M. Meclisi B : 14G nh çapta.suiistimalinle .meydan

M. Meclisi
B : 14G
n h çapta.suiistimalinle .meydan vermemek için,
ufak da olsa, işçi lahinde bir hüküm getinmclkto
idi. Yüce Kuruldan çıkan metnin ikinci fıkrası­
nı hatırlatmak isterim. Şöyledir ikinci fıikra: «İş­
veren işler'ni daraltma veya işçilerini asalıma scbıb'n'ın doğrulumu bölgo çalışıma müdürlüğünce
tetiklik ve tesbit edilir.»
Senato, işçi lahinde ve kötü işverini icabında
teoriye «decık bu fukrayı ortadan kaldırmaktadı:\ Yüce Kurulun Geçici Komisyonu da büyülk
tartışmalardan ronra ve Sayın Çalıma Bçıkını­
nın haksız iıs^aıriıyle Senatomun teklifini bon\mrvcniö zorunda 'kalmıştır. Yüce Kuruldan dikp'miz
şudur; karşımızdaki metin işçinin iş emniycıtin'
taımrrn.cn orttadan ^laldırmrf itadır. Madde 'bu şek­
liyle tamamen ıkötü işvereni himn.ye etmek g'ıb:
bir niıtellık »taşımlıktadır. Onun için Crcçici Ko­
misyonca ben^m^nen bu maddenin reddini saygı­
larımla arz ederim.
BAŞKAN — Sayın Çalışma
run efendim.
Bakanı, buyu­
ÇALIŞMA BAKANI ALİ NAİLİ E71DEM
(İzmir) — Sayın Başkan, muhterem milletve­
killeri; sayın konuşmacı
konuşmasında «Bu
maddenin Meclis Komisyonunda
müzakeresi
sırasında Çalışma Bakanının haksız müdahale­
si ile, telkin ve tesiri altında bulunmak sure­
tiyle Senatonun yaptığı değişikliği Komisyona
kabul ettirmiştir.» şeklinde beyanda bulunma­
sı sebebiyle huzurunuza gelmiş bulunuyorum.
Senatonun vâki değişikliği, peşinen söyle­
miş olayım, işçinin aleyhine işverenin lehine ol­
duğu hakkında beyanlarda bulunulacak mahi­
yette bir değişiklik değildir. Böylece, kaldırı­
lan 2 nci fıkra işverenden yana olanları, işçi­
nin aleyhine olanları güldürecek veya ağlata­
cak nitelikte bir fıkra değildir. Nedir bu fık­
ra? Evvelâ 24 ncü madde, işveren ekonomik
sorunlarla veya işyerinde çalışan işçilerin nisbetini her hangi bir sebeple ki, bunun ağırlığı
esasında yeni bir metoda dönüş ki, altında eko­
nomik sorun yatar, işçiyi çıkardığında bu çı­
karma fiilinin nasıl olacağı 1 nci fıkrada belir­
tilmiştir. Denilmiştir ki, çıkarma fiilinden bir
ay evvel bölge çalışma müdürlüğüne bunların
isimlerini, adlarını, miktarlarını yazı ile bildi­
rir. İkinci fikra veya kaldırıldığı iddia edilen
fıkra bu çıkarma fiilinin gerçekten ekonomik
sorunlarla veyahut işçide vâki tenkisat sebe-
— 551
24 . 7 . 1067
O : 1
b'yle olup olmadığı hususunda kendisine bir
talep vâki olduğunda bölge çalışma müdürlü­
ğünün o yerde tesbit yapacağmı mutazammın
olan fıkradır.
Üçüncü fıkra ki, birinci fıkrayı bir nevi
müeyyide haline getiren fıkradır, bu fıkrada
diyor ki, birinci fıkradaki sebeplerle işveren
bir iş yerinden her hangi bir işçiyi toplu ola­
rak çıkardığında, tekrar aynı işyerine işçi al­
mak lüzumunu hissettiğinde o çıkardığı işçileri
almak mecburiyetindedir. Ve kendisine almış
olduğu adresine de taahhütlü olarak mektupla
bildirecek ve ayrıca da ilân edecektir. Ben
tekrar buraya işçi alıyorum, ey çıkardığım iş­
çi, senin haoe/in ola, 2 nci fıkra budur. Bunu
yarine getirmediği takdirde ne olacaktır? Ye­
rine getirmediği takdirde de 98 nci maddenin
7 nci fıkrası uygulanacaktır. Diyor ki o fıkra;
bu fiile itibar etmiyen işveren bin lira ağır pa­
ra cezaslyle mahkûm olur.
Şimdi muhterem arkadaşlarım, diyorlar ki,
işte Millet Meclisi metninde 1 nci fıkra ile
3 ncü fıkra arasında bulunan bu 2 nci fıkra­
yı çıkardıklarından, işçi her hangi bir sebeple
hakkını aramak lüzumunu hissettiğinde, elin­
de bir tesoiti delâil olsun, mahkemeye müraca­
at etmek hakkına da sahibolduğuna göre, mah­
kemeye gittiğinde elinde bu tesoit olsun, bu
tejoitle de işverenin birinci fıkraya göre çı­
karma fiilinin 24 ncü maddede yazılı sebeple­
re istlnadedip etmediğini ispat edebilsin. Hiç
alâkası yok. İkinci fıkranın öir ve üçüncü fık­
ra ile ve sayın konuşmacıların ortaya koydu­
ğu gerekçe ile uzaktan yakından bir gûna
alâkası yjk. Meseleyi müşahhas bir hale getire­
yim, Azot Sanayande yeni bir metoda dönüle­
cek veya çimento sanayiinde yeni metoda dö­
neceksiniz. Diyorsunuz ki, « \ a ş metottan ku­
ru metoda geçtim.» İşveren diyor ki, Yaş me­
tottan kuru metoda geçtiğimden topluca 20 iş­
çiyi çıkaracağım. Çıkarıyor. Çıkardığında yaş
metottan kuru metoda geçilip geçllmediği -key­
fiyetinin
doğruluğunu, sayın
arkadaşımızın
tekrar maddeye
girmesini istedikleri fıkra,
doğruluğunu bölge çalışma müdürlüğüne veri­
yor. Yani, bölge çalışma müdürlüğünün bir
tabııikan n metodunu bilmesi, anlaması gibi bir
şeyi' bölge çalışma müdürlüğüne verelim, di­
yor.