GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ DIŞ TİCARET, ŞİRKET, ESNAF ve KOOPERATİFLERE İLİŞKİN GEÇİCİ İDARİ VERİLER Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, 2017 yılı Şubat ayı ihracatımız 12 milyar 118 milyon dolar, ithalatımız ise 15 milyar 822 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak ayına ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Şubat aylarına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK’ in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat 2017 yılı Şubat ayında; 1 İhracat 12 milyar 118 milyon dolar, İthalat 15 milyar 822 milyon dolar, Dış ticaret hacmi 27 milyar 940 milyon dolar, Dış ticaret açığı 3 milyar 704 milyon dolar İhracatın ithalatı karşılama oranı % 76,6 olarak gerçekleşmiştir. 2017 2016 yılı Şubat ayında ihracat altın ve mücevherat eşyası hariç tutulduğunda 10 milyar 635 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olup, 2017 yılı Şubat ayında ise bahse konu ihracat %4,95 oranında artarak 11 milyar 162 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılı Şubat ayında ithalat altın ve mücevherat eşyası hariç tutulduğunda 15 milyar 278 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olup, 2017 yılı Şubat ayında ise bahse konu ithalat %1,84 oranında azalarak 14 milyar 996 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 1: 2017 Yılı Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar) Dış Ticaret Ocak İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi Şubat 11.278 15.586 26.864 -4.309 72,4 İhr./ İth. Karşılama Oranı (%) 12.118 15.822 27.940 -3.704 76,6 Ocak-Şubat 23.395 31.408 54.803 -8.013 74,5 Grafik 1: 2017 Yılı Şubat Ayına Göre Dış Ticaret Verileri 2 Son 12 aylık dönemde, İhracat 144 milyar 39 milyon dolar, ithalat ise 200 milyar 988 milyon dolar olmuştur. Dış ticaret hacmi 345 milyar 27 milyon dolar, dış ticaret açığı 56 milyar 948 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %71,7 olmuştur. II. Geniş Ekonomik Grupların (GEG) Sınıflamasına Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır. 2017 yılı Şubat ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat “Hammadde (Ara mallar)” (5 milyar 818 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Tüketim malları” (4 milyar 948 milyon dolar) ve “Yatırım (Sermaye) malları” (1 milyar 286 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 2: 2017 Yılı GEG Sınıflamasına Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra Sektör adı No 1 Yatırım (sermaye) malları 2 Hammadde (ara mallar) 3 Tüketim malları Diğer Toplam Ocak Şubat Ocak-Şubat 1.117 5.370 4.728 62 1.286 5.818 4.948 66 2.403 11.175 9.677 128 11.278 12.118 23.395 En fazla ithalat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır. 2017 yılı Şubat ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat “Hammadde (Ara mallar)” (11 milyar 600 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Yatırım (Sermaye) malları” (2 milyar 287 milyon dolar) ve “Tüketim malları” (1 milyar 898 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 3: 2017 Yılı GEG Sınıflamasına Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra Sektör adı No 1 Yatırım (sermaye) malları 2 Hammadde (ara mallar) 3 Tüketim malları Diğer Toplam Ocak Şubat Ocak-Şubat 2.134 11.886 1.518 48 2.287 11.600 1.898 37 4.422 23.485 3.417 85 15.586 15.822 31.408 III. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl “Motorlu kara taşıtları” olmuştur. 2017 yılı Şubat ayında en çok ihraç edilen “Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler” faslını (1 milyar 851 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler” (972 milyon dolar) ve “Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler” (965 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 3 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 4: 2017 Yılı Fasıllara Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Fasıl Açıklaması Ocak Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler Demir ve çelik Örme giyim eşyası ve aksesuarı Diğer Toplam Şubat 1.696 923 812 611 635 6.601 11.278 1.851 972 965 743 669 6.916 12.118 Ocak-Şubat 3.547 1.895 1.776 1.354 1.304 13.519 23.395 En fazla ithalat yapılan fasıl “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları” olmuştur. 2017 yılı Şubat ayında en çok ithal edilen “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları” faslını (2 milyar 892 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler” (1 milyar 767 milyon dolar) ve “Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü cihazları ” (1 milyar 391 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; 4 Tablo 5: 2017 Yılı Fasıllara Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Fasıl Açıklaması Ocak Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü cihazları Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler Demir ve çelik Diğer Toplam Şubat 3.197 1.898 1.447 745 1.136 7.163 15.586 2.892 1.767 1.391 1.077 982 7.713 15.822 Ocak-Şubat 6.089 3.665 2.838 1.822 2.118 14.876 31.408 IV. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, BAE ve Irak olmuştur. 2017 yılı Şubat ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1 milyar 118 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Birleşik Arap Emirlikleri (904 milyon dolar) ve Irak (726 milyon dolar) izlemektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 6: 2017 Yılı Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Ülke Adı 1 2 3 4 5 Almanya BAE Irak İngiltere İtalya Diğer Toplam Ocak 1.122 655 684 676 617 7.524 11.278 Şubat 1.118 904 726 689 681 7.999 12.118 Ocak-Şubat 2.240 1.559 1.409 1.365 1.298 15.523 23.395 Genel İhracat İçindeki Pay (%) Grafik 2: 2017 Yılı Şubat Ayına Göre İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları % 10 %9 %8 %7 %6 %5 %4 %3 %2 %1 %0 %9,2 %7,5 %6,0 5 2017 (Şubat) Almanya BAE Irak En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Almanya ve Rusya olmuştur. 2017 yılı Şubat ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (1 milyar 643 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 439 milyon dolar) ve Rusya (1 milyar 305 milyon dolar) izlemektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ En fazla ithalat yapılan ülkeler; Tablo 7: 2017 Yılı Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ülke Adı Ocak Çin Almanya Rusya Federasyonu Fransa ABD Diğer Toplam Şubat 1.851 1.187 1.480 440 734 9.895 15.586 Ocak-Şubat 1.643 1.439 1.305 767 764 9.904 15.822 3.494 2.626 2.785 1.208 1.498 19.798 31.408 Genel İthalat İçindeki Pay (%) Grafik 3: 2017 Yılı Şubat Ayına Göre İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları % 12 %10,4 9,1% % 10 8,2% %8 %6 %4 %2 6 %0 2017 (Şubat) Çin Almanya Rusya Federasyonu V. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2017 yılı Şubat ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2017 yılı Şubat ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat “Deniz Yolu” (6 milyar 974 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (3 milyar 607 milyon dolar) ve “Hava Yolu” ulaşımı (1 milyar 372 milyon dolar) izlemektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Grafik 4: 2017 Yılı Şubat Ayı Taşıma Şekillerine Göre İhracat (%) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir. 2017 yılı Şubat ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat “Deniz Yolu” (10 milyar 7 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (2 milyar 605 milyon dolar) ve “Hava Yolu” ulaşımı (2 milyar 51 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: 2017 Yılı Şubat Ayı Taşıma Şekillerine Göre İthalat (%) 7 Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir. VI. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2017 yılı Şubat ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat “Mal Mukabili Ödeme” (7 milyar 390 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Peşin Ödeme” (1 milyar 760 milyon dolar) ve “Vesaik Mukabili Ödeme” (1 milyar 694 milyon dolar) takip etmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 8: 2017 Yılı Ödeme Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli Mal mukabili ödeme Peşin ödeme Vesaik mukabili ödeme Vadeli akreditif Bedelsiz Özel takas Akreditif Diğer* TOPLAM Ocak 7.077 1.481 1.761 119 124 0 698 17 11.278 Şubat Ocak-Şubat 7.390 14.467 1.760 3.241 1.694 3.456 116 234 141 265 0 0 992 1.689 25 43 12.118 23.395 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili, Peşin Akreditif ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. 2017 yılı Şubat ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat “Mal Mukabili Ödeme” (6 milyar 904 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Peşin Ödeme” (5 milyar 684 milyon dolar) ve “Akreditif” (808 milyon dolar) takip etmiştir. Tablo 9: 2017 Yılı Ödeme Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli Mal mukabili ödeme Peşin ödeme Vesaik mukabili ödeme Vadeli akreditif Bedelsiz Özel takas Akreditif Diğer* TOPLAM Ocak 7.432 5.076 702 932 416 1 957 71 15.586 Şubat Ocak-Şubat 6.904 14.336 5.864 10.939 632 1.333 781 1.713 771 1.187 0 0 808 1.765 63 134 15.822 31.408 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili, Peşin Akreditif ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 8 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2017 yılı Şubat ayında 6,8 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2017 yılı Ocak ayında 8 milyar 422 milyon TL, 2017 yılı Şubat ayında 6 milyar 779 milyon TL vergi tahsil edilmiştir. 2017 yılı Ocak ayında ülkemiz vergi gelirleri toplamı 48 milyar 421 milyon TL’dir. Aynı dönemde Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı %17,39 olarak gerçekleşmiştir. C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 10: 2017 Yılı Türlerine Göre Kurulan, Kapanan ve Aktif Olan Toplam Firma Sayısı Şubat Dönem Ocak - Şubat Aktif Firma Türü Limited Şirket Ticari İşletme Şube Anonim Şirket Kooperatif Kollektif Şirket Komandit Şirket Konsorsiyum Donatma İştiraki Toplam Kurulan 4.296 3.575 1.564 977 58 1 0 1 0 10.472 Kapanan 521 1.893 831 92 42 4 0 1 0 3.384 Kurulan Kapanan 9.793 7.736 2.551 1.982 130 1 0 1 0 22.194 1.215 4.175 1.958 210 100 11 0 1 0 7.670 795.325 721.754 191.337 124.201 57.006 12.734 1.950 62 4 1.904.373 2017 yılı Şubat ayında 4.296 Limited Şirket, 3.575 Ticari İşletme, 1.564 Şube, 977 Anonim Şirket, 58 Kooperatif, 1 Kollektif Şirket, 1 Konsorsiyum kurulmuştur. Toplam aktif firma sayısı ise 1.904.373’dür. Tablo 11: 2017 Yılı Kurulan ve Kapanan Firma Sayısı Dönem Kapanan Firma Kurulan Firma Ocak 4.286 12.332 Şubat Ocak - Şubat 3.384 7.670 10.472 22.194 2017 yılı Şubat ayında 10.472 firma kurulmuş, 3.384 firma kapanmıştır. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 9 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Grafik 6: 2017 Yılı Şubat Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları D. HAL KAYIT SİSTEMİ VERİLERİ Tablo 12: 2017 Yılı Hal Kayıt Sistemi Verileri Dönem Hal Kayıt Sistemine Kayıtlı Kişi Sayısı Bildirim Sayısı Ocak 40.608 10.525.418 Şubat Ocak - Şubat 40.818 40.818 10.751.100 21.276.518 2017 yılı Şubat ayında Hal Kayıt Sistemine kayıtlı kişi sayısı 40.818, bildirim sayısı ise 10.751.100’dür. E. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 13: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Kadın Erkek Toplam Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı Sayı 256.992 1.432.935 1.689.927 1.817.935 Türkiye genelinde toplam 1.689.927 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.817.935’ dir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 10 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 14: 2017 Yılı Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları İşlem Ocak 25.156 Tescil (Açılış) Terkin (Kapanış) 10.744 Şubat Ocak - Şubat 21.758 46.914 9.115 19.859 2017 yılı Şubat ayında Türkiye genelinde toplam 21.758 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 9.115 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. F. KOOPERATİFÇİLİK VERİLERİ Tablo 15: 2017 Yılı Kooperatif ve Ortak Sayıları Dönem Kooperatif Sayısı Ortak Sayısı Ocak Şubat 11.973 11.984 2.545.184 2.545.264 2017 yılı Şubat ayı itibariyle Türkiye genelinde toplam 11.984 kooperatif bulunmaktadır. Bu kooperatiflerin ortak sayısı 2.545.264’tür. 11 Tablo 16: 2017 Yılı Kredi Türlerine Göre Kredi Kullanan Esnaf ve Sanatkâr Sayıları ile Kredi Bakiyesi* Tutarı Ocak 2017 Kredi Türü Esnaf ve Kredi Bakiyesi Sanatkâr Sayısı (Bin TL) % 50 Faiz İndirimli Krediler 385.200 19.555.963 % 100 Faiz İndirimli Krediler (Faizsiz Krediler) 49.193 945.468 Toplam 434.393 20.501.431 2017 yılı Ocak ayı itibariyle, %50 faiz indirimli ve %100 faiz indirimli (faizsiz) kredi kullanan toplam esnaf ve sanatkâr sayısı 434.393 iken, kredi bakiyesi 20 milyar 501 milyon 431 bin TL’dir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 17: 2017 Yılı %100 Faiz İndirimli Kredi Türlerine Göre Kredi Kullanan Esnaf ve Sanatkâr Sayıları ile Kredi Bakiyesi* Tutarı Kredi Türü** Esnaf ve Sanatkâr Sayısı Kaybolmaya yüz tutan meslekler 143 Usta girişimci 167 30.000 TL Sıfır faizli kredi 48.768 100.000 TL Genç Girişimci 15 50.000 TL TESKOMB Faiz Destekli Kredi (Diyarbakır Sur ilçesi) 100 Toplam 49.193 Ocak 2017 Kredi Bakiyesi Kullandırım (Bin TL) Tutarı (Bin TL) 2.852 4.093 4.595 6.825 932.271 1.349.740 835 903 4.915 4.915 945.468 1.366.475 2017 yılı Ocak ayı itibariyle; Kaybolmaya yüz tutan meslekler kapsamında kredi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 143 iken, kullandırım tutarı 4 milyon 93 bin TL, Usta girişimci kredisi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 167 iken, kullandırım tutarı 6 milyon 825 bin TL, 30.000 TL’ye kadar sıfır faizli (faizsiz) kredi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 48.768 iken, kullandırım tutarı 1 milyar 349 milyon 740 bin TL, 100.000 TL’ye kadar genç girişimci kredisi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 15 iken, kullandırım tutarı 903 bin TL, 50.000 TL’lik TESKOMB faiz destekli kredi (Terörden zarar gören Diyarbakır Sur ilçesi) kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 100 iken, kullandırım tutarı 4 milyon 915 bin TL olarak gerçekleşmiştir. *Kredi Bakiyesi; esnaf ve sanatkârlarca kullanılan kredilerin toplamından vadesi gelmemiş olup henüz tahsil edilmeyen tutarı ifade etmektedir. ** Kredi Türlerine ilişkin detaylı açıklamaya Metaveride yer verilmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 12 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2017 YILI ŞUBAT AYI VERİ BÜLTENİ YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Tabloda yer alan rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 13 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü