Tayin-i esamî cetveli zaptın nihayelindedir. 21 Şubat 1331

Meclisi Mebusan
t : 39
REİS — Başka bir mütalaa var mı efendim?
(«Hayır» sadaları.)
Tayin-i esami ile reye koyuyorum; lütfen reyle­
rinizi istimal buyurunuz.
'(Reyler toplandı.) j(x)
REİS — Reyini istimal etmeyen var mı? («Yok»
sesleri.) Rey istimali muamelesi hitam buldu.
(Reyler tasnif edildi.)
REİS — Tasnif-i ara neticesini arz ediyorum :
Kanun lâyihası 104 rey ile kabul olundu.
3. •— Meclis-i Mebusan Nizamname-i
Dahilisi.
REİS — Şimdi efendim, Nizamname-i Dahilimi­
zin bakıyye-i müzakeresine başlıyoruz.
49 uncu maddeyi okutuyorum :
Madde 49. — Söz söyleyecek Mebusun kürsi-i
hitabete çıkması lazımdır. Yerinde irad-ı kelâm ede­
bilmek için Reisten ayrıca müsaade almak iktiza
eder.,
Hatip yalnız Reise veya Hey'et-i Umumiyyeye
hitap edebilir. Mebuslar kürsi-yi hitabetten nutuk­
larını okuyabilirler; fakat kıraat müddeti bir çey­
rek saati tecavüz edemez.
CEMİL ZEHAVİ EFENDİ (Bağdat) — Bu mad­
dede hatip yalnız Reise veya Hey'et-i Umumiyyeye
hitap edebilir deniliyor.
REİS — Cemil Efendi, birinci fıkrayı kabul
buyurdunuz mu efendim?
CEMİL ZEHAVİ EFENDİ (Devamla) — Evet
efendim.
FAİK BEY (Edirne) — O halde kürsüye buyu­
run.
REİS — Devam buyurun.
CEMİL ZEHAVİ EFENDİ (Devamla) — Bu
maddede, «hatip, yalnız Reise veyahut Hey'et-i Umu­
miyyeye hitap edebilir» deniliyor. Bizzat Reise veya
Hey'ete hitap olunmayarak bir zata hitap olunursa
bir avanma karşı bir has zikredilirse anda, has
olmayan kast olunur. O halde Hey'et-i Umumiyyeye
hitap ederken Reis dahil değldir demek çıkar. Hal­
buki Hey'et-i Umumiyyede Reis de dahildir. Bina­
enaleyh bu ibare doğru değildir. Sonra Mebuslar,
nutkunu, kürsi-i hitabetten bir çeyrek zarfında oku­
yabilirler deniliyor. Acaba yazı ile nutkunu okuyan
bir mebusun samiine sözleri daha ağır mı geliyor
ki nutkunu okumak için kendisine az bir müddet
veriliyor? İster okuyarak irad-ı nutk etsin, ister söy­
lesin samiine tesiri birdir. Onun için takyit olun­
mamak lazım gelir.
(x)
Tayin-i
esamî cetveli zaptın
nihayelindedir.
21 Şubat 1331 (1915)
C:l
MEHMET TEVFİK BEY (Bağdat) — Bir çeyrek
saatte her şey söylenir.
CEMİL ZEHAVÎ EFENDİ (Devamla) — Öyle
ise şifahide de söz bir çeyrek saatla takyit edilsin.
MEHMET NURİ EFENDİ (Zor) — Efendim,
nutk-u tahriri için bir çeyrek saat kâfidir. Fakat
Hey'et-i Cehle bir çeyrek saatten ziyade devam et­
mesine müsaade verirse, imkân olur mu, olmaz mı?
Buna cevap versinler.
HÜSEYİN CAHİT BEY (İstanbul) — Cemil
Efendi Hazretleri, kıraat edilen nutuk ile söylenen
nutuk arasında fark yoktur dediler. Fakat zannede­
lim ki, kendileri ekseriya nutuklarını okumak ta­
raftarıdırlar ve okurken, tabiîdir ki, tesirini göre­
miyorlar.
Bir de efendim, şimdiye kadar Nizamname-i Da­
hilimizde Reise hitaben söz söyleneceği mezkûrdur.
Fakat bu cihet tatbik edilemiyor, olamıyor. En ziya­
de efendiler, arkadaşlar diye Meclise hitap ediliyor.
Bunu men etmek de taiat-ı maslahat haricindedir.
Yalnız Reis Bey diyerek lâkırdı söylemek imkân
haricindedir. Bunun için Hey'et-i Umumiyyeye de
hitap edilmeyi Nizamnameye soktuk. Hey'et-i Umumiyyenin dahilinde Reis de dahil midir değil midir
diye düşünmek artık kılı kırk yarmak demektir, ki
bunun da yeri burası değildir.
Nuri Efendinin sualine gelince : Nizamnameye
göre, tabiî, bir çeyrekten fazla okumayacaktır. Zan­
nederim ki söylerken insan haşvedebilir; fakat yazı­
lan bir nutuk içinde bir çeyrek saat zarfında her şe­
yi anlatabilir. Ondan ziyadesine tahammül edilmez
zannederim,
CEMİL ZEHAVÎ EFENDİ (Bağdat) — Reis Be­
yefendi! Müsaade buyurunuz, cevap vereceğim. En­
cümen Reisi Beyefendi Hazretleri buyurdular ki, Ce­
mil Efendi tahriren nutuk okumak taraf tandırlar ve
okurken diğerlerinde ne tesir yaptığını görmüyorlar.
Halbuki bendeniz bütün arkadaşlarımı işhad ederim
ki bu içtimada bir gün, bir defa olsun tahriren nu­
tuk okuduğumu gören varsa söylesinler. Aynı za­
manda okusam bile benim için ayıp değildir. Çünkü
Arap mebusum, tabiî Türkçeyi kendileri kadar söy­
leyemem.
HÜSEYİN CAHİT BEY (İstanbul) — Nutku
okumak, bir ayıp meselesi değildir.;
CEMİL ZEHAVİ EFENDİ (Devamla) — Fa­
kat buyurdunuz ki, siz nutuklarınızı okuyorsunuz.
Halbuki ben hiçbir vakit okumadım, hep şifahen
söz söyledim.
TBMM
KÜTÜPHANESİ