PROJE RAPORU Projenin Adı: Farklı Müzik Türleri Dinletilen
advertisement
PROJE RAPORU Projenin Adı: Farklı Müzik Türleri Dinletilen Öğrencilerin Okuduklarını Anlama Düzeylerinin Ölçümü Projenin Amacı: Ömrü boyunca 500 civarı sınava giren öğrencilerin zaman zaman sınavlara müzik eşliğinde çalıştıkları gözlenmekte, özellikle yurt etütlerinde öğretmenler öğrencilere müziksiz çalışma tavsiyesinde bulunduklarında, öğrenci müzikle daha iyi anladığını söylemektedir. Çalışmalarda, sanatın bir kolu olan ve halk arasında “ruhun gıdası” olarak vasıflandırılan müziğin insanların psikolojik ve fizyolojik gelişimini etkilediği ortaya konmaktadır. Ayrıca aynı konuda yapılan araştırmalarda farklı sonuçların çıktığı görülse de, bazı öğrencilerin müzikle daha iyi anladıkları, bazı öğrencilerin sessizliği sevdikleri belirtilmiştir. Bu çalışmanın amacı, müzikli ve müziksiz ortamlarda okuduğunu anlama, farklı müzik türleriyle okuduğunu anlama düzeyinin ölçülmesi, fark oluşturabilecek müzik türünün tespit edilmesi, sonucun eğitim ortamlarında kullanılabilirliği hipotezinden hareketle yapılmıştır. Giriş Müzik, “İnsana sesler aracılığıyla kendini ifade etme olanağı veren sanat, bu sanatın verimleri, müzik yapıtı”1 şeklinde tarif edilmiştir. A. Adnan Saygun müziği, “Kelimeler ile anlatılması mümkün olmayan duygularımızı, heyecanlarımızı, bu duygu ve heyecanları sezdirecek, duyuracak tarzda tertiplenmiş sesler aracılığıyla başka ruhlara aksettirme sanatı, 2 olarak tanımlamıştır. Müziğin insanlar üzerinde psikolojik bir etkisinin olduğu sürekli olarak vurgulanmaktadır.3 Müzik, kişilik gelişiminde yaşamın her aşamasında önemli bir etkendir. Yapılan birçok araştırma, müziğin psikolojik ve fizyolojik gelişimi etkilediğini ortaya koymaktadır.4 Erken yaşlarda müzikle tanışan bireylerin, müzikle beyin gelişimlerinin ve IQ seviyelerinin olumlu yönde etkilendiği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Şarkı söyleme, ritimle hareket etme, dinleme ve çalgı çalma bireyin müzikal oluşumları öğrenmesini sağlar. Bu etkinlikler, kişinin bedensel koordinasyon, zamanlama, hafıza, konsantrasyon ve dinleme becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.5 Müzik ve öğrenme çalışmalarının bir kısmı, müziğin zihni rahatlattığıyla ilgilidir. Müzik, öğrenmeyi engelleyen stresin düzeyini azaltır ve düşünceleri rahatlatır. Etkin bir biçimde 1 Büyük Larousse Sözlük Ve Ansiklopedisi,16,8490-8491 SAYGUN, A. A. , (1958), Musiki Nazariyatı, I. İstanbul Maarif Basımevi 3 Sezer, F. , (2009), Müzikle Terapinin Sınav Kaygısı. Öfke Ve Psikolojik Belirtiler Üzerindeki Etkisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 4 Canakay , E.U. , (26-28 Nisan 2006),Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 5 Özmenteş, S. ,(2004),Müzik Eğitiminin Boyutları Ve Çalgı Eğitimi 2 kullanılırsa beynin alfa düzeyini artırır, hafızayı geliştirir ve beynin öğrenme kapasitesinin artmasına izin verir ve öğrenilenleri hafızada tutma için güçlü bir çabadır. Belirli müzik türleri huzur veren endorfin hormonunun salgılanmasını sağlar ve öğrenmeyi hızlandıran bir sakinlik yaratır. Beyne giden kan ve oksijen miktarını artırdığı için uyarıcı ve harekete geçirici etkisi vardır. Müzik matematiksel bir gerçektir. Bu durum belirli bir bölgedeki beyin devrelerini harekete geçirir; kompleks ve karmaşık fikirlerin daha kolay çözülmesini ve algılanmasını sağlar. Müzik, uyararak uyanık kalmayı, canlandırıcı etkisiyle de kanın ve oksijenin beyne daha fazla akmasını sağlar. Öğrenme esnasında sağ beynin aktif hale gelmesini, beynin her iki lobunun da entegrasyonunu sağlar.6 Müziğin beyni rahatlatan, öğrenmeyi kolaylaştıran tarafı üzerinde durduk. Ancak hangi tür müzik beyni nasıl rahatlatmakta ve öğrenmeyi sağlamaktadır?Hodeir, Tarih boyunca kullanılan müzik türlerini, çalgı müziği-dans müziği, senfonik müzik, oda müziği, dinsel müzik, ses için oda müziği ve sesli sahne eserleri olarak ayırmıştır.7 Türk müziğindeyse Osmanlı Öncesi, Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi8 şeklinde 3 döneme ayrılmış ve yedi çeşit müzik türü olduğu ifade edilmiştir. Bunlar Halk Müziği, Tek Sesli Sanat Musikisi, Çoksesli Sanat Müziği, Din Musikisi, Hafif Müzik, Tören Müziği, Eğitim Müziği. Bu çeşitlerden Halk Müziği, Sanat Musikisi, Din Musikisi ile Tören Müziğinin Mehter Musikisi gelenekseldir. Diğerleri ise gelişim ve değişimleri sürekli olan müzik çeşitleri olup özellikle Cumhuriyet dönemimizde gelişmişlerdir.9 Dünya genelinde 27 dinsel tür, 116 dans, 116 çalgı, solo ses, koro ve sahne müziği türleri olmak üzere toplam 259 tür olduğu, bu türlerin, kendi içinde başka türlere de ayrıldığı düşünülecek olursa, tür sayısını 300’e yaklaştığı ifade edilmektedir.10 Bugün müzik türü olarak adlandırılan eserlere bakıldığında, müzik türlerinin farklı tanımlarıyla karşılaşılmaktadır. Literatürde klasik müzik için, içinde söz barındırmayan, org, keman, piyano ve flüt gibi çalgılar kullanılan müzik tanımı yapılmaktadır. Çoğu zaman aynı tür enstrümanla çalınan, içinde agresif ritim ve tempolara barındıran, sözleri bazen çok hızlı bazen çok yavaş, elektro-gitar, basgitar ve davulla çalınan müzik türüyse heavy metal olarak adlandırılır. Türkiye’ye özgü, oryantal halk müziği türü olan, duygusal ve umutsuzluk duygusu içeren şarkıları bünyesinde barındıran müzik türü ise arabesk müziktir. Telli, vurmalı, üflemeli 6 Ceylan, M. ,(31 Mayıs 2011), Müzik, Beyin ve Öğrenme, http://blog.milliyet.com.tr/muzik-beyin-ve-ogrenme/Blog/?BlogNo=309110 7 Hoeir, A. , (1971), Müzikte Türler ve Biçimler (Çev. İlhan Usmanbaş),İstanbul. Maarif Basımevi 8 Özdek, A. ,Türk Müzik Kültürünün Oluşumuna Öncülük Eden Bileşenlere Genel Bir Bakış, Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü 9 http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/15112007162625D%C3%BCnya%20Co%C4%9Frafyas%C4 %B1nda%20Sanat%20M%C3%BCzi%C4%9Fi%20T%C3%BCrleri.pdf 10 http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/15112007162625D%C3%BCnya%20Co%C4%9Frafyas%C4 %B1nda%20Sanat%20M%C3%BCzi%C4%9Fi%20T%C3 BCrleri.pdf çalgılarla icra edilen, halkın duygu ve düşüncelerini yansıtan müzik türüyse halk müziğidir. Temponun sürekli ve sabit olduğu, sık nakarata başvurulan ve her türlü çalgı kullanılarak yapılan müzik türüne de pop müzik adı verilir.11 Bu çalışmanın amacı farklı müzik türlerinin okunanı anlama düzeyine etkisi, müziksiz okumayla müzikli okumanın anlama düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Müzik ve öğrenmeyle ilgili çok sayıda araştırma yapılmıştır ve birbiriyle örtüşen ve farklılaşan sonuçlar alınmıştır. Ancak çalışmalar beynin müzikle öğrenmesi üzerinde yoğunlaşmıştır. Literatürde müzikle okuduğunu anlama çalışmasına rastlanmamıştır. Eflatun, estetik eğitimin, ahlak eğitimini de etkilediğini söyler. Bedii Halil Yönetken de, William Shakespare’in Venedik Taciri adlı oyunundaki ifadelerden yola çıkarak, insan ruhunun güzelliklerin yüceltebileceğini vurgular ve müziğin bir güzellik ve eğitim aracı olduğunu ve insanı yumuşattığını belirtir.12 Müziğin dili evrenseldir ve notalar bize sözcükler kadar somut kavramlar aktarmayı amaçlamaz.13 Diğer taraftan bireylerin müzik tercihleri önceden tahmin edilebilir ya da edilemeyebilir. Bireyler ilk defa dinledikleri bir müziğe karşı iyi, kötü, güzel veya çirkin diye sorgulamadan önce ona karşı bir tutum sergilerler. Tutum; ancak kendini geliştirdikten sonra bir tercihe dönüşebilir ve yaşanan bu süreç sonucunda bireylerin dinlemeyi tercih ettikleri müzik türleri somutlaşır.14 Deneyde kullanılan müzik türlerinin deneklerin müzik tercihlerine hitap etmeyebileceği bilinmelidir. İnsanların konuşması, çeşitli tutum ve alışkanlıklar kazanması, kısaca hayatın her aşaması öğrenmeyle ilgilidir. Öğrenmenin tanımının nasıl yapılacağı öğrenmeye hangi açıdan bakıldığına göre değişir.15 Okulda son derece kötü bir öğrenci olan Albert Einstein, ailesinin ona aldığı kemanla başarılı bir insan haline geldiği, en çok Mozart ve Bach’ı sevdiği ve Einstein’ın arkadaşı, G.J. Withrow onun sorunlarının keman sayesinde anladığını söylediği bilinmektedir. 16 Müziğin akademik başarıyı artırdığı ispatlanmıştır. Okul çağındaki çocukların daha hızlı okumaları; yazma, anlama ve düşünmede öğrenme güçlüğü çeken çocukların eğitimleri, stresin ve sıkıntının azaltılması müzikle başarılabilir.17 Daha güvenilir sonuçlara ulaşabilmek 11 Değirmencioğlu, L., Arapgirlioğlu,H. Makamsal Viyolonsel Öğretiminde Popüler Müzik Eserlerinden Yararlanma (Orhan Gencebay Örneği) 12 Yönetken, B.H. , (1993), Türkiye’de Müzik Eğitiminin Önemi; Müzik Eğitimi; Müzik Ansiklopedisi Yayınları; Ankara 13 Tunca, O. , (Ocak 2009),Evde-Arabada-Her yerde 60 Dakika Klasik Müzik, 26 14 Ulutürk, N. , (Ekim 2008), Anadolu Güzel Sanatlar Lisesinin Müzik Bölümü Öğrencilerinin Dinlemeyi Tercih ettikleri Müzik Türleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 15 Sevinç, M., Kurtuluş E. ,(2004), 5-6 Yaş Çocuklarında Çoklu Zeka Kuramı Çerçevesinde Zeka Kavramının Kazanılması, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi , 2, 25-41 16 Laurence O'Donnell, (12.11.2009), Music and the Brain,http://www.cerebromente.org.br/n15/mente/musica.html(Çeviri:Büşra Arslan) 17 Can, K. , (Mayıs 2000), Müziğin Gücü, Sızıntı Dergisi, 256 amacıyla, aynı konu üzerine yapılan bu araştırma sonuçlarının her zaman birbirini destekler nitelikte olmadığının gözlenmesiyle, birlikte giderek çoğalan araştırmalar sonucunda, daha önceden yapılmış olan çalışmaların sonuçlarının bir araya getirilerek değerlendirilmesi gerekir.18 Bazı öğrenciler müzikle daha çok iyi anladıklarını bazı öğrenciler ise sadece sessiz ortamlarda çalışabildiklerini söylerler. Howard Gardner zekâyı sözel-dilsel, mantıksal-matematiksel, görsel uzamsal, bedensel-kinestetik, müziksel- ritmik, sosyal, içsel ve doğacı zekâ olmak üzere sekiz alana ayırmıştır ve farklı araştırmacılar bu konuyu geliştirmiştir. 19 Unutulmamalıdır ki, farklı öğrenme–öğretme stratejileri ile çeşitli araç-gereçlerin beraber kullanılması oldukça kalıcı bir öğrenme yaşantısı sağlayacaktır. Bu kapsamda, öğrencilerin ne kadar fazla duyu organına hitap edilirse, öğrenme de o oranda uzun süreli ve kalıcı olacaktır.20 Müziğin insanın biyolojik varlığıyla ilişkisi üzerine yapılan araştırmalarda, bir yaşından küçük bebekler üzerinde yapılan deneyler, insanın müziği doğuştan algılamaya hazır olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Başka bir araştırmada Batı Klasik Müziği (Uluslararası Sanat Müziği) olarak bilinen müzik türünün belirli dönem eserlerinin de çocuğu rahatlattığı ortaya çıkmıştır. Bu eserlerin en çok bilineni ve kullanılanı ise genellikle W.A. Mozart’ın eserleridir. 21 Müzik eğitiminin uzaysal becerilere etkisini inceleyen önemli bir çalışma olan, Mozart Etkisi ’ne göre, Sadece 10 dakika Mozart dinletilen gruplarda bile uzaysal algılama testlerinde %30luk bir başarı artışı sağlanmıştır. Aynı araştırmacılar modern müziğin benzer etkileri olup olmadığına da bakmış ancak hiçbir önemli etki ile karşılaşmamışlardır.22 Beyin sağ ve sol olmak üzere iki yarım küreden (Lob) oluşur. Bu loblardan biri daha çok duygusal konularla ilgilenirken diğeri ise daha çok sayısal konularla ilgilenir. Bu iki lobu birbirine bağlayan bölüm corpus callosum olarak isimlendirilmiştir. Sinirbilimci Gottfried Schlaug ve arkadaşlarına göre müzik beynin iki lobunu da çalıştırmaktadır. Bu öğrenmeyi için önemli bir bilgidir.23 Prof. Dr. Erol Belgin, sesteki özel matematiksel düzenlemenin beyindeki alfa dalgalarını uyararak kişiyi sakinleştirdiğini ve gevşettiğini belirtmiştir. Bilim adamları, anne karnındaki bebeğin klasik müzik dinleyince yumuşak hareketler yaptığını, rock türü müzikler dinleyince ise tekmelerin şiddetinin arttığını ifade etmişlerdir. Bilim adamlarına göre, alçak frekanslı tonları fazlaca bulunduğu rock müzik, kişiyi mekanik olarak hareketlendirir ancak 18 Ece, A.S. , Çeşit, C. , (2011),Türkiye'de lisansüstü yapılan disiplinler arası müzik araştırmaları ve sonuçları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4, 17 19 Koşar, E. , (2006), Türkçe Derslerinde Çoklu Zekâ Kuramının Uygulanmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri, Eğitim Fakültesi Dergisi XIX (2), 345-358 20 Demirel, Ö. , (2006), Öğretme Sanatı: Planlamadan Değerlendirmeye.(10. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. 21 Yöre, S. ,Türkiye’de Çocuk Müziği, Çoluk Çocuk Dergisi, 45 22 Beachwood, M.( 1997).“Startling New Discoveries About Music Effects On The Brain (Müziğin Beyne Etkileri İle İlgili Şaşırtıcı Yeni Buluşlar) ABD Ulusal Haber Servisi 23 Koçyiğit, F. , (2011), Müziğin İnsan Beyi Üzerindeki Etkisi, Pusula Dergisi, 69 mental ve fiziksel enerjiyi deşarj eder. Bilim adamları, klasik müziğinse, düşünceyi güçlendirdiğini ve öğrenmeye yardımcı olduğunu vurguluyorlar.24 matematiksel California Üniversitesi’nden Frances Roucher ve Gordon Shaw 1993’te okul öncesi çocuklar üzerinde yaptıkları araştırmalarda, 3-5 yaş arası çocukların 6 aylık piyano dersinden sonra, matematik ve diğer bilimler açısından çok önem taşıyan uzaysal algılama testlerinde ve bulmacalarda heyecan verici gelişmeler gösterdiklerini saptamışlardır.25 İsviçre Fribourg Üniversitesi Elemanı psikolog Maria Spychiger’a göre, okulda daha çok müzik eğitimi alan çocukların dil öğrenme yetenekleri normal eğitim görenlere göre daha çok gelişmektedir. Spychiger’ın araştırmasında, yaşları 7 ve 15 arasında değişen çocukların bulunduğu 70 sınıfın yarısına, matematik ve dil derslerinden artan zamanlarda, haftanın 5 günü fazladan 45 dakika müzik eğitimi verilmiş, diğer yarı müzik derslerini haftada 1-2 saat almayı sürdürmüştür. 3 yılsonunda değerlendirilen veriler, fazladan ders alan çocukların dil derslerinde daha başarılı olduklarını gösterirken, daha az müzik eğitimi alan kontrol gurubu çocuklarının matematik başarıları ile fark oluşmadığı saptanmıştır.26 Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde nörolog olan Gottfried Schlaug kimi zaman konuşamayan, beyninin sol tarafına felç inmiş hastaların şarkı söyleyerek iletişim kurmayı öğrenebileceğini belirtmiştir.27 Alfred Tomatis’e göre beyin hücrelerindeki elektriksel enerjinin azalması konsantrasyonun bozulmasına ve yorgunluğa sebep olmakta, bu durumda beynin de piller gibi şarj edilmesi gerekmektedir. Tomatis beyin hücrelerinin 5000 ile 8000 hz. arasında yüksek frekanslar içeren müziklerle şarj edilebileceğini keşfetmiştir. Yıllar süren analizlerden sonra Tomatis, bu frekans aralığındaki seslerin Mozart'ın müziklerinde çok sayıda mevcut olduğunu tespit etmiştir. Tomatis’e göre kulak salyangozunu dolduran corti hücrelerinin titreşmesi, jeneratör vasıtası görerek beynin yeniden şarj edilmesini sağlamaktadır 28 29 . Mozart eserlerinin başarıyı artırdığına dair başka araştırmalar da mevcuttur.30 William Balach, Kelly Bowman ve Lauri Mohler, Pennsylvania Devlet Üniversitesi, tüm müzik türü ve temponun hafızaya etkilerini inceledi. Bu deneyde dört grup dört enstrümantal 24 http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/360095.asp,(06.02.2006) 25 Beachwood, M. ,( 1997), “Startling New Discoveries About Music Effects On The Brain (Müziğin Beyne Etkileri İle İlgili Şaşırtıcı Yeni Buluşlar) ABD Ulusal Haber Servisi 26 Edwards, R., ( May 1996),Children Learn Faster To The Sound Of Music (Müziğin Sesiyle Hızlı Öğrenen Çocuklar), New Scientist, 27 Güllüce, Ş., (17.03.2010), Müzik Deyip Geçmeyin,http://www.psikoloji.com.tr/yetiskin/ruhsagligi/muzik-deyip-gecmeyin-1560.html 28 Kliever, G. , (1999),The Mozart Effect (Mozart Etkisi),New Scientist 29 Eskioğlu, I. , (2003), Müzik Eğitiminin Çocuk Gelişimi Üzerindeki Etkileri. Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumu. Yayınlanmış Bildiriler, 116-123 30 O'Donnell,L. , (12.11.2009), Music and the Brain, http://www.cerebromente.org.br/n15/mente/musica.html (Çeviri:Büşra Arslan) parçalarından birini kullanarak kelimeleri öğrenmeleri vardı- Yavaş klasik, yavaş caz, hızlı, klasik, hızlı caz. Dört grubun her biri tekrar deney için daha küçük gruba ayrılmıştır. Hatırlama testi yapılırken bu alt gruplar da aynı (yani yavaş klasik, yavaş klasik) veya farklı (yani yavaş caz, hızlı klasik) parçaları kullanıldı. Test ve öğrenme sırasında müzikle hatırlama daha iyi oldu.31 Örneklerden de anlaşılacağı üzere, müzik ve öğrenmeyle ilgili çok sayıda çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmaların bazılarında klasik müziğin öğrenmeye olumlu katkısı olduğu ifade edilmiştir. Çalışmamıza konu olan müzik türlerinden halk, pop, heavy metal ve arabesk müzik türleriyle ilgili çalışmaya rastlanmamıştır. Müziğin öğrenme üzerine etkileri birçok araştırmaya konu olurken, hipotezde yer alan müzik dinlerken dinleneni anlamak üzerine bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada farklı müzik türlerinin okunanı anlama düzeyine etkisi, müzikli ve müziksiz öğrenme ilişkisi incelenmiştir. Yöntem Örneklem Çalışmaya Kütahya Sosyal Bilimler Lisesi hazırlık sınıfı öğrencilerinden 53 kişi katılmıştır. Deneyler 4’lü gruplar halinde (13-13-13-14) yapılmıştır. Birinci deneyde Türk pop müziği, ikinci deneyde Türk heavy metal müziği, üçüncü deneyde Türk arabesk müziği dördüncü deneyde Türk halk, altıncı deneyde Türk klasik müziği kullanılmıştır. Denekler beşinci deneyde müziksiz soru çözmüştür. Bu müzik türlerinin seçilmesinde “Müzik Dinleme Alışkanlıklarının Ve Bazı Değişkenlerin Lise İkinci Sınıf Öğrencilerinin Sürekli Kaygı Düzeyleri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi” çalışması esas alınmıştır. Deney Türkiye’de uygulandığı için parçalar Türk müziğinden seçilmiştir. Deneklerin seçiminde denek seviyelerinin ve yaş aralığının eşit olmasına özen gösterilmiştir. Denekler birbirine yakın puanlarla Kütahya Sosyal Bilimler Lisesi’ne yerleşen öğrencilerden seçilmiştir. Deneyde kullanılan soruların geçerlilik ve güvenirliğini sağlamak oldukça zordur. Ayrıca her müzik türü için benzer seviyeli metin oluşturmak mümkün değildir. Bu yüzden ÖSYM’nin binlerce öğrenci üzerinde denediği paragraf soruları tercih edilmiştir. Öğrenci soruları tekrar çözdüğünde daha iyi anlayacağından sorular 10’lu gruplar halinde ayrılmıştır. Her deneyde farklı test grubu olmak üzere toplamda 6 test grubu vardır. Öğrencilere 10 soru için 12 dakika verilmiştir. Öğrenciler okul sınavlarını kendi sınıflarında 31 O'Donnell,L.,(12.11.2009),Music Brain,http://www.cerebromente.org.br/n15/mente/musica.html and the (Çeviri:Büşra Arslan) oldukları için kendi sınıflarında deneyler uygulanmıştır. Kulaklıkla müzik dinletilerek dışardan gelen etkenlere tepkisiz kalmaları sadece müziğe yoğunlaşmaları sağlanmıştır. İşlem Deney bir haftada bitirilmiştir. Deneyler birer gün arayla her gün 4 gruba yapılmıştır. Deney sırasında öğrencilere kulaklıkla müzik dinletilerek ÖSYM paragraf soruları çözdürülmüştür. Birinci gün Türk pop müziği, 2. Gün Türk heavy metal müziği, 3.Gün Türk arabesk müziği, 4.Gün Türk halk müziği, 6.Gün Türk klasik müziği deneylerde uygulanmıştır. Müzikli ve müziksiz farkını ortaya koymak için 5. Gün denekler paragraf sorularını müziksiz çözmüştür. Ölçme araçları Test soruları, ÖSYM paragraf sorularıdır. Müzik türlerinin seçiminde Yasemin Aydoğan ve Figen Gürsoy’ un çalışması “Müzik Dinleme Alışkanlıklarının Ve Bazı Değişkenlerin Lise İkinci Sınıf Öğrencilerinin Sürekli Kaygı Düzeyleri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi” dikkate alınmıştır. Parça seçiminde TT Net Müziğin türünde en çok dinlenen parçaları olan Mustafa Ceceli’nin “Es” parçası, Pentagram’ın “Bir ”parçası, Ferdi Tayfur’un “Huzurum Kalmadı” parçası, Aziz Şenses’in “Pencereden Bir Taş Geldi Uyan Mamoş” parçası Ahmet Adnan Saygun’un 5.Nolu Senfonisi seçilmiştir. Veri analizi Deneyde kullanılan testlerin cevapları optik kâğıtlara işaretlenmesi istenmiştir. Optik okuyucudan alınan veriler analiz edilmiştir. Sonuçlar Yapılan Deneyler Öğrencilerin Aldıkları Puanlar Türk Pop 4396 Türk Heavy Metal 5245 Türk Arabesk 4717 Türk Halk 4943 Müziksiz 4755 Türk Klasik 7736 Yapılan Deneyler Öğrencilerin Aldıkları Puanlar (%) Türk Pop %43.96 Türk Heavy Metal %52.45 Türk Arabesk %47.17 Türk Halk %49.43 Müziksiz %47.55 Türk Klasik %77.36 Deney sonucunda müziksiz (%47.55) ve arabesk müzik (%47.17) dinleyerek okuduğunu anlama puanları birbirine çok yakın, pop en düşük (%43.96), heavy metal (%52.45), halk müziği (%49.43) ve klasik müzik (%77.36) puanla en yüksek skoru elde etmiştir. Bu grafik yorumlandığında, okuduğunu anlama düzeyi deneyinde müziksiz grup sabit değişken olarak kabul edilir. Bu çalışmayla daha önce bilim adamlarınca yapılan çalışmaları mukayese edildiğinde, Türk klasik müziği dinleyerek okuduğunu anlama düzeyi fazla çıkması, klasik müziğin belli frekanslar aralığında beyni daha iyi çalıştırmasıyla ilgili olabilir. Müzik türlerinin klasik müzik türünden daha düşük puan alması, diğer müzik türlerinin sözü de müziğe dâhil etmesinden kaynaklanabilir. Ancak müziksiz anlama düzeyinin de diğer müzik türleriyle yakın puan alması klasik müziğin beynin öğrenme frekansına yakın çalışmasının etkisi olabilir. Diğer araştırmalarda 32 temponun sürekli değiştiği heavy metal müziğin olumsuzluğuna işaret edilmiştir. Bu çalışmada okuduğunu anlama düzeyi sıralamasında Türk heavy metal müziği, Türk klasik müzikten sonra yüzde 24,91’lik farkla ikinci olmuştur. Sözler az ve müzikteki sözlerin çok hızlı veya çok yavaş olması özelliği müzikteki sözlerin anlaşıla bilirliğini düşürmüş, tempo değişkenliği beyni olumlu yönde etkilemiş ve kullanılan çalgıların farklı olması bu sonuçların çıkmasına etkilemiş olabilir. Türk halk müziğinin okuduğunu anlama düzeyine etkisi oranının fazla çıkmasının nedeni halk müziğinin konusunun (üzüntü, sevinç, keder, aşk) denekleri parçadaki temayı düşündürmeye yönlendirmiş olabilir. Türk arabesk müziği yapılan bir araştırmaya göre kaygıyı arttırdığından ve parçalardaki sözler insanı parçada işlenen konuyu düşündürdüğünden ve de temposunun sabit olmasından müziksiz okuma anlama düzeyine göre oranı az çıkmıştır. Türk pop müziğinin okuma anlama 32 Aydoğan. ,Gürsoy, F. ,( 2007), Müzik Dinleme Alışkanlıklarının Ve Bazı Değişkenlerin Lise İkinci Sınıf Öğrencilerinin Sürekli Kaygı Düzeyleri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 1 düzeyi oranının az çıkmasının nedeni ise, Türk pop müziğinde her türlü çalgı kullanılması, parçalarda nakaratların sıklıkla bulunması ve bu yüzden beyinde ezberleme olayının gerçekleşmiş olmasına bağlı olarak dikkat müziğe dağılmış olabilir. Müzik Türleri Türk Pop Heavy Metal Türk Arabesk Türk Halk Türk Klasik 43,96 Müziksiz 47,55 -3,59 52,45 47,55 4,9 47,17 49,43 77,36 47,55 47,55 47,55 -0,38 1,88 29,81 Bu tabloda müziksiz okuduğunu anlama düzeyi ve farklı müzik türleriyle okuduğunu anlama düzeyi arasındaki fark ortaya konmuştur. Müziksiz okuduğunu anlama ile Türk arabesk ve Türk halk müziği dinleyerek okuduğunu anlama düzeyleri arasında çok küçük farklar oluşmuştur. Müziksiz ve heavy metal müzik dinleyerek okuduğunu anlama düzeyi kıyaslandığında fark yüzde 4,9; müziksiz ve klasik müzik dinleyerek okuduğunu anlama düzeyi arasındaki fark yüzde 29.81 olarak gerçekleşmiştir. Burada en dikkat çeken nokta, Türk klasik müzikle diğer müzik türleri arasındaki farktır (77,36 -52,45=24,91). Aslında bu sonuç daha önce benzer çalışma yapan araştırmacıların sonuçlarıyla da örtüşmektedir. Klasik Müzik, Halk Müziği ve Jazz Müziği, dinlenilmesi durumunda, müzik yaşantısı üzerinde olumlu etki yapacak müzik türleri olarak kabul edilmiştir.33 Kütahya Sosyal Bilimler Lisesi hazırlık sınıfı öğrencileri üzerinde yapılan bu çalışma gösteriyor ki okunulan metni daha iyi anlamak için Türk klasik müziği dinletilebilir. Yapılan deneylerde Türk klasik müziğinin Türk heavy metal müziği, Türk arabesk müziği, Türk halk müziği, Türk pop müzik türlerine göre okuduğu metni anlama oranı en fazla çıkmıştır. Müziksiz çalışma yerine Türk klasik müziği dinlemek okuduklarını anlama üzerindeki başarıyı arttırması muhtemeldir. Tartışma Yapılan çalışmalarda farklı sonuçların çıkması araştırmada kullanılan yöntemin zorluğundandır. Deneklerde, müzik türlerinde ve okuduğunu anlamanın ölçüldüğü soru tiplerinde değişkenleri sabit tutmak mümkün değildir. Yaş, ilgi, eğitim, yetişme ortamları, kültürleri vb farklı denekleri, farklı farklı tarifleri ve değişkenleri olan müzik türleriyle, dış 33 Aydoğan. ,Gürsoy, F. ,( 2007), Müzik Dinleme Alışkanlıklarının Ve Bazı Değişkenlerin Lise İkinci Sınıf Öğrencilerinin Sürekli Kaygı Düzeyleri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 1 etkilerden bağımsız değerlendirebilmek, anlamayı ölçen sorularda benzer metinleri tespit edebilmek oldukça güçtür. Deney sonuçlarından çıkan Türk klasik müziğinin okuduğunu anlama düzeyine olumlu etkisi farklı araştırmalarla da test edilmeli, bu test sonuçlarıyla da örtüşen olumlu unsurlar eğitim, öğrenim, anlama gibi alanlarda kullanılır hale getirilebilir. Deney çok küçük bir grup üzerinde, bir okulda yapılmıştır. Bu araştırma evrenin çok küçük bir kısmıdır. Deneyi daha büyük gruplarla tekrarlamak yararlı olabilir. Deneyde deneklere müzik dinletilmiştir. Ancak birçok insanın müzikle öğrenmeyi, ders çalışmayı sevmediğini bilmek gerekir ve deney sonuçlarının sağlıklı çıkmasına engel olabilir. Deneyin Türk müziğinden alınan parçalarla yapıldığı belirtmek gerekir. Klasik müzik dendiğinde birçok ülkede algının farklı olduğu bilinmelidir. Kaynakça 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Saygılı, S. ,(Aralık 2004), Beyin ve Ruh, İstanbul, 145 Long, A. ,( 4-5 Nisan 2008), Hall, Dördüncü Bilgi İşleyen Makine Olarak Beyin – Beyin 2008, Boğaziçi Üniversitesi Artemiz, B. ,(Kasım 2009 ), Ergenlerin Farklı Müzik Türlerine İlişkin İlgileri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, İstanbul, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Ana Bilim Dalı Klinik Psikoloji Sazak, N. ,(2008), Müziksel Algılamanın Temel Boyutları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 5:1. http://www.insanbilimleri.com Hallam, S. ,(2001), Learning in Music, Issues in Music Teaching, Florence: Routledge, [61-75]. Kleinen,G. ,(1994), Die Psychologishe Wirklichkeit der Musik-Wahrnehmung und Deutung im Alltag. Kassel : Gustav Bosse Verlog Demirel, Ö. ,(2005), Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem A Yayıncılık Baş, G. ,(Ağustos-Eylül 2011), Çoklu Zekâ Kuramının Öğrenme Öğretme Süreçlerine Yansıması, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim,138-139, , 14-28 Erden, M., Akman, Y. ,(1995), Eğitim Psikolojisi Gelişim-Öğrenme-Öğretme, İkinci Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınları Uçan, A. ,(1999), Müzik Eğitimi Temel kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara Sönmez, V. ,( 2008),Gelecekteki Olası Eğitim Sistemleri ve Bazı Araştırmalar Tunca, O. ,(Ocak 2009),Evde-Arabada-Her yerde 60 Dakika Klasik Müzik, 33-63 Rink, J. ,Samson, J.(14 Ara 2006 ).Chopin Studies 2,Cambridge University Press Deutsch, D. ,(1999), The Psychology of Music, İkinci Baskı, USA, Gulf Professional Publishing Colwell, R. ,Richardson, C. ,(18 Nis 2002 ), The New Handbook of Research on Music Teaching and Learning:A Project of the Music Educators National Conference, Oxford University Press 16. Colwell, R. Webster, P.R. ,(8 Ara 2011 ), MENC Handbook of Research on Music Learning: Volume 1: Strategies, Oxford University Press 17. Reigeluth, C.M. , (12 Eki 2012 ), Instructional-design Theories and Models:A New Paradigm of Instructional Theory, 2. cilt, 18. Bilim ve Teknik Dergisi, (2010),Müzik ve Beyin, Sayı:512, Temmuz, TÜBİTAK Yayınları, Ankara 15.
