Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 Küresel Ekonomik Görünüm 7 Ocak tarihinde açıklanan FED’in Aralık ayındaki toplantısına ilişkin tutanaklarda Nisan ayının sonundan önce faizlerin artırılma ihtimalinin düşük olduğunun teyit edilmesi sonucu ABD hisse senetleri kazançlarını genişletmiştir. Avro Bölgesi’nde Aralık ayı tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre 0,5 puan düşerek yıllık bazda yüzde 0,2 oranında gerilemiştir. Avro Bölgesi’nde Kasım ayı işsizlik oranı yüzde 11,5 olurken AB-28 ülkelerinde yüzde 10 oranında gerçeklemiştir. Avro Bölgesi’nde bileşik PMI değeri Aralık’ta 51,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin’de Aralık ayında imalat PMI endeksi Kasım ayındaki 50 seviyesinden 49,6’ya gerileyerek yedi ayın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. Singapur Başbakanı, ekonominin 2014 yılında yüzde 2,8 oranında büyüdüğünü, Kasım ayında öngörülen yüzde 3’lük beklentinin altında kaldığını açıklamıştır. Japonya Hükümeti Nisan’da kabul edilen yeni vergilerin tüketimde düşüşe neden olmasının ardından ekonomiyi desteklemek için 3,5 trilyon yenlik (29 milyar dolar) mali teşvik paketini onaylamıştır. Devlet tahminlerine göre teşvik paketinin GSYH üzerinde yüzde 0,7 oranında olumlu bir etkiye sahip olması beklenmektedir. ABD ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 5 oranında büyürken ikinci çeyrekte kaydedilen yüzde 4,6’lık büyüme ile beraber son 11 yılın en yüksek büyüme performansına ulaşmıştır. Güney Kore Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada yurtiçi talebin beklentilerden zayıf olduğu vurgulanmış ve 2015 yılı için yapılan büyüme oranı tahmininin yüzde 4’ten yüzde 3,8’e düşürüldüğü ifade edilmiştir. CPB’nin açıkladığı verilere göre Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre dünya ticaret hacmi, dünya ihracat hacmi ve dünya ithalat hacmi yüzde 3,2 oranında artmıştır. Japonya’da Kasım ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,9 oranında yükselirken ithalat ise yüzde 1,7 oranında gerilemiştir. Kasım ayında dış ticaret açığı 892 milyar yen (7,6 milyar dolar) olarak gerçekleşmiştir. 1 1 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 Rusya Merkez Bankası, rublenin 16 yılın en sert düşüşünü gerçekleştirmesi üzerine 16 Aralık tarihinde olağanüstü bir toplantı gerçekleştirerek gösterge faiz oranını yüzde 10,5’ten yüzde 17’ye yükseltmiştir. ABD’de Kasım ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 oranında artmıştır. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Aralık ayı toplantısında politika faizini 0,05’te sabit tutmuştur. Avro Bölgesi ve AB-28 ülkeleri sanayi üretimi Ekim ayında aylık bazda yüzde 0,1 oranında artarken yıllık bazda ise artış Avro Bölgesi’nde yüzde 0,7 oranında, AB-28 ülkelerinde ise yüzde 0,8 oranında olmuştur. Çin’de Kasım ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,2 oranında yükselerek beklentilerin altında kalmıştır. Çin Gümrük İdaresi’nin açıkladığı verilere göre Kasım ayında ihracat, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,7 oranında artış gösterirken ithalat ise aynı dönemde yüzde 6,7 oranında azalmıştır. Böylece Kasım ayında Çin’in dış ticaret fazlası 54,5 milyar dolara ulaşmıştır. ABD'de Kasım ayı işsizlik oranı yüzde 5,8 oranında gerçekleşmiştir. Tarım dışı istihdamdaki artış ise 321 bin olarak gerçekleşmiştir. Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,1 oranında küçülen Japonya Ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde de yüzde 1,6 oranında küçülerek resesyona girmiştir. Avro Bölgesi yılın üçüncü çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 0,2 oranında büyürken yıllık bazda ise yüzde 0,8 oranında büyümüştür. AB-28 ülkeleri ise çeyreklik bazda yüzde 0,3 oranında, yıllık bazda ise yüzde 1,3 oranında büyümüştür. ABD’de tüketici fiyat endeksi Kasım ayında yıllık bazda yüzde 1,3 oranında artarken aylık bazda ise yüzde 0,3 oranında gerilemiştir. Açıklanan Dünya Altın Konseyi Raporu’na göre altın talebi yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,5 oranında düşerek 929,3 ton ile 2009 yılının son çeyreğinden bu yana en düşük seviyesine gerilemiştir. Çin’de Ekim ayı tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı yüzde 1,6 olarak gerçekleşmiştir. Üretici fiyatları ise yıllık bazda yüzde 2,2 oranında gerilemiştir. Çin Ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 7,3 oranında büyümüştür. 2 2 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 Bölgesel Görünüm Amerika Birleşik Devletleri ABD ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 5 oranında büyürken ikinci çeyrekte kaydedilen yüzde 4,6’lık büyüme ile beraber son 11 yılın en yüksek büyüme performansına ulaşmıştır. ABD’de Kasım ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 oranında artmıştır. ABD Merkez Bankası 15 milyar dolar olan tahvil alım programını Ekim ayı toplantısında sona erdirdiğini açıklamıştır. ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 3 Ocak ile biten haftada 294 bin olmuştur. ABD'de Ekim ayı işsizlik oranı yüzde 5,8 oranında gerçekleşmiştir. Tarım dışı istihdamdaki artış ise 214 bin olarak gerçekleşmiştir. ABD’de bütçe açığı 2013 mali yılında 2012 yılı mali dönemine göre yüzde 38 oranında azalarak 680 milyar dolara gerilemiştir. Bu seviye son 5 yılın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçmiştir. ABD’de imalat sanayi PMI endeksi Ağustos ayında 57,9 değerini almıştır. ABD ekonomisi için imalat sektörü PMI değeri Haziran ayında 57,3 değerini almıştır. ABD’de tüketici fiyat endeksi Kasım ayında yıllık bazda yüzde 1,3 oranında artarken aylık bazda ise yüzde 0,3 oranında gerilemiştir. Üretici fiyatları endeksi ise Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1 azalırken bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 oranında artış göstermiştir. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre ABD Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı yüzde 2,2 olurken 2015 yılı için ise büyüme oranı yüzde 3,1 olarak tahmin edilmiştir. Avrupa Birliği Avro Bölgesi’nde Aralık ayı tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre 0,5 puan düşerek yıllık bazda yüzde 0,2 oranında gerilemiştir. Avro Bölgesi’nde Kasım ayı işsizlik oranı yüzde 11,5 olurken AB-28 ülkelerinde yüzde 10 oranında gerçeklemiştir. 3 3 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 Avro Bölgesi ve AB-28 ülkeleri sanayi üretimi Ekim ayında aylık bazda yüzde 0,1 oranında artarken yıllık bazda ise artış Avro Bölgesi’nde yüzde 0,7 oranında, AB-28 ülkelerinde ise yüzde 0,8 oranında olmuştur. Almanya’nın sanayi üretimi, Avrupa’nın en büyük ekonomisindeki yavaş toparlanmanın sürdüğüne işaret ederek Ekim ayında artış göstererek yükselişi 2. aya taşıdı ve yüzde 0,2 oranında yükseliş göstermiştir. Avro Bölgesi’nde ekonomik görünüme ilişkin endişelerin artması piyasaların Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) alacağı kararlara odaklanmasına neden olmaktadır. ECB 6 Kasım’daki para politikası toplantısında herhangi bir değişiklik kararı almamıştır. ECB Başkanı Draghi toplantı sonrası yaptığı açıklamada, merkez bankası bilançosunun önümüzdeki iki yıl içerisinde yaklaşık 1 trilyon Euro artacağı yönündeki açıklamasını yinelemiştir. Almanya Ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,1 oranında büyürken yıllık bazda ise yüzde 1,2 oranında büyüme kaydetmiştir. Almanya’nın üçüncü çeyrekte ihracatı yüzde 1,9 oranında, ithalatı ise yüzde 1,7 oranında artmıştır. Avro Bölgesi yılın üçüncü çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 0,2 oranında büyürken yıllık bazda ise yüzde 0,8 oranında büyümüştür. AB-28 ülkeleri ise çeyreklik bazda yüzde 0,3 oranında, yıllık bazda ise yüzde 1,3 oranında büyümüştür. Avro Bölgesi’nin en büyük iki ekonomisi olan Almanya ve Fransa’da üçüncü çeyrekte sırasıyla görülen yüzde 0,1 ve yüzde 0,3 oranındaki büyüme oranları bölgede yavaş da olsa bir toparlanmanın sinyalini vermiştir. Avrupa Merkez Bankası (AMB), kasım ayı aylık bülteninde Euro Bölgesi'ne ilişkin bu yıl, gelecek yıl ve 2016 yılı için büyüme ve enflasyon tahminlerinin aşağı yönlü revize edildiğini bildirmiştir. Avrupa Komisyonu, Avro Bölgesi’ndeki büyük ekonomilerin son altı yılda yaşanan iki resesyon sonrasında borç krizinin etkilerini atlatmakta zorluk yaşaması ile Mayıs ayında sırasıyla yüzde 1,2 ve yüzde 1,7 olarak tahmin ettiği 2014 ve 2015 yılları büyümesini sırasıyla yüzde 0,8 ve yüzde 1,1’e düşürmüştür. Avro Bölgesi’nde bileşik PMI değeri Aralık’ta 51,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. 4 4 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Avro Bölgesi’nin 2014 yılında yüzde 0,8 oranında, 2015 yılında ise yüzde 1,3 oranında büyümesi öngörülmektedir. İtalya Ekonomisi 2014’ün birinci çeyreğinden sonra ikinci çeyreğinde de küçülerek resesyona girmiştir. 2014’ün ilk çeyreğinde yüzde 0,1 oranında küçülen İtalya’da ikinci çeyrek büyüme oranı ise yüzde -0,2 oranında gerçekleşmiştir. Almanya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,2 oranında daralmıştır. Avro Bölgesi ülkelerinden Almanya’nın 2014 yılı büyümesi yüzde 1,9 olarak tahmin edilirken İtalya’nın yüzde 0,3 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Ekim ayı toplantısında politika faizini 0,05’te sabit tutmuştur. Yılın ikinci çeyreğinde dönemlik bazda yüzde 0,7 oranında büyüyen İngiltere Ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde ise yüzde 0,7 oranında büyümüştür. Yıllık bazda büyüme ise yüzde 3 oranında gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,9 oranında büyümüştür. Büyüme oranı AB-28 5 ülkelerinde ise sırasıyla yüzde 0,4 ve yüzde 1,4 oranında gerçekleşmiştir. Çin Çin’de Aralık ayında imalat PMI endeksi Kasım ayındaki 50 seviyesinden 49,6’ya gerileyerek yedi ayın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin Gümrük İdaresi’nin açıkladığı verilere göre ihracat, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,7 oranında artış gösterirken ithalat ise aynı dönemde yüzde 6,7 oranında azalmıştır. Böylece Kasım ayında Çin’in dış ticaret fazlası 54,5 milyar dolara ulaşmıştır. Açıklanan Dünya Altın Konseyi Raporu’na göre altın talebi yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,5 oranında düşerek 929,3 ton ile 2009 yılının son çeyreğinden bu yana en düşük seviyesine gerilemiştir. Çin’de altın talebi söz konusu dönemde yıllık bazda yüzde 37 oranında düşmüştür. Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,5 oranında büyüyen Çin Ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 7,3 oranında büyümüştür. Çin’de Ekim ayı tüketici fiyat endeksi yüzde 1,6 oranında artmıştır. 5 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 Çin’de Kasım ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,2 oranında yükselerek beklentilerin altında kalmıştır. Dünya Bankası Raporunda Çin’in 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla yüzde 7,6 ve yüzde 7,5 oranında büyüyeceği ve 2014 yılına ilişkin resmi büyüme hedefinin gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Çin Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı tahmini yüzde 7,4 olurken 2015 yılında ise yüzde 7,1 büyüme oranının görülmesi öngörülmektedir. Japonya Japonya Hükümeti Nisan’da kabul edilen yeni vergilerin tüketimde düşüşe neden olmasının ardından ekonomiyi desteklemek için 3,5 trilyon yenlik (29 milyar dolar) mali teşvik paketini onaylamıştır. Japonya Merkez Bankası (BOJ), parasal tabanı yıllık olarak 80 trilyon yen (672 milyar dolar) arttıracağı açıklamasında bulunmuştur. Japonya’da Kasım ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,9 oranında yükselirken ithalat ise yüzde 1,7 oranında gerilemiştir. Kasım ayında dış ticaret açığı 892 milyar yen (7,6 milyar dolar) olarak gerçekleşmiştir. Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,1 oranında küçülen Japonya Ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde de yüzde 1,6 oranında küçülerek resesyona girmiştir. Japonya’da imalat PMI değeri Ekim ayında 52,4 değerini almıştır. Japonya’da Mayıs ayında cari denge 522,8 milyar yen ile üst üste dördüncü ayda fazla vermiştir. Japonya’da sanayi üretimi Kasım ayında yıllık bazda yüzde 0,6 oranında gerilemiştir. Japonya’da tüketici fiyatları Eylül ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3 oranında artmıştır. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Japonya Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı yüzde 0,9 olurken 2015 yılı için büyüme oranı yüzde 0,8 olarak tahmin edilmiştir. 6 6 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 Hindistan Açıklanan Dünya Altın Konseyi Raporu’na göre altın talebi yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,5 oranında düşerek 929,3 ton ile 2009 yılının son çeyreğinden bu yana en düşük seviyesine gerilemiştir. Hindistan’da altın talebi söz konusu dönemde iki katın üzerinde artış göstererek 91 tondan 204 tona yükselmiştir. HSBC tarafından açıklanan Eylül ayı imalat ve hizmetler PMI verileri Hindistan ekonomisinde toparlanmanın devam ettiğine işaret etmiştir. İmalat sanayi PMI endeksi Eylül ayında 51 seviyesinde gerçekleşirken, hizmetler PMI endeksi önceki aya göre artış göstererek 50,6’dan 51,6 seviyesine yükselmiştir. Hindistan’da imalat PMI değeri Ağustos ayında 52,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın birinci çeyreğinde yüzde 4,6 oranında büyüyen Hindistan Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,7 oranında büyümüştür. Hindistan’da Mayıs ayında tüketici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,3 oranında yükselirken üretici fiyatları ise yüzde 6 oranında yükselmiştir. Hindistan Merkez Bankası 28 Eylül tarihli toplantısında politika faizini değiştirmemiştir. Banka politika faizini bulunduğu yüzde 8 seviyesinde bırakırken, ekonomiye destek sağlamak amacıyla banka kredileri için bazı kuralları gevşetmiştir. Hindistan ekonomisinde sanayi üretimi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,5 oranında artmıştır. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Hindistan Ekonomisinin 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin büyüme tahminleri sırasıyla yüzde 5,6 ve yüzde 6,4 olmuştur. KAYNAKLAR Uluslararası Para Fonu (IMF) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Dünya Bankası (WB) Avrupa İstatistik Ofisi (EuroStat) Bureau of the Census Bureau of Labor Statistics Institute for Supply Management (ISM) Bloomberg Professional National Bureau of Statistics of China Statistics Bureau of Japan Central Planning Bureau (CPB) Markit Economics HSBC T.C. Kalkınma Bakanlığı T.C. Ekonomi Bakanlığı 7 7 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 8 Ocak 2015 NOT: Bu rapor RYKGM - Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın kurumsal yaklaşımını yansıtmamaktadır. 1 1