5E METODUNA GÖRE HAZIRLANMIŞ DERS PLANI BÖLÜM 1 Dersin Adı Sınıf Fen ve Teknoloji 7.Sınıf Ünitenin Adı / No 1.Ünite: Vücudumuzda Sistemler Konu Önerilen Süre Duyu Organları –İşitme organımız Kulak 40 dakika BÖLÜM 2 4.1.Çevremizdeki uyarıları algılamamızda duyu organlarının rolünü fark eder. 4.2.Duyu organlarının yapılarını şekil ve/veya model üzerinde açıklar (FTTÇ-4) Öğrenci Kazanımları 4.3. Duyu organlarının hangi tür uyarıları aldığını ve bunlara nasıl cevap verildiğini açıklar. 4.7.Kendini, görme veya işitme engelli kişilerin yerine koyarak onları anlamaya çalışır (TD-3). Fen – Teknoloji – Toplum – Çevre (FTTÇ-4) Bilimsel bilginin oluşturulmasında ve başkalarına açıklamak amacıyla sunumunda modellerden yararlanmanın yeri ve önemini bilir. (TD-3). DEĞER VERME Tutum ve Değerler (Hareketlere, olaylara ve nesnelere önem ve değer vermesi) Kendisine ve çevresine saygılı davranır. Bilimsel Süreç Becerileri Bilimin doğası ile ilgili kazanımlar 1. Olayları duyu organlarını kullanarak gözlemler. 8. Olmuş olayların sebepleri hakkında gözlemlere dayanarak açıklamalar yapar. 30. İslenen verileri yorumlar. 1.Bilimsel Bilgi Deney ve Gözlemlerden Elde Edilmiş Delil Gerektirir. BÖLÜM 3 Giriş (Engage) Öğretmen-Öğrenme Etkinlikleri Keşfetme (Explore) Öğretmen, öğrencilere selam verdikten sonra günlerinin nasıl geçtiğini sorar. Derse giriş yaparak bugünkü konunun duyu organımız kulak olduğunu söyler. Ardından öğrencilere Şu an etrafımızdan duyduğumuz sesler nelerdir? Bu sesleri duymamızı sağlayan kulağımızın yapısını ve nasıl işittiğimizi hiç merak ettiniz mi? şeklinde sorular sorarak öğrencilerin fikirlerini söylemesini ister. Birbirlerinin kulaklarını incelemeleri istenir. Onların dikkatini çekmeye çalışır. Peki, kulağımız olmasaydı ne olurdu nasıl duyardık sorularını sorarak kulakları duymayan birilerini anlamaya çalışır.(4.7. Kendini, işitme engelli kişilerin yerine koyarak onları anlamaya çalışır(TD-3).) öğrencileri gruplara ayrılır ve Her gruba işitme ile ilgili dikkat çekici bir şiir dağıtır. (etkinlik 1 kulak şiiri) Giriş bölümünde konuşulduktan sonra öğrencilere dağıttığı Etkinlik 1’i okumaları ve yorumlamaları istenir.(BSB-30) Birkaç öğrenciyi kaldırarak yorumlarını dinler. Daha sonra kulak kepçesinin sesi topladığını göstermek amacıyla etkinlik 2 (megafon deneyini) yaptırır. Gerekli malzemeler öğrenciye verilir. Sonra sesin kulak zarını titreştiğini göstermek amacıyla etkinlik 3 (sesin yolu) etkinliğini gösteri yoluyla yapar. (BSB-1,8)(4.1 Çevremizdeki uyarıları algılamamızda duyu organlarının rolünü fark eder.) ( Bilimin doğası ile ilgili kazanımlar -1) Gerçekleştirilen etkinlik çalışmasının değerlendirilmesi yapılır. Kulak, işitme ve denge organıdır. Cisimlerin titreşmesi sonucu havada ses dalgaları oluşur. Kulakta ses dalgalarını algılayan duyu almaçları vardır. Kulak dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç bölümden oluşur. Kulağın Bölümleri a) Dış Kulak: Kulak kepçesinden ve kulak yolundan oluşur. Kulak Açıklama (Explain) yolunun sonunda kulak zarı bulunur. Kulak yolu, kulak kepçesini orta kulağa bağlayan bir kanaldır. b) Orta Kulak: Orta kulakta çekiç, örs, üzengi kemikleri, östaki borusu ve oval pencere bulunur. Çekiç kemiği kulak zarına, üzengi kemiği ise iç kulaktaki oval pencereye temas eder. c) iç kulak: Dalız, salyangoz ve yarım daire kanallarından oluşur. Dalız, oval pencereden gelen ses dalgalarını salyangoza iletir. Salyangozda işitme sinirleri vardır ve gelen ses dalgaları işitme sinirleri ile beyne iletilir. NOT: İç kulakta yarım daire kanalları vücudun dengesini sağlanmasında önemli rol oynar. Vücudun durumu değiştiğinde buradan beyne giden mesajlar sonucu beyin vücudun konumunu değiştirip denge sağlar. Çevreden gelen ses dalgaları kulak kepçesi tarafından toplanarak kulak yoluna iletilir ve kulak yolu ile kulak zarına getirilerek kulak zarı titreştirilir. Kulak zarı titreşince buraya bağlı olan çekiç–örs– üzengi kemikleri de titreşir ve bu kemikler ses titreşimlerinin şiddetini arttırarak bu titreşimleri oval pencereye verirler. Oval penceredeki ses titreşimleri burada bulunan dalız ile (içindeki sıvıyı titreştirmesi sayesinde) alınarak salyangoza iletilir. Salyangoza gelen ses titreşimleri duyu hücreleri tarafından alınarak işitme duyu sinirlerine aktarılır ve sinirler yardımıyla beynin işitme duyu merkezine taşınır. Gelen uyartılar beyin tarafından değerlendirilir ve işitme olayı gerçekleşir. İŞİTME OLAYI: Ses Dalgaları —►Kulak kepçesi —► Kulak yolu —► Kulak zarı —► Çekiç, örs, üzengi —►Oval pencere —► Dalız —►Salyangoz(sıvı) —►İşitme sinirleri—►beyin—► İşitme Olayı Ses ilk olarak kulak kepçesi ile toplanarak kulak yoluna, en son beyne gelerek işitme gerçekleşir. (4.3.) Duyu organlarının hangi tür uyarıları aldığını ve bunlara nasıl cevap verildiğini açıklar. Bu bilgiler görsel materyal kullanarak materyal üzerinde anlatılır. Derinleştirme (Elaborate) Değerlendirme (Evaluate) Öğrencilere elde ettikleri kazanımları derinleştirmeleri amacıyla işitme işitme olayı ile ilgili video izletilir. (http://fvi.gen.tr/isitme-olayi-nasil-gerceklesir.html).Daha sonra öğrencilere rol kâğıtları dağıtılarak öğrenme tekniklerinden rol yapma (etkinlik 4 )etkinliği yaptırılır. Öğrenilenleri değerlendirme amacıyla ünite kavramlarından oluşan Etkinlik 5 (kulağımızda bulunan bölümleri öğrenelim) (4.2.)Duyu organlarının yapılarını şekil ve/veya model üzerinde açıklar (FTTÇ-4) ve etkinlik 6 (işitme olayında kulak kısımlarının görev alma sırası) yaptırılır Bir Sonraki Derse Hazırlık Öğrencilere bir sonraki ders için duyu organı kulak ile ilgili öğrendikleri kavramlarla ilgili poster ve afiş hazırlamaları istenir. ÖĞRETME –ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ ETKİNLİK 1: (BSB-30) KULAK Kulak kepçesi sesi toplar Kulak yolu zara yollar Zar titrer kemikleri sallar Uyartıları algılar salyangozdaki almaçlar Beyindeki işitme bölgesine geldi bilgi Hemen uyarı değerlendirildi Sonra tekrar gönderildi Kulağım dinledi sesleri ETKİNLİK 2: MEGAFON DENEYİ (BSB-1,8) Amaç: Kulak kepçesinin sesi topladığını gösterme Araç ve gereçler: Karton, makas, yapıştırıcı Deneyin yapılışı 1.Kartonu huni şekline getirin. 2.Huninin dar tarafından konuşun, bir arkadaşınız dinlesin. 3.Bu defada geniş tarafından konuşun, arkadaşınız dinlesin 4.Aynı uygulamayı arkadaşınız yapsın siz dinleyin. Duymanızda farklılıklar oluyor mu? ETKİNLİK 3 SESİN YOLU (BSB-1,8) Amaç: Sesin kulak zarını titreştirdiğini gösterme Araç ve gereçler: pet şişe, Küçük bir mum, Bir parça naylon poşet, bant Deneyin Yapılışı: Plastik şişesinin tabanını keselim. Naylon poşeti, çıkarttığımız kısmı kapatacak büyüklükte kesip şekildeki gibi gergin olarak bantlayalım. Bir mumu yakıp hazırladığımız düzeneğin 2 cm uzaklığına koyalım. Elimizle gergin naylona vurduğumuz zaman mumun alevindeki değişimleri gözlemleyelim. Mumun alevinde olan dalgalanmalar sesin kulak zarını titreştirdiğin bir gösterimidir. ETKİNLİK- 4 Roller Kulak kepçesi: Ben sesleri toplarım kulak yoluna yollarım Kulak yolu: Toplanan ses dalgaları benden geçer. Kulak zarı: Sesler gelir titreştirir beni. Sesi çekiç örs üzengiye yollarım Çekiç, örs ve üzengi kemikleri: Kulak zarı yolladı sesleri bize bizde titreştik birlikte ve gönderdik titreşimi oval pencereye Oval pencere: Ay bende titredim şimdi yolladım iç kulaktaki dalıza Dalız: Bende oval pencereden gelen ses dalgalarını salyangoza gönderdim Salyangoz: Gelen ses dalgalarını yolladım işitme sinirlerine oda yolladı beyine Beyin: Bende değerlendirdim gelen uyartıları Böylece hepimiz gerçekleştirdik işitme olayını DEĞERLENDİRME: Etkinlik 5 (kulağımızda bulunan bölümleri öğrenelim)(4.2. Duyu organlarının yapılarını şekil ve/veya model üzerinde açıklar (FTTÇ-4)) Kulağın bölümleri Dış kulak Orta kulak İç kulak Etkinlik 6 (işitme olayında kulak kısımlarının görev alma sırası) Kulak kepçesi Çekiç – Örs - Üzengi Kulak yolu Dalız Oval pencere Kulak zarı SALYANGOZ BEYİN işitme merkezleri BÖLÜM 4 Dersin Diğer Konularla veya Derslerle İlişkisi Planın Uygulamasına İlişkin Açıklamalar Öğrenciler bu ders saatinde öğrendiği duyu organını diğer duyu organlarıyla bağlantısını kurar ve vücudumuzdaki sistemlerle ilişkisini açıklar. Ders planını 40 dakika olarak ayarladık ancak bütün etkinlikler tek derse sıkıştırılmadan yapılsa ve 80 dakika olarak düzenlense daha verimli bir sonuç alınacaktır. Ünite Anahtar Kavramlar: Ses dalgaları, uyartı, işitme, titreşim Kullanılan Öğretim Teknolojileri, Araçlar: Bilgisayar, Projeksiyon, deney için malzemeler, görsel materyal. Öğretme- Öğrenme Yöntem Ve Teknikleri: Soru-cevap Yöntemi, Grup çalışması, Gösteri Deneyi, Deney Yaptırma. Yapılandırmacı Yaklaşım Yöntemi (5E), Sunuş Yoluyla Anlatım Tekniği, Buluş Yoluyla Anlatım Tekniği Kaynakça: Fen ve Teknoloji 7. Sınıf Ders Kitabı Fen ve Teknoloji 7. Sınıf Çalışma Kitabı Fen ve Teknoloji 7. Sınıf Öğretmen Kılavuzu www.youtube.com.tr www.fendersi.gen.tr www.vitamineğitim.com www.fendersi.gen.tr UYGUNDUR Fen ve Teknoloji Öğretmeni ……./……./……….. Okul Müdürü