çevre komitesi 2014 raporu

GİRNE KENT KURULTAYI 2014
ÇEVRE KOMİTESİ
Alternatif Enerjiler ve Geri dönüşüm Komitesi
Girne Ekosistem Komitesi
Su Komitesi
Afet Yönetimine Destek Komitesi
Sokak Hayvanları Koruma ve Yaşatma Komitesi
KURULTAY SEKRETERİ
ZİYA NASIFOĞLU
GİRNE BELEDİYESİ
ARALIK 2015
AKTİF ÜYELER
SADİYE ADA RAMAN
ALİ ŞAH
ALİ YAPICIOĞLU
PEMBE KARAAZİZ
YILMAZ BİRSEL
ZEKİ ÇELER
BENAY DAĞAŞTI
DİDEM ONURLU
ZEYNEP DOĞRUYOL
ZİYA NASIFOĞLU
Bu rapor,
Girne Amerikan Üniversitesi Çevre-Doğa Araştırma ve Uygulama Merkezi’nden Yrd.Doç.Dr.
Mehmet Okaygün ve Yrd.Doç.Dr.Mehmet Turan,
Doğu Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Deniz Biyoloğu Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek
ve
Çevre Mühendisleri Odalar Birliği Başkanı Nilden Bektaş’tan
görüşler alınarak hazırlanmıştır.
Giriş
Girne Belediyesi tarafından 12-13 Aralık 2014 tarihinde halkın kent yönetimine katılımını
sağlamak amacıyla düzenlenen Girne Kent Kurultayı’nda ana komite olarak Çevre Komitesi
oluşturulmuştur. Çevre Komitesi’ne katkıda bulunmak amacıyla Alternatif Enerjiler ve Geri
dönüşüm, Girne Ekosistem, Su, Afet Yönetimine Destek ve Sokak Hayvanları Koruma ve
Yaşatma alt komiteleri yaratılmıştır. Afet Yönetimine Destek Komitesi ise konusubakımından
Kent Güvenlik Komitesi’ne aktarılmıştır.
Halkın katılımıyla yapılan toplantılar sonucu bir “Girne Çevre Politikası Önerisi” (GÇPÖ)
belirlemiştir.
Çevre Komitesi tarafından Çevre Politikası Önerisi hazırlanırken, KKTC Anayasası, 18-2012
sayılı Çevre Yasası, AB Çevre Politikası ve Belediye Yasası incelenmiştir. GÇPÖ
hazırlanırken ayrıca bazı ülkelerde uygulamada olan genelge, yönetmelik ve eylem planları da
dikkate alınmıştır.
Sunuş
Girne Çevre Politikası’nın uygulanması için halen yürürlükte olan yasalara, tüzüklere,
mevzuatlara ve prensiplere uyulması gerekmektedir.
Yapılan toplantılar sonucu durum tespiti yapılarak sorunların ve çözüm önerilerinin
belirlendiği GÇPÖ’nün hayata geçirilmesi için araştırmalar, anketler, farkındalık ve eğitim
çalışmaları, eylem planları, yönetmelikler vs hazırlanması gerekmektedir. Çevre politikasının
sürdürülebilir bir şekilde uygulanması için ayrıca mevzuatlarda da değişiklik yapılması
öngörülmektedir.
GİRNE KENT KURULTAYI ÇEVRE KOMİTESİ’NİN GENEL ÖNERİLERİ
1. Yerel yönetimin çevre yönetimi ile ilgili yürürlükteki yasalar, tüzükler, mevzuatlar
ve prensiplerin uygulanmasını desteklemek.
2. Çevreye zarar vermeyecek ve kaynak kullanımında tasarruf sağlayacak uygun
teknoloji ve yöntemler araştırılıp takip edilmesini önermek.
3. Çevrenin korunması için sürekli gelişme anlayışıyla çalışmalar yapmak.
4. Toplumda eğitim ve katılım yoluyla çevre bilinci artırılmasını önermek.
5. Önemli çevresel boyutu olan sağlıklı yaşam bilincinin ve ekolojik dengeyi
etkileyen faaliyetlerin etkin kontrolü ile ilgili riskleri minimize etmeyi belirlemek.
6. Atıkları kaynağında azaltmak ve kurallara uygun olarak bertaraf edilmesini
sağlamayı desteklemek.
7. Çalışanlarda çevre ve iş sağlığı güvenliği bilincini teşvik etmek.
8. İklim değişiklikleri ve küresel ısınmanın önlenmesi amacıyla doğal kaynak
tasarruf tedbirlerini özendirmek.
9. Girne Belediyesi’nin mal ve hizmet alımlarında çevre ile uyumlu ürün ve
hizmetleri tercih edilmesine dikkat edilmesi.
10. Enerji ve doğal kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması için öncülük
etmek.
11. Kirliliğin kaynağında önlenmesini sağlamakla ilgili çalışmalar yapmak.
12. Temiz ve sağlıklı bir çevrenin gelecek nesillere aktarılmasını sağlamayı
desteklemek.
13. Girne Belediyesi çalışanlarının çevre bilincinin artırılmasını öncelikli kılmak.
DURUM TESPİTİ
GİRNE’DE ÇEVRE HAKKINDAKİ VAR OLAN DURUM TESPİTİ VE GİRNE
BELEDİYESİ’NE ÖNERİLER
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Girne Atık Su Arıtma Tesisi
Girne Katı Atık Aktarma İstasyonu
Girne Belediyesi Temizlik Şubesi
Girne Belediyesi’nde Çevre Mühendisi ve biriminin bulunmaması
Girne Belediyesi sınırları içerisinde geri dönüşüm ve kullanım
Girne kıyı şeridi ve orman şeridi
A-GİRNE ATIK SU ARITMA TESİSİ
Girne Belediyesi sınırları içerisinde resmi olarak kullanılan 1800 metre küp kapasiteli 1 adet
Atık Su Arıtma Tesisi bulunmaktadır. Tesiste ön arıtma işlemi gerçekleştirilmektedir.
Tesise gelen 3-4 bin metre küp kirli su, ön arıtmadan geçerek, yaklaşık 1800 metre küpü
arıtılmakta ve denize verilmektedir. Tesise gelen atık su ile arıtılan su arasındaki farktan,
arıtma tesisinin kapasitesinin yetersiz olduğu görülmektedir.
Tesisin kapasitesinin 50 bin kişiye göre yeniden yapılandırılması planlanıyor ancak kent
nüfusunun 100 bine ulaşması halinde, tesisin bulunduğu arazi, tesisin gelişmesine yetersiz
kalacağından dolayı başka bir atık su arıtma tesisinin yapılması gerekmektedir.
Çevre Komitesi, mevcut tesisin kapasitesinin artırmak amacıyla yeniden yapılandırılması
sürecinde, atık suyun geri kazanımın da projelendirilmesini öngörmektedir.
Çevre Komitesi ayrıca nüfus artışına paralel olarak gelecekte Girne’de yeni yapılması şart
olan atık su arıtma tesisinin de çevreyle ilgili yasa, tüzük ve mevzuatlar kapsamında ele
alınması gerektiğini savunmaktadır.
Atık su arıtma tesisiyle planlamalar devam etmektedir; araziye yapılacabilecek tesisin
boyutunun çalışması yaklaşık 70 bin kişiye eşdeğer kapasitede ön arıtma tesisinin ihale
projesinin hazırlanma süreci devam eder.
B-KATI ATIK AKTARMA İSTASYONU
Girne Belediyesi sınırları içerisinde resmi olarak kullanılan 1 adet katı atık aktarma istasyonu
vardır. İstasyona her gün Girne Belediye sınırları içerisinden 60-80 ton kadar evsel atık, 30-40
ton karton ve bahçe atığı gibi diğer atıklar gelmektedir. Moloz atığı ise değişkenlik
göstermektedir.
Evsel atıklar gece toplanıp, aktarma istasyonunda biriktirildikten sonra sabah Göngör
Çöplüğü’ne gönderilmektedir.
Çöp toplama ve transfer istasyonunun yöntemlerinin-sistemlerinin yeni katı atık yönetim
kurallarına göre revize edilmesi.
C-TEMİZLİK ŞUBESİ’NİN DURUMU
Girne Belediyesi internet sitesinden elde edilen bilgiye göre, Temizlik Şubesi 13 şöför, 32
işçi, 14 süpürgeci, 10 geçici işçi, 1 sekreter ve 3 yöneticiden olmak üzere toplamda 73 kişilik
bir ekiple Girne Belediye sınırlarına hizmet vermektedir. Temizlik Şubesi araç filosunda 18
adet çöp kamyonu, 7 adet açık kamyon, 2 adet yol süpürme aracı ve bir dozer bulunmaktadır.
Temizlik Şubesi Çalışma sisteminde 6 çöp kamyonu ve bir açık kamyon gece görev yapmakta
ve 2 çöp kamyonu, 3 açık kamyon ve 2 çift dingil kamyon gündüz görev yapmaktadır. Tüm
kamyon şöförleri ve işçiler haftanın 6 günü çalışmakta ve çarşı bölgesi çöp kamyonu ve
merkezi bölgede 3 adet süpürge işçisi Pazar günleri de hizmet vermektedir. Günde ortalama
80 ton civarında (ev çöpü, karton, moloz, ot, dal ve diğer atıklar) çöp toplanmakta ve Güngör
Çöplüğü’ne sevk edilmektedir. Bu sevkiyatın daha ekonomik yapılabilmesi için Temizlik
Şubesine 1 adet Tır ve 2 adet Dorse temin edilmiştir.
D- ÇEVRE BİRİMİ OLUŞTURULMALI ÇEVRE MÜHENDİSİ İSTİHDAM
EDİLMELİ
Girne Belediyesi bünyesinde varolan çevre sorunlarını tespit edip, öneriler getirerek
sürdürülebilir çevre politikalarını ele alacak bir “Çevre Birimi” yoktur.
65-2007 sayılı Belediye Personel Yasası hizmet şemasına göre “Çevre Şubesi” yer
almamaktadır. Yasanın Çevre Şubesi oluşturulmasına izin verilmesi için cumhuriyet
meclisinde gerekli girişimler yapılmalıdır. Yasa hazırlanana dek, 65-2007 sayılı Belediye
Personel Yasası’na göre Bayındırlık ve imar işleri memuru kadrosu hizmet şemasına göre
“Çevre Mühendisi” istihdam edilmelidir. Girne Belediyesi’nde en az “bir” “Çevre Mühendisi”
görevlendirilmelidir.
E- ÇÖP AYRIŞTIRMA PROJESİ’NİN PLANLI BİR ŞEKİLDE UYGULAMAYA
GEÇİLMESİ
Girne bölgesindeki sağlık kurumlarındaki, devlet ve özel hastanelerindeki kimyasal madde,
ilaç ve atık sağlık malzemelerinin toplanması ve bertaraf edilmesi.
Girne Sanayi Bölgesindeki kimyasalların yönetimi denetiminin yapılıp toplanması.
Belediye bünyesindeki çöp toplama biriminin revize edilmesi.
AB standartlarında çöp transfer istasyonu kurulması, evde ayrıştırılan çöplerin burada
toplanması ve geri kalan evsel atıkların ise standartlara uygun bir şekilde Güngör Çöplüğü’ne
götürülmesi sağlanmalıdır.
F- GİRNE KIYI ŞERİDİ VE ORMAN ŞERİDİ
Doğal Yaşam’ın (Flora ve Fauna) korunmasına yönelik girişim başlatılması ve bu girişimlerin
projelendirilmesi ve deniz biyologlarından görüş alınmalı.
Girne Antik Limanı’nda arıtma sistemi kurulması.
İnşaat yapılacak yerdeki varolan doğal yapının korunması.
Ağaç ve bitkilerin yer değiştirmesinin gerektiği durumlarda aktarımının sağlanması. Ağaç
kesilecekse Orman Dairesi’nin yanı sıra Girne Belediyesi’nin de görüşü alınmalı. Girne
Belediyesi hudutları içerisinde bulunan ağaçların kesiminde Girne Belediyesi’nin insiyatif
alması.
İmara açık olan bölgelerden gelen harfiyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atığı gibi doğaya zarar
veren atıkların depolanmasının önüne geçilmesi. İnşaat devam ederken ve tamamlandıktan
sonra ortaya çıkan atıkların nereye götürüldüğü hakkında denetiminin/ takibinin yapılması.
Girne Belediye sınırları içerisinde denizdeki kirliliğe; artırma tesisi, kanalizasyona bağlı
olmayan binalar ve gezi teknelerinin sintinaları neden olmaktadır. Sürdürürülebilir bir balıkçı
barınağı ve gezi teknelerinin barınacağı bir limanın olması yaşanan sorunları azaltabilir.
Kıyı şeridinin sürdürürülebilir bir yapıya kavuşturulması için Doğuda Çatalköy, batıda ise
Alsancak komşu belediyeleri ile birlikte işbirliği yapılması ve beraber hareket edilmesi
gerekir. Girne İlçesi’nde denize kıyısı bulanan tüm belediyeler, bir oluşum altında toplanıp,
kıyı ve denizle ilgili ortak çalışmalar yapabilir.
Girne’de denizaltı turizmini ilgilendiren 2 dalış noktası bulunmaktadır. Denizaltı yaşamını
bozmadan, deniz habiatının gelişmesine yardımcı olacak bir şekilde, deniz ortamındaki
canlılara barınma, beslenme, korunma ve üreme alanı sağlayacak yapay yuvalar denize
bırakılabilir. Yeni dalış noktaları oluşturulmasıyla, bölge ekonomisine de katkıda bulunulur.
Çevreye zararı olmayan ve turizmi geliştiren su sporları desteklenebilir.
Çevre Politikası’nın hayata geçmesi için bir eylem planı hazırlanması gerekmektedir.
Girne Belediyesi Çevre Politikası Eylem Planı (2015-2020)
1- Girne Belediyesi’nde çevre şubesi oluşturulmalı ve en az bir çevre
mühendisinin istihdam edilmesi.
2- Katı Atık Yönetimi ve Eylem Planı
3- Atık Su Arıtma Yönetimi ve Eylem Planı
4- Flora ve faunanın korunmasına yönelik girişim başlatılması ve bu girişimlerin
projelendirilmesi.
5- Belediye çalışanlarının hizmet içi kurslarla eğitilmesi.
6- Koku, Gürültü ve Görüntü Kirliliği.
7- Kompast aracının alınması ve kompast alanının transfer istasyonundaki yerinin
belirlenmesi.