
of distortions
a mentalmapusing
GPS
yapıyainsahiptir.
Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
NOWAK,
(2003).‘Searchingöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. ZMUDZİNSKAplace. However, in the case
of disputesM.,
not being
and GIS.’, Ancak
The 16th
of
idari AnnualCollquium
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
forLegible City Form: KevinLynch’sTheory
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
thespatialin formation research Centre
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
in Contemporary Perspective’, Journal of
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Urban Technology, Cilt: 10, Sayı:3, s:19-89
POCOCK, D.C.D., (1976). ‘Somecharacteristics
of MentalMaps; An EmpiricalStudy’, TranYazar Notu: 13-14 Kasım 2015 tarihleri arasında
sactions of Institute of British Geographers,
Kocaelinde gerçekleştirilen I. Uluslararası
1(4), 493-512
Mühendislik Mimarlık ve Tasarım Kongresinde Sözlü Bildiri olarak sunulmuştur.
SAM, N., (2010). ‘Kentin İmgesi: Bursa Örneği’,
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, Cilt:8, Sayı:2
52
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
EXTENDED ABSTRACT
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Cities consists of manyADMINISTRATIVE
living urban communities.
Cities,TO
which
were responding
SOLUTIONS
DISPUTES
OVER to the requirements
of those living in urban communities, exist in the individuals minds as a visual quality. All of these
CUSTOM DUTIES
visual qualities and experiences indicates that all2 of them are the parts
of the image and the identity
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
of that ‘space’ in individuals
mind. Reserachers who work on the visual qualities of the city, explored
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Bayar Üniversitesi
MYO,in
DıĢthe
Ticaret
Bölümü
the images of the environment3 Celal
awaken
differentSalihli
senses
minds
of individuals. In these studies,
one of the methods which used to determine the perception of the physical environment of the users
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle, maps
bu eşyanın
from the movement
of commercial
commodities
were mental maps
(Sam,
2010). Mental
or cognitive
maps are
the structures
which makes it
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve malitofonksiyonlarının
önemli birand commodities’quantity
value.
It is are environment
a kind of
possible for individuals’
kept their yanında
knowledge
information ofandthe
spatial
in their
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
memory (Pocock,
1976;
Downsharcamalar
and Stea,
1977).
maps
cognitive
schemas,
türüdür.
Aynı zamanda
üzerinden
alınan Cognitive
instrument in
additionare
to itsnamed
economic,as
social
and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
mental schemaskurumlar
or mental
in different
sources.
Images
oflike
theincome
physical
environment
which were
vergisimaps
gibi belirli
aralıklarla alınan
bir
regular basis
tax and corporate
tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
formed in the individuals
mind
consisted
of the
characteristics
These
characteristics of
eşyanın gümrüğe
geldiği
anda bir defaya
mahsus
are collected of
onlythat
once ‘space’.
when commodities
subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
the physical environment,
createsikinci
the maddesine
image of
in individuals
mind. Cognitive
Usul Kanunu (VUK)’nun
görethe
bu space
the second
item of tax procedural
law, custom map method
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
plays an important
role
in revealing
these esasları
features.
mapsandarepractises
important
forduties
individuals
and their
gümrük
vergilerinin
usul ve uygulama
4458 These
procedures
of custom
are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
behaviors because
they are images of the space in the
minds. Individuals are recognize the spaces
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
with commodities
to
with this imageişlemlerin
in their mind
andgöredevelop
that
imageinternational
withbeginning
their
experience.
If subject
the cognitive
map of
sırasına
bir
sistematik
trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
tüm the
vergilerde
olduğu can
gibi identify,
Turkey and
with operation
sequence.easily. In other
the space is clear
about theDiğer
space,
invidual
usecontinuing
and percept
the space
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
tahsilconsisted
aşamaları Gümrük
ve Ticaret
assessment,
accrual andorientation
collecting are regulated
words, cognitive
mapsve are
of data
about the
readability,
and organization of
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Genel
Müdürlüğü of
tarafından,
Gümrük features.
CustomsThey
and Economy
Ministry
according
the space. This Gümrükler
data
canYüksek
be outward
the
spatial
create
the image
andto the identity of
Programı
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerineLisans
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
a different
form from(1960)
the
the space. The first
ideas
and thoughts
relatedçözüm
to thesecustoms
mapsduties
werehasused
in Lynch’s
work with
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
three Americanyapıya
citiessahiptir.
(Boston,
Jersey
and Los Angeles)
(Sam,administratively
2010). Lynch
(1960) identified
Gümrük
vergisicity
uyuşmazlıkları
have to be resolved
in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
the environmental
generalized
picture of the
physical
exterior
world
individuals mind
Ancakimage
idarias aaşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal action
can bein
taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
(Sam, 2010). Lynch revealed some principles for urbanKeydesign
comparing
theCustom
visual realities and
words: with
Custom,
Custom Duties,
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
environmetal images.
According to Lynch, the visual quality of the urban landscape depends on its
Gümrük Uyuşmazlıkları
readability (akt. Sam, 2010). Lynch, identifies the visual readability of the space as a visual legibility
action which were perceived by individual and he devides urban images in to five groups; paths,
edges, distircts, nodesand landmarks (Lynch, 1960). With this point of view, we make a case study
with freshman students which were in the department of architecture and fourth-year students in the
department of architecture and engineering. The freshman students did not know much information
about the urban environment. We want from them to draw the cognitive map of the urban environment.
This study examines the training affecting the perception and the changes in the perception dependings
53
MTD
www.mtddergisi.com
UHBAB
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
www.uhbabdergisi.com
Ocak
/
Şubat
/
Mart
/
Nisan
Sayı: 07
Kış İlkbahar
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve 2016
Akademik
Bilimler
Dergisi
INTERNATIONAL
JOURNAL
OF DESIGN
Nisan / Mayıs REFEREED
/ Haziran Ġlkbahar
Yaz Dönemi
Cilt: 4 AND
Sayı: ARCHITECTURE
12 Yıl: 2015
January / February / March / April 2016 Issue: 07 Winter Spring
International
Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
ID:93 K:66
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015 / GE - 17595)
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
on time and the meanings of environment which were attributed by the students. We determine the
VERGĠSĠ
differences and relationshipGÜMRÜK
of the education
thatUYUġMAZLIKLARININ
the students have whether if it affects their judges
1
ĠDARĠFor
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
about the environment they attribute.
this reason
this study
were also
made with fourth year of the
engineering students. In
this study, we addressed
the following
questions;
which image components
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
were used by the architectural and engineering students to express their perception of urban space?
CUSTOM DUTIES
What kind of drawing types they used? Is there an
impact on their education they receive? Research
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
findings indicate 2that engineering and architecture students have differences in their perception of
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Bayar Üniversitesi
Salihli MYO, DıĢ
Ticaret Bölümü
urban space. The architecture3 Celal
students
draws sequential
cognitive
maps and especially emphasized
landmarks and paths in their maps. And it was also emerged that the environmental perception were
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
yer değiştirmesi of
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement
commercial commodities
established fromeşyanın
the relationship
the time
and the pattern
which ofdeveloped
and differntiated with
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
mali fonksiyonlarının
önemli bir of this
commodities’quantity
and value.
It is are perception
a kind of
the experience. sosyal
The vemost
important yanında
contribution
research about
space
were the
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
examination of the
personal
factors
and üzerinden
experience
physical
factors
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar
alınan with
instrument
in addition
to its(paths,
economic,edges,
social anddistricts, nodes
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
and landmarks)kurumlar
emphasized
in belirli
cognitive
vergisi gibi
aralıklarlamaps
alınan studies.
bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
54