SOLUNUM SİSTEMİ 2 Dış solunum:Çevre ve solunum organları kan

SOLUNUM SİSTEMİ 2
Dış solunum:Çevre ve solunum organları kan damarı ile yapılır
İç solunum:kan va hücreler arası yapılan gaz alış verişi
Hücre solunumu:besinlerin parçalanması ile enerji elde etme
Canlılarda solunum sistemi çeşitleri
1-hücre yüzeyi ve deri solunumu
2-solungaç solunumu
3-trake solunumu
4-akciğer solunumu
Solunum organlarının ortak özellikleri
1-solunum yüzeyi incedir
2-solunum yüzeyi nemlidir
3- solunum yüzeyi geniştir
4-karada yaşıyanlarda ısı ve su kaybını engelemek için vücut içindedir
5-Yüzey genişliği enerji ihtiyacı ile doğru orantılıdır
6-gaz değişimi solunum yüzeyinde difüzyonla oulur.
Vücut yüzeyiyle hangi canlılarda görülür
1-Bir hücreliler 2-sölenter 3-süngerler 4-yassı solucan
Deri solunumu hangi canlılarda görülür
, kurbagalar , solucanlar insanda kısmi
Solungaç solunumu hangi canlılarda görülür
Kurbağa larvası , deniz solucanları ,yumuşakçalar , kabuklular balıklar
Diş solungaç hangi şekil olabilir
İplik , tüy ,yaprak şeklinde olabilir
Dış solungaç hangi canlılarda olur?
Kurbağa larvası , akciğerli balıklar
İç solungaç
Başın iki yanında yaprak şeklinde , lif şeklinde dallanma ile geniş yüzeyler
oluşturur. Kılcal damar bakımından zengindir Solungaç suda çözülmüş oksijeni
alma eğilimdedir
-ters akım yöntemi Su ve kan solungaçta ters akarak sudaki oksijeni en iyi
şekilde yararlanmayı sağlar.
Solungaç suda çözülmüş oksijeni alma eğilimdedir suda%2-3 oksijen bulunur
ters akım yöntemi %80-90lanır.yarar
Kemikli balıklarla ve kıkırdaklı balıklarda solungaç farklılığı nedir? Kemikli
balıklarda solungaç yarıkları bir kapakla örtülü kırdaklı balıklarda her bir
solungaç yarığı ayrı ayrı dışarı açılır.5-7 yarık
Solungaçlar
1-Oksijen alımı
2- karbondioksit atımı
3-amonyak atımı 4-tuz alımı ve atımı 5-su alımı ve atımı
Soğuk sularda neden balıklar büyük olur?
Soğuk suda oksijen daha çok çözülür.
Birden fazla solunum organıolan canlılar
Kurbagalar , Dipneusti(akciğerli balık)
Balıklarda hava kesesinin görevi nedir.kemikli balıklar var
Yutağa bağlıdır Oksijen ihtiyacını karşılar , balığın sudaki derinliğini ayarlıyarak
yüksek basınçtan balığı korur.dalmayı kolaylaştırır
Trake Solunu hangi canlılarda bulunur?
Çok ayaklılarda Böceklerde görülür
Trake sisteminin yapısı (Stigma-trake borusu-trakeol)
Stigma:dışarı açılan açıklık
Trake: kitinden oluşan boru sistemi
Trekeol:içi sıvı dolu bu sıvıda çözülen oksijen Difizyonla alınır Kasların hareketi
sıvı üzerinde basıncı artırarak difizyonu artırır.
Trake sistemi tüm vücuda oksijen ulaştırır.
Solunum sistemi ve dolaşım sistemi arasında bir ilişki yoktur
Kan solunum pigmenti taşımaz.
Böceklerin boyları sıcak havada neden büyüktür?
Sıcak havada gaz difüzyon hızı yüksektir
Kitapsı akciger açıklayın akrepler örümcekler
Üst üste binmiş trakelerden oluşur
Akciger solunumu
Kurbağalar
akciğerlerin iç yüzeyi yeterince geniş değil bu yüzden deri solunumu yapar.
Sürüngenler akciğerlerin iç yüzey i daha gelişmiş.iç yüzeyde bölmeler var
Kuşlar
akciğerler kemiklerin içine kadar uzanan(boyun kanat karın) hava keseleri
vardır.hava kesesi uçmayı kolaylaştırır ve yükseklerde oksijen ihtiyacını
karşılar.hava akışını yönlendirir ters akım yöntemi vardır hava ve kan farklı
yönde hareket eder.
Kuşlarda soluk alma ve verme olayın açıklayın
soluk alma ön ve arka hava keseleri genişler arka temiz hava dolar öne
akciğerdeki kirli hava dolar
soluk verme arka hava kesesinden temiz hava akciğere geçer ön hava
kesesinden kirli hava dışarı verilir.
memeliler
akciğerde.alveol bulunur diyafram kası bulunur alyuvarlar çekirdeksizdir.
Solunum organları
Burun Yutak(fariks)
Gırtlak(larinks)Kıkırdak ve bağ dokudan yapıl bir çift ses teli vardırı akciğerden
çıkan hava ile buradaki kaslar ses telleri istemli gererek ve titreştirerek ses
oluşturur.
Soluk borusu(trake)
İç yüzeyinde silli epitelyum hücreler ve golbet hücreleri bulunur. ortada C
şeklinde kıkırdak halkalar ve bunları bağlayan düz kaslar bulunur ,Dışta bağ
doku bulunur birinci kaburga civarı bronşla ikiye ayırlır
Akciğer yapısı.Sağ akciger üç lop Sol akciger iki loptan oluşur akciğer içindebronş- bronsçuk-alveol(hava kesesi)ayrılır.
Akciğerler alta diyafram zarı ile sarılmıştır
PLÖRA zarı akciğerleri dıştan saran iki sıra zar bulunur
Zarlar arasında lenf(pleurasıvısı) sıvısı bulunur
pleura sıvısı akciğerleri yüksek basınçtan korur ve sürtünmeyi azaltır soluk
almayı kolaylaştırır
Alveol içindeki lipoprotein yüzey gerilimini düşürerek solunumu kolaylaştırır
kas gücünü azaltarak Suyu vücutta tutar.
Pleura iltihaplanması zatülcenp
SOLUK ALMA
-Diyafram kası kasılarak düzleşir
-kaburgalar arası kaslar kasılarak kaburga uçlarını yukarı kaldırır
-gögüs boşluğu hacmi artar-karın boşluğu hacmi azalır
-akciğer iç hacmi artar-karın iç basıncı artar-enerji harcanır.
SOLUK VERME
-Diyafram kası gevşer kubbe şeklini alır.
-kaburgalar arası kaslar gevşer kaburga uçlarını aşağı iner.
-göğüs boşluğu hacmi azalır-karın boşluğu hacmi artar
-akciğer iç hacmi azalır-karın iç basıncı azalır
-enerji harcanmaz.akciğer Geri yaylanma basıncı
Soluk alıp verme hızına etki eden etmenler.
1-kandaki CO yoğünluğü
2-sempatik ve parasempatik sinirle
3-metobolizma hızının artması
4-kalp atışının hızlanması
5-tiroksin ve adrenalin hormonu
Solunum pigmentlerinin ortak özellikleri
1-protein yapıda
2-metal iyonu içerir
.3- oksijen ve karbondioksitle kolayca birleşir ve ayrılır
4- kanın oksijen taşıma kapasitesini artırır
Solunum pigmentleri renk
iyon
nerede
Hemoglobin
kırmızı Fe
alyuvar omurgalı
Hemoglobin
kırmızı Fe
plazma halkalı solucan
Hemosiyanin
mavi
Cu
plazma yumaş
Klorokrüorin
yeşil
Fe
Plazma halkalı solucan Hemo eritrin
kırmızı fe
plazma halkalı solucan Oksijen nasıl taşınır
%98 oksihemoğlobin şeklimde
%2 plazmada çözülmüş olarak
Karbandioksit taşınması
%5-7 kan plazmasında çözülmüş olarak
%15-20 Karbomino hemoglobin
%75-80 Bikarbonat iyonu şeklinde plazmada taşınarak
vp