Nanind Tıp Der~ili-2/IOY-1, 16-19 Acil Servise Başvuran Hastalarda Yüksek Troponin T Düzeylerinin Değerlendirilmesi* Gökçe OGUZ (1), Osman OGUZ (1), Özlem DEMİR (2), Murat USTA (1), Ömer EMECEN (1), Berrin Berçik İNAL(1), Pınar Tonbaklar BİLGİ (1), Hale ARALI (1), Mehmet Emin PİŞKİNPAŞA (2), Güvenç GÜVENEN (1) ÖZET SUMMARY Amaç: Acil Semse başvuran yüksek Troponin T düzeyli hastaların klınik tanı/arını incelerneyi ve hasta altgruplarını tanımlamayı amaçladık. Evaluation of Elevated Troponin T Levels in Subjects who Entered Emergeney Department. Yöntem: 1 Aralık 2008 ile 1 Mart 2009 tarihleri arasında (3 aylık dönem) Acıl Sen•iste Troponin T test ıstemleri yapılmış olan kişilenn sonuçları elektranık kayıtlardan elde edildi. Hastalar (n=699) /ntemational Classificaflon of Dısease (/CD) göre 3 altgruba ayrıldı; 'akut kalp hastalıkları', 'kronik kalp luıstalık/an' ve 'dığer'. Acillaboratumrımızda Tropmıin T düzeyleri Elecsys 2010 ıle (Roche Diagnostics, Almanya) çalışıldı. Kıt prospektüsüne göre referans sının< 0,01 nglmL idi. Nonparametrik yöntem kullanarak altgruplarda medyan (25. 75. persenrili düzeylerimlıesapladık. lntroduction: Our objective was to examıne the elinical diagnosıs of suhjects with high Troponın T /eve/s who enteı·ed Emergency Department and to determine the patient suhgroups. Materials and Methods: Results of Troponin T test requests of subjects made from Emergency Department hetween December 1st 2008 and 1st March 2009 (3 months' study perıod i were retneved from the electronic medıcal record. The patıents (n=699) were dıvıded in three subgroups; 'acute coronaıy syndrome', 'chronic heart disease' and 'others' according to International Classification of Disease (/CD). Troponin T was assayed on Elecsys 2010 (Roche Dıagnostıcs, Germany). The reference lımit, as stated ın the insert, was < 0.01 ng/mL Usmg nonparametric method we determined the medıan (25th 75th percentilesi /eve/s in the subgıoups. Bulgular: Serum Troponin T düzeylerı 0,045 nglmL (0,0190.152) olarak bulunan 358 hasta Acil Servıste ız/endi. Kroner Bakım Ünitesinde (KBÜ) 'akut kalp hastalığı' (n=95), 'kronik kalp hastalığı'(n=56) ve İç Hastalıkları Servisinde 'akut kalp luıstalığı' (n=23) tanısıyla i:lenen olguların 25incı persantil değerleri benzer idi (sırasıyla, 0,071 nglmL, 0,068 nglmL ve 0,062 nglmL) Results: Subjects (n=358) wıth serum Troponin T leı·els of 0.045 nglmL (0.0190.152) were fol/owed up ın the Emergency Department. Subjectsfol/owed up in the Coronary Care Unit as 'acute coronaıy syndrome' (n=95 ), 'chronıc heart dısease' (n=56) and subjects fo/lowed up in the Internal Medıcıne Department as 'acute coronm)' syndrome' (n=23) had simi/ar (>0.06 nglmL) 25th percenti/es (0.071 ng/mL, 0.068 ng/nıL ve 0.062 nglmL, respectively). Sonuç: Verılerımız akut koroner sendrom olmadığı halde Troponin Tyiiksekliklerinin olabileceğim göstermektedır. Acil Sen•ise başvuran luıstalarda nonspesifik yükseklik sıklıkla karşılaşılan bir bulgudur. Anahtar Kelimeler: Troponin T, Myokard enfarktüsü, Göğüs ağrısı. Discussion: Our data denıonstrate tluıt Troponin T elevations ocur even in absence of acute coronary syndrome and nonspecific tropomn elemtion is a common finding among patients entered Emergeney Department. Key Words: Troponin T, GİRİŞ amaçladık. manında yapılabilmesi için oldukça önemlidir (1). AKS'da, artmış Troponin T düzeyleri hem prognoz hem de tedavinin yönlendirilmesi açısından önem taşımaktadır. Ancak artmış Troponin T düzeylerinin, diğer bazı klinik durumlarla ilişkili olabileceği göz önünde buçalışma Chest pain. lundurulmalıdır. Hastanemizde Acil Servise başvuran ve Troponin T düzeyleri pozitif bulunan hastaların tanılarını retrospektif olarak inceleyerek, İç Hastalıklan ve Koroner Bakım Ünitesi'ne (KBÜ) yatış oranlannı ve bu olgularda serum Troponin T düzeylerini belirlemeyi Acil servise göğüs ağnsı şikayeti ile başvuran hastalarda akut koroner sendrom (AKS) erken tanı ve tedavi gerektiren acil bir durumdur. AKS'lu hastanın erken dönemde uygun triajı, trombolitik tedavi ve akut perkutan transluminal koroner anjioplasti gibi ileri tedavilerin za- *Bu Myocardialınfarction, GEREÇ VE YÖNTEM Çalışmamızda, hastanemizde 1 Aralık 2008 ile 1 Mart 2009 tarihleri Acil Servise başvuran ve Troponin T düzeyleri pozitif (~0.01 ng/mL) bulunan hastaların (n=699) tanılannı retrospektif olarak inceleyerek, İç Hastalıklan ve Koroner Bakım Ünitesi 'ne (KBÜ) yatış oranlarını ve bu olgularda serum Troponin T düzeylerini belirlemeyi amaçladık. Yatan hastalann tanılan, yatış dosyalarındaki Inarasında 23-26 Nısan 2009 tarıhlerınde Antalya' da Türk Klinik Biyokimya Derduzenlenen IX. Ulusal K/imk Bıyokimya Kongresı' nde poster olarak neğı tarafından sunulmuştur İstanbul Eğıtim ve Araştırma Hastanesı, 1- Bıyokimya Laboratuvarı 2- İç Hastalık/arK/ımğı 16 (,,,,, • '1 , ( ! ,,, '" ', .\cil Serı·ise Btt)ı'uranllmtalarda }'u/."'" Tmpu11i11 T !Jiı~evlaminl!r,~ırlenduı!mni ternational Classification of Disease (ICD) tanı hastalıklan' kard enfarktüsü, angina pektoris, akut iskemik kalp ğüs ağnsı), Grupll: 'kronik kalp liği, akciğer hastalıklan' ödemi, aritmi) ve Grup III: lar, kronik böbrek yetmezliği, Acil serviste 4 mililitrelik Bulgulanmız, kodlan incelenerek belirlendi ve 3 grupta toplandı; Grupl: 'akut kalp kadın (myo- hastalıkları, yaşlan verilmıştir. (konjestif kalp yetmez- 'diğer' (hıpertansif hastalık­ Çalışmamızın sonuçlanna göre, pozitif serum Troponin T düzeyle- ri bulunan hastalar içerisinde Acil Servis'te izlenenlerin hızlı pıhtılaştıncılı trombinli jelli tüplere alınıp, acil laboratuvannda 5 laboratuvanmızda TARTIŞMA Troponin T düzeyleri Elecsys 2010 ile elek- trokemilüminesans yöntemle (Roche Diagnostics, Almanya) Yalnızca sağlıklı çalışıl­ başvuran maktadrr. İç ve Dış kalite kontrol sonuçlanmız kabul edilir düzeydeydi. Gözle görülür hemolizli (Hb>0,1 gr/dL), lipemik nıldığında yalancı negatif değerler elde edilebileceği bınekler kulla- (2). kit prospektü- karşılaşıldığında sekliği kip edildi, hasta verilerinin istatistiksel sağlayacak güvenli bir ortam yakından değerlendirilmesine herhangi bir nedenle hastaneye yatırılan hastalarda nonspesifik troponin sıklıkla karşılaşılan bir durum olduğu bildirilmiştir bir çalışma sonucunda, toplumda Troponin T düzeyi yük- (;::1},01 ng/mL) %0,7 oranında bulunmuş ve bunun konjestif kalp yetmezliği, sol ventrikül hipertrofisi, diabetes mellitus ve kronik numune reddedildi, Troponin T için tekrar kan örneği istendi. Preanalitik koşullar ve analitik süreç Diğer değil, bireylerde veya hastaneye yüksekliklerinin sünde belirtilmektedir (negatif interferans). Hemolizli ve lipemik örneklerle böbrek ta- yetmezliği (21l.03 ng/mL) bu olanak ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Artış hastalıklann prevalansında mektedir. Bu hastalıklann oluşturuldu. görülmediği da ciddi Yine gözlen- bireylerde '<0.01 ng/mL' gü- çalışmamızda, oluşturulan hasta altgruplannda serum Troponin T düzeyleri incelendiğinde; KBÜ'nde hem 'akut kalp hastalığı' ACİLSERViS KORONER BAKlM İÇ HASTALIKLARI ÜNİTESİ SERViSi (n=358) (11=154) (n=l87) Kadın 157 58 72 Erkek 201 96 115 Yaş (Yıl) Kadın 71,47±12,41 71 ,56±10,78 71 ,56± 10,84 (Ort.± SD! Erkek 67,59±12,49 62,60±11,51 68,38±11,75 Grup-I 0,396 (0,071-1 ,320) 0,089(0,062-0, 162) Akut Kalp (n=95) (n=149) Grup-II 0,196 (0,068-0,494) 0,069 (0,02-0,211) Medyan (25inci- Kronik Kalp (n=56) (n=149) 75inci persanil) Hastalıklan (n=3) 0,043 (0,015-0-092 Hastalıklan 0,045 (0,019-0,152) TroponinT (mg/ml) durumunda artış venli bir sınır olarak kabul edilebilir (3). BULGULAR N oranı %51 'dir (n=358). dakika içerisinde santrifüj edilerek serum elde edildi. Acil dağılımı, (ortalama± SD) ve serum Troponin T düzeyleri median (25inci 75inci persantiller) olarak Tablo l'de gö- kronik obstrüktif akciğer hastalığı). (BD Diagnostics, ABD) kan örnekleri hastalann takip edildikleri birimlere göre ve erkek sayılan, Grup-III (n=15) Tablo!: Troponin T pozitif olguların dağılunı ve serum Troponin T düzeyleri. 17 i~twıhal Tıpl!nuısi-20119-1. lo /'! (n=95) hem de 'kronik kalp hastalığı'(n=56) tanısıyla izlenen ve İç Hastalıkları Servisinde 'akut kalp hastalığı' (n=23) tanısıyla izlenen olguların 25inci persantil değerlerinin birbirine yakın olduğunu (sıra­ sıyla 0,071 ng/ınL, 0,068 ng/ınL ve 0,062 ng/mL), buna karşılık İç Hastalıkları Servisinde 'kronik kalp hastalığı' (n=149) tanısıyla izlenen olgularda 25inci persantil değerinin oldukça farklı olduğunu gözledik (0,02 ng/ınL). Oysaki burada oluşturulan hasta gruplarının (klinikle örtüşen) medyan değerleri birbirlerinden oldukça farklılık göstermektedir: KBÜ-akut kalp hastalığı (0,346 ng/mL); KBÜ-kronik kalp hastalığı (0,196 ng/ınL); İç Hastalıkları Servisi-akut kalp hastalı­ ğı (0,089 ng/ınL) İç Hastalıkları Servisi-kronik kalp hastalığı (0,069 ng/mL). 25inci persantil verileri dikkatle incelendiğinde, kronik kalp hastalığırun takibinde KBÜ ve İç Hastalıkları Servisi tercihi yaparken (veya yoğun tedavi gerektiren hastaların seçiminde) serum Troponin T düzeylerinin (~,06 ng/ınL) benzerliği gözlenmiştir. Ancak bu hastaların seri alınan kan örneklerinde serum Troponin T düzeyinin yanı sıra eş zamanlı CKMB ve diğer biyokinıyasal belirteçlerin bakılması, bu belirteçlerin peak değerlerinin incelenmesi, gerekirse koroner anjiografi gibi görüntüleme yöntemleriyle bulguların desteklenmesi, beraberinde diğer hastalıkların araştırılması ve hastaların ileriye yönelik klinik takibi sonrası belli 'cut off' değerleri üzerinde yorum yapmak dalıa sağlıklı olacaktır. Retrospektif olarak yaptığımız çalışmada, hastalarda şikayetlerin veya klinik bulguların ortaya çıkış süresi ile acil servise başvuru sürelerinde farklılıklar vardır, bu durum Troponin T düzeylerinde karşılaşılabilecek değişkenliğin diğer bir nedenidir. Bu çalışma kalple ilgili klinik bulguların takibinin önemini vurgulamanın ötesinde, hastanemiz Acil Servis 'ine gelerek pozitif Troponin T bulunan olgular 3 farklı klinik gruba ayrıldığında, bu grupların tanımlanması açısından da ön çalışma niteliğindedir. Her ne kadar Troponin T yüksekliği (>0,01 ng/ınL) koroner iskeminin önemli bir göstergesi olsa da, akut koroner sendrom dışında diğer bazı klinik durumlarla, sıklıkla da konjestif kalp yetmezliği, sol ventrikül hipertrofisi, diabetes mellitus ve kronik böbrek yetmezliği ile ilişkili olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve her zaman kardiyak iskemi lehine yorumlanmamalıdır. Tablo II: Akut koroner sendrom seyreden klinik durumlar (6) dışında, troponin yüksekliği ile Kalp yetersizliği (akut ve kronik). Aort diseksiyonu, aort kapak hastalıkları veya hipertrofık kardiyomiyopati. Kardiyak kontüzyon, kardiyoversiyon, ablasyon, pacing, endomiyokardiyal biyopsi. Miyokardit ve perikardit gibi inflamatuvar hastalıklar. Hipertansif kriz. Taşİaritmi ve bradiaritmiler. Pulmoner embolizm veya ciddi pulmoner hastalık. Üçüncü jenerasyon kardiak troponin T ölçümlerinde bildirilen referans limitleri şunlardır (4): O,Ql ng/mL (limit of detection); 0,01 ng/ınL (99tlı percentile); O,Q3 ng/ınL (%10 CV cutpoint). 'Lirnit of detection' (LOD) değeri köre ait ortalama + 3SD ölçümleri ile belirlenir; elliazın 'background noise' (arka plan katkısı) diye adlandıra­ bileceğimiz, analitik doğruluğun ve tekrarlanabilirliğin henüz kabul edilemediği bir değerdir. Rutin biyokimya ve hormon ölçümlerinde LOD değeri referans aralığının sınırı olarak alırırnamaktadır; çalışma aralığının (working range) alt sınırı ise LOD yerine 'limit of quantitation' (LOQ) değeridir; kalibrasyon eğrisi üzerinde ölçülebilen en düşük konsantrasyon değerini belirlemek için uygun bir standart solüsyonu ya da örnek kullanılır (5). Ancak kullandığırnız Troponin T yönteminde kabul edilebilir CV oranı veya tekrarlanabilirlik değeri 0,03 ng/mL olmasına rağmen, olası tanısal yalancı negatiflikten (diagnostic false negative) kaçırırnak amacıyla, Troponin T'nin referans değerini 0,01 ng/mL olarak kabul etmekteyiz. Hipotroidizm. Takatsubo sendromu. Akut nörolojik olaylar (inme ve kanama, vb.). Kronik veya akut renal yetersizlik. İnfiltratifhastalıklar (hemokromatozis, amiloidozis, vb.). İlaç toksisitesi (adriamisin, 5tlorourasil, yılan zehiri, vb.). Rabdomiyoliz. Vücudun %30'undan fazlasını kapsayan yanık. Ciddi genel durum bozukluğu (sepsis/septik şok, solunum yetersizvb.). liği, Klinik tablo AKS ile uyumlu değil ise, troponin yüksekliğine yol açabilecek diğer nedenler (Tablo II) araştırılmalıdır (6). Troponin T pozititliği saptanan olguların klinik durumları çok yakından takip edilmeli, pozitif değeri olan hastalarda seri ölçümlerle en az 12 saat yakın gözlem yapılmalıdır (7). Troponin T serum düzeylerinde artış hastane başvurusunda, 4., 6. ve 12. saatlerde hastanın kliniği ile beraber tekrar değerlendirilmelidir (8). 18 (;ok(< i J(il '1 re ,u/, .ldl Senise Bap•~tranlla.~talarda Yuk.w·k Tropouiu T f)iizeylemwı/Jeğer/emlirilmeli KAYNAK 1. Poreta P, Pulkki K, Helenius H, et al. Prediction of short tenn outcome in patients with suspected miyocardial infarction. Ann Emerg Med 2000; 35: 413-20. 2. Alcalai R, Planer D, Culhaoglu A, Osman A, Pollak A, Lotan C. Acute coronary syndrome vs nonspecific troponin elevation: elinical predictors and survival analysis. Arch Intern Med 2007; 167: 276-81. 3. Wallace TW, Abdullah SM, Drazner MH, Das SR, Khera A, Mc Guire DK, Wians F, Sabatine MS, Morrow DA, de Lemos DA. Prevalence and detenninants of troponin T elevation in the general population. Circulation 2006; 113: 195-65. 4. Wu AHB. Tietz elinical guide to laboratory tests. Saunders Company, 4th ed. Missouri 2006. pp 1086-7. 5. Working group of CITAC (The Cooperation on International Traceability in Analytical Chemistry) and EURACHEM (A Focus for Analytical Chemistry in Europe). Guide to Quality in Analytical Chemistry. An aid to Accreditation 2002. 6. Özcan Çelebi Ö, Diker E, Aydoğdu S. Kardiyak troponinlerin klinik önemi. Arch Turk Soc Cardiol 2008; 36: 269-77. 7. Kurz K, Schild C, Isfort P, Katus HA, Giannitsis E. Serial and single timepoint measurements of cardiac troponin T for prediction of elinical outcomes in patients with acute STsegment elevation myocardial infarction. Clin Res CardioL 2009; 98: 94-100. 8. Penttila I, Penttila K, Rantaneo T. Laboratory Diagnosis of Patients with Acute Chest Pain Clinical Chemistry and Laboratory Medicine 2000; 38: 187-97. 19