Doç.Dr.Yelda ÖZDEN ÇİFTÇİ LABORATUVAR UYGULAMASI

 LABORATUVAR UYGULAMASI-IV
Bitki Hücreleri
Bitki hücreleri, genelde köşeli, dikdörtgen şekilli hücrelerdir. Hücre dışında (Dıştan içeri doğru); hücre
duvarı, hücre zarı, sitoplazma ve nukleus bulunur. Çoğu bitki hücresinde yine hücre içinde vokuol
denilen boşluklar gözlenir. Bunlar hücre yaşına bağlı olarak, hücre yaşlandıkça sitoplazma içinde daha
geniş bir yer tutar. Görevi bitki hücresi metabolizma artıklarını biriktirmektir.
Konu-2:Bitki Hücreleri
Konu: Allium cepa (soğan) bitkisinde epidermis hücrelerinin incelenmesi.
İnceleme Ortamı: Su
Mikroskop Büyütmesi: 10 x 40
Hazırlanışı: Soğan zarından yüzeysel kesitle alınan inceleme materyali, üzerinde 1 damla su bulunan
lam üzerine yerleştirilip, 45°’lik açıyla hava kabarcığı kalmayacak şekilde lamelle kapatılır.
Hazırlanan preparat mikroskopta incelenir. Mikroskop altında incelenen materyalde ilk olarak
dikdörtgen biçimli epidermis hücreleri görülür. Bu hücreler dışta hücre çeperi ve içte sitoplazmik zarla
çevrilidir. Hücreler olgunlaştıkça başlangıçta çok küçük olan vakuol büyür ve nukleusu hücre çeperine
doğru iter.
Konu: Nişasta tanelerinin incelenmesi
Materyal: Solanum tuberosum (patates), Zea mays (mısır), Oryza sativa (pirinç), Triticum vulgare
(buğday).
İnceleme ortamı: Su
Mikroskop Büyütmesi: 10 x 40
Hazırlanışı: İncelenecek olan örneğin nişasta içeren endospermi kazıyarak alınan nişasta bir damla su
bulanan lam üzerine konulur ve lamelle hava kabarcığı kalmayacak biçimde kapatılarak mikroskopta
incelenir. Nişasta depo eden lökoplastlara amiloplast adı verilir. Nişastanın ilk oluşmaya başladığı
bölgeye hilum adı verilir. Hilum merkezde ise sentrik, merkezde değil ise eksentrik denir.
Doç.Dr.Yelda ÖZDEN ÇİFTÇİ Solanum tuberosum (Patates)
Oryza sativa (Pirinç)
Zea mays (Mısır)
Triticum vulgare (Buğday)
Konu: Triticum vulgare (buğday) meyvesinden alınan yüzeysel kesitte alevron tanelerinin
incelenmesi.
İnceleme Ortamı: Su
Mikroskop Büyütmesi: 10 x 40
Hazırlanışı: Gliserinde yarım saat kadar bekletilen Triticum vulgare (buğday) meyvesinden alınan
yüzeysel kesit, üzerinde bir damla su bulunan lam üzerine konulduktan sonra lamelle kapatılıp
mikroskop altında incelenir. İncelenen materyalde en üst kısımda meyve kabuğu “perikarp” ve hemen
altında tohum kabuğu ve tohum zarı “testa” yer alır. Testanın altında epidermis hücreleri sıralanmıştır.
Burada alevron tanelerini görmemiz mümkündür. Protein molekülleri yapı taşı olan pek çok
aminoasitin bir araya gelmesinden oluşur. Vakuoller içinde bulunan önemli besin maddelerinden biri
de erimiş haldeki proteinlerdir. Bazı durumlarda vakuol suyunu kaybedecek olursa buradaki protein
katılaşarak tane haline gelir. Bu yapılara “alevron tanesi” adı verilir. Alevron tanelerine özellikle kuru
tohumlarda rastlanmaktadır. Katı protein, alevron tanelerinde olduğu gibi “amorf” ya da “kristal”
haldedir. Protein kristallerine, şişme özelliklerinden dolayı “kristalloid” demek daha doğru olur.
Alevron taneleri diğer besin maddeleriyle besi dokusu içinde bir arada bulunabileceği gibi, bazen de
besi dokusunun en dış tabakası alevron, içteki hücreler ise nişasta bulundurur.
Doç.Dr.Yelda ÖZDEN ÇİFTÇİ Konu: Yaprak Enine Kesitinin İncelenmesi
Hazırlanışı: Mum çiçeği (Hoya carnosa) bitkisinin yaprağından jilet ile alınan ince enine kesit, lam
üzerine konulup, bir damla su ile mikroskopta incelenir. Yaprağın enine kesitinde “üst epidermis” ve
“alt epidermis” tabakalarının arasında, “palizat parankiması” ve “sünger parankiması” ndan
oluşan “mezofil tabakası” yer almaktadır. Mezofil tabakasında ayrıca bitkiye topraktan su ve mineral
maddelerin taşındığı “ksilem boruları” ve fotosentez sonucu oluşan şekerlerin taşınmasında görevli
“floem boruları” ndan oluşan “iletim demetleri” bulunmaktadır. Üst epidermis tabakasında bitkinin
su kaybını önleyen ve ayrıca bitkiyi dışardan gelebilecek mikroorganizmalara karşı koruyan
“kutikula” tabakası bulunmaktadır. Alt epidermis hücreleri arasında ise yer yer “stoma açıklıkları”
yer alır ve bunlar bitkinin CO2, O2 gibi gaz alışverişi ve ayrıca transpirasyon (terleme), gutasyon
(damlama) gibi işlevlerinde rol oynarlar. Palizat ve sünger parankimasında bitkide fotosentezde
görevli organel olan kloroplastlar yoğun olarak bulunmaktadır. Palizat parankiması ışığın daha yoğun
alındığı üst epidermis hücrelerinin hemen altında yoğun olarak sıralanırken (daha yoğun kloroplastlara
sahiptirler), sünger parankiması hücreleri daha gevşek dizilmişlerdir.
Doç.Dr.Yelda ÖZDEN ÇİFTÇİ