Salmonella, Shigella ve Yersinia`ların Mikrobiyolojisi ve İnfeksiyon

Salmonella, Shigella ve
Yersinia’ların Mikrobiyolojisi ve
İnfeksiyon Oluşturma
Mekanizmaları
Salmonellalar







Enterobacteriaceae ailesinde bulunur.
Salmonella cinsinde 2200 kadar serotip vardır.
Serotip adları;
Yaptığı hastalık S. enteritidis
İzole edildiği hayvan ve hastalık S. typhimurium
İzole eden araştırıcıdan S. scottmüelleri
İzole edildiği şehir S. İstanbul
Salmonella’ların Yapısı




Basillerdir (2-5m
0.7-1.5
m)
Sporsuzdur
Hareketlidirler
(S.gallinarum ve
S.pullorum hariç )
Gram olumsuz

Vi antijeni Kapsülümsü
yapı (S.typhi ve bazı
serotiplerde)

Fimbria
Çoğunda tip 1(mamnoza
duyarlı, HA yapan)
Tip 2 (MR) S.gallinarum ve
diğerlerinde
S. paratyphi A fimbriasızdır
Üreme ve Kültür Özellikleri





Fakültatif anaeropturlar
20-42OC’de üreyebilirler optimum 37OC’dir
Ortalama pH 7.4
Buyyonda homojen bulanıklık yaparlar
Kolonileri;
 Jelozda 2-3mm çapında,düzgün,yuvarlak
 Kanlı agarda düzgün, gri, nemli görünümlüdür.
Salmonella’ların üretilmesinde
kullanılan besiyerleri


Çoğaltıcı Besiyerleri:
 Tetratiyonatlı buyyon, Selenit F
Ayırıcı ve seçici besiyerleri:
 Mac Conkey agar (Safra tuzu,laktoz)
 EMB agar (Laktoz,sukroz,eosin metilen mavisi)
 Deoksikolat sitrat agar
 XLD agar( kırmızı ortası siyah koloni)
 HE agar (yeşil, ortası siyah koloni)
Biyokimyasal özellikleri
Glukozu S. typhi ve
S.gallinarum yalnız asit
yaparak parçalar.
Diğerleri hem asit hem
gaz oluştururlar
Laktozu,genellikle
sukrozu, adanitol,salisini
kullanmazlar.
TSI Besiyeri
Dipte asit, H2S
oluştururlar.
(S. paratyhi hariç)

İndol testi
Triptofandan indol
oluşturmazlar


Sitrat olumludurlar
MR + ve VP
Direnç durumları








55o C’de 20 dk ölürler
Kuruluğa dirençsizdirler
Lağım,kuyu sularında, toprakta uzun süre canlı
kalabilirler
Soğuğa dirençlidirler.
Dezenfektanlara duyarlıdırlar
Kv, brillant y, malaşit y,deoksikolat,safra
tuzları,bizmut sitrat, tetratiyonata uygun
yoğunluklarda dayanıklıdırlar
Tetrasiklin,ampisiline,streptomisine,sulfonamid ve
kloramfenikole direnç gelişimi vardır.
Beta-laktamaz üreten suşlar bulunmaktadır.
Antijenik yapı

O somatik antijen:
 Lipopolisakkarit yapısındadır.
o
 Sıcaklığa (110 C 2.5 saat), alkole (%96 4 saat)
dayanıklı, formole dayanıksızdır.
 Antiserumuyla küçük, kum taneleri gibi
aglütinasyon verir
 Genellikle IgM yapısında antikorlar oluşur
 1,2,3 gibi sayılarla adlandırılırlar

H kirpik antijeni
 Protein yapısındadır.
 Tüm hareketli kökenlerde vardır.
 60oC’de ısıtılmaya ve alkole duyarlı, formole
dirençlidir.
 Antiserumuyla iri tanecikli, pamuk atığı görünümde
aglütinasyon verirler.
 Oluşan antikorlar IgG yapısındadır.
 İki değişik antijen yapısındadır
 Faz1 ve faz2 olarak adlandırılır.

Vi anijeni
 O antijeninin dışındadır
 Polisakkarit yapısındadır
 S. typhi, S. paratyhi A, C ve S. dublin tarafından
oluşturulur.
 S. typhi’nin Vi antijeni yapısal ve immünolojik
olarak Citrobacter freundii’nin Vi antijenine
benzer.

M antijeni
 S. paratyphi B kültürü birkaç gün oda
sıcaklığında bekletildiğinde oluşur.

Fimbria (pilus) antijeni
 Çoğunda tip 1 fimbrialar vardır.
 24-48 saatlik buyyon kültürlerinde ortaya
çıkarlar.
 Formole dayanıklı, sıcaklığa dayanıksızdır.
Salmonellalar
Kauffmann-White şemasına göre taşıdıkları
antijenlere göre sıralanır ve adlandırılırlar.

Salmonella typhi 9, 12 (Vi) :d:-
Virulans ve Patojenite Özellikleri





Yüzey antijenleri
O antijeninin lipit A kısmı toksiktir. Endotoksin
özelliğindedir. Ateş, lökopeni, sonra lökositoz,
hiperglisemi sonra hipoglisemi, letal şok oluşturur.
Vi antijeni taşıyan S. typhi daha virülandır. Serumun
bakterisidal etkisini azaltır. C3’ün bakteriye tutunmasını
önleyerek fagositozu önler. Makrofaj içinde ölümü
engeller.
Enterotoksin ve sitotoksin (S. cholerasuis ve S. enteritidis)
Siderofor sentezi (enterobaktin, aerobaktin)
Plazmitler
Bakteriyosin
Salmonella’ların neden olduğu
hastalıklar
 Genel
infeksiyon niteliğindeki
hastalıklar (Tifoid)
 Enterokolitler
 Sepsis ve lokalize organ hastalıkları
Genel infeksiyon niteliğindeki
hastalıklar



Etkenler: S. typhi, S.parayphi A, S. paratyphi B,
S.paratyphi C ve S. typhimurium
TİFO
Etken: S. typhi
Yalnızca insanlarda enfeksiyon yapar.
Ekzotoksini yoktur.
PARATİFO
Diğer seotipler tarafından oluşturulur. Tifodan
daha hafif seyirlidir.





Ağız yoluyla 105-108 sayıdaki bakterilerin vücuda
girmesiyle enfeksiyon oluşturulur
İnfeksiyonun oluşmasında bakterinin serotipi, sayısı,
virulansı ve savunma önemlidir.
Bakteriler ince bağırsakta mukusu aşarak
enterositlere,peyer plakları hizasında özelleşmiş epitel
hücrelerine girerler.
Peyer plaklarında makrofajlar içine alınırlar, mezenterik
lenf bezlerine gelirler. Buralarda çoğalarak kana karışırlar
ve doku ve organlara yayılırlar.
Dokularada tifo nodülleri oluşur. Kılcal damarlarda nekroz
gelişir, peyer plaklarında ülserler ve nekroz geliştiğinden
bağırsak kanamaları görülür.







Kuluçka süresi 10-14gündür.
Kırıklık, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısıyla başlar.
Ateş 37.5C-38oC 1. Hafta sonuna doğru 39.5oC-40oC’ye
ulaşır.
2.haftada 40oC-41oC nabız sayısı düşer. Karın ve göğüs
bölgesinde roseoller görülür.Orta kıvamlı ishal, genelde
kabızlık olur.
3.haftanın sonunda ateş düşmeye başlar
4.haftanın sonunda normale döner.
Bağırsak delinmesi, kanaması,
bronkopnömoni,miyokardit,arterit,nefrit
Enterokolit niteliğindeki
Salmonellozlar





En sık izole edilenler S.enteritidis, S.typhimurium
S.oranienburg,S.suipestifer, S.anatum, S.newport
Kuluçka dönemi 2-48 saattir.
Ağızdan alınan bakteriler bağırsak epiteline
penetre olurlar. Enterotoksin ve sitotoksinlerinin
etkisiyle bağırsakta inflamasyon doku nekrozu ve
buna bağlı ateş, ishal ve kolit gelişir.
Besin zehirlenmesi gibi başlayan infeksiyonlar
sepsis ve genel infeksiyona dönüşebilir.
Sepsis ve lokal organ
hastalıkları


En sık izole edilen etkenler S.partyphi C,
S.choleraesuis, S.typhimurium
Ağız yoluyla alınan bakterilerin ince
bağırsaklardan hızla kana geçmeleri ve diğer
organlara yayılmalarıyla meydana gelir.
Taşıyıcılık


Geçici taşıyıcılık bir yıldan kısa süreli taşıyıcılık
Kronik taşıyıcılık bir yıldan daha uzun süreli
taşıyıcılık. Bakteri dışkı ve idrarla atılmaktadır.
Laboratuvar Tanısı

Tifo ve paratifolarda etkeni izole etmek için
kullanılan örnekler;
 Kan, kemik iliği (hastalığın ilk haftası).
 Dışkı (2.hafta ve sonrası)
 İdrar (2.haftadan sonra bulunur. Fakat
üretme şansı az)
 Safra (4. hafta sonra ve taşıyıcıları
belirlemek için)
Tifo ve paratifo
Kan kan kültürü şişelerine ekilir 37oC’de
10 güne kadar bekletilir.
 Diğer örnekler çoğaltıcı (Selenit F),
ayırtedici besiyerlerine (EMB, SS) ekilir.
 Laktoz negatif kolonilere diğer
biyokimyasal işlemler uygulanır.

Serolojik Tanı
Genel enfeksiyon tipinde
 O antikorları ilk haftanın sonuna doğru,
 H antikorları 2.haftanın sonunda oluşmaya
başlar.
 Gruber-Widal veya grup aglütinasyonu


Enterokolitlerde etkeni üretmek için;
Hastalığın başladığı günden itibaren dışkı
kültürleri yapılır.

Sepsis ve lokal enfeksiyonlarda;
Ateşin yüksek olduğu dönemlerde kan
incelenir. Bakterinin yerleştiği organa göre
(idrar, BOS, eklem, plevra, periton sıvıları,
apse) uygun örnek alınır.
Epidemiyoloji
S.typhi insanlarda infeksiyon yapar.
 Tifo dışı salmonellozların kaynağı insan ve
hayvanlardır.
 Bulaşma fekal-oraldir.
 Çiftlik hayvanları, kümes hayvanları ve
ürünleri, kedi, köpekle bulaşabilir.
 Soğuk kanlı hayvanlarla da bakteri taşınır.
