Fen ve teknoloji Adaptasyon ve Evrim konusu



Fen ve teknoloji Adaptasyon ve Evrim konusu (Konu Anlatımı) «
Fen ve teknoloji Adaptasyon ve Evrim konusu (Konu Anlatımı)
Farklı ekosistemlerde yasayan canlılar çevreye uyum sağlamak için belirgin özellikler
kazanmıştır. Canlıların belirli ortam koşullarında yasama ve üreme şansını artıran
fiziksel yapılar, davranışlar gibi kalıtsal özellikler kazanmasına adaptasyon adi verilir.
Canlılar beslenme, barınma, avlanma, üreme ve düşmanlarından korunma gibi
yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için adaptasyon gösterirler. Örneğin deve
kuşları çok hızlı koşabilmek için uzun ve güçlü bacaklara sahiptir. Penguenler perdeli
ayakları sayesinde hızla yüzer ve deri altlarında depoladıkları yağ, soğuk ortamlarda
vücut sıcaklıklarını korumalarını sağlar.
Ayni ekosistemde yasayan canlılar hayatta kalmak için benzer adaptasyonlar
geliştirir.
Örneğin, sıcak iklimlerde yasayan türdeşlerinden farklı olarak kutup ayılarının
dengelerini sağlayabilmek için bacak boyları kısadır ve ayakları geniş tabanlıdır.
ADAPTASYON
Bir canlının belli bir çevrede yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklerin tümüne ( uyum sağlamasına )
adaptasyon denir.
Aynı türe ait olsa bile bazı canlılarda yaşam alanlarına göre farklılıklar olabilir.
• Soğuk bölgelerde yaşayan tilkilerin kulak ve burunları soğuktan etkilenmemek için sıcak bölgede yaşayanlara göre daha küçük olması.
Bir canlının yaşadığı ortama uyum sağlayarak yaşam ve üreme şansını artırmak için genetik yapısında meydana gelen değişikliklere adaptasyon
denir.
• Kutuplarda yaşayan ayıların yağ oranı ekvatorda yaşayanlara göre çok fazladır.
• Kutuplarda yaşayan ayıların burun ve kulakları daha küçüktür.
• Kutuplarda yaşayan ayıların beyaz , ekvatordakilerin siyah tüylü olması.
• Çöl farelerinin uzun kuyruklu ve geniş vücutlu olmaları.
• Kaktüslerin yapraklarının zamanla diken şeklini alması.
• Bukalemun ve ahtapotun kendini korumak için renk değiştiriyor olması.
• Çölde yaşayan develerin kum fırtınalarından etkilenmemek için kulak ve burunlarının kıllı olması
SICAK İKLİMDE YAŞAYAN
CANLILARIN ÖZELLİKLERİ

Örneğin, sıcak iklimlerde yasayan
türdeşlerinden farklı olarak kutup ayılarının
dengelerini sağlayabilmek için bacak
boyları kısadır ve ayakları geniş tabanlıdır.
KIŞ İKLİMİNDE YAŞAYAN
CANLILARIN ÖZELLİKLERİ
• Ayni şekilde, kutuplarda yasayan penguenlerin
vücut yapıları da bu özellikler bakımından kutup
ayıları ile benzerdir. Her iki hayvan türü de
soğuktan korunmak için derilerinin altında yağ
biriktirirler.
Bazı hayvanların kış uykusuna yatması, göç
etmeleri, bitkilerin yapraklarını dökmesi birer
adaptasyondur.
Soğuk bölgelerde yasayan canlılar gibi sıcak
bölgelerde yasayan canlılar da yasadıkları
bölgede hayatta kalabilmek için benzer
adaptasyonlar gösterirler.
ADAPTASYON ÖRNEĞİ

Örneğin çölde yasayan tilki, fare ve
tavsanın kulakları ve kuyrukları uzun,
vücut yüzeyleri geniştir. Bu özellikleri
onların vücutlarındaki isi kaybını artırarak
vücut sıcaklıklarını korumalarını sağlar.
Sadece hayvanlar değil bitkiler de
adaptasyon gösterir.
ADAPTASYONUN YARARLARI
• Canlıların yasadıkları ortamlardaki değişimlere adaptasyonları,
biyolojik çeşitliliğe katkıda bulunur.
Örneğin, ülkemizde ormanlarda doğal olarak yetişen meşe ağacının
farklı birçok türü bulunmaktadır. Meşe ağaçları arasındaki bu
çeşitliliği başka canlı türlerinde de görebiliriz.
Türlerdeki bu farklılık ve çeşitlilikler çok eski zamanlardan beri
insanların dikkatini çekmişti. Ancak bu çeşitliliğin nedeni ve nasıl
oluştuğu belirlenememişti. Bundan yalnızca iki yüzyıl öncesine
kadar Dünya ve üzerinde yasayan canlıların değişmediği
düşünülmekteydi. Ancak nesli tükenmiş türlere ait fosillerin
bulunması, canlıların değişmediği fikri hakkında sorular sorulmasına
ve bu konuda araştırmalar yapılmasına yol açmıştır.

Lamarck
Fosiller üzerinde çalışan Lamarck (Lamark),
*Çeşitli omurgasız hayvan türlerine ait fosilleri inceleyerek onları zaman sırasına göre dizmiştir.
* Sonunda bazı türlerin yavaş yavaş diğerlerine dönüştüğünü ve bu olayın günümüzde de devam
ettiğini ileri sürmüştür.
*Lamarck'a göre canlı dünyası denizde yaşayan basit organizmalarla başlamıştı.
*Bu organizmalar daha sonra karaya geçmiş ve bu değişim bugünkü türler oluşuncaya kadar
devam etmişti.
*Bu kurama göre canlı türlerinde görülen ve jeolojik zamanın ilk dilimlerinden başlayarak
günümüzde de devam eden
değişimlere evrim adi verilir.
*Lamarck, türlerin yasadıkları çevreye daha iyi uyum sağlamak için evrim geçirdiğini savunur ve
bu düşüncesini desteklemek için zürafa örneğini verir.
• Örneğin yeryüzündeki insanların hepsi temelde aynı
genetik bilgiye sahiptirler, ama bu genetik bilginin izin
verdiği varyasyon potansiyeli sayesinde kimisi çekik
gözlüdür, kimisi kızıl saçlıdır, kimisinin burnu uzun,
kimisinin boyu kısadır.
Darwin doğal seçilim sonucu yeni türlerin ortaya
çıkabileceğini ifade etmiştir. 1800'lü yılların ortasına
kadar İngiltere'de yasayan güve kelebekleri açık
renkliydi.Ağaç gövdeleri de açık renkliydi ve likenlerle
kaplıydı. Böyle bir ortamda güve kelebeklerinin kuşlar
tarafından fark edilip avlanması zordu. Sanayi devrimiyle
birlikte likenler ortadan kalkmış, ağaç gövdeleri ise
kurumla kaplanmıştı.

Ona göre, zürafanın boynu bozkırlardaki yaprakları
yiyebilmek için sürekli olarak uzamıştır. Normalden daha
uzun boyna sahip zürafalar bu özelliği yavrularına
aktarmıştır. Bu nedenle Lamarck, "Bir organ fazla
kullanılıyorsa gelişmesini sürdürerek, daha etkin bir yapı
kazanır." görüsünü ortaya atmıştır. Kullanılan vücut
bölümlerinin geliştiğini, kullanılmayanların ise köreldiğini
savunmuştu. Eğer canlılar Lamarck'in görüşlerinde
belirtildiği gibi bir evrim geçiriyor olsaydı, kaslarını
geliştiren sporcuların çocuklarının da kaslarının gelişmiş
olması gerekmez miydi?
Lamarek'in düşünceleri, türlerin evrimleşmesi konusunda
başka araştırmalara da yol açmıştır.
DARWİN
• Canlılarda gözlenen farklılıklar insanların
dikkatlerini çekmiş, ve çeşitlilik olayı
• İle açıklamaya çalışmışdır.
• Darwin bu konu üzerinde çalışmalara
• Yoğunlaşmışdır.

Örneğin yeryüzündeki insanların hepsi temelde aynı genetik bilgiye
sahiptirler, ama bu genetik bilginin izin verdiği varyasyon potansiyeli
sayesinde kimisi çekik gözlüdür, kimisi kızıl saçlıdır, kimisinin burnu
uzun, kimisinin boyu kısadır.
Darwin doğal seçilim sonucu yeni türlerin ortaya çıkabileceğini ifade
etmiştir. 1800'lü yılların ortasına kadar İngiltere'de yasayan güve
kelebekleri açık renkliydi.Ağaç gövdeleri de açık renkliydi ve
likenlerle kaplıydı. Böyle bir ortamda güve kelebeklerinin kuşlar
tarafından fark edilip avlanması zordu. Sanayi devrimiyle birlikte
likenler ortadan kalkmış, ağaç gövdeleri ise kurumla kaplanmıştı.
• 1890'1i yıllara gelindiğinde bu yörede güve
kelebeklerinin %98'i siyah renkliydi. Bu
çevre şartlarına uyum sağlayan güve
kelebeklerinin yasama şansı artarken
diğerlerininki azalmıştır. Güve
kelebeklerinde görülen bu durum doğal
seçilime örnektir. Logged
modifikasyon
Canlılarda çevre sonucu oluşan katılsal
Olmayan değişmenlere modifikasyon
Denir.
MODİFİKASYON
ÖRNEKLERİ
• DIŞ GÖRÜNÜŞÜ DEĞİŞTİRİR.
• =Spor yapan insanların kaslarının
• Gelişmesi.
• =Güneş etkisiyle tenin brozlaşması.
• =Sirke sineğinin kanadının 16C düz, 26C
• Kıvrık olur.
• = Çuha bitkisi 25-30 derecede beyaz çiçek 1525 derecede kırmızı çiçek açar.
• =Himayana tavşanlarının sıcakta beyaz
soğukta siyah renktedir.
DOĞAL SEÇİLİM
Darwin doğal seçilim görüşünü ileri
 sürmüştür.Bu görüşe göre, canlılar
dünyasından sürekli olarak hayat
kavgası sürmektedir.Bu mücadele
 Doğal ayıklanma; kuvvetli ve güçlü
 Olanın hayatda kalmasını sağlayıp,
 Zayıf olanın elenmesine neden
olmaktadır.

• =Kovadaki arı arısütü ile beslenirse ,
• Kraliçe arı, polen ile beslenirse işçiarı
• Olur.
MUTASY0N
=DNA’ da meydana gelen ani
değişmelere MUTASYON denir.Mutasyon
 Üreme hücrelerinde görülürse katılsaldır,
 Vücut Hücrelerinde görülürse, sadace
 o canlığı etkiler. Mutasyon kromozon
 Sayısını değiştirebilir.

MUTASYON
ö
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
=Down Sendromu
=Van kedisinin gözlerinin farklı olması
=Keçilerde dört boynuzluluk.
=Üç Ayaklı Tavuklar.
=Sağırlık
=Hemofili
:=Altı Parmaklılık.
=Eksik Parmaklılık
=Doğum Lekesi.
=Tavşan Dudaklılık
• =Orak Hücreli Anemi.
• =Albinoluk.
Çocuklar
Evrim
nedir?
Bir canlının
Geçmişten
günümüze
kadar ve
günümüzde
de geçirmiş
Olduğu
değişikliklere
Denir.
Çoçuklar;
Doğal
Seleksiyon
Nedir?
Öğretmenim;Bir Türü
oluşturan bireylerin
ortama uyum
sağlayanların
Yaşaması,uymayanların
İse yok olmasıdır.
-Çocuklar
Lamarck Evrim
Görüşü Nedir?
-Öğretmenim;
‘Lamarck kullanılan
organlar
Gelişir,kullanılmayanlar
Körelir,ve yok olur,
Bu özellikler nesilden
Nesile aktarılır’
demiştir.
Çocuklar;
Darvin’in
Evrim
Görüşü
Nedir?
Öğretmenim;
Darvin’e göre
Evrimleşmeği, Doğal
Seleksyon sağlar.aynı
Tür bireyler arasında
Varyasyon vardır.
Çocuklar;
Varyasyon
Nedir?
Öğretmenim;
Varyasyon Bir Türe
Ait Bireylerin
birbirinden farklı
özelliklere saip
olmasıdır.
Yasemin Yapay
Seleksiyon
Nedir?
Arkadaşım Ahmet;İnsanların
İstedikleri
Özellikte Bireyler elde etmesidir.
ÖRN; Klonlama ilk klonlanan
(Dolip)Bir Koyun.
Adaptasyo
n
Nedir?
Canlıların
bulundukları
ortama uyum
sağlamasına
denir.
Adaptasyonda
Meydana
gelen olaylar
kalıcı mıdır?_
-Evet
kalıcıdır.
Modifikasyon
Nedir?
Öğretmenim;
Çevre faktörleri
Nedeniyle
canlının dış
görünüşündeki
Mutasyon
Nedir?
DNA ‘ da
Meydana
Gelen
değişmelere
Denir.