HÜCRE VE HÜCRE ORGANELLERİ Hücre Canlıların en küçük yapı ve görev birimidir. • Genellikle gözle görülemeyecek kadar küçük olup, mikroskopla incelenirler. a. Bazı canlılar tek hücreden, b. Bazıları da çok sayıda hücrenin birleşmesinden meydana gelmiştir. • Çok hücrelilerde hücreler arasında iş bölümü vardır. • HÜCRE Hücre zarı Sitoplazma Çekirdek I. HÜCRE ZARI Yapısı : • Protein,yağ ve çok az miktarda karbonhidrattan yapılmıştır. • Karbonhidratlar protein veya yağlarla birleşerek hücre zarında bulunurlar. Özellikleri • • • • • Canlıdırlar Saydamdır Esnektir Seçici geçirgendir Akışkan bir yapıya sahiptir Görevleri • • • Madde alışverişini sağlar. Hücreyi dağılmaktan korur. Hücreye belirli bir şekil verir. II. • • • SiTOPLAZMA Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yumurta akı kıvamındaki sıvıdır. Sitoplazma daima hareket halindedir. İçerisinde bol miktarda su, inorganik maddeler, organik maddeler ve hücre organelleri vardır. HÜCRE ORGANELLERİ a) Mitokondri • Bakteriler hariç bütün hücrelerde bulunurlar. • Oksijenli solunumun yapıldığı yerdir. • ATP üretim merkezidir. Plastidler • • Yalnızca bitkilerde bulunur. Kendi aralarında üç gruba ayrılırlar. PLASTİDLER Kloroplast Kromoplast Lökoplast 1. Kloroplast : • • • • • • Bitkiye yeşil rengi verir. İçerisinde klorofil bulunur. Yapraklarda bol miktarda bulunur. Fotosentez ile besin üretmektir. Fotosentez için gerekli enerji kloroplastta üretilir. Fotosentez solunum tersidir. 2. Kromoplast : • Bitkilere sarı, kırmızı, turuncu rengi verir. 3. Lökoplast : • • • Renksizdir. Bitkide, kök ve gövde de bulunur. Nişasta depo eder. Endoplazmik Retikulum • • • Kanal sistemidir. Çekirdek ile hücre zarı arasında madde iletimini sağlar. Besin depo eder. Golgi Aygıtı • • • Salgının üretildiği salgılandığı yerdir. Çekirdeğe yakın olarak bulunur. Salgı dokularında bol miktarda bulunur. Ribozom • • • Görevi protein sentezlemektir. Her canlı hücrede mutlaka bulunur. Protein ve RNA dan oluşmuştur. Lizozom • • Hücre içindeki büyük moleküllü besinleri parçalar. Hücre içi sindirim yapar. Sentrozom • • Sadece hayvan hücrelerinde bulunur. Hücre bölünmesinde görev yapar. Koful • • • Sindirim ve boşaltımda görev yapar. Bitki hücresinde kofullar büyük sayıca azdır. Hayvan hücrelerinde kofullar küçük ve sayıca azdır. III. ÇEKİRDEK Üç kısımda incelenir; 1. Çekirdek zarı 2. Çekirdek sitoplazması 3. Çekirdekçik 1- Çekirdek zarı • • İki katlıdır. Madde giriş çıkışını sağlayan delikleri bulunur. 2- Çekirdek sitoplazması : • • Çekirdeğin içini dolduran sıvıdır. İçerisinde kromatin iplik bulundurur. 3- Çekirdekçik • • Çekirdek sıvısındaki koyu renkli yapılardır. RNA sentezi yapar. Çekirdeğin görevleri • • • • Yönetim merkezidir. Protein sentezini yönetir. Çoğalmayı sağlar. Karakterlerin aktarılmasını sağlar.