Güne Başlarken (18/10/2002)

Eylül 2014
Dış Ticaret Rakamları
“Eylül ayında dış ticaret dengesi beklentilerin altında açık verdi.”





Dış ticaret açığı 2014 yılının Eylül ayında 2013 yılının aynı ayına göre %8.4
azalarak 6.9 milyar $ olurken (2013 Eylül: 7.6 milyar $) 7.2 milyar $ olan piyasa
beklentisinin altında açıklandı. Yılın ilk 9 ayında ise dış ticaret açığı %18.8
azalarak 61.1 milyar $ seviyesine (2013 Ocak-Eylül: 75.3 milyar $), 12 aylık
birikimli dış ticaret açığı ise 86.4 milyar $’dan 85.7 milyar $’a geriledi.
Eylül ayında ihracat yıllık bazda %4.6 artarak 13.7 milyar $ olurken ithalat %0.2’lik
azalışla 20.6 milyar $ düzeyinde gerçekleşti. Buna bağlı olarak ihracatın ithalatı
karşılama oranı Eylül ayında %66.4 (2013 Eylül %63.3) seviyesine yükseldi. Altın
ticaretinin dış ticaret dengesi üzerinde olumsuz etkisi Eylül ayında da devam
ederken bu ayda altın ihracatı 48 milyon $ ile 696 milyon $ olan altın ithalatının
altında kaldı. Enerji’nin Eylül ayı dış ticaret açığına etkisi 4.2 milyar $ olurken 12
aylık birikimli enerji açığı 49.9 milyar $ düzeyine (2014 Ağustos: 50.1 milyar $ )
geriledi.
Dış ticaret dengesine geniş ekonomik gruplar sınıflandırmasına göre
baktığımızda, ithalattaki en fazla azalış %8.4 ile tüketim mallarında
gerçekleşirken bu kalemi %3.3’lük azalışla yatırım malları ithalatı takip etti. Öte
yandan ithal mallar içerisinde %73.5’lik paya sahip olan ara malları ithalatı %2
artış gerçekleştirdi. İhracat tarafında ise en fazla artış %11.9 ile tüketim
mallarında gözlenirken bu kalemi %0.5 artışla yatırım malları takip etti. İhracatın
%45.7’sini oluşturan ara malları ise %0.8 azalış gösterdi. Ayrıca imalat sanayi
ürünlerinin toplam ihracat içerisindeki payı %93.9 olurken ileri teknoloji ürünlerinin
ihracat içindeki payı %3.4’e yükseldi (2013 Eylül:%3.3). Orta yüksek teknoloji
ürünlerinin payı ise %32 düzeyine (2013 Eylül: %32.3) geriledi. Öte yandan 2014
Eylül ayında imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %77.5 olurken
yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %14, orta
yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %41 oldu.
Avrupa Birliğinine yapılan ihracatın payı 2013 yılının Eylül ayında %42.9 iken
2014 yılı Eylül ayında bu oran Avrupa ekonomisindeki toparlanmayla beraber
%43.9’a yükseldi. AB’ye yapılan ihracat, 2013 yılının aynı ayına göre %7.1
artarak 6 milyar $ olarak (2013 Eylül: 5.6 milyar $) gerçekleşti. En fazla ihracat
yapılan ülke 1.3 milyar $ ile Almanya olurken bu ülkeyi 921 milyon $ ile İngiltere,
911 milyon $ ile Irak ve 602 milyon $ ile ABD izledi. İthalat’ta ise ilk sırayı 2.3
milyar $ ile Çin alırken bu ülkeyi 2 milyar $ ile Rusya, 1.9 milyar $ ile Almanya ve
1.1 milyar $ ile ABD izledi.
Ortadoğu’da devam eden jeopolitik riskler bu bölgeye yapılan ihracat ivmesini
yavaşlatsa da bu bölgedeki ihracat kaybı, ihracat hacmimizin büyük bir kısmını
oluşturan Avrupa Birliği ülkelerinde görülen nispi ekonomik toparlanmanın
sağladığı destekle telafi ediliyor. Ayrıca Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) Euro
Bölgesi ülkelerini destekleyici yönde attığı adımlar Bölge ekonomisinde
toparlanmanın hız kazanmasını sağlayarak ihracattaki iyileşmenin hızlanmasına
destek olabilir. Diğer taraftan dış ticaret açığımızın büyük bir bölümünü oluşturan
enerji fiyatlarında son zamanlarda görülen düşüşün ithalatı azaltıcı etki yapması
beklenirken yine TL’deki değer kaybı ithalat üzerinde baskı oluşturarak
önümüzdeki dönemde dış ticaret dengesini olumlu etkileyebilir.
Dış Ticaret Dengesi (milyar USD)
(Milyar USD)
Dış Ticaret Açığı
Enerji
Enerji Dışı
Toplam İhracat
Enerji
Enerji Dışı
Toplam İthalat
Enerji
Enerji Dışı
Altın
Altın İhracatı
Altın İthalatı
Altın Ticareti (net)
milyar $
OcakEyl.13
1212aylık
aylık
Eyl.14 Ağu.14
Eyl.14
Eyl.13
Ocak Eyl.14
6,9
4,2
2,8
13,7
0,6
13,1
20,6
4,7
15,8
7,6
4,4
3,2
13,1
0,5
12,5
20,6
4,9
15,7
61,1
37,2
24,0
118,5
4,6
114,0
179,7
41,7
137,9
75,3
36,5
38,8
112,4
5,0
107,4
187,6
41,4
146,2
85,7
49,9
35,8
158,0
6,3
151,7
243,7
56,2
187,5
86,4
50,1
36,3
157,4
6,3
151,1
243,8
56,4
187,4
0,0
0,7
-0,6
0,3
0,3
-0,1
3,1
4,1
-1,0
3,1
12,1
-9,0
3,4
7,1
-3,8
3,6
6,8
-3,2
Dış Ticaret Açığı (12 aylık)
110
12 Aylık Dış Ticaret Açığı
100
Altın Hariç Dış Ticaret Açığı
90
85,7
80
83,2
70
60
50
40
30
Milyar $
3
Aylık Altın Ticareti
Altın İhracatı
2,5
Altın İthalatı
2
1,5
1
0,7
0,5
0,0
0
1
Hazine Yönetimi Araştı rma Bölümü
arastirma@halkbank.com.tr
Mustafa Can BASMACI
0216 503 5348
Muharrem BAYKARA
0216 503 5394
UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunulan bu yayının
hazırlanmasında gerekli özen ve dikkat gösterilmesine rağmen oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının
ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler
genel niteliktedir. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak
kabul edilemez. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize de uygun olmayabilir. Bu
nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar
doğurmayabilir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul
etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde
sunulmaktadır. .
2