TASARIM Araştırma Görevlisi Turgay BAŞ Tasarım Nedir ? 2 Tasarım nedir ? Zihinde canlandırılan biçim, tasavvur Daha önce algılanmış olan bir nesne veya olayın bilinçte sonradan ortaya çıkan kopyası. 3 Tasarım Nedir? Hedefleri sınırlılıklar dahilinde gerçekleştirmek. Hedefler: Tasarımın amacı ne? Kim için? Ne istiyorlar? Sınırlılıklar: Hangi materyali kullanmalıyız? Standartlarımız neler? Süre ve maliyet? Ödünler: Hedefler ya da sınırlılıkların karşılanması için hangilerinden vazgeçilecek? 4 Tasarım Nedir? AMACIN BELİRLENMESİ ANALİZ TASARIM UYGULAMA 5 Web Tasarım İlkeleri 6 1. Yalınlık 6. Vurgu 2. Tutarlılık 7. Ritm 3. Açıklık 8. Oran / Orantı 4. Denge 9. Uyum, Bütünlük 5. Görsel hiyerarşi 1-Yalınlık Yalınlık ilkesi, web tasarımında kullanılan ögelerin, iletinin daha kolay algılanması ve iletilmesi için uygulanır. Görüntü ögeleri ve metinleri kullanırken anlaşılırlığa, iletiyi aktarırken rahat algılanılabilirliğe dikkat edilmeli; basit, yalın bir anlatım dili ve biçimi kullanılmalıdır. Hedef kitlenin zihnini karıştıracak ve görsel / zihinsel algılamasını zorlaştıracak her türlü gösteriş ve karmaşadan kaçınılmalıdır 7 1-Yalınlık İletmek istenilen (görsel / sözel) öge kadar grafik ve metin kullanılmalıdır. Gereksiz grafik ögeler, görsel algıyı olumsuz etkiler. Renk ve metinlerin aşırı çeşitliliği, öğrenmeye yardımcı olmaktan çok insan zihnini karıştırır. 8 1-Yalınlık Canlandırma ve ses gibi çoklu ortam araçları iletiyi destekleyecek nitelikte kullanılmalıdır. Kullanılan görüntü ögeleri ve metinler uygun ve net olmalıdır. Kullanılan görüntü ögelerinin (fotoğraf, illüstrasyon vb.) ne için kullanıldığı daima belirtilmelidir. Görüntü ögeleri ve metinler, kolay okunabilir ve anlaşılabilir olmalıdır 9 2-Tutarlık Tasarımda tutarlılık, izleyiciye ya da okura okuma- izleme ve tasarlanan ürün içinde dolaşım kolaylığı sağlamaktadır. Parker, web sayfa tasarımlarındaki tutarlığı, "sayfalar arasında farklı bir görsel dil kullanarak ani değişiklerle siteyi ziyaret eden kullanıcının, şaşırtılmaması" olarak tanımlamaktadır. 10 2-Tutarlık Ardıl olan sayfalardan diğer bir sayfaya geçerken sunum biçimi olmalıdır. Bütün site sanki tek elden çıkmış gibi olmalı sayfanın birinde resmi diğerinde argo bir yazım dili kullanılmamalıdır. Kullanıcının siteyi ilk ziyaret ettiğinde öğrendiği etkileşim araçlarının işlevleri değiştirilmemeli ve tutarlılıkları sağlanmalıdır. 11 2-Tutarlık Yönlendirme bilgileri, dolaşım araçları, kullanıcı girdileri, geribildirim ya da işletim yönergesi gibi maddelerin yerleşiminde, Renklerin kullanımında, İşaretlerin ve yazının kullanımında (yazını rengi, kalınlığı inceliği, eğikliği, puntosu gibi) ve Grafiklerin biçiminde tutarlılık sağlanmalıdır (Usask, 2005b). 12 3-Açıklık Açıklık, tasarımda kullanılan metin ve görsellerin okunabilir, anlaşılabilir ve algılanabilir olmasıdır. Açıklık ilkesi, içerikte kullanılan dil ile ilişkilendirilebileceği gibi, metnin okunurluğu için kullanılan yazı karakteri ve puntosu ile de ilişkilidir. Bu yüzden metinde, rahatlıkla algılanabilecek ve okunabilecek ideal bir ölçü ve yazı karakteri kullanılması gerekir. 13 4-Denge Denge, görüntü öğelerinin sayfa içindeki fiziksel yapısıyla ortaya çıkan bir değerlendirme ve sonuçtur. Denge, kompozisyon içindeki nesnelerin bıraktığı görsel ağırlıkla da ilişkili olarak, verilen tasarım içindeki nesnelerin düzenlenmesidir 14 5-Görsel Hiyerarşi Görsel hiyerarşi, "tasarım içindeki görsel unsurları, vurgulamak istenen mesaja göre ölçülendirme anlamına gelir“ Tasarımcı, yapmış olduğu görsel tasarımlarda vermek istediği iletiye göre öncelikleri belirler ve tasarımını ona göre hazırlar. Tasarım süreci içerisinde görsel hiyerarşiyi etkileyen özellikler vardır; renk, büyüklük, açıklık-koyuluk, uzaklık-yakınlık ve konum gibi Görsel ögeler bu saymış olduğumuz özellikler sayesinde tasarım aşamasında sayısız seçenek sunmamıza olanak sağlar. 15 6-Vurgu Her türlü görsel tasarım, etkin bir vurgu öğesine gereksinim duyar. Vurgu etkisi boyut, titreşim, renk, doku ile sağlanabileceği gibi beyaz alan kullanılarak da sağlanabilir, Vurgu, tasarım içindeki görsel ağırlığı belirler, görüş açısını ve boşluğukurar, ve bir tasarıma bakıldığı zaman ilk göz hareketlerinin olduğu yeri netleştirir. 16 6-Vurgu Tasarlanan yüzeyde her şey aynı anda vurgulanmamalıdır. Genelde yapılan en büyük hata budur. Tasarım bilgisinden yoksun olan kişilerin yapmış olduğu web sayfalarına bakıldığında her şeyin vurgulanmak istenip hiçbir şeyin vurgulanamadığı görülür. 17 7-Ritim Ritim, tekrar ya da tasarım öğelerinin birbirini izlemesi, tasarım ögeleri arasındaki aralıklar ve ardındalıklar olarak da açıklanabilir. Ritm, aynı zamanda gözün, tasarım yüzeyinde bir görsel elemandan diğer görsel elemana kesintisiz geçiş yaptırılıp devamlılığın sağlanmasıdır. 18 7-Ritim Görsel unsurlar gözün normal hareketlerine uyacak bir yönde yerleştirilmelidir. Algılama yönü, okuyucunun dikkatini dağıtmayacak biçimde düzenlenmelidir. Göz, alışkanlık gereği soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru bir yön izler. Gözün yatay hareketi dikey harekete göre daha kıvrak ve hızlıdır. Ayrıca göz büyükten küçüğe koyu tondan açık tona, renkliden renksize, alışılmamış olandan alışılmış olana doğru bir algılama izler. 19 8-Oran/Orantı "Oran, görsel elemanların, büyüklük, nicelik, derece bakımından, parça-bütün arasındaki bağıntı, orantı ise tasarımı oluşturan parçaların kendi arasında veya bütün arasındaki uygunluğu, karşılaştırılabilir ilişkilerdir" 20 9-Uyum/Bütünlük Grafik tasarım ilkelerinden olan uyum ve bütünlük, birbirini tamamlayan ilkeler gibidir. Bütünlük, benzer yapı içindeki öğelerin gruplandırılmasıdır Uyum, bir bütünü oluşturan parçalar arasındaki benzerlik ve ilgililiktir. 21