12. SINIF KONU ANLATIMI 10 BİTKİSEL DOKULAR TEMEL DOKU B) Bölünmez Doku BÖLÜNMEZ DOKU TEMEL DOKU Meristem dokularının farklılaşarak bölünme özelliklerini kaybetmeleri sonucunda oluşmuş dokulardır. Görev ve yapılarına göre çeşitlenirler. TEMEL DOKU ÖRTÜ DOKU İLETİM DOKU • PARANKİMA • KOLLENKİMA (PEK DOKU) • SKLERANKİMA (SERT DOKU) ÖRTÜ (KORUYUCU) DOKU • EPİDERMİS • PERİDERMİS İLETİM DOKU • KSİLEM • FLOEM SALGI DOKU SALGI DOKU 1) Temel Doku Farklı özelliklere sahip parankima, kollenkima ve sklerankima dokularından oluşmuştur. Bitkilerdeki metabolik faaliyetlerin çoğundan sorumludur. TEMEL DOKU PARANKİMA KOLLENKİMA (PEK DOKU) Kök, gövde ve yaprakların örtü dokusu ile iletim dokusu arasını doldurmaktadır. Depolama, fotosentez ve destek olma gibi görevleri de vardır. SKLERANKİMA (SERT DOKU) a) Parankima PARANKİMA Özümleme (Asimilasyon) Parankiması Depo Parankiması Havalandırma Parankiması İletim Parankiması Bitkilerin hemen hemen bütün organlarının yapısında bulunur. Bulundukları yere göre farklı görevleri vardır. Canlı hücrelerdir. Genellikle bol sitoplazmalı, besin depolayabilen ve pigment taşıyabilen hücrelerdir. Görevleri bakımından 4 farklı parankima hücresi bulunur. 1) Özümleme (Asimilasyon) Parankiması Klorofil bakımından zengin olup fotosentez yapan parankimadır. Yaprak, genç gövde gibi kısımlarda bulunur. Yaprakların mezofil tabakası içince bulunur. Palizat ve sünger parankiması olmak üzere iki çeşittir. Palizat parankiması daha fazla klorofil taşıdığından daha koyu yeşildir ve daha fazla fotosentez yapan düzenli sıralanmış hücrelerden oluşmuştur. Sünger parankiması ise palizat parankimasının altında bulunur. Daha az klorofil içerdiğinden açık yeşildir ve daha az fotosentez yapar. Düzensiz dizilmişlerdir. Aralarındaki boşluklar palizata göre fazladır. 2) Depo Parankiması Su ve besin depolayan parankimadır. Bitkinin çeşidine göre depoladığı madde değişir. Gövde, kök, yaprak, meyve… gibi organlarda depolama yapar. ÖRN; Kaktüslerde gövdede su, Patateste gövdede nişasta, Zeytinde meyvede yağ, Nohutta tohumda protein depolar. 3) Havalandırma Parankiması Özellikle oksijenin az olduğu su ve bataklık gibi bölgelerde yaşayan bitkilerde daha çok bulunur. Bitkinin gaz alışverişini ve bitkinin su içerisinde dik durmasını sağlar. Çok sayıda hücreler arası boşluğa sahiptir. 4) İletim Parankiması Özümleme parankiması ile iletim dokusu arasında madde alışverişi sağlayan parankima dokusudur. İnce çeperli hücrelerdir. Bazılarında kloroplast bulunabilir. Özellikle iletim dokunun etrafında çok sayıda iletim parankiması bulunur.