haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
02 Eylül 2013
Dış ticaret açığı Temmuz ayında 9.8 milyar dolar ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Geçtiğimiz hafta açıklanan Temmuz ayı dış ticaret açığı beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti. Dış ticaret
açığının beklentilerden sapma göstermesinde özellikle otomotiv sektöründeki ithalat artışı öne çıkıyor. Bu
haftaki raporumuzda dış ticaret açığında etkili olan altın ithalatının yanısıra mal gruplarına göre ithalat
gelişmelerini de inceleyeceğiz.
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyar $)
Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyar $)
120.0
100.0
80.0
60.0
40.0
20.0
0.0
Kaynak: TÜİK
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, Temmuz ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına
göre %22.5 artarak 9.8 milyar dolar ile piyasa beklentilerinin oldukça üzerinde gerçekleşti. (Piyasa
beklentisi: 8.2 milyar dolar, Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Beklentisi: 7.7 milyar dolar). Temmuz
ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %2.2 artarak 13.1 milyar dolar ile beklentilerimize paralel
gelirken, ithalat ise %10 artarak 22.9 milyar dolar ile beklentimizin üzerinde gerçekleşti.
Yıllıklandırılmış verilere göre ise Haziran ayında 91.6 milyar dolar olan dış ticaret açığı Temmuz ayında
93.4 milyar dolar gerçekleşti. Enerji ve altın hariç dış ticaret açığı ise 12 aylık kümülatif rakamlara göre
Haziran ayındaki 38.3 milyar dolardan Temmuz ayında 38.6 milyar dolara yükseldi.
İthalat Artışına Katkılar (%)
30
25
20
7
24.6
6
Makine ve ulaştırma araçları ithalatı (milyar $)
6.4
5.5
5
18.6
16.6
15
4
13.4
10.5
3
10
2
5
0
Motorlu Kazanlar, Elektrikli
kara
mak., mek. mak. ve
taşıtları cih. ve al.
cih.
Kaynak: TÜİK
0.9
1
Plastikler
Mineral
yakıtlar
0
İlk Altı Ay
Ortalaması
Kaynak: TÜİK
Tem.13
Fark
Geçtiğimiz aylarda dış ticaret gelişmelerinin mal grupları itibariyle incelenmesi gerek ekonomik
aktiviteye, gerekse dış ticarete ilişkin temel eğilimlerin saptanması açısından önemli ipuçları
veriyordu. Temmuz ayında ise fasıllar düzeyinde bir analiz benzer şekilde yol gösterici oldu. Fasıllar
düzeyinde en fazla ihracat yapılan kalemler sıralamasında ilk sırada motorlu kara taşıtları ve aksam
parçaları yer alırken, bu faslı kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler faslı takip ederek geçen
aylardaki sırasını koruduğu görülüyor. İthalatı yapılan en yüksek fasıl mineral yakıtlar ve yağlar kalemi
olmasına karşın, ithalat artışına katkı açısından baktığımızda %24.6’lık paya sahip olan motorlu kara
taşıtları aksam parçaları dikkat çekici. Öte yandan, ithalat üzerinde bu ay etkili olan ve toplam
ithalatın yaklaşık %84’ünü oluşturan fasılalardan diğerlerine baktığımızda, ithalata katkısı açısından
%18.6 pay ile ikinci sırada kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler yer alırken; %16.6’lık pay
ile bu faslı elektrikli makine ve cihazlar takip ediyor. Makine ve ulaştırma araçları ithalatına
baktığımızda ise Temmuz ayında ilk altı ay ortalamasından 0.9 milyar fark ile 6.4 milyar dolar
seviyesine ulaştığı görülüyor.
Tem.13
Mar.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
Kas.12
Tem.12
May.12
Oca.12
Mar.12
Eyl.11
Kas.11
Tem.11
May.11
Mar.11
Kas.10
Oca.11
Eyl.10
Tem.10
Mar.10
May.10
Temmuz ayında dış ticaret açığı
beklentilerden
çok
yüksek
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Dış Ticaret
7
(a-a, 3 aylık har. ort.)
gelmesine karşın mevsim ve
5
takvim etkisinden arındırılmış
göstergeler daha olumlu bir tablo
3
çiziyor.
Temmuz ayında söz
1
konusu verilere göre ihracat bir
önceki aya göre %2.1 artarken,
-1
ithalat %2.4 azaldı. Böylece
-3
mevsim ve takvim etkisinden
arındırılmış olarak dış ticaret açığı
-5
gerilemiş oldu. Bu durum,
özellikle ithalatta belirginleşen
İhracat
İthalat
Kaynak: TÜİK
Temmuz ayındaki sapmanın
talebin öne çekilmesinden kaynaklanan geçici bir durum olabileceği düşüncemizi de destekliyor. Bir
başka deyişle bu göstergeler ithalat gelişmelerinin iç talepte kalcı bir canlanmaya işaret ettiğini
söylemek için erken olduğunu gösteriyor.
Temmuz ayı dış ticaret verileri beklentilerin çok üzerinde bir açığa işaret etti. Temmuz ayında ihracat
beklentilere paralel bir tablo çizerken, dış ticaret açığındaki sapma temel olarak ithalattan
kaynaklandı. Fasıllar itibariyle baktığımızda ithalattaki ve genel ekonomik görünüme ilişkin önemli
ipuçları alıyoruz. İlk bakışta ithalat artışı iç talep koşullarında bir toparlanmaya işaret etmesine karşın,
mevcut koşullar itibariyle değerlendirdiğimizde talebin öne çekilmiş olduğunu görüyoruz. Geçtiğimiz
dönemde konut piyasasında da bir benzerini gördüğümüz gibi faiz oranlarında yükseliş beklentisinin
ekonomik aktörlere hakim olması, kredi kullanımı ve talebin hızlı bir şekilde artmasına neden oluyor.
Yukarıda da incelendiğimiz gibi Temmuz ayında ithalattaki artışın yaklaşık %25’lik bölümünü tek
başına karşılayan motorlu taşıt ithalatının artışı, kurdaki yükselişin süreceği ve kişilerin faizlerde daha
yüksek seviyeler görülmeden satın almaları gerçekleştirecekleri beklentisiyle taleplerinin öne
çektiklerine dair önemli bir işaret veriyor. Söz konusu kalemindeki bu hareket ayrıca Avrupa’daki
ekonomik toparlanma işaretlerinin gelecekteki ihracatımız için motorlu kara taşıtları aksamındaki
ithalat yükselişini gösteriyor. Bu çerçevede, yılın ilk yedi aylık bölümüne ilişkin veriler büyümede bir
yavaşlamaya işaret etmeyebilecek olmasına karşın, talebin öne çekildiğine dair hareketlerin sona
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
2
ermesi yılın kalan bölümünde ekonomik aktivitede bir ivme kaybının yaşanmasına neden
olabilecektir. Dış ticaret açısından söz konusu etkiye ek olarak, kurdaki yükselişin etkilerini de henüz
görmeye başlamadığımız dikkat çekiyor. Yılın kalan bölümünde FED tartışmaları ekseninde ortaya
çıkan TL’deki değer kaybının ihracatı olumlu etkilerken ithalatta bir yavaşlamaya neden olması
kademeli toparlanma beklentilerimizi destekleyecektir. Ancak son dönemde Ortadoğu’da artan
gerginliklerin petrol fiyatlarında sert ve kalıcı bir yükselişe neden olması durumunda dış ticaret açığı
üzerindeki temel risk unsuru olarak karşımıza çıkıyor. Sonuç olarak 2013 yılında dış ticaret açığının 91
milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz.
3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (02-06 Eylül 2013)
Tarih
02.09.2013
03.09.2013
Ülke
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
51.3
--
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
52.0
--
İtalya
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
50.4
--
Fransa
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
49.7
--
İngiltere
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
54.6
--
Türkiye
TÜFE (Ağustos, y-y)
8.88
8.17
ÜFE (Ağustos, y-y)
6.61
--
PMI İmalat Endeksi (Ağustos)
53.9
--
ISM İmalat Endeksi (Ağustos)
55.4
54.5
Euro Bölgesi
ÜFE (Temmuz, y-y)
%0.3
--
Türkiye
Reel Efektif Döviz Kuru (Ağustos)
114.6
--
ABD
ISM New York İmalat Endeksi (Ağustos)
587.0
--
-34.2 milyar $
-38.2 milyar $
439.2
--
PMI Hizmet Endeksi (Ağustos)
51.0
--
GSYH (2.çeyrek, revize, ç-ç)
%0.3
--
Perakende Satışlar (Temmuz, y-y)
Haftalık Mortgage Verileri
Euro Bölgesi
06.09.2013
Beklenti
Almanya
Dış Ticaret Dengesi (Temmuz)
05.09.2013
Önceki
Euro Bölgesi
ABD
04.09.2013
Açıklanacak Veri
-%0.9
--
Almanya
PMI Hizmet Endeksi (Ağustos)
52.4
--
İtalya
PMI Hizmet Endeksi (Ağustos)
48.7
--
Fransa
PMI Hizmet Endeksi (Ağustos)
47.7
--
İngiltere
PMI Hizmet Endeksi (Ağustos)
60.2
--
Japonya
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül)
%0.10
--
ABD
ADP Özel istihdam
200 bin
187 bin
Haftalık İşsizlik Başvuruları
331 bin
--
Dayanıklı Mal Siparişleri (Temmuz)
-%7.3
Fabrika Siparişleri (Temmuz)
%1.5
-%1.5
ISM Hizmetler Endeksi (Ağustos)
56.0
55.2
%0.50
--
%10.80
--
%0.50
--
162 bin
175 bin
%7.4
%7.4
Euro Bölgesi
ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül)
Fransa
İşsizlik Oranı (2.çeyrek)
İngiltere
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül)
ABD
Tarımdışı İstihdam (Ağustos)
İşsizlik Oranı (Ağustos)
Almanya
Sanayi Üretimi (Temmuz)
%2.4
--
Dış Ticaret Dengesi (Temmuz)
15.7 milyar €
--
İtalya
Dış Ticaret Dengesi (Temmuz)
2.45 milyar €
--
Fransa
Dış Ticaret Dengesi (Temmuz)
-4.4 milyar €
--
82
--
Tüketici Güveni (Temmuz)
İngiltere
Sanayi Üretimi (Temmuz)
%1.2
--
Japonya
Öncül Gösterge (Temmuz)
-3.7
--
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYH (y-y, %)
Reel GSYH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
3.0
5
5.0
0
0.0
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%)
(2013
I.Çeyrek)
2012
I.
Çeyrek
2012
II.
Çeyrek
2012
III.
Çeyrek
2012
IV.
Çeyrek
2013
I.Çeyrek
Tarım
4.3
5.2
3.6
2.7
4.3
3.6
Sanayi
26.0
2.9
3.5
1.1
0.0
2.8
İnşaat
5.9
2.7
-0.7
-0.7
1.5
5.9
Ticaret
13.4
0.9
0.7
-0.8
-0.5
2.9
Otel.veLokantalar
1.5
2.3
3.6
1.6
7.4
13.7
Ulaş. ve Haber.
15.2
5.3
4.6
2.8
0.3
1.5
Mali Kur.
12.5
4.5
3.6
0.9
3.8
6.5
Konut Sah.
4.7
1.7
1.7
1.6
1.7
1.0
Eğitim
2.3
4.5
4.5
3.5
4.6
4.6
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.4
5.9
5.4
4.7
5.3
3.6
Vergi-Süb.
8.7
2.5
1.4
0.8
1.0
1.5
100.0
3.3
2.9
1.6
1.4
3.0
GSYH
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
25
20
15
10
5
0
Sanayi
İnşaat
Ticaret
2013-I
2012-III
2012-IV
2012-I
2012-II
2011-III
2011-IV
2011-I
2011-II
2010-IV
2010-II
Tarım
2010-III
-5
2010-I
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
Kaynak: TÜİK
5
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
(2013
I.Çey.)
2012
I.
Çey.
2012
II.
Çey.
2012
III.
Çey.
2012
IV.
Çey.
2013
I.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
69.6
-0.4
-1.3
-0.4
-0.8
3.0
Dev. Nihai Tük. Har.
10.2
5.5
4.4
5.5
7.1
7.2
Gay. Safi Ser. Oluş.
25.5
0.7
-2.7
-4.2
-3.8
0.2
Kamu Sektörü
4.7
-2.1
3.6
6.5
21.4
81.9
Özel Sektör
20.8
1.0
-3.6
-6.2
-9.2
-9.1
Mal ve Hiz. İhracatı
26.0
15.0
24.0
15.0
15.0
3.4
Mal ve Hiz. İthalatı
29.3
-5.1
0.4
2.0
3.2
3.2
3.3
2.9
1.6
1.4
3.0
50
40
30
20
10
GSYH
0
-10
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Kaynak:TÜİK
Sanayi Üretim Endeksi
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
16.00
3
14.00
2
12.00
Kaynak: TÜİK
-4.00
Kaynak: TCMB
6
Haz.13
-5
Nis.13
-2.00
Şub.13
0.00
-4
Ara.12
Haz.13
Mar.13
Ara.12
Eyl.12
Haz.12
Mar.12
Ara.11
Eyl.11
Haz.11
Mar.11
Ara.10
Eyl.10
Haz.10
-5
2.00
-3
Eki.12
0
4.00
Ağu.12
-2
6.00
Haz.12
-1
Nis.12
5
8.00
Şub.12
0
10.00
Ara.11
1
Eki.11
10
18.00
4
Ağu.11
15
5
Haz.11
20
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
Haz.13
Ara.12
Ara.11
Haz.12
Haz.11
Ara.10
Ara.09
Haz.10
Haz.09
Ara.08
Ara.07
Haz.08
Haz.07
Ara.06
Haz.06
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Kaynak:TÜİK
Haziran Ayı
2012
2013
Petrol Ürünleri
-14.8
-2.5
Tekstil
11.9
1.9
Gıda
12.8
5.7
Kimyasal Madde
5.4
1.1
Ana Metal Sanayi
3.9
6.4
Metalik Olm. Diğ. Mineral
3.6
1.1
Taşıt Araçları
-3.8
11.8
Elektrikli Teçhizat
3.1
-1.7
Giyim
5.8
1.9
Kaynak: TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Sanayi Ciro Endeksi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
170.0
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
90.0
80.0
70.0
154.6
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Haz.13
Tem.01
Oca.02
Tem.02
Oca.03
Tem.03
Oca.04
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
Kaynak:TÜİK
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
7
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
110
90,000.0
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
105
100
95
90
85
80
75
70
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60
PMI Imalat Endeksi
55
50
45
50.9
40
35
30
Kaynak:Reuters
8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
8.80
15.0
6.61
10.0
5.0
6.09
Kaynak: TCMB
-5.0
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Gıda
35.00
Ev Eşyası
Giyim ve Ayakkabı
Lokanta ve Oteller
Yıllık
30.00
Aylık
25.00
Enerji
Tüfe
20.00
Alkollü İçecekler ve Tütün
15.00
Ulaştırma
10.00
5.00
Konut
-2
0
2
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
0.00
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
4
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
260
240
220
200
180
160
140
120
100
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Tem.06
Kas.06
Mar.07
Tem.07
Kas.07
Mar.08
Tem.08
Kas.08
Mar.09
Tem.09
Kas.09
Mar.10
Tem.10
Kas.10
Mar.11
Tem.11
Kas.11
Mar.12
Tem.12
Kas.12
Mar.13
Tem.13
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
9
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak:İTO
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
100
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
95
89.3
90
85
80
75
70
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TCMB
Reel Efektif Döviz Kuru
TÜFE Bazlı (2003=100)
135
130
125
120
115
110
105
100
Mar.13
Tem.13
Kas.12
Tem.12
Kas.11
Mar.12
Tem.11
Kas.10
Mar.11
Tem.10
Kas.09
Mar.10
Kaynak: TCMB
Tem.09
Kas.08
Mar.09
Tem.08
114.6
10
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
İşgücü Arzı (kişi)
İstihdam Edilenler (kişi)
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
31,000
29,000
27,000
9.6
25,000
23,000
Kaynak: TÜİK
21,000
19,000
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
May.13
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
8.8
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
İşgücüne Katılma Oranı (%)
İstihdam Oranı (%)
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
May.13
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
May.13
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2010=100)
İş Arayanların Sayısı (kişi)
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
117
112
107
102
97
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2005-I
2005-III
2006-I
2006-III
2007-I
2007-III
2008-I
2008-III
2009-I
2009-III
2010-I
2010-III
2011-I
2011-III
2012-I
2012-III
2013-I
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Haz.13
92
11
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
125
120
115
110
105
100
95
90
85
2005-I
2005-III
2006-I
2006-III
2007-I
2007-III
2008-I
2008-III
2009-I
2009-III
2010-I
2010-III
2011-I
2011-III
2012-I
2012-III
2013-I
4,700
4,200
3,700
3,200
2,700
2,200
1,700
1,200
700
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
Kaynak: TOBB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
-12000
Tem.03
Oca.04
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Tem.03
Oca.04
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
0
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat*
İthalat
İmalat (y-y, %)
Madencilik (y-y, %)
Tarım (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
-20
-20
-40
-60
Tem.03
Oca.04
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
-40
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır.
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
105.0
95.0
85.0
75.0
65.0
55.0
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
80
150
70
130
60
110
50
90
40
70
30
20
50
10
30
0
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
55
45
35
25
15
5
-5
Kaynak: BDDK
14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
0
400
-10
350
-20
300
-30
250
-40
-50
200
-60
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45
47
25
37
27
5
17
-15
7
-35
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
600
450
550
400
500
450
400
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
180
160
140
350
120
300
100
350
250
80
300
200
60
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
15
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250
25
200
20
150
15
100
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0
2005
0
2004
50
2003
5
2002
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
35
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
-5
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
0
0
Ocak 2004
Mayıs 04
Eylül 04
Ocak 05
Mayıs 05
Eylül 05
Ocak 06
Mayıs 06
Ağustos 06
Aralık 06
Nisan 07
Ağustos 07
Aralık 07
Nisan 08
Ağustos 08
Aralık 08
Nisan 09
Ağustos 09
Aralık 09
Nisan 10
Ağustos 10
Aralık 10
Nisan 11
Ağustos 11
Aralık 11
Nisan 12
Ağustos 12
Aralık 12
Nisan 13
Ağustos 13
5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
900000000
700000000
200000000
150000000
500000000
100000000
300000000
50000000
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
100000000
Kaynak:TCMB
16
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
ABD
1.6
2
Euro Bölgesi
-0.7
1.3
Almanya
0.5
Fransa
0.30
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
-3.09**
0.25
81.5
1.81
0.50
-15.60
1.60
7.01
0.50
98
1.20
-2.41
0.50
-22.00
-0.53
0.50
98.30
3.80
-36.90
Cari Denge/GSYH*
(%)
İtalya
-2.80
1.20
Macaristan
0.50
1.80
Portekiz
-2.00
0.80
-1.55
0.50
-44.10
İspanya
-1.60
1.50
-1.07
0.50
-21.20
Yunanistan
-5.50
-0.50
-2.88
0.50
-76.60
İngiltere
1.60
2.80
-3.51
0.50
-13.00
Japonya
0.90
0.70
0.99
0.10
43.60
Çin
7.50
2.70
2.60
6.00
97.20
6.50
4.02
8.25
--
Rusya
1.20
1.07***
Hindistan
4.40
10.85
-3.41**
7.25
--
Brezilya
3.28
6.27
-2.26
9.00
110.30
G.Afrika
2.00
6.30
-3.39**
5.00
1.00
4.50
77.20
Türkiye
-6.0****
3.00
8.88
Kaynak: Bloomberg, *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2012 verileridir.
**: 2011 verisi, ***: 2010 verisi, ****: VakıfBank hesaplaması
Beklentiler
(Temmuz 2013)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.2
5.3
3.1
1.7
-0.6
0.3
-0.2
-1.8
-0.01
-2.32
-1.6
-4.21
0.9
2.0
7.8
2.5
5.6
2.5
2.0
3.43
1.50
6.00
3.76
1.68
1.62
1.61
1.57
1.98
4.00
0.70
1.30
-0.62
2.55
0.70
3.10
6.40
10.57
5.50
5.6
5.50
-0.11
1.01
--2.91
2.32
6.09
-1.28
0.32
2.15
0.14
1.10
-0.28
-4.37
1.23
2.64
2.55
-4.94
-2.37
-6.37
-6.80
8.16
--7.74
12.29
5.65
11.18
12.04
10.47
18.25
27.00
26.98
7.82
4.07
4.10
5.50
-6.00
25.71
9.38
108.41
33.87
-108.12
95.03
80.39
92.74
130.63
79.91
122.30
91.80
179.47
93.62
245.35
21.30
10.42
66.39
67.16
42.72
35.50
2013-IMF Beklentisi
17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2011
2012
En Son Yayımlanan
2013
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
1 297 713
1 416 817
357 854
(2013, 1Ç)
--
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
8.8
2.2
3.0
(2013, 1Ç)
3.7
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) (takvim etk arnd)
9.7
2.5
4.2
(Haziran 2013)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
75.4
74.2
75.5
(Ağustos 2013)
--
İşsizlik Oranı (%)
9.8
9.2
8.8
(Mayıs 2013)
9.5
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
10.45
6.16
8.88
(Temmuz 2013)
6.8
ÜFE (y-y. %)
13.33
2.45
6.61
(Temmuz 2013)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
148,455
167,404
189,774
(23.08.2013)
--
M2
665,642
731,770
824,228
(23.08.2013)
--
M3
700,491
774,651
865,564
(23.08.2013)
--
Emisyon
49,347
54,565
65,601
(23.08.2013)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
78,330
100,320
108,563
(23.08.2013)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
TRLIBOR O/N
5.0
5.0
3.50
(30.08.2013)
--
10.89
5.78
7.77
(30.08.2013)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
75,092
47,476
4,445
(Haziran 2013)
54,600
İthalat
240,842
236,545
22,918
(Temmuz 2013)
---
İhracat
134,907
152,537
13,112
(Temmuz 2013)
Dış Ticaret Açığı
105,935
84,008
9,805
(Temmuz 2013)
91,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
368.8
386.5
401.0
(Temmuz 2013)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
149.6
145.5
158.4
(Temmuz 2013)
--
Kamu Net Borç Stoku
290.1
240.6
227.7
(2013, 1Ç)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2011 Haziran
2012 Haziran
Bütçe Gelirleri
26,686
24,804
31,404
(Haziran 2013)
--
Bütçe Giderleri
23,597
31,074
32,603
(Haziran 2013)
--
Bütçe Dengesi
3,089
-6,270
-1,199
(Haziran 2013)
--
Faiz Dışı Denge
4,650
-4,389
335
(Haziran 2013)
--
18
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Müdür cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
Nazan Kılıç Müdür Yard
dımcısı nazan.kilic@vakkifbank.com.tr
Ümit Ünssal Müdür Yard
dımcısı umit.unsal@vakkifbank.com.tr
Fatma Özzlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kan
nbur@vakifbank.com.tr
Sinem Ullusoy dımcısı Uzman Yard
sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 98 0212‐398 19 02 0212‐398 18 99 0212‐398 18 91 0212‐398 18 92 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr