Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 Küresel Ekonomik Görünüm CPB’nin açıkladığı verilere göre Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre dünya ticaret hacmi yüzde 2,8 oranında artarken dünya ihracat hacmi yüzde 4,1, dünya ithalat hacmi ise yüzde 1,4 oranında artmıştır. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), 2014 yılına ilişkin küresel mal ticareti hacmindeki büyüme oranı tahminini yüzde 4,6’dan yüzde 3,1’e düşürürken daha önce yüzde 5,3 olarak öngördüğü 2015 yılı büyüme tahminini ise yüzde 4’e düşürmüştür. Örgüt aşağı yönlü revizyonların küresel ticaretteki büyümenin beklentilerin altında kalması ve artan jeopolitik riskler ile Batı Afrika’daki ebola salgınından kaynaklandığını belirtmiştir. İskoçya’da seçmenlerin Birleşik Krallık’tan bağımsızlık referandumunda hayır oyu vermeleri ile sterlin son bir yılın en güçlü iki günlük yükselişine yönlenirken İngiltere ve Avrupa hisse senedi endeksleri yükselmiş ve ABD Hazine tahvilleri değer kaybetmiştir. ABD Merkez Bankası (FED) Eylül ayı toplantısında faiz artırımının zamanı konusunda ‘kayda değer süre’ ifadesini kullanmaya devam ederken ekonominin makul bir düzeyde büyüdüğü ve enflasyonun hedeflenenin altında seyrettiği belirtilmiştir. Tahvil alım programında kesinti yapmaya devam eden ABD Merkez Bankası, aylık tahvil alım programını yedinci kez üst üste 10 milyar dolar azaltarak 15 milyar dolara çekmiştir. ABD Merkez Bankası tahvil alım programını Ekim ayında sonlandıracak. OECD Ukrayna ve Orta Doğu’da yaşanan sorunlar ve finansal akışlarda büyük değişimler yaşanma ihtimali nedeniyle 2014 yılına ilişkin Mayıs ayında yüzde 2,6 olarak açıkladığı ABD’nin büyüme tahminini yüzde 2,1’e, Mayıs ayında yüzde 1,2 olarak açıkladığı Avro Bölgesi büyüme tahminini ise yüzde 0,8’e düşürmüştür. Avro Bölgesi 2014 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,7 oranında büyürken bu oran AB-28 ülkeleri için yüzde 1,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2014 yılı birinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,1 oranında küçülen ABD Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4,6 oranında büyümüştür. 1 1 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 Çin’de Ağustos ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,4 oranında artarken ithalat is yüzde 2,4 oranında azalmıştır. Çin’de Ağustos ayında dış ticaret fazlası 49,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın birinci çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 6,7 oranında büyüyen Japonya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 7,1 oranında küçülmüştür. IMF, Çin ve ABD gibi gelişmiş ülkelerdeki ekonomik yavaşlamanın da etkisiyle daha önce yüzde 3,7 olarak tahmin ettiği küresel büyüme oranını yüzde 3,4’e düşürmüştür. Almanya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,2 oranında daralmıştır. Japonya’da Ağustos ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 oranında gerilerken ithalat ise yüzde 1,5 oranında düşüş kaydetmiştir. Ağustos ayında dış ticaret açığı 8,7 milyar dolar olmuştur. Çin’de Ağustos ayında imalat PMI endeksi beklentilerin altında 50,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. ABD’de dış ticaret açığı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7 oranında azalarak 41,5 milyar dolara gerilemiştir. Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 7,5 oranında büyümüştür. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Eylül ayı toplantısında politika faizini 0,05’e indirdiğini açıklamıştır. ABD’de Ağustos ayı tarım dışı istihdam artışı 142 bin kişi olurken işsizlik oranı ise yüzde 6,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi’nde Haziran ayı işsizlik oranı yüzde 11,5 olurken AB-28 ülkelerinde yüzde 10,2 oranında gerçeklemiştir. Avro Bölgesi’nde Ağustos ayı tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre değişmeyerek yıllık bazda yüzde 0,4 oranında gerçekleşmiştir. Japonya’da sanayi üretimi Haziran’da aylık bazda yüzde 0,2 oranında yükselmiştir. Japonya’da tüketici fiyatları Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,3 oranında artmıştır. ABD’de Temmuz ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,1 gerilemiştir. Avro Bölgesi sanayi üretimi Temmuz ayında aylık bazda yüzde 1 oranında artarken yıllık bazda yüzde 2,2 oranında artış göstermemiştir. 2 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 Çin’de Ağustos ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,9 oranında yükselmiştir. ABD’de tüketici fiyat endeksi Ağustos ayında yıllık bazda değişim göstermezken aylık bazda ise yüzde 0,2 oranında gerilemiştir. Çin’de Mayıs ayı tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı yüzde 2,5 olarak gerçekleşirken üretici fiyatları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,1 oranında gerilemiştir. Avro Bölgesi imalat PMI endeksi Ağustos ayında 50,7 değerini almıştır. Bölgesel Görünüm Amerika Birleşik Devletleri ABD Merkez Bankası (FED) Eylül ayı toplantısında faiz artırımının zamanı konusunda ‘kayda değer süre’ ifadesini kullanmaya devam ederken ekonominin makul bir düzeyde büyüdüğü ve enflasyonun hedeflenenin altında seyrettiği belirtilmiştir. Tahvil alım programında kesinti yapmaya devam eden ABD Merkez Bankası, aylık tahvil alım programını yedinci kez üst üste 10 milyar dolar azaltarak 15 milyar dolara çekmiştir. ABD Merkez Bankası tahvil alım programını Ekim ayında sonlandıracak. 2014 yılı birinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,1 oranında küçülen ABD Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4,6 oranında büyümüştür. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre ABD Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı yüzde 2,8’den yüzde 1,7’ye düşürülürken 2015 yılı için büyüme oranı yüzde 3 olarak tahmin edilmiştir. ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 13 Eylül ile biten haftada 293 bin olmuştur. ABD’de Temmuz ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,1 gerilemiştir. ABD’de Ağustos ayı tarım dışı istihdam artışı 142 bin kişi olurken işsizlik oranı ise yüzde 6,1 seviyesinde gerçekleşmiştir.. ABD’de bütçe açığı Ağustos ayında 128,7 milyar dolar olarak açıklanırken toplam bütçe açığı ise 584,2 milyar dolar ile son altı yılın en düşük seviyesine inmiştir. ABD’de imalat sanayi PMI endeksi Ağustos ayında 57,9 değerini almıştır. ABD ekonomisi için imalat sektörü PMI değeri Haziran ayında 57,3 değerini almıştır. 3 3 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 ABD’de tüketici fiyat endeksi Ağustos ayında yıllık bazda değişim göstermezken aylık bazda ise yüzde 0,2 oranında gerilemiştir. Üretici fiyatları endeksi ise Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1 artarken bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,7 oranında artış göstermiştir. Avrupa Birliği Avro Bölgesi 2014 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,7 oranında büyürken bu oran AB-28 ülkeleri için yüzde 1,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Almanya’da sanayi üretimi Temmuz ayında aylık bazda yüzde 1,9 oranında, yıllık bazda ise yüzde 3 oranında artmıştır. İtalya Ekonomisi 2014’ün birinci çeyreğinden sonra ikinci çeyreğinde de küçülerek resesyona girmiştir. 2014’ün ilk çeyreğinde yüzde 0,1 oranında küçülen İtalya’da ikinci çeyrek büyüme oranı ise yüzde -0,2 oranında gerçekleşmiştir. Almanya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,2 oranında daralmıştır. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Avro Bölgesi’nin 2014 yılında yüzde 1,1 oranında, 2015 yılında ise yüzde 1,5 oranında büyümesi 4 öngörülmektedir. Avro Bölgesi ülkelerinden Almanya’nın 2014 yılı büyümesi yüzde 1,9 olarak tahmin edilirken İtalya’nın yüzde 0,3 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Eylül ayı toplantısında politika faizini 0,05’e indirdiğini açıklamıştır. İngiltere Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,8 oranında büyümüştür. Avro Bölgesi'nde ekonomik güven endeksi Haziran'da 102'ye gerilemiştir. Avro Bölgesi’nde Haziran ayı işsizlik oranı yüzde 11,5 olurken AB-28 ülkelerinde yüzde 10,2 oranında gerçeklemiştir. Avro Bölgesi’nde Ağustos ayı tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre değişmeyerek yıllık bazda yüzde 0,4 oranında gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,9 oranında büyümüştür. Büyüme oranı AB-28 ülkelerinde ise sırasıyla yüzde 0,4 ve yüzde 1,4 oranında gerçekleşmiştir. Üretici fiyatları endeksi ise Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1; bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1 oranında gerilemiştir. 4 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 Avro Bölgesi imalat PMI endeksi Ağustos ayında 50,7 değerini almıştır. Avro Bölgesi sanayi üretimi Temmuz ayında aylık bazda yüzde 1 oranında artarken yıllık bazda yüzde 2,2 oranında artış göstermemiştir. Sanayi üretimi AB-28 ülkelerinde ise aylık bazda yüzde 0,7 oranında yıllık bazda ise yüzde 2 oranında artış göstermiştir. Avro Bölgesi 2014 yılının ilk çeyreğinde, beklentilerin altında kalarak, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2 oranında büyümüştür. Çin Çin’de Ağustos ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,4 oranında artarken ithalat is yüzde 2,4 oranında azalmıştır. Çin’de Ağustos ayında dış ticaret fazlası 49,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Çin Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı tahmini 0,2 puan düşürülerek yüzde 7,4 olarak tahmin edilirken 2015 yılına ilişkin büyüme tahmini de 0,2 puan aşağıya revize edilerek yüzde 7,1’e düşürülmüştür. Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,5 oranında büyümüştür. Bu büyümede, Çin hükümetinin yıllık yüzde 7,5’luk büyüme hedefini tutturabilmek için arttırdığı demiryolu harcamalarının, bazı bankalar için düşürdüğü zorunlu karşılıkların ve indirdiği vergi oranlarının etkili olduğu bildirilmektedir. Çin’de Mayıs ayı tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı yüzde 2,5 olarak gerçekleşirken üretici fiyatları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,1 oranında gerilemiştir. Çin’de Ağustos ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,9 oranında yükselmiştir. Çin’de Ağustos ayında imalat PMI endeksi beklentilerin altında 50,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin’de altın talebi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 52 oranında düşmüştür. Yılın ilk çeyreğinde Çin ekonomisinde büyümenin yüzde 7,4 olarak gerçekleşmesinin ardından merkezi hükümet büyümenin hedeflenen seviyede gerçekleşmesi için ekonomide belirli kesimlerin desteklenmesi amacıyla seçici ilave teşvik kararlarını uygulamaya başlamıştır. KOBİ’lere ve tarımsal faaliyetlere yönelik kredi veren 5 5 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 bankaların zorunlu karşılıkları bir miktar düşürülerek yeni kredi oluşumu teşvik edilmiştir. Bunun yanında KOBİ’lere yönelik vergi muafiyetlerini açıklayarak ekonomik aktivitenin devamının sağlanması hedeflenmiştir. Dünya Bankası Raporunda Çin ekonomisine yönelik genel ekonomik görünüme ilişkin olarak yapılan değerlendirmede Çin’in geçmiş yıllardaki büyüme performansının ekonomide yapısal dönüşümle beraber kademeli olarak yavaşladığı belirtilmiştir. Çin’in 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla yüzde 7,6 ve yüzde 7,5 oranında büyüyeceği ve 2014 yılına ilişkin resmi büyüme hedefinin gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. OECD 6 Mayıs’ta yaptığı değerlendirmede 2014 yılı için Çin’in yüzde 7,4 oranında büyüyeceğini öngörmüştür. IMF’nin yayınladığı “Dünya Ekonomik Görünümü: Nisan 2014” Raporu’nda 2014 yılında Çin’in büyümesi yüzde 7,5 olarak öngörülmektedir. Japonya Yılın birinci çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 6,7 oranında büyüyen Japonya 6 Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 7,1 oranında küçülmüştür. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Japonya Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı yüzde 1,3’ten yüzde 1,6’ya yükseltilirken 2015 yılı için büyüme oranı yüzde 1,1 olarak tahmin edilmiştir. Japonya’da imalat PMI değeri Ağustos ayında 52,2 değerini almıştır. Japonya’da Ağustos ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 oranında gerilerken ithalat ise yüzde 1,5 oranında düşüş kaydetmiştir. Ağustos ayında dış ticaret açığı 8,7 milyar dolar olmuştur. Japonya’da Mayıs ayında cari denge 522,8 milyar yen ile üst üste dördüncü ayda fazla vermiştir. Japonya’da sanayi üretimi Haziran’da aylık bazda yüzde 0,2 oranında yükselmiştir. Japonya’da tüketici fiyatları Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,3 oranında artmıştır. Mayıs ayında Japonya’da işsizlik oranı yüzde 3,5 oranında gerçekleşmiştir. Japonya Merkez Bankası (BOJ), Şubat ayında belirlediği parasal tabanı 60-70 trilyon yen artırma politikasını Temmuz ayı için de değiştirmemiştir. 6 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RYKGM – EADD 26 Eylül 2014 Hindistan Hindistan’da imalat PMI değeri Ağustos ayında 52,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın birinci çeyreğinde yüzde 4,6 oranında büyüyen Hindistan Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,7 oranında büyümüştür. IMF’nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Hindistan Ekonomisinin 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin büyüme tahminleri değiştirilmeyerek sırasıyla yüzde 5,4 ve yüzde 6,4 oranlarında sabit bırakılmıştır. Hindistan’da Mayıs ayında tüketici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,3 oranında yükselirken üretici fiyatları ise yüzde 6 oranında yükselmiştir. Hindistan Merkez Bankası politika faizini değiştirmemiştir. Banka politika faizini bulunduğu yüzde 8 seviyesinde bırakırken, ekonomiye destek sağlamak amacıyla banka kredileri için bazı kuralları gevşetmiştir. Banka, enflasyon baskıları azalmaya devam ettiği sürece daha fazla faiz artırımına gitmeyebileceğinin de işaretini vermiştir. Hindistan ekonomisinde sanayi üretimi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,4 oranında artarken imalat üretimi ise yıllık bazda yüzde 2,6 oranında artmıştır. KAYNAKLAR Uluslararası Para Fonu (IMF) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Dünya Bankası (WB) Avrupa İstatistik Ofisi (EuroStat) Bureau of the Census Bureau of Labor Statistics Institute for Supply Management (ISM) Bloomberg Professional National Bureau of Statistics of China Statistics Bureau of Japan Central Planning Bureau (CPB) Markit Economics HSBC T.C. Kalkınma Bakanlığı T.C. Ekonomi Bakanlığı NOT: Bu rapor RYKGM - Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın kurumsal yaklaşımını yansıtmamaktadır. 7 7