Dış Ticaret Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü 42,0 49,2 56,2 55,7 1,9 2,6 17,3 26,0 24,6 25,4 Enerji Dışı 2,5 1,2 24,7 23,2 31,6 30,3 10,9 11,6 104,2 107,2 140,9 141,5 Toplam İhracat Enerji 0,2 0,3 2,3 3,4 3,3 3,4 Enerji Dışı 10,7 11,3 102,0 103,7 137,6 138,1 Toplam İthalat 197,2 15,3 15,4 146,3 156,4 197,1 Enerji 2,1 2,9 19,5 29,4 28,0 28,8 Enerji Dışı 13,2 12,5 126,7 127,0 169,1 168,5 Altın İhracatı 0,3 0,7 6,5 6,6 7,3 7,7 Altın İthalatı 0,5 0,2 3,5 2,7 4,2 3,9 Altın Ticareti (net) -0,2 0,5 3,1 3,9 3,1 3,8 Altın 12 Aylık Enerji Aylık, Enerji Milyar Açığı USD) milyar $ Açığı (12 60 50 40 30 24,7 Eylül 16 Mayıs 16 Eylül 15 Ocak 16 Mayıs 15 Eylül 14 Ocak 15 Mayıs 14 Eylül 13 Ocak 14 Mayıs 13 Eylül 12 Ocak 13 Mayıs 12 Eylül 11 Ocak 12 Mayıs 11 Eylül 10 Ocak 11 Mayıs 10 Eylül 09 Ocak 10 20 Ticaret Açığı (12 USD) aylık) Dış Ticaret Dış Görünümü (Milyar milyar $ 110 100 90 80 70 59,4 56,2 60 50 12 Aylık Dış Ticaret Açığı 40 Altın Hariç Dış Ticaret Açığı Eylül 16 Mayıs 16 Eylül 15 Ocak 16 Mayıs 15 Eylül 14 Ocak 15 Mayıs 14 Eylül 13 Ocak 14 Mayıs 13 Eylül 12 Ocak 13 Ocak 12 Mayıs 12 Eylül 11 30 Mayıs 11 Eylül ayında altın ticaretinin nette açık vermesi ve diğer enerji dışı kalemlerin ithalatında yaşanan artış birikimli dış ticaret dengesindeki iyileşme eğiliminin sona ermesine neden oldu. Ayrıca jeopolitik gelişmelere bağlı bu dönemde ihracatın da beklenen performansı gerçekleştirememesi de dış ticaretteki iyileşmeyi sınırlandırdı. Enerji fiyatlarında son dönemde yükseliş görülse de enerji ithalatındaki gerilemenin bir süre daha devam edeceğini düşünüyoruz. Buna karşılık yurtiçi talebi canlandırıcı alınan önemlerin etkisiyle enerji dışı ithalatın artmaya devam ettiğini görebiliriz. Bu çerçevede yılın geri kalanında birikimli dış ticaret dengesinin yatay bir seyir izlemesini ve daha sonra kademeli olarak yükselişe geçmesini bekliyoruz. 3,8 Enerji Ocak 11 En fazla ihracat yapılan ülke 1,1 milyar $ ile Almanya olurken bu ülkeyi sırasıyla 784 milyon $ ile İngiltere, 653 milyon $ ile İtalya ve 575 milyon $ ile Irak izledi. İthalatta ise ilk sırayı 2,2 milyar $ ile Çin alırken bu ülkeyi sırasıyla 1,7 milyar $ ile Almanya, 1,0 milyar $ ile Rusya ve 699 milyon $ ile İtalya izledi. Ağustos ayının ardından Eylül ayında da yapılan ithalatın %15’inin Çin’den yapılması dikkat çekti. Eyl.15 4,4 Eylül 10 Son dönemde artma eğiliminde olan AB ülkelerine yönelik ihracat Eylül ayında sınırlı da olsa devam etti. Bölge’ye yapılan ihracat yıllık bazda %0,4 artarak 5,5 milyar $ düzeyinde gerçekleşti. Böylece AB’ye yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı %50,2 seviyesine yükseldi (2015 Eylül: %47,1). Öte yandan elektronik eşya ithalatının hız kazanmasıyla birlikte Asya’dan yapılan ithalat Eylül ayında %36, 9 aylık dönemde %34 arttı. Eyl.16 Mayıs 10 Eylül ayında net altın ticaretinin dış ticaret dengesi üzerinde 0,2 milyar $ negatif etkisi oldu (2015 Eylül: +0,5 milyar $). Enerji açığı ise 1,9 milyar $’a (2015 Eylül: -2,6 milyar $) geriledi. Böylece 12 aylık birikimli enerji açığı da 25,4 milyar $’dan 24,7 milyar $ düzeyine çekildi. 12-aylık toplam Ağu.16 (Milyar USD) Ocak 09 Eylül ayında ihracatta kaydedilen düşüşün yarısı altının da içinde yer aldığı kıymetli ve yarı kıymetli taşlar ihracatındaki gerilemeden kaynaklandı. Ayrıca en fazla ihracat yapılan 10 kalemin 8’inde de düşüş gözlendi. İhracatın ana lokomotifi olan motorlu kara taşıtları ihracatında %1,2 ile sınır bir artış yaşanırken ikinci en büyük kalem kazanlar ve makineler kalemi bu dönemde kayda değer bir değişim göstermedi. İthalat ise Eylül’de hafif gerileyerek son 9 ayın 7’sinde düşüş kaydetmiş oldu. Enerji maliyetlerinin göreceli olarak düşük seyretmeye devam etmesinin etkisiyle önceki aylarda olduğu gibi mineral yakıtlar ithalatındaki azalış (%-27) ithalatın zayıf performansında önemli rol oynadı. Bununla birlikte kıymetli ve yarı kıymetli taşlar (%+106) ile elektrikli makine ve cihazlar ithalatındaki (%+28) sert yükselişler ithalattaki düşüşü sınırlandırdı. 12-aylık toplam Eyl.16 Dış Ticaret Açığı Mayıs 09 İhracat yıllık bazda %5,6’lık azalışla 10,9 milyar $, ithalat %0,7’lik azalışla 15,3 milyar $ düzeyinde gerçekleşti. Buna bağlı olarak ihracatın ithalatı karşılama oranı Eylül ayında %71,5 seviyesine düştü (2015 Eylül %75,2). OcakEyl.15 Ocak Eyl.16 Eylül 09 12 aylık birikimli dış ticaret açığı da Eylül’de 56,2 milyar $’a yükseldi (2016 Ağustos: 55,7 milyar $). Dış Ticaret İstatistikleri (Milyar USD) Ocak 10 Dış ticaret açığı Eylül ayında 2015 yılının aynı ayına göre %14,1 artarak 4,36 milyar $’a geriledi (beklenti: -4,40 milyar $). Eylül 2016 http://www.halkbank.com.tr/reports/reports.asp 1 1 Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü arastirma@halkbank.com.tr Mustafa Can BASMACI 0216 503 5348 Muharrem BAYKARA 0216 503 5394 Cihangir DİNÇER 0216 503 5826 UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunulan bu yayının hazırlanmasında gerekli özen ve dikkat gösterilmesine rağmen oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize de uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü http://www.halkbank.com.tr/reports/reports.asp 2