GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, Nisan ayı ihracatımız 13.337 milyon dolar, ithalatımız ise 18.110 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. TİM tarafından, 1 Mayıs 2015 tarihinde kamuoyuna açıklanan birlik onay koduna tabi ihracatımız Nisan ayında 11.824 milyon dolar olarak açıklanmış olup, geriye kalan ihracat verileri ise birlik onay koduna tabi olmayan (İşlenmemiş kıymetli maden ihracatı, bedelsiz ihracat, deniz ve hava taşıtlarına yapılacak teslimat kapsamında ihracat vb.) kayıtları kapsamaktadır. 2014 ve 2015 yıllarına ait Ocak-Mart dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Nisan aylarına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK’in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat Nisan ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 0,95 oranında artmış, ithalat ise % 12,33 oranında azalmıştır. 2015 yılının Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 0,95 artarak 13.337 milyon dolar, İthalat, % 12,33 azalarak 18.110 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 7,15 azalarak 31.447 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 35,90 azalarak 4.773 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Nisan ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 73,6 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 yılının Nisan ayında % 64,0 iken, 2015 yılının Nisan ayında % 73,6 olarak gerçekleşmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 1 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2014-2015 (Milyon Dolar) Ocak - Mart Dış Ticaret İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi İhr./ İth. Karşılama Oranı (%) 2014 2015 40.134 57.458 97.592 -17.324 69,8 37.128 52.293 89.421 -15.165 71,0 Nisan Değişim (%) -7,49 -8,99 -8,37 -12,46 2014 2015 13.212 20.658 33.870 -7.446 64,0 13.337 18.110 31.447 -4.773 73,6 Ocak - Nisan Değişim (%) 0,95 -12,33 -7,15 -35,90 2014 2015 53.345 78.116 131.462 -24.770 68,3 50.464 70.403 120.868 -19.938 71,7 Değişim (%) -5,40 -9,87 -8,06 -19,51 Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Son 12 aylık dönemde, • İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,71 oranında azalış ile 155.691 milyon dolardan 154.579 milyon dolara gerilerken, ithalat % 5,58 oranındaki azalış ile 248.195 milyon dolardan 235.163 milyon dolara gerilemiştir. • Bir önceki yılın aynı döneminde ise dış ticaret hacmi % 3,50 oranında azalarak 389.743 milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 12,89 oranında azalarak 80.584 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %65,7’ye yükselmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ II. Geniş Ekonomik Grupların (GEG) Sınıflamasına Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır. 2015 yılı Nisan ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat “Hammadde (Ara mallar)” (7.009 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Tüketim malları” (4.924 milyon dolar) ve “Yatırım (Sermaye) malları” (1.319 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 2: GEG Sınıflamasına Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 Ocak-Mart Sektör adı 2014 2015 Yatırım (sermaye) malları Hammadde (ara mallar) Tüketim malları Diğer 3.745 20.514 15.725 149 3.584 19.091 14.286 166 Toplam 40.134 37.128 Nisan Değişim (%) -4,29 -6,94 -9,15 11,31 -7,49 2014 2015 1.395 6.302 5.435 79 1.319 7.009 4.924 84 13.212 13.337 Ocak - Nisan Değişim (%) -5,42 11,22 -9,40 5,50 0,95 2014 2015 5.140 26.816 21.161 229 4.903 26.100 19.210 250 53.345 50.464 Değişim (%) -4,60 -2,67 -9,22 9,29 -5,40 En fazla ithalat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır. 2015 yılı Nisan ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat “Hammadde (Ara mallar)” (12.218 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Yatırım (Sermaye) malları” (3.313 milyon dolar) ve “Tüketim malları” (2.522 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 3: GEG Sınıflamasına Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 Ocak-Mart Sektör adı 2014 2015 Yatırım (sermaye) malları Hammadde (ara mallar) Tüketim malları Diğer 8.266 42.403 6.673 116 7.807 37.640 6.743 104 Toplam 57.458 52.293 Nisan Değişim (%) -5,56 -11,23 1,05 -10,66 -8,99 2014 2015 3.396 14.742 2.483 36 3.313 12.218 2.522 57 20.658 18.110 Ocak - Nisan Değişim (%) -2,43 -17,13 1,57 56,21 -12,33 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 2014 2015 11.662 57.145 9.157 153 11.120 49.857 9.265 161 78.116 70.403 Değişim (%) -4,65 -12,75 1,19 5,28 -9,87 3 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ III. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl “Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar” olmuştur. 2015 yılı Nisan ayında en çok ihraç edilen “Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar” faslını (1.745 milyon dolar), “Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı” (1.497 milyon dolar) ve “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları” (1.099 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 4: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak - Mart Fasıl Açıklaması Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar Motorlu kara taşıtları Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler Örme giyim eşyası ve aksesuarı Demir ve çelik Diğer Toplam Nisan Ocak - Nisan 2014 2015 2014 2015 2014 2015 3.504 4.373 3.294 2.435 2.480 24.047 40.134 4.936 4.312 2.985 2.057 1.908 20.930 37.128 375 1.677 1.179 794 866 8.322 13.212 1.745 1.497 1.099 707 686 7.602 13.337 3.879 6.050 4.473 3.229 3.346 32.368 53.345 6.681 5.809 4.085 2.764 2.595 28.531 50.464 En fazla ithalat yapılan fasıl “Mineral yakıtlar, mineral yağlar” olmuştur. 2015 yılı Nisan ayında en çok ithal edilen “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları” faslını (3.109 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları” (2.189 milyon dolar) ve “Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı” (1.547 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; Tablo 5: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak - Mart Fasıl Açıklaması Mineral yakıtlar, mineral yağlar Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler Motorlu kara taşıtları Elektrikli makina ve cihazlar Demir ve çelik Diğer Toplam Nisan Ocak - Nisan 2014 2015 2014 2015 2014 2015 13.986 6.760 3.015 4.298 4.178 25.221 57.458 10.894 6.116 3.651 4.518 4.021 23.093 52.293 4.453 2.567 1.361 1.516 1.568 9.192 20.658 3.109 2.189 1.547 1.467 1.153 8.645 18.110 18.439 9.327 4.376 5.814 5.746 34.414 78.116 14.003 8.305 5.198 5.985 5.174 31.738 70.403 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 4 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ IV. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla İsviçre, Almanya ve İngiltere olmuştur. 2015 yılı Nisan ayında en fazla ihracat yapılan ülke İsviçre (1.203 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1.147 milyon dolar) ve İngiltere (805 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 6: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak - Mart Ülke Adı İsviçre Almanya Ingiltere Irak B.A.E. Diğer Toplam 2014 2.227 3.752 2.340 3.033 1.419 27.363 40.134 2015 2.676 3.213 3.079 2.334 1.561 24.264 37.128 Nisan Değişim (%) 20,15 -14,36 31,63 -23,03 10,00 -11,33 -7,49 2014 73 1.239 825 1.014 447 9.614 13.212 2015 Ocak - Nisan Değişim (%) 1.203 1.555,95 1.147 -7,39 805 -2,42 788 -22,26 586 30,97 8.807 -8,39 13.337 0,95 2014 2.300 4.991 3.164 4.047 1.866 36.977 53.346 2015 3.879 4.361 3.884 3.123 2.147 33.071 50.465 Değişim (%) 68,67 -12,63 22,75 -22,84 15,03 -10,56 -5,40 5 Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Almanya ve Rusya olmuştur. 2015 yılı Nisan ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (1.910 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1.900 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (1.710 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ithalat yapılan ülkeler; Tablo 7: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak - Mart Ülke Adı Çin Almanya Rusya Federasyonu A.B.D. Fransa Diğer Toplam 2014 6.049 5.255 6.674 3.153 1.913 34.415 57.458 2015 6.532 4.701 5.958 2.597 1.608 30.897 52.293 Nisan Değişim (%) 7,99 -10,54 -10,73 -17,61 -15,93 -10,22 -8,99 2014 1.883 2.096 2.139 1.100 733 12.707 20.658 2015 1.910 1.900 1.710 1.025 1.016 10.548 18.110 Ocak - Nisan Değişim (%) 1,39 -9,35 -20,03 -6,74 38,58 -16,99 -12,33 2014 7.932 7.351 8.813 4.252 2.646 47.121 78.116 2015 8.441 6.601 7.668 3.623 2.625 41.445 70.403 Değişim (%) 6,42 -10,20 -12,99 -14,80 -0,82 -12,05 -9,87 6 Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ V. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2015 Nisan ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2015 yılı Nisan ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat “Deniz Yolu” (6.868 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (4.056 milyon dolar) ve “Hava Yolu” ulaşımı (2.227 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir. 7 2015 yılı Nisan ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat “Deniz Yolu” (11.556 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (3.062 milyon dolar) ve “Hava Yolu” ulaşımı (1.635 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ VI. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2015 yılı Nisan ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat “Mal Mukabili Ödeme” (8.977 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Vesaik Mukabili Ödeme” (1.830 milyon dolar) ve “Peşin Ödeme” (1.151 milyon dolar) takip etmiştir. 2015 yılı Nisan ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat “Peşin Ödeme” (10.017 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Mal Mukabili Ödeme” (3.968 milyon dolar) ve “Akreditif Ödeme” (1.402 milyon dolar) takip etmektedir. Tablo 8: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar) İHRACAT Ödeme Şekli Mal mukabili ödeme Peşin ödeme Vesaik mukabili ödeme Vadeli akreditif Bedelsiz Özel takas Akreditif Diğer* TOPLAM Ocak - Mart Nisan İTHALAT Ocak - Nisan Ocak - Mart Nisan Ocak - Nisan 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 26.523 3.551 6.284 607 298 6 2.788 77 40.134 24.344 3.664 5.541 506 359 2 2.650 62 37.128 8.518 1.150 2.209 215 127 1 965 26 13.212 8.977 1.151 1.830 180 159 1 996 42 13.337 35.041 4.701 8.494 822 425 7 3.753 103 53.346 33.322 4.815 7.371 686 518 3 3.646 103 50.464 16.623 27.477 3.734 3.016 1.414 9 4.889 297 57.458 13.357 27.836 3.092 2.379 969 6 4.377 277 52.293 3.707 11.255 1.371 976 705 3 2.513 128 20.658 3.968 10.017 1.089 617 957 1 1.402 58 18.110 20.330 38.732 5.104 3.991 2.119 11 7.402 425 78.116 17.326 37.853 4.181 2.996 1.927 8 5.778 335 70.403 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2015 yılı Nisan ayında 7,2 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2015 yılı Mart ayında 7.322 Milyon TL, Nisan ayında 7.239 Milyon TL vergi tahsil edilmiştir. 2015 yılı Nisan ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre % 1,14 azalış göstermiştir. 2015 yılı Mart ayında tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı % 27,32 olarak gerçekleşmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 8 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 9: 2015 Yılı Nisan Ayında Kurulan Şirket Sayıları Türü Sayısı Limited Şirket Şube Anonim Şirket Kooperatif Kollektif Şirket TOPLAM 4.766 2.103 1.148 98 1 8.116 2015 yılı Nisan ayında 4.766 Limited Şirket, 2.103 Şube, 1.148 Anonim Şirketi, 98 Kooperatif ve 1 adet Kollektif Şirket kurulmuştur. Tablo 10: 2015 Yılı Nisan Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı Alt Türü Anonim Şirket Limited Şirket TOPLAM Sayısı 2.881 658 3.539 2015 yılı Nisan ayında 2.881 tek kişilik Anonim Şirket, 658 tek kişilik Limited Şirket kurulmuştur. Grafik 6: 2015 Yılı Nisan Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 9 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 11: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Kadın Erkek Toplam Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı Sayı 221.787 1.367.007 1.588.794 1.711.578 Türkiye genelinde toplam 1.588.794 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.711.578’dir. Tablo 12: 2015 Yılı Nisan Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları Ocak-Mart İşlem Tescil (Açılış) Terkin (Kapanış) 2014 63.044 28.298 2015 62.791 31.830 Nisan Değişim (%) -0,40% 12,48% 2014 2015 15.143 9.026 17.387 7.802 Ocak-Nisan Değişim (%) 14,82% -13,56% 2014 2015 78.186 37.324 80.178 39.632 Değişim (%) 2,55% 6,18% 2015 yılı Nisan ayında Türkiye genelinde toplam 17.387 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 7.802 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2015 yılı Nisan ayındaki tescil ve terkin durumlarına baktığımızda Nisan 2014’e göre daha fazla tescil ve daha az terkin yapıldığı görülmektedir. Nisan 2015’de bir önceki yılın aynı dönemine göre daha fazla esnaf işletmesi açılmış, daha fazla esnaf işletmesi kapanmıştır. Nisan 2014’de Türkiye genelinde toplam 15.143 esnaf ve sanatkâr işletmesi açılmış, 9.026 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 10 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 13: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek (Artış Sayıları) Ocak-Mart Meslek 2014 2.527 1.451 2.160 1.303 752 Bakkallık, Bayilik, Büfecilik Kadın ve Erkek Kuaförlüğü Servis Aracı İşletmeciliği Lokantacılık Pazarcılık Nisan 2015 2.261 1.592 1.593 1.172 754 2014 -15 369 557 217 220 Ocak-Nisan 2015 718 484 478 470 312 2014 2.512 1.820 2.717 1.520 972 2015 2.979 2.076 2.071 1.642 1.066 2015 yılı Nisan ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek Bakkallık, Bayilik, Büfecilik mesleğidir. Tablo 14: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek (Azalış Sayıları) Ocak-Mart Meslek Şoförlük Motorlu Taşıt (Triportör v.b.) İmal, Satış ve Tamirciliği Un Değirmenciliği Kamyonculuk, Kamyonetçilik Kuruyemiş ve Kurukahve Satıcılığı Nisan Ocak-Nisan 2014 -326 2015 -423 2014 -104 2015 -137 2014 -430 2015 -560 -2 -9 -8 -7 -10 -16 2 102 -22 4 29 -16 -2 47 -6 -7 -7 -5 0 149 -28 -3 22 -21 2015 yılı Nisan ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Nisan 2015’de en fazla azalış gösteren meslek Şoförlüktür. 2014 yılı aynı döneminde de bu meslek erbabının sayısının azaldığı görülmektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 11 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI NİSAN AYI VERİ BÜLTENİ YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 12 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü