Belçika Ülke Raporu

EBSO Uluslararası İlişkiler Şefliği
BELÇİKA
BELÇİKA ÜLKE PROFİLİ
A. Genel Bilgiler (2013)
Resmi Adı
Yönetim Biçimi
Resmi Dili
Başkenti
Kuruluş
Kral
Yüzölçümü
Nüfusu
Para Birimi
Para Birimi Paritesi
: Belçika Krallığı
: Federal Parlamenter Monarşi
: Flemenkçe, Fransızca, Almanca
: Brüksel
: 04 Ekim 1830
: Philippe
: 30.528 km2
: 10,8 Milyon Kişi
: Avro (€)
: 1 €: 2,9 TL
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı, Belçika Ülke Raporu
B. Temel Ekonomik Göstergeler (2013)
GSYİH
Kişi Başına Milli Gelir
GSYİH Büyüme Oranı
Enflasyon Oranı
İşgücü
İşsizlik Oranı
İhracat
İthalat
: 421,7 milyar $
: 37.800 $
: % 0,1
: % 1,3
: 5,1 Milyon Kişi
: % 8,8
: 511,4 milyar $
: 488,4 milyar $
Kaynak: Trademap ve CIA World Factbook Country Report
C. Dış Ticaret Verileri
1. Genel Dış Ticaret Verileri
(Milyar $)
İhracat
İthalat
Ticaret
Hacmi
Denge
2009
370,8
354,5
725,3
2010
407,5
391,2
798,7
2011
475,9
466,3
942,2
2012
446,8
437,8
884,6
2013
511,4
488,4
999,8
16,3
16,3
9,6
9
23
Kaynak: Trademap
2. Başlıca İhraç Ürünleri (2013):
GTIP
27
30
87
29
84
Ürün
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların
damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli
maddeler, mineral mumlar
Eczacılık ürünleri
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,
motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam,
parça, aksesuarı
Organik kimyasal ürünler
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,
nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
Tutar (Milyar $)
66,4
50,3
48,8
39
36,4
Kaynak: Trademap
2
3. Başlıca İthal Ürünleri (2013):
GTIP
27
87
30
29
84
Ürün
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların
damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli
maddeler, mineral mumlar
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,
motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam,
parça, aksesuarı
Eczacılık ürünleri
Organik kimyasal ürünler
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,
nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
Tutar (Milyar $)
91,7
48,7
40,9
37,3
36,5
Kaynak: Trademap
4. İhracatında Başlıca Ülkeler (2013):
Ülke
Almanya
Fransa
Hollanda
Birleşik Krallık
Amerika Birleşik Devletleri
Tutar (Milyar $)
86,5
79,6
62,6
38,8
26,2
Yüzde (%)
16,9
15,6
12,2
7,6
Tutar (Milyon $)
99,7
66,4
51,1
33,8
25,6
Yüzde (%)
20,4
13,6
10,5
6,9
5,3
Kaynak: Trademap
5. İthalatında Başlıca Ülkeler (2013):
Ülke
Hollanda
Almanya
Fransa
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Krallık
Kaynak: Trademap
3
D. Türkiye – Belçika Ticari İlişkileri
1. Türkiye – Belçika Arasındaki Karşılıklı Ticaret Verileri (Milyar $)
YILLAR
2009
2010
2011
2012
2013
İHRACAT
1,7
1,9
2,4
2,3
2,5
İTHALAT
2,3
3,2
3,9
3,6
3,8
DENGE
-0,6
-1,3
-1,5
-1,3
-1,3
HACİM
4
4,1
6,3
5,9
6,3
Kaynak: TUİK
2. Başlıca Ürünler Bazında Türkiye’nin Belçika’ya İhracatı (2013)
ÜRÜN
Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Taşıtlar
Binek Otomobilleri ve Esas İtibariyle İnsan Taşımak Üzere İmal Edilmiş
motorlu taşıtlar
Karayolu Taşıtları İçin Aksam, Parça ve Aksesuarlar
Tişörtler, Fanilalar, Atletler, Kaşkorseler ve Diğer İç Giyim Eşyası (Örme)
Sentetik Filament İplikleri (Dikiş İpliği Hariç) (Perakende Olarak Satılacak
Hale Getirilmemiş)
Çinko Cevherleri ve Konsantreleri
İzole Edilmiş Teller, Kablolar ve Diğer Elektrik İletkenler
Diğer
Toplam
Milyon $
394
276
142
104
92
91
85
1.389
2.573
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Belçika Ülke Raporu
3. Başlıca Ürünler Bazında Türkiye’nin Belçika’dan İthalatı (2013)
ÜRÜN
Dökme Demirin, Demirin veya Çeliğin Döküntü ve Hurdaları
Dokuma Makinaları (Tezgahlar)
Stiren Polimerleri (İlk Şekillerde)
Propilen ve Diğer Olefinlerin Polimerleri (İlk Şekillerde)
Binek Otomobilleri ve Esas İtibariyle İnsan Taşımak Üzere İmal Edilmiş
Diğer Motorlu Taşıtlar (Yarış
İnsan Kanı, Hayvan Kanı, Serum, Aşı, Toksin Vb. Ürünler
Demir Veya Alaşımsız Çelikten Yassı Hadde Mamulleri, Genişliği 600 Mm
Veya Daha Fazla Olanlar
Etilen Polimerleri (İlk Şekillerde)
Diğer
Toplam
Milyon $
471
300
266
186
136
127
113
110
2.134
3.843
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Belçika Ülke Raporu
4
4. Türkiye ile Belçika Arasında İmzalanan Yürürlükteki Anlaşma ve
Protokoller
Belçika ile Türkiye arasında Serbest Ticaret Anlaşması bulunmamaktadır.
Anlaşmanın Adı
Türkiye ile Belçika-Lüksemburg Ekonomik Birliği (BLEB) arasında
Ticaret ve Ödeme Anlaşması
İmza Tarihi
2 Aralık 1948
9 Haziran
1969
27 Ağustos
Türkiye-BLEB Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
1986
2 Haziran
Türkiye-BLEB Ekonomik, Sınai ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması
1987
Denizcilik Anlaşması
31 Ocak 1989
Tarım Alt Komitesi Toplantısı Mutabakat Zaptı
14 Şubat 1990
2 Haziran
Türkiye-Belçika Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması
1987
Türkiye-Lüksemburg Hava Ulaştırma Anlaşması
12 Ekim 1988
Telekomünikasyon Alanında Teknik İşbirliği Anlaşması
30 Ekim 1995
Türk EXİMBANK ile Ducroire/Delcedere Arasında Genel İşbirliği
10 Mart 1997
Anlaşması
Türkiye-BLEB KEK III. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı
1 Ekim1998
Türkiye ile Belçika Arasında Gümrük ile İlgili Konularda Karşılıklı İdari
3 Kasım 2003
Yardım Anlaşması
Türkiye-Belçika Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması
Kaynak: T.C. Brüksel Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, Belçika Raporu
5. İzmir – Belçika Arasındaki Karşılıklı Ticaret Verileri (Milyon$)
YILLAR
2009
2010
2011
2012
2013
İHRACAT
167
222
230
211
198
İTHALAT
85
144
139
98
110
DENGE
82
78
91
113
88
HACİM
252
366
369
309
308
Kaynak: TUİK
5
6. Başlıca Ürünler Bazında İzmir’in Belçika’ya İhracatı (2013)
GTIP
24
84
61
87
39
72
Toplam
Fasıl
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,
nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
Örme giyim eşyası ve aksesuarı
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler,
motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam,
parça, aksesuarı
Plastikler ve mamulleri
Demir ve çelik
Tutar ($)
43.621.754
29.155.186
19.450.045
16.855.013
14.740.969
12.999.030
199.844.120
Kaynak: TUİK
7. Başlıca Ürünler Bazında İzmir’in Belçika’dan İthalatı (2013)
GTIP
24
39
38
84
55
48
Toplam
Fasıl
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler
Plastikler ve mamulleri
Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme
maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.)
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler,
nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
Sentetik ve suni devamsız lifler
Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya
kartondan eşya
Tutar (Milyon $)
16.475.616
15.306.096
13.274.929
9.218.784
7.575.872
6.114.239
110.457.261
Kaynak: TUİK
E. Belçika İle İlgili Bilinmesi Gereken Diğer Bilgiler
1. Sanayi Sektörü
Sanayi sektörü, toplam istihdamın dörtte birini ve toplam katma değerin yaklaşık %
20’sini oluşturmaktadır. En önemli sanayi dalları enerji, imalat sanayi, inşaat ve sivil
mühendisliktir.
Kömür işletmeciliği, çelik ve tekstil sektörleri gibi geleneksel sektörler, son 20-30 yılda
yeni endüstrilerle yer değiştirmiştir. Önde gelen sektörler, ilaçlar dahil olmak üzere
kimyasallar, otomotiv sanayi yedek parçaları dahil olmak üzere hafif sanayi, tıbbi
ekipman, gıda ve içeçek işleme sanayileridir. Kimya sanayi, Anvers Limanı çevresinde
yoğunlaşmış olup, Gent civarında da üretim mevcuttur. Sanayi oldukça yüksek
düzeyde uluslararası olup, hammaddelerin çoğu ithal edilmekte, üretimin % 80’i ihraç
edilmektedir. Ülkede toplam ihracatın % 38.9’unu kimyasal ürünler ihracatı
oluşturmuştur. Mühendislik sektöründe (metal ürünler, makine ve ulaşım ekipmanı)
üretim ağır mühendislik ürünlerinden, daha hafif ve teknolojik olarak daha gelişmiş
üretime yönelmiştir.
6
Sanayide istihdam yoğunluğu bölgelere göre önemli farklılıklar göstermektedir.
Flaman bölgesinin merkez ve kuzeydoğusu, istihdamın en yoğun olduğu bölgelerdir.
Buna mukabil ülkenin güneyinin tamamı, Charleroi’dan Liege’e kadar olan Valon
bölgesinde sanayileşme daha sınırlı kalmış durumdadır.
Anvers elmas sektörü dünyada lider durumdadır ve sektör Belçika’nın dış ticaretinde
önemli bir rol oynamaktadır. Dünyada üretilen tüm elmasların yarısından fazlası
Anvers’ten geçmekte ve kesilen elmasların büyük çoğunluğu ihraç edilmektedir. Aynı
zamanda, Anvers, ülke sanayisinde lider konumdadır ve kimya sektörünün (rafineri,
petrokimya, fotoğrafçılık malzemeleri, eczacılık ürünleri, vs.) yarısına da evsahipliği
yapmaktadır.
Brüksel, ülkenin ikinci büyük sanayi merkezi olmakla beraber, giderek önemini
yitirmektedir. Gent, Charleroi ve Liege halen geleneksel ağır sanayi sektörlerinin
ağırlıklı olduğu kentlerdir.
Flaman bölgesinde bulunan Kortrijk, küçük ve orta ölçekli firmaların aktif olduğu hafif
sanayi ile ön plana çıkarken, bölgenin kuzeydoğusunda, buradaki işgücü avantajından
yararlanan büyük firmalar ağırlık kazanmaktadır.
Son on-on beş yıla kadar sanayi firmaları, genelde hammaddeye, demir ve su
yollarına yakın bölgelerde yerleşirken, bugün bu yapı değişmiş ve daha çok şehir
kenarlarında ve metropoliten bölgelerde, limanlar ve otoyollara yakın yerlere kaymıştır.
Sanayi parkları yaygınlık kazanmıştır.
2. Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
Yabancı sermaye, Belçika ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır. Özellikle ABD
firmaları 1960’lardan bu yana hafif sanayi ve petrokimya endüstrilerinin gelişiminde
önemli rol oynamıştır. Belçika Hükümeti, yabancı sermayeyi, istihdamı geliştirici bir
unsur olarak düşünmekte ve teşvik etmektedir.
Ülkede yapılan yabancı yatırımlarda en büyük payı İngiltere, Almanya, Fransa,
Hollanda; İngiltere, İsviçre ve ABD almaktadır. Belçika’nın en fazla yatırım yaptığı
ülkeler ise Almanya, Fransa, Hollanda, Japonya, Çin ve Rusya Federasyonu’dur.
Yabancı sermayenin Belçika’yı seçmesindeki en önemli nedenler arasında ülkenin
coğrafi konumu nedeniyle büyük pazarların ortasında yer alması; gelişmiş kredi,
altyapı ve ulaşım olanakları; sermaye hareketlerindeki serbestlik ile yetişmiş ve yüksek
işgücü verimliliği yeralmaktadır. Ülkenin çok kültürlü yapısı ve başta Avrupa Birliği
olmak üzere pek çok uluslararası kuruluşa ev sahipliği yapması da yabancı
yatırımcılar açısından önem arz etmektedir.
Belçika, oldukça gelişmiş bir hizmet sektörüne sahiptir. Başta Brüksel bölgesi olmak
üzere Belçika, AB kurumları ile bağlantılı birçok ticari, hukuki, mali danışmanlık hizmet
sağlayıcılarına ev sahipliği yapmaktadır. Birçok firma, AB kurumlarına ve diğer AB
ülkelerine yakın olmak amacıyla, Belçika’da ofis açmaktadır. Özellikle, koordinasyon,
çağrı ve dağıtım merkezlerine sağlanan vergi indirim ve destekleri, Belçika’yı yabancı
yatırımlar için daha da cazip hale getirmiştir.
Diğer yandan, özellikle Belçika'daki işçilik maliyetlerinin yüksekliği ve ülkedeki
nisbeten karmaşık bürokratik yapı, doğrudan yabancı yatırımlar açısından olumsuz
faktörler olarak değerlendirilebilir.
7
1950’lerden 1970’lere kadar, ABD şirketleri, Avrupa’daki faaliyetleri için Belçika’yı üs
olarak tercih etmişlerdir. Daha sonraları, ülkede yapılan Fransız ve Belçika yatırımları
da artmıştır. Sonuç olarak, Belçika’daki imalat sektöründe uzun bir süredir yabancı
firmalar hakim durumdadır. 1990’ların ortalarından beri , özellikle Hollanda ve Belçika
firmaları arasında yaşanan yeni ortaklık ve birleşme dalgası, finansal hizmetler
sektöründe önemli bir etki yaratmıştır. Bu eğilim, euro’nun kullanılmaya başlaması ile
finansal sistemin konsolidasyonu olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır. Önemli
firmalar arasında, Fortis (Hollanda-Belçika), Dexia ve KBC (Belçika-Hollanda),
Hollanda Bankası ING, Barco ve Agfa-Gevaert (görüntüleme), içecek konusunda
Inbev ( Belçika-Brezilya, perakendecilik konusunda Delhaize ve Colruyt, kimyasallar
ve ilaçlar konusunda, janssen, Solvay, Omega Pharma ve Union Chimique de
Belgique (UCB) gibi firmalar bulunmaktadır. Bu şirketlerin Belçika dışında da büyük
yatırımları vardır.
2008 yılı sonu itibariyle Belçika doğrudan yabancı yatırım stoğu 442 milyar euro
tutarındadır. Aynı tarih itibariyle Belçika’nın yurt dışındaki yatırımlarının tutarı 482
milyar euro seviyesindedir.
Belçika’nın yurt dışında yaptığı doğrudan yatırımların % 66.5’i hizmet, % 22.7’si ise
imalat sanayisinde yoğunlaşmıştır. Hizmetler alanında emlak ve işletmelere verilen
hizmetler ile, ticaret; imalat sanayisinde ise kimya, tarım, metalurji ve makina sektörleri
öne çıkmaktadır.
3. Tarifeler ve Diğer Vergiler
1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı gereğince 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren Türkiye
ile Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında sanayi ürünleri ticaretinde Gümrük Birliği
uygulaması yürürlüktedir. Bu suretle gümrük vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü
ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaya başlamıştır.
Ayrıca, bazı istisnalar dışında (topluluğun Ortak Tarım Politikasına dahil olmayan
tarımsal ürünler, yaş meyve sebze ürünlerine ait toplam 11 adet tarife pozisyonu, iç ve
kabuklu natürel fındık, domates salçaları ve diğer domates konservesi) AB ülkelerine
Türkiye’den ithal edilen tarım ürünlerinde de gümrük vergileri tamamen kaldırılmış
bulunmaktadır.
Sonuç olarak, Belçika’ya diğer AB ülkelerinden (Norveç, İzlanda, İsviçre,
Liechtenstein, Andorra ve San Marino dahil) ve Türkiye’den yapılan ithalat gümrük
vergisinden muaftır. Diğer ülkelerden yapılan ithalatta Avrupa Toplulukları Birleştirilmiş
Gümrük Tarifesi’ne (TARIC) göre ortak gümrük tarifesi uygulanmakta, ithalatta alınan
vergiler KDV oranları dışında aynı olmaktadır. AB’de yürürlükte bulunan gümrük
vergilerine http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/tarhome_en.htm adresinden
ulaşmak mümkündür.
4. Katma Değer Vergisi
Katma değer vergisi, genel uygulamada olduğu üzere Belçika’da da üretim ve dağıtım
zincirinin tüm aşamalarında alınmakta ve her bir aşamadaki katma değer üzerinden
hesaplanmaktadır. Her aşamadaki vergi mükellefi, alımda ödediği KDV’yi satışlarında
kendi alıcısına fatura etmekte ve sonuçta ortaya çıkan meblağ, nihai tüketici
tarafından ödenmektedir.
8
Sistem, Belçika’da 1971 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Belçika’da birçok mal ve
hizmetin tesliminde, AB dışı ülkelerden yapılan mal ithalatında, diğer AB ülkelerinden
yapılan mal alımlarında ve bazı hizmetlerin yurtdışına ihracında uygulanmaktadır.
Belçika’da, KDV kaydı için herhangi bir limit uygulanmamaktadır. Vergilendirilebilir her
tüccar (KDV mahsubu yapamayanlar hariç) her türlü ekonomik faaliyetin bildirimini
yapmak zorundadır. Kuruluş yeri, KDV kaydı için bir kriter değildir. Sistem, Belçika’da
yerleşik olmadığı halde Belçika ile ticaret yapmak isteyen firmalara KDV kaydı
olmaksızın iş yapma kolaylığı getirmektedir.
5. Pasaport ve Vize uygulaması
Ülkeye girişte, Avrupa Topluluğu vatandaşları için pasaport ya da nüfus cüzdanı
yeterlidir. Diğer ülke vatandaşlarından istenilen belgeler, yasal geçerlilik taşıyan bir
pasaport ve Belçika Büyükelçiliği veya konsolosluklarından alınmış geçici giriş veya
oturma vizeleridir. Vize uygulamasının olmadığı ülke vatandaşları için, 90 günü
aşmamak ve çalışmamak kaydıyla geçici giriş hakkı mevcuttur.
Belçika, lacivert pasaport sahibi TC vatandaşlarından vize talep etmektedir. Yeşil
pasaport, Diplomatik pasaport (kırmızı) ve hizmet pasaport sahibi TC vatandaşları ise
yıl içerisinde 90 günü geçmeme koşulu ile Belçika vizesi almalarına gerek
yoktur.Türkiye'deki Belçika Konsolosluklarına veya Belçika vize işlemleri üzerine
çalışmalar yürüten temsilciliklere gelerek Belçika vizesi başvurularında
bulunabilmektedirler.
Belçika vize işlemlerinde kullanılacak pasaportların geçerlilik süresi ise bu ülkeye
yapılacak seyahat tarihi sonrası en az 6 ayı olmalıdır. Eski pasaportlar ile Belçika vize
başvurularında bulunulması halinde pasaportunuzun en az 2 boş sayfasının olması
önemlidir. Belçika vizesi başvuruları maksimum 15 iş günü içerisinde sonuçlanırken
Belçika seyahat tarihinizden en az 20 gün önce Belçika vize işlemlerine başlamış
olmalısınız.
6. Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Tütün ve tütün mamulleri
Meyveler, turunçgil
Konserve meyve, sebze
Şeker ve şekerli mamuller
Kahve, çay ve baharatlar
Unlu mamuller, makarna, pastacılık ürünleri
7. Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
Otomotiv ve otomotiv yan sanayi
Kablo ve teller
Hazır giyim
Ev tekstili
İlaçlar
Demir-çelik inşaat malzemeleri
Beyaz ev eşyası
Altın mücevherat
Mobilya
9