Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae
İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir.
Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır.
Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba)
etkeni olan bakteriler ve hastane enfeksiyonlarına (idrar yolu
enfeksiyonları, pnömoniler, yara enfeksiyonları, septisemiler) neden olan
fırsatçılar Enterobacteriaceae ailesi kapsamındadır.
Gram negatif, çoğu hareketli, fakültatif anaerop ve çomak şekilli
bakterilerdir.
Tanıda geniş metabolik etkinliklerinden faydalanılır.
Türlerinin O, H ve K antijenlerine göre serovarlara ayrılması
epidemiyolojik açıdan önemlidir.
Enterobacteriaceae
Kolonizasyon faktörleri, invazinleri, endoksin, enterotoksin ve
sitotoksinleri en önemli patojenite faktörleridir.
Sindirim sistemi enfeksiyonlarına yol açan en önemli bakterilerdir.
Bu bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonlar üçüncü dünya ülkeleri
toplumlarında en sık rastlanan hastalıkları oluşturmaktadır.
Bu enfeksiyonlar;
1) Klinik olarak iltihabi olmayan enteritler,
2) İltihabi enteritler
3) Sindirim sistemi enfeksiyonlarının belirtileri
olmak üzere üç grupta toplanır.
Salmonella
Günümüzde Salmonella’lar 6 alt türe sahip olan Salmonella enterica
türünde toplanmıştır.
İnsanlar için patojen olan en önemli Salmonella’ların tamamı alt grup I yani
enterica içinde toplanmışlardır.
Salmonella’lar içinde O ve H antijenlerine göre 2000’den fazla serovar
ayırt edilmiştir.
Salmonella peritrichous
flagella ve fimbria
XLT Agar'da Salmonella (hidrojen
sülfür oluşumuna bağlı olarak
siyah) ve Citrobacter (sarı)
kolonileri
MSRV Medium'da Salmonella
hareket ederek opak hale oluşturur.
XLD (Xylose Lysine Deoxycholate)
Agar'da Salmonella
Diasalm Medium'da hareketli
Salmonella menekşe renkli bir
zon ile yayılıcı koloni yapar.
Salmonella
Salmonella typhi, Salmonella paratyphi A, B ve C tifoid salmonellozların
etkenleridir.
Ağız yoluyla alınarak lenfatik dokuya ulaşırlar.
Buradan önce lenf yoluyla, sonra da kan yoluyla yayılarak genel septik
hastalık tablosu oluştururlar.
İnsan, çıkartıları ile hastalık kaynağıdır.
Bulaşma direkt veya besinlerle indirekt gerçekleşir.
Salmonella typhi hücresinde H (flagellar),
0 (somatik) ve Vi (K zarf) antijenleri
Salmonella typhi flagellar boyama
Salmonella typhimurium
Salmonella typhimurium (domuz
epitel hücrelerine saldırısı EM)
Tedavide ampisilin, ko-trimaksazol, 4-kinolonlar kullanılır.
Korunmada attenüe aşılarla (vivotif) aktif bağışıklanma önemlidir.
Salmonella typhimurium aynı
zamanda farelerde barınan bir
bakteri olması nedeniyle
epidemiyolojisinde bu hayvanların
çıkartılarının besin maddelerine
karışması da önemli rol oynar.
Bismuth Sulfite Agar’da
Salmonella typhimurium
Salmonella typhimurium bakterilerinin kemoterapötiklere karşı gittikçe
artan oranda direnç kazanan kökenleri hastane ortamında yuvalanmakta
ve başta prematüre ve yeni doğan klinikleri olmak üzere tüm hastane
kliniklerinde hastane enfeksiyonu tipinde salgınlara yol açmaktadır.
Enterik salmonellozlar etkenin besinlerle alınmasıyla ortaya çıkar.
Birincil enfeksiyon kaynakları evcil hayvanlardır.
Enfeksiyon genelde mide-bağırsak sisteminde sınırlıdır.
İstisna durumlar dışında kemoterapi gerekli değildir.
Salmonella enteritidis (10,000X)
TEM peritriochous flagella
Shigella
Bakteriyel dizanteri etkenidirler.
Shigella dysenteriae, Shigella flexneri,
Shigella boydii ve Shigella sonnei türlerini
içerir.
Hareketsiz bakterileridir.
Shigella
O antijenlerinin ince yapısına göre
ilk üç tür serovarlarına ayrıt edilir.
Kolon mukozasına girerek, lokal,
nekrozlarla seyreden enfeksiyonlara
neden olurlar.
İntraselüler Shigella
Enfeksiyon kaynağı her zaman insandır, çünkü Shigella’lar
insanda yaşamaya uyum sağlamış bakterilerdir.
Direkt veya daha sıklıkla besinlerle indirekt olarak bulaşırlar.
Tedavi antibiyotiklerle gerçekleştirilir.
Fimbrialarala çevrili Shigella
Yersinia pestis
Veba etkenidir.
Veba kemirgenlerin klasik zoonozudur.
Bakteri, derideki mikroskobik
lezyonlardan girerek bölgesel lenf
düğümlerine ulaşır ve buralarda çoğalır.
Karakteristik bubonlar oluşur.
Yersinia pestis
Buralardan bakteri kan dolaşımına
girebilir, hastalık generalize olur ve bakteri
organlara da yerleşebilir.
Yersinia pestis
Lenf düğümlerinde hemoraji meydana
gelir. Sonuçta siyah veya mavi şişlikler veya
bubonlar oluşur. Bundan dolayı Bubonik
veba veya kara ölüm adı verilir.
Laboratuar tanısı, etkenin cerahat,
kan gibi muayene maddelerinden izole
edilerek tanımlanmasına dayanır.
Antibiyotik tedavisi uygulanır.
Bubonik veba
Ortaçağda epidemiler şeklinde görülmüş olan vebaya, günümüzde hasta
yabani kemirgenlerle ilişkisi olan kişilerde sporadik olarak rastlanmaktadır.
Yersinia enterocolitica
Yersinia enterocolitica ve Yersinia
pseudotubeculosis, yabani ve evcil
hayvanlarda sistemik zooznoz
etkenidir.
Hasta hayvanlar çevreyi
kontamine ederler.
Yersinia enterocolitica
İnsanlar bakteriyi su ve besinlerle
ağız yoluyla alırlar.
Bakteriler alt sindirim sistemi mukozasından penetere olurlar ve
mezenteral lenfadenitle birlikte seyreden enteritin ortaya çıkmasına sebep
olurlar.
Enfekte kişilerin %20’sinde septisemi,
lenfadenopati, çeşitli yerel enfeksiyonlar
gibi ekstramezenteral formlar görülür.
Tanı etkenin ayırt edici kültür
yöntemleriyle gösterilmesine dayanır.
CIN Agar'da ATCC 35669
Yersinia enterocolitica
Yersinia enterocolitica
CIN Agar'da ATCC 9610
Yersinia enterocolitica