haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
15 Haziran 2015
Geçen hafta Çarşamba günü açıklanan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerine göre, Türkiye ekonomisi
2015 yılının birinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre piyasa beklentilerinin üzerinde reel olarak
%2.3 oranında büyüdü. PMI ve sanayi üretimi gibi büyümenin öncülü olan göstergelerde yaşanan
toparlanma dikkate alındığında, büyümenin yılın ikinci çeyreğinde de devam etmesi muhtemel görünüyor.
Açıklanan bir diğer önemli veri olan cari işlemler açığı ise, Nisan ayında beklentilerin üzerinde 3.4 milyar
dolar seviyesinde gerçekleşti. 12 aylık toplam cari işlemler açığı Mart ayındaki 45.8 milyar dolar seviyesinden
Nisan ayında 44.3 milyar dolara geriledi. Cari işlemler açığı hesabının alt kalemlerinden gelir dengesinde
artan kar transferleri nedeni ile döviz çıkışının bu yıl, geçmiş yıllar Nisan aylarına göre daha fazla tutarda
gerçekleşmesi ve Rusya kaynaklı seyahat gelirlerinde yıllık bazda düşüş yaşanmasıyla toplam seyahat
gelirlerinin cari işlemler dengesine katkısının sınırlı kalması, cari işlemler açığının beklentilerin üzerinde
gerçekleşmesinde etkili oldu. Bu haftaki raporumuzda geçen haftanın iki önemli verisini ayrıntılı şekilde
inceleyeceğiz.
Türkiye ekonomisi 2015 yılının birinci çeyreğinde %2.3 büyüdü.
Reel GSYH (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış GSYH (ç-ç, %)
20
10
2.3
0
1.3
-10
2015Q1
2014Q3
2014Q1
2013Q3
2013Q1
2012Q3
2012Q1
2011Q3
2011Q1
2010Q3
2010Q1
2009Q3
2009Q1
2008Q3
2008Q1
2007Q3
2007Q1
2006Q3
-20
Kaynak:TÜİK
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2015 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla piyasa
ile aynı olan %1.6 oranındaki beklentimizin üzerinde %2.3 büyüdü. 2014 yılını %2.9 büyüme ile tamamlayan
Türkiye 2015 yılına da öncü göstergeler bazında bakıldığında çok parlak bir başlangıç yapmış görünmüyordu.
Ancak gelen büyüme verisinin beklentilerin üzerinde daha olumlu bir tablo çizdiğini görüyoruz. Mevsim ve takvim
etkisinden arındırılmış GSYH’nin bir önceki çeyrekteki %0.8 oranından 2015 yılının ilk çeyreğinde %1.3 oranına
yükselmesinin çeyreklik bazda büyümenin bir miktar ivme kazandığını göstermesi açısından önemli olduğunu
düşünüyoruz. 2015 yılının ilk çeyreğinde GSYH cari fiyatlarla ise 2014 yılının aynı çeyreğine göre %7.8 artarak
443.2 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.
Harcama bileşenleri bazında GSYH’deki değişime
bakıldığında, hanehalkı ve kamu tüketiminin
10
katkılarının öncülük ettiğini görüyoruz. GSYH
4.5
7
4.1
içinde en yüksek paya sahip olan hanehalkı nihai
4
2.5
1
tüketiminde 2015 yılının ilk çeyreğinde bir
0 -0.3
-2
önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla
-5
%4.5 oranında ve kamu harcamalarında ise %2.5
oranında artış yaşandığı görülüyor. Bu artışlarla
hanehalkı harcamaları %2.3 oranındaki birinci
Hanehalkı Tüketimi
Yatırım
çeyrek büyümesine 3.1 puan ve kamu
Kamu Tüketimi
İhracat
İthalat
GSYH
harcamaları ise 0.3 puan artış yönlü katkı yapmış
Kaynak: TÜİK
oldu. Ancak buna karşın ihracattaki düşüş ve
ithalattaki artış nedeniyle ithalat kaleminin ihracattan yüksek seyretmesinin büyümeye yaptığı 1.1 puanlık negatif
2015Q1
2014Q4
2014Q3
2014Q2
2014Q1
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (y-y, %)
katkı hanehalkı ve kamu harcamalarının olumlu katkısını bir miktar geri aldı. 2014 yılının başında iç tüketimi
kısıtlamaya yönelik kamu otoritelerince alınan makroihtiyati önlemler bireysel kredi kartı kullanımında ve tüketici
kredilerinin yavaşlamasında etkili olurken hanehalkı tüketimini de düşürdü. 2015 yılının ilk çeyreğinde baz
etkisinin katkısı ile de hanehalkı tüketiminde yaşanan artışta, söz konusu makroihtiyati kısıtlamaların 2015 yılı
başında bir miktar gevşemesi etkili oldu. 2015 yılının ilk çeyreğinde harcama bileşenlerinden ithalattaki yükseliş
2014 yılının ilk çeyreğine kıyasla dikkat çekiyor. 2015 yılının ilk çeyreğinde kurlarda yaşanan yükselişlere rağmen
ithalat harcamalarındaki artış ise tüketimde yaşanan artışın bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu durum aynı
zamanda hane halklarının ekonomiye olan güvenlerinin tekrar arttığını gösteriyor. Harcama bileşenlerinden biri
olan yatırım harcamalarının 2014 yılının aynı çeyreğine göre değişmeyerek sabit kaldığını görüyoruz.
2015 Yılı Aylara Göre Perakende Araç Satış Sayıları (bin adet)
Otomobil
Hafif Ticari Araç
Toplam
Aylar
YERLİ
İTHAL
TOPLAM
YERLİ
İTHAL
TOPLAM
YERLİ
İTHAL
TOPLAM
Ocak
7,396
17,102
24,498
5,801
4,316
10,117
13,197
21,418
34,615
Şubat
11,118
29,699
40,817
8,385
6,129
14,514
19,503
35,828
55,331
Mart
16,231
45,445
61,676
11,935
9,691
21,626
28,166
55,136
83,302
Nisan
19,470
50,741
70,211
12,547
8,844
21,391
32,017
59,585
91,602
Mayıs
12,493
50,385
62,878
11,320
7,344
18,664
23,813
57,729
81,542
Kaynak: ODD
Özel tüketim harcamalarının 2015 yılı birinci çeyrek büyümesine en yüksek katkıyı yaptığı düşünüldüğünde, özel
tüketim harcamalarında önemli bir yeri olan perakende araç satışının değerlendirilmesi yerinde görünüyor. 2015
yılı Ocak ayı ile kıyaslandığında 2015 yılı Mart ayına gelindiğinde otomobil ve hafif ticari araç olmak üzere toplam
araç satışının %140 artış göstermesi çarpıcı bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. Ocak ayında 67.7 olan tüketici
güveninin Mart ayına gelindiğinde 64.3 seviyesine düşmesine rağmen yani söz konusu dönemde tüketici
güveninde azalma yaşanmış olmasına karşın perakende araç satış sayısının %100’ün üzerinde artış göstermesi
çarpıcı görünüyor. Düşük seyreden tüketici güvenine rağmen özel tüketim harcamalarından kaynaklı büyüme
yaşanmış olmasının bir göstergesi olması açısından araç satış sayısı önemli. ABD Merkez Bankası (Fed)’nın bu yıl
içinde faiz artırımına gitmesinin neredeyse kesinleştiği görülüyor. Önümüzdeki günlerde Fed’in faiz artırımına
gitmesiyle birlikte yurtiçi faiz oranları üzerinde de yukarı yönlü bir baskı oluşabilir. Bu durum ise tüketici
harcamalarını aşağı yönlü baskılayabilir. Bu bağlamda büyümenin tüketim harcamalarının desteğiyle artış
göstermesi önümüzdeki çeyreklerde büyüme üzerindeki endişeleri gidermede yeterli olmuyor.
İhracatta 2015 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda %0.3 azalma yaşanmış olmasına karşın önemli ticaret ortağımız
olan Euro Bölgesi ekonomisinde görülen toparlanmanın desteğiyle yılın ikinci yarısında ihracatta toparlanma
yaşanacak olmasının muhtemel olduğunu düşünüyoruz. Bunun yanı sıra petrol fiyatlarının düşük seyir izlemesinin
gecikmeli etkisinin enerji ithalatı aracılığıyla ithalata yansımasının ardından, ithalatta görülebilecek azalmanın
neticesinde net ihracatın yılın ikinci çeyreğinde ekonomik büyümeye yılın ilk çeyreğindekinin aksine artış yönlü
katkı yapmasını bekliyoruz.
2
Reel GSYH verileri üretim yöntemine göre
sektörler bazında incelendiğinde, bir önceki yılın
aynı çeyreğine göre GSYH içerisindeki payları en
15
yüksek olan ilk beş sektörün yıllık bazdaki
10
büyüme hızlarında 2015 yılında 2014 yılına göre
ciddi yavaşlamalar yaşandığı dikkat çekse de
5
hala bankacılık, finans ve sigorta faaliyetleri gibi
hizmet sektörlerinin ekonominin önemli bir
0
1. Çeyrek
2. Çeyrek
3. Çeyrek
4. Çeyrek
1. Çeyrek
taşıyıcısı olduğunu görüyoruz. 2015 yılının ilk
çeyreğinde en yüksek büyüme hızının mesleki,
2014
2015
İmalat Sanayi
bilimsel ve teknik faaliyetler sektöründe
Toptan ve Perakende Ticaret
gerçekleştiği dikkat çekiyor. Ancak, söz konusu
Ulaştırma
Finans ve Sig. Faaliyetleri
sektörün GSYH içerisindeki payının %3.5 ile
Kaynak: TÜİK
Mali Aracılık
oldukça düşük olması, toplam GSYH
büyümesine olan katkısını sınırlandırıyor. GSYH içerisindeki payı açısından birinci en büyük sektör olan imalat
sanayi sektörünün 2015 yılının ilk çeyreğinde yalnızca %0.8 büyüdüğü ve bir önceki yılın aynı çeyreğindeki %6.3
büyüme oranının çok altında kaldığı görülüyor. GSYH içerisindeki payı bakımından 2. en büyük sektör olan finans
ve sigorta faaliyetleri sektörü 2014 yılının ilk çeyreğinde %14 büyüme hızına sahip iken, 2015 yılının ilk çeyreğinde
sektörün büyüme hızında bir yavaşlama yaşandığı ve %6.7 oranında bir büyümenin gerçekleştiği görülüyor.
GSYH’deki payı açısından önemli bir yere sahip toptan ve perakende ticaret ile ulaştırma sektörlerinin de bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre büyüme hızlarında yavaşlama olduğu görülüyor. Toptan ve perakende ticaret
sektörü, 2014 yılının ilk çeyreğinde %3.2’lik bir büyüme oranına sahipken, 2015 yılının ilk çeyreğine gelindiğinde
büyüme oranı %1’e geriledi. Ulaştırma sektörü ise, 2014 yılının ilk çeyreğinde %3.3 bir büyüme oranına sahipken,
2015 yılının ilk çeyreğine gelindiğinde büyüme hızı %1.1’e geriledi. Genel olarak 2015 yılının birinci çeyreğinde
kurdaki ve faizlerdeki volatilitenin artmasının ve USD/TL kurunun tarihi yüksek seviyelerini test etmesinin
sektörler bazında büyüme hızlarının yavaşlamasında etkili olduğu görülüyor.
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
20
Öncül göstergeler 2015 yılının ikinci çeyreğinde
İmalat PMI (y-y, %, sağ eksen)
ekonomik aktivitenin iyileşeceğine dair işaretler
20
15 taşıyor. Büyümenin öncüllerinden biri olan
15
10 sanayi üretiminde Ocak ayında yaşanan sert
10
5
düşüşün ardından Şubat ayında başlayan
5
0
toparlanmanın Mart ve Nisan aylarında da
0
-5
devam etmesi toparlanmanın ivme kazanarak
-5
-10 sürdüğüne işaret etmesi açısından önemli
-10
-15 görünüyor. Öte yandan bir diğer öncül olan
imalat PMI verisinin de Nisan ve Mayıs aylarında
artış gösterdiği dikkat çekiyor. Mayıs ayında
Kaynak: TÜİK, Bloomberg
imalat PMI verisi, 2014 yılı Aralık ayından sonra
ilk kez sektörde genişlemeye işaret eden 50 kritik değerinin üzerine çıktı. Genel olarak öncül göstergelerde Nisan
ayı itibarıyla nispeten bir toparlanma yaşandığı görülüyor.
May.15
Kas.14
Şub.15
Ağu.14
May.14
Kas.13
Şub.14
Ağu.13
May.13
Kas.12
Şub.13
Ağu.12
Şub.12
May.12
Kas.11
Ağu.11
Şub.11
May.11
Sanayi Üretimi (y-y, % ,3 aylık har.ort.)
Sonuç olarak, 2015 yılı birinci çeyreğinde Türkiye ekonomisi bizim ve piyasanın beklentisinin üzerinde %2.3
büyüdü. Yılın başında yapılan tahminlere göre oluşan yüksek büyüme beklentisi daha sonra öncü göstergelerin
daha düşük bir büyümeyi işaret etmesine karşın büyümenin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi pozitif bir
sürpriz oldu. Bununla birlikte mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH’nin bir önceki çeyrekteki %0.8
oranından 2015 yılının ilk çeyreğinde %1.3 oranına yükselmesinin çeyreklik bazda büyümenin bir miktar ivme
kazandığını göstermesi açısından önemli olduğunu düşünüyoruz. Ancak Türkiye’nin büyüme kompozisyonunda iç
tüketimin önemli bir yeri olmasının yanı sıra ihracatın hâlihazırda istenilen seviyede büyümeye katkı yapmadığı
görülüyor. Önümüzdeki dönemde mevcut belirsizliklerin devam etmesi hane halkı tüketim harcamalarının
3
yavaşlamasına yol açabilir. 2015 yılının ilk çeyreğinde büyümeye olumlu katkısı sınırlı kalan ihracatta yeterli
seviyede iyileşme görülmez ise, büyüme üzerinde bir miktar aşağı yönlü riskler görülebilir. Bununla birlikte Euro
Bölgesi’ndeki görülmeye başlanan toparlanmanın ihracatımızı olumlu etkileyebileceğini düşünüyoruz. 2015 yılı 1.
çeyrek büyümesinin son oluşan beklentiden daha iyi bir tablo çizdiğini görmek ise ekonominin gidişatı için olumlu
bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. 2015 yılı ilk çeyrek büyümesinin beklentilerin üzerinde açıklanmasında
harcama yöntemine göre en yüksek ağırlığa sahip bileşen olan hane halkı ve kamu tüketim harcamalarında
görülen nispi artışın etkili olduğu görülüyor. Son dönemde Mart ayında ivme kazanan ve Nisan ayında da
yükselişine devam eden sanayi üretiminin yanı sıra PMI ve kapasite kullanım oranı gibi öncü göstergelerde
yaşanan toparlanmanın ikinci çeyrek büyümesine olumlu katkı yapmasını bekliyoruz. Ancak daha önceki
beklentimiz olan yurt içi belirsizliklerin azalmasına bağlı olarak yaşanabilecek olumlu gelişmelerin ise şu aşamada
bir miktar daha ötelendiğini görüyoruz. Önümüzdeki dönemde bu belirsizliklerin ortadan kalkıp kalkmaması
büyümenin nasıl bir yol izleyeceği ile ilgili en önemli konu olacaktır. Bu nedenle 2015’in ilk yarısında yavaş
seyreden bir büyüme görebiliriz. Bu bağlamda, 2015 yılı büyümesinin Orta Vadeli Program hedefinin bir miktar
altında kalma ihtimali artmış görünüyor. Bu bağlamda, yurtiçinde ekonominin nabzı doğrultusunda yaşanabilecek
gelişmelerin yanı sıra yurt dışında özellikle ABD faiz artırım politikası başta olmak üzere yaşanacak gelişmeler,
2015 yılının kalanında ve 2015 yılı büyümesinde etkili olacaktır.
Cari işlemler açığı Nisan ayında 3.4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Cari İşlemler Açığı (yıllık, milyar $)
Enerji ve Altın Hariç Cari İşlemler Açığı (yıllık milyar $) (sağ eksen)
80
70
60
50
40
30
20
10
0
30
20
10
0
-10
Nis.15
Eki.14
Nis.14
Eki.13
Nis.13
Eki.12
Nis.12
Eki.11
Nis.11
Eki.10
Nis.10
Eki.09
Nis.09
Eki.08
Nis.08
Eki.07
Nis.07
-20
Kaynak: TCMB
Nisan ayında cari işlemler açığı, 2014 yılının aynı ayına göre %30.8 azalarak 3.4 milyar dolar ile 2.9 milyar dolar
olan bizim ve piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. Ocak-Nisan döneminde ise cari işlemler açığı geçen yılın
aynı dönemine göre %13 azalışla 16.7 milyar dolardan 14.5 milyar dolara geriledi. 12 aylık kümülatif cari işlemler
açığı ise, Nisan ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %22.1 azalarak 44.3 milyar dolara geriledi. Nisan ayında
7.9 milyar dolar seviyesinde açık veren yıllıklandırılmış enerji ve altın hariç cari işlemler dengesi ise, 2014 yılı Nisan
ayından sonra en yüksek seviyesine yükselmiş oldu. Enerji ve altın hariç cari işlemler açığındaki bu artışta, 2015
yılının Ocak-Nisan döneminde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre ihracatın alt kalemlerinden bavul ticaretinde
ve diğer mallarda yaşanan sert düşüşün dış ticaret kanalıyla etkili olduğu görülüyor. Tarihsel olarak Nisan
aylarında gelir dengesinde artan kar transferleri nedeni ile döviz çıkışının bu yıl tahminimizden daha fazla tutarda
gerçekleşmesi, cari işlemler açığı beklentimizin sapmasında belirleyici faktör oldu. Söz konusu sapmaya rağmen,
Mart ayında Rusya kaynaklı seyahat gelirlerinde beklentimize paralel yıllık bazda düşüş yaşandığı ve toplam
seyahat gelirlerinin cari işlemler dengesine katkısının sınırlı kaldığı görülüyor. Cari işlemler açığında önemli rol
oynayan parasal olmayan altında ise, Nisan ayında altın ihracatındaki yükselişin desteğiyle %44 artış yaşandığı ve
2015 yılı Ocak-Nisan periyodunda geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre 3.24 milyar dolar artış kaydedildiği
görülüyor. Bu bağlamda, Türkiye 2015 yılının ilk 4 ayında altın ihracatçısı ülke konumunu korumuş oldu. Diğer
4
yandan mevsimsellikten arındırılmış ve 3 aylık hareketli ortalamalar itibarıyla yıllık cari işlemler açığının ise 44.5
milyar dolar seviyesindeki Mart ayı gerçekleşmesine göre bir değişim göstermediği dikkat çekiyor.
Son üç aydır kar transferlerinde yaşanan artış
nedeniyle gelir dengesinin cari işlemler açığına
Gelir Dengesi
Doğrudan Yatırımlar
Portföy Yatırımları
yaptığı olumsuz etki daha fazla hissedilmeye
6
başlandı. Bu bağlamda, Nisan ayında gelir
4.2
4 3.1
dengesinde yaşanan 1.55 milyar dolarlık döviz
3.3
3.4
2.9
2.7
çıkışı Mayıs 2013’ten bu yana görülen en yüksek
2.4
1.8
1.6
2
1.1
seviye oldu. Yıllar itibarıyla Ocak-Nisan
1.0
0.8
0.9
0.9 1.0
0.6
0.6 0.7
0.2 0.3 0.3
döneminde gelir dengesinin alt kalemlerine
0
bakıldığında, doğrudan yatırımlar ve portföy
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
yatırımları kalemlerindeki döviz çıkışının
Kaynak: TCMB
geçtiğimiz yıllara kıyasla arttığı görülüyor.
Özellikle doğrudan yatırımlar kalemindeki kar transferindeki yükselişin belirginleştiğini söyleyebiliriz. Bu
doğrultuda, gelir dengesinden 2015 yılı ilk 4 aylık toplamda 4.2 milyar dolar seviyesinde tarihsel olarak en yüksek
tutarda döviz çıkışı yaşandığı görülüyor. Söz konusu gelişmede, yabancı yatırımcıların Türkiye’deki yatırımlarından
elde ettiği karı yurtdışında değerlendirmeyi tercih etmesi etkili oldu.
Yıllar İtibarıyla Kar Transferleri
(Ocak-Nisan, milyar $)
Mevsimsellikten
arındırılmış
verilerle
yıllıklandırılmış 3 aylık ortalamalar itibarıyla cari
Cari İşlemler Dengesi
işlemler açığı ile enerji ve altın hariç cari işlemler
Enerji Altın Hariç Cari İşlemler Dengesi (Sağ eksen)
açığı verilerine bakıldığında, iki açık arasındaki
15
15
farkın 2014 yılı Ocak ayından bu yana istikrarlı bir
0
şekilde azaldığı dikkat çekiyor. Söz konusu
-15
0
-30
daralmada cari işlemler açığındaki enerji ve altın
-45
-15
ithalatındaki düşüşün katkısıyla yaşanan
-60
toparlanma ve enerji altın hariç cari işlemler
-75
-30
açığındaki daralmanın yerini çok yavaş bir hızda
da olsa artışa bırakması belirleyici oldu. Bu
Kaynak:
TCMB TCMB
Kaynak:
çerçevede, Nisan ayında mevsimsellikten
arındırılmış verilerle yıllıklandırılmış 3 aylık
hareketli ortalaması alınmış cari işlemler açığı 44.4 milyar dolar seviyesinde, enerji altın hariç cari işlemler açığı
ise 7.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
Nis.14
Eki.14
Nis.15
Mevsimsellikten Arındırılmış, 3 Aylık Har. Ort.,
12 Aylık Kümülatif
Nisan ayında doğrudan yatırımlar kanalı ile 234
milyon dolar, portföy yatırımları kanalı ile 755
Doğrudan
Portföy
80
milyon dolarlık net döviz girişi yaşandı. Portföy
Diğer
yatırımlarının alt kalemlerinden olan hisse senedi
60
piyasasında Nisan ayında yabancı yatırımcılar 652
40
milyon dolarlık net alım gerçekleştirirken, devlet
20
iç borçlanma senetleri (DİBS) piyasasında ise 1
0
milyar dolarlık net satım gerçekleştirdi. Ayrıca
borç senetleri piyasasında Nisan ayında yurtdışı
piyasalara 1.5 milyar dolarlık tahvil ihracı yaşandı.
Kaynak: TCMB
Diğer yatırımlar kanalıyla ise 1.4 milyar dolarlık
döviz girişi gerçekleşti. 12 aylık toplamda doğrudan yatırımlar kanalı ile 4.3 milyar dolar, portföy yatırımları kanalı
ile 17.6 milyar dolar, diğer yatırımlar kanalı ile ise 18 milyar dolarlık döviz girişi yaşanarak alt kalemlerde bir önceki
aya göre sınırlı bir gerileme olduğu dikkat çekti. Böylelikle, finansman hesabı alt kalemlerinin cari işlemler açığına
Nis.15
Oca.15
Eki.14
Tem.14
Nis.14
Oca.14
Eki.13
Nis.13
Tem.13
Finansman Hesabı (yıllık, milyar dolar)
100
5
katkısı göz önünde bulundurulduğunda doğrudan yatırımlar tarafında söz konusu katkının Nisan ayında da
azalmaya devam ettiği, portföy ve diğer yatırımların katkısının ise ağırlıkta olduğu görülüyor.
Bankacılık sektörü gelişimine paralel olarak
cari işlemler hesabının finansman tarafında
20
önemli fon kaynaklarından biri haline gelen ve
Kısa Vadeli
Uzun Vadeli
diğer yatırımlar altında yer alan sektörün
10
kullandığı kredi gelişimine bakıldığında vade
bakımından bir ayrışma yaşandığı dikkat
0
çekiyor. Yıllıklandırılmış verilerle 2015
yılbaşından bu yana bankacılık sektörünün
-10
uzun vadeli kredi kullanımının kısa vadelilere
göre daha fazla artması sektörün uzun vadede
Kaynak: TCMB
fon kaynağı yaratma yetisinde bir sıkıntı
yaşamadığını gösteriyor. Sektörün uzun vadeli
borç çevirme oranı ise Ocak-Nisan döneminde %299 seviyesinde gerçekleşti. Bu görünümün yabancı
yatırımcıların yılın başında bankacılık sektörünün borç çevirme oranında sıkıntı yaşayabileceği öngörüsünün
aksine bir tablo çizmiş olması yabancıların Türk bankacılık sektörüne olan güvenini yansıtmakta. Fed’in
önümüzdeki dönemde faiz artırımına gideceği düşünüldüğünde bu gelişmenin devam etmesi bankacılık
sektörünün kredi kullanımı için olumlu bir tabloya işaret ediyor. Öte yandan bankacılık dışındaki diğer sektörlerin
Nisan ayında 1.2 milyar dolarlık uzun vadeli kredi kullanımı gerçekleştirdiği ve söz konusu bu tutarın Aralık 2014
yılından bu yana görülen en yüksek kullanım olduğu dikkat çekiyor.
Eki.14
Rezerv Varlıklar
(milyar dolar)
6.0
4.0
2.0
0.0
-2.0
Rezerv Varlıklar
-4.0
Net Hata Noksan
-6.0
Kaynak: TCMB
Nis.15
Mar.15
Şub.15
Oca.15
Ara.14
Kas.14
Eki.14
Eyl.14
Ağu.14
Tem.14
Haz.14
May.14
Nis.14
Mar.14
Şub.14
-8.0
Nis.15
Eki.13
Nis.14
Nis.13
Eki.12
Eki.11
Nis.12
Eki.10
Nis.11
Eki.09
Nis.10
Eki.08
Nis.09
Eki.07
Nis.08
Eki.06
Nis.07
Nis.06
Bankacılık Sektörü Kredi Kullanımı
(yıllıklandırılmış, milyar dolar)
TCMB’nin kullanıma hazır olan dış varlık
gelişiminin takip edildiği rezerv varlıklarda Mart
ayında yaşanan sert gerilemenin ardından Nisan
ayında 1.9 milyar dolarlık artış yaşandı. Diğer
yandan kaynağı belli olmayan döviz giriş
çıkışının takip edildiği net hata noksan
kaleminde Şubat ayında çok sert artış
yaşanmasının ardından Mart ayında çok sınırlı
bir döviz girişi yaşayarak bilançodaki dengeleyici
rolünün azaldığı görülmüştü. Nisan ayında ise
2.9 milyar dolarlık döviz girişi yaşandığı dikkat
çekti.
Sonuç olarak, Nisan ayı cari işlemler açığı 3.4 milyar dolar ile 2.9 milyar dolar olan beklentimizin ve piyasa
beklentisinin üzerinde gerçekleşti. Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre %30.8 azalış gösteren cari
işlemler açığı, Ocak-Nisan döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre %13 azalarak 14.5 milyar dolar oldu.
12 aylık kümülatif cari işlemler açığı ise, Nisan ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %22.1 azalarak 44.3
milyar dolara geriledi. Enerji ve altın hariç yıllık cari işlemler açığı Mart ayında gerilemesinin ardından Nisan ayında
yükseliş yaşadı. Cari işlemler açığının beklentimizden sapmasında ise kar transferleri kanalı ile yurtdışına çıkan
döviz gelirlerinde beklenilmeyen düzeyde artış yaşanması etkili oldu. Mevsimsellikten arındırılmış 3 aylık hareketli
ortalamalar itibarıyla baktığımızda cari işlemler açığının Nisan ayında artış yaşaması önümüzdeki dönemde cari
açıkta görülecek olan toparlanmanın yavaşlayabileceğine işaret ediyor. Ancak, kurda son dönemde yaşanan
gelişmeler, Rusya ve Euro Bölgesi ekonomilerinde yaşanan toparlanma göz önünde bulundurulduğunda cari
işlemler açığında yılbaşında görülen toparlanmanın yeniden hız kazanabileceğini düşünüyoruz.
Finansman hesabı tarafında ise, Nisan ayında doğrudan yatırımların katkısının sınırlı devam etmesine karşın,
bankacılık sektörünün borçlanma kapasitesinin artması ve kredi kullanım vadesinin uzun döneme kayması olumlu
6
bir görünüm çizdi. Öte yandan Mart ayında sert bir gerileme yaşayan TCMB’nin rezerv varlıklarında Nisan ayında
1.9 milyar dolarlık artış ve net hata noksan kaleminde 2.9 milyar dolarlık döviz girişi yaşanması dikkat çekti.
Petrol fiyatlarındaki gerilemenin gecikmeli etkisi ve yılın ilk üç ayında dünya ticaretinde yaşanan daralmanın
devam etme ihtimali göz önünde bulundurulduğunda cari işlemler açığındaki toparlanmanın devam etmesini
bekliyoruz. Bu beklentimizi ilk çeyrek büyüme verisinin beklentilerin üzerinde gelmesine rağmen, yurtiçi
dinamiklerin etkisinin devam etmesi durumunda büyümenin yılsonunda %4 OVP hedefinin altında gerçekleşecek
olması da destekliyor. Bununla birlikte, kurda yaşanan yukarı yönlü hareketler ile Euro Bölgesi başta olmak üzere
diğer önemli ticaret ortaklarımızdan biri olan Rusya ekonomisinde yaşanan toparlanmanın ihracat kanalı ile cari
açığa olumlu katkıda bulunabileceği düşünüldüğünde yıllık cari işlemler açığının yılsonunu 37.8 milyar dolar
seviyesindeki beklentimiz altında tamamlama ihtimali bulunuyor.
7
Haftalık Veri Takvimi (15-19 Haziran 2015)
Tarih
15.06.2015
Ülke
Türkiye
Açıklanacak Veri
İşsizlik Oranı (Mart, a-a)
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Mayıs)
ABD
1.6 milyar TL (açıklandı)
-%0.3
%0.2
Kapasite Kullanım Oranı (Mayıs)
%78.2
%78.3
3.09
6
23.4 Milyar Euro
--
%0.2
--
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
İtalya
TÜFE (Mayıs, y-y)
ABD
Konut Başlangıçları (Mayıs, a-a)
%20.2
-%3.1
İnşaat İzinleri (Mayıs, a-a)
%9.8
-%3.5
TÜFE (Mayıs, y-y)
%0.7
%0.7
Zew Endeksi (Haziran)
65.7
64.0
TÜFE (Mayıs, y-y)
-%0.1
%0.1
Çekirdek TÜFE (Mayıs, y-y)
%0.8
%1.0
ABD
FED Toplantısı ve Faiz Kararı
%0.25
%0.25
Euro Bölgesi
TÜFE (Mayıs, y-y)
%0.3
%0.3
Çekirdek TÜFE (Mayıs, y-y)
%0.9
%0.9
İtalya
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
-4,060 Milyon Euro
--
İngiltere
İşsizlik Oranı (Nisan)
%5.5
%5.5
İngiltere
Merkez Bankası Toplantı Tutanakları
18.06.2015
Japonya
Dış Ticaret Dengesi (Mayıs)
ABD
Cari İşlemler Dengesi (1.çeyrek)
TÜFE (Mayıs, y-y)
Çekirdek TÜFE (Mayıs, y-y)
Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları
19.06.2015
%10.6 (açıklandı)
1.37 milyar TL
Euro Bölgesi
Almanya
17.06.2015
Beklenti
%11.2
Sanayi Üretimi (Mayıs, a-a)
New York İmalat Endeksi (Haziran)
16.06.2015
Önceki
--
--
-55.8 Milyar Yen
-245.4 Milyar Yen
-113.5 Milyar Dolar
-116.4 Milyar Dolar
-%0.2
%0.0
%1.8
%1.8
279 Bin Kişi
--
Philadelphia FED Endeksi (Haziran)
6.7
8.0
Öncül Göstergeler Endeksi (Mayıs)
%0.7
%0.4
Türkiye
TCMB Beklenti Anketi (Haziran)
Euro Bölgesi
Cari İşlemler Dengesi (Nisan)
Almanya
ÜFE (Mayıs, y-y)
İtalya
Cari İşlemler Dengesi (Nisan)
Japonya
Öncül Göstergeler Endeksi (Nisan)
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı
--
--
24.9 Milyar Euro
--
-%1.5
-%1.1
1,969 Milyon Euro
--
107.2
--
--
--
8
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Reel GSYH (y-y, %)
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
15
20
10
15
5
10
0
5
-5
0
-10
-5
-15
-10
2004Ç3
2005Ç1
2005Ç3
2006Ç1
2006Ç3
2007Ç1
2007Ç3
2008Ç1
2008Ç3
2009Ç1
2009Ç3
2010Ç1
2010Ç3
2011Ç1
2011Ç3
2012Ç1
2012Ç3
2013Ç1
2013Ç3
2014Ç1
2014Ç3
2015Ç1
2011-I
2011-II
2011-III
2011-IV
2012-I
2012-II
2012-III
2012-IV
2013-I
2013-II
2013-III
2013-IV
2014-I
2014-II
2014-III
2014-IV
2015-I
-20
Tarım
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sanayi
İnşaat
Ticaret
Ulaştırma
Sanayi Üretim Endeksi
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
50
40
20
7
30
15
5
20
10
10
5
0
0
-3
-10
-5
-5
3
Tüketim
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Nis.15
Ara.14
Ağu.14
Nis.14
Ara.13
Ağu.13
Nis.13
Ara.12
Ağu.12
-1
Nis.12
2011-I
2011-II
2011-III
2011-IV
2012-I
2012-II
2012-III
2012-IV
2013-I
2013-II
2013-III
2013-IV
2014-I
2014-II
2014-III
2014-IV
2015-I
1
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
Sanayi Ciro Endeksi
Toplam Otomobil Üretimi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
100000
80000
60000
40000
20000
May.02
Kas.02
May.03
Kas.03
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
Kas.13
May.14
Kas.14
May.15
0
Kaynak: OSD, VakıfBank
210
190
170
150
130
110
90
70
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Eki.13
Oca.14
Nis.14
Tem.14
Eki.14
Oca.15
Nis.15
120000
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
Kaynak:TÜİK
9
Beyaz Eşya Üretimi
Kapasite Kullanım Oranı
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
85
2500000
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
80
75
70
65
60
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:TCMB
PMI Endeksi
PMI Imalat Endeksi
60
55
50
45
40
35
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
Kas.13
May.14
Kas.14
May.15
30
Kaynak:Reuters
10
May.15
Eki.14
Ağu.13
Mar.14
Haz.12
Oca.13
Kas.11
Eyl.10
Nis.11
Şub.10
Ara.08
Tem.09
May.08
Eki.07
Mar.07
55
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
8.09
15.0
10.0
7.48
5.0
6.52
0.0
Kaynak: TCMB
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
Kas.13
May.14
Kas.14
May.15
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
Kas.13
May.14
Kas.14
May.15
-5.0
Kaynak: TCMB
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
30.09.2008
27.02.2009
31.07.2009
31.12.2009
31.05.2010
31.10.2010
31.03.2011
31.08.2011
31.01.2012
30.06.2012
30.11.2012
30.04.2013
29.09.2013
28.02.2014
31.07.2014
31.12.2014
30.06.2015
260
240
220
200
180
160
140
120
100
Kaynak: Bloomberg
Gıda
20
Enerji
TÜFE
15
10
5
0
-5
Kaynak: TCMB
Enflasyon Beklentileri
Reel Efektif Döviz Kuru
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
TÜFE Bazlı (2003=100)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
11
May.15
Kas.14
May.14
Kas.13
May.13
Kas.12
100.82
May.09
5.5
6.57
May.12
6
Kas.11
6.5
May.11
6.85
Kas.10
7
May.10
7.5
Kas.09
8
135
130
125
120
115
110
105
100
95
90
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücüne Katılım Oranı
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşgücüne Katılma Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
İstihdam Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
5,700
5,200
4,700
4,200
3,700
3,200
2,700
2,200
1,700
1,200
700
Kaynak: TOBB
12
Mar.15
Eyl.14
Mar.14
Eyl.13
Mar.13
Eyl.12
Mar.12
Eyl.11
Mar.11
Eyl.10
Mar.10
Eyl.09
Mar.09
53
51
49
47
45
43
41
39
37
35
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Eki.13
Nis.14
Eki.14
Nis.15
Nis.15
Nis.14
Nis.13
Nis.12
Nis.11
Nis.10
Nis.09
Nis.08
Nis.07
Nis.06
Nis.05
-12000
Nis.04
-10000
0
Nis.03
5000
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi
Sermaye ve Finans Hesabı
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketici Güven Endeksi
105.0
95.0
85.0
75.0
65.0
55.0
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
13
Kaynak: TCMB
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Faiz Dışı Denge
Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL)
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
10000
May.15
Kas.14
-3
Kas.13
-60000
May.14
7
May.13
-50000
Kas.12
17
Kas.11
-40000
May.12
27
Kas.10
-30000
May.11
37
Kas.09
-20000
May.10
47
Kaynak: TCMB
Kaynak:TCMB
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2001
200
2007
250
2006
300
30.5
2005
350
240
220
200
180
160
140
120
100
80
60
2004
400
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
2002
450
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
2003
Kas.08
-10000
May.09
57
May.08
0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
14
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
Kas.13
May.14
Kas.14
May.15
Kas.14
May.15
Kas.13
May.14
Kas.12
May.13
-5
Kas.11
0
May.12
0
Kas.10
5
May.11
5
Kas.09
10
May.10
10
Kas.08
15
May.09
15
Kas.07
20
May.08
20
May.07
25
Nominal Faiz
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge/GSYH
(%)
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
ABD
2.7
-0.2
-2.36
0.25
95.4
Euro Bölgesi
1
0.3
2.34
0.05
-5.50
Almanya
1
0.70
6.73*
0.05
103
Fransa
0.70
0.30
-1.05
0.05
-17.80
İtalya
0.13
0.20
0.96*
0.05
105.70
Macaristan
3.50
0.50
4.14*
1.65
-22.60
Portekiz
1.50
1.00
0.60
0.05
-20.20
İspanya
2.70
-0.20
1.44*
0.05
1.50
Yunanistan
0.40
-1.40
0.92
0.05
-43.60
İngiltere
2.40
-0.10
-4.47
0.50
1.00
Japonya
-0.90
0.60
0.53
0.10
41.40
Çin
7.00
1.20
1.93*
5.10
107.60
Rusya
-2.20
15.80
1.64*
14.00
--
Hindistan
5.30
5.79
-1.44
6.25
--
Brezilya
-1.56
8.47
-3.88
13.75
98.70
G.Afrika
2.10
4.50
-5.8*
5.75
-3.50
Türkiye
2.30
8.09
-7.9*
7.50
64.30
Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2013 verileridir.
15
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2013
2014
En Son Yayımlanan
2015
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
1 567 289
1 749 782
443 189
(2015 1Ç)
--
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
4.2
2.9
2.3
(2015 1Ç)
3.7
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)(takvim etk.arnd)
7.0
2.6
3.8
(Nisan 2015)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
76.0
74.6
74.9
(Mayıs 2015)
--
İşsizlik Oranı (%)
9.2
9.9
10.6
(Mart 2014)
10.1
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y, %)
7.40
8.17
8.09
(Mayıs 2015)
6.80
ÜFE (y-y, %)
6.97
6.36
6.52
(Mayıs 2015)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
225,331
251,991
281,462
(05.06.2015)
--
M2
910,052
1,018,546
1,122,535
(05.06.2015)
--
M3
950,979
1,063,151
1,171,629
(05.06.2015)
--
Emisyon
67,756
77,420
87,743
(05.06.2015)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
112,002
106,314
103,107
(05.06.2015)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
3.50
7.50
7.25
(12.06.2015)
--
TRLIBOR O/N
8.05
11.27
11.23
(12.06.2015)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
64,658
45,846
3,408
(Nisan 2015)
37,800
İthalat
251,661
242,182
18,357
(Nisan 2015)
--
İhracat
151,802
157,627
13,392
(Nisan 2015)
--
Dış Ticaret Açığı
99,858
84,508
4.965
(Nisan 2015)
65,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
403.0
414.6
428.5
(Nisan 2015)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
182.8
197.3
219.2
(Nisan 2015)
--
Kamu Net Borç Stoku
197.6
187.4
187.4
(2014)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2013 Mayıs
2014 Mayıs
Bütçe Gelirleri
34,901
37,555
41,752
(Mayıs 2015)
--
Bütçe Giderleri
30,337
36,080
40,113
(Mayıs 2015)
--
Bütçe Dengesi
4,564
1,475
1,639
(Mayıs 2015)
--
Faiz Dışı Denge
8,107
8,556
5,486
(Mayıs 2015)
--
16
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar
ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
Cem Eroğlu
Müdür
cem.eroglu@vakifbank.com.tr
0212-398 18 98
Fatma Özlem Kanbur
Uzman
fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr
0212-398 18 91
Bilge Pekçağlayan
Uzman
bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr
0212-398 19 02
Elif Engin
Uzman
elif.engin@vakifbank.com.tr
0212-398 18 92
Sinem Ulusoy
Uzman Yardımcısı
sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr
0212-398 19 05
Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.
Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin
kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi
vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer
alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar